فهرست مقالات قرآن

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - ارائۀ الگوی مفهومی عفاف جنسی مبتنی بر آیات قرآن کریم (پژوهشی کیفی)
  محمد سعید  کرمی
  10.52547/Fsh.1.1.33
  این پژوهش به ارائه الگوی مفهومی «عفاف جنسی» از طریق شناسایی و بررسی مؤلفه های عفاف جنسی و عامل های الگو پرداخته است. این اثر، پژوهشی کیفی و بنیادی است که در بخش ارائه الگوی مفهومی، براساس نظریه برخاسته از داده ها به توصیف و تحلیل پرداخته است. به این منظور از آیات قرآن 7 چکیده کامل

  این پژوهش به ارائه الگوی مفهومی «عفاف جنسی» از طریق شناسایی و بررسی مؤلفه های عفاف جنسی و عامل های الگو پرداخته است. این اثر، پژوهشی کیفی و بنیادی است که در بخش ارائه الگوی مفهومی، براساس نظریه برخاسته از داده ها به توصیف و تحلیل پرداخته است. به این منظور از آیات قرآن 7 مفهوم همسو با عفاف شناسایی و با رویکردی انسجام گرایانه تبیین شد. با ارائه الگو، نقش برخی از این مفاهیم در تبیین عفاف جنسی به تأیید رسید. از مجموع 345 آیه قرآن درباره مسائل جنسی، تعداد 50 آیه که ارتباط مستقیم با عفاف جنسی داشت انتخاب و سپس با کدگذاری باز، مجموعاً 49 کد شناسایی شد. در مرحله کدگذاری محوری، داده ها در 19 محور و مفهوم کلیدی دسته بندی شدند و در مرحله کد انتخابی، این مفاهیم در ذیل 4 عامل الگو، قرار گرفتند. عامل های الگو شامل مؤلفه های مقوله کانونی، زمینه ها و علل، مفاهیم راهبردی و پیامدهای عفاف جنسی شناسایی شد و در انتها با طی این فرایند، مدل مفهومی عفاف جنسی با رویکرد قرآنی طراحی گردیده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - سنخ‌شناسي و وجوه تمايز قصص قرآني
  ابوالفضل حری
  اين مقاله، سنخ‌شناسي و وجوه تمايز قصص قرآني و واژگان مرتبط با آن، مانند خبر و حديث را از برخي ژانرهاي روايي از قبيل افسانه، اسطوره و گزارش‌هاي تاريخي بررسي و تحليل مي‌كند. بر اين اساس ابتدا به لزوم تبارشناسي اين ژانرها اشاره مي‌شود و سپس، تبار واژگان اصلي مرتبط با واژة چکیده کامل

  اين مقاله، سنخ‌شناسي و وجوه تمايز قصص قرآني و واژگان مرتبط با آن، مانند خبر و حديث را از برخي ژانرهاي روايي از قبيل افسانه، اسطوره و گزارش‌هاي تاريخي بررسي و تحليل مي‌كند. بر اين اساس ابتدا به لزوم تبارشناسي اين ژانرها اشاره مي‌شود و سپس، تبار واژگان اصلي مرتبط با واژة قصص قرآني در پرتو اشاره به آيات و منابع معتبر بررسي مي‌شود. همچنين نويسنده در ادامه، به سنخ‌شناسي وجوه تمايز قصص قرآني از افسانه، اسطوره، قصة عاميانه و گزارش‌هاي تاريخي مي‌پردازد. با اين توجه انواع قصص قرآني گرچه در نقل داستان و در داستان‌پردازي ممكن است با اين گونه ژانرهاي روايي مرز مشترك جزيي پيدا كنند، يك نكته مسلم است و آن اينكه اين داستان‌ها از هر سنخي باشند، از جانب خداوند بر قلب پيامبر وحي شده است، پس امكان ناراست و خرافي بودن آنها به تمامي‌منتفي است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - کارکرد بررسی واژگان دخیل در فهم متون مقدس؛ مطالعه موردی: سجّیل
  سيده زهرا  مبلغ
  در حوزه مطالعات قرآني، بررسي واژگان دخيل معمولاً با دو دشواری اصلي همراه است. نخست: محققان در بررسي اين واژه‌ها، به مواردي بر مي‌خورند که ريشه و معناي دقيق آنها براي متقدم‌ترين لغويان معلوم نيست. بنابراين، هم فهم آيات مشتمل بر اين واژه‌ها با ابهامات لغوي همراه است، هم ا چکیده کامل

  در حوزه مطالعات قرآني، بررسي واژگان دخيل معمولاً با دو دشواری اصلي همراه است. نخست: محققان در بررسي اين واژه‌ها، به مواردي بر مي‌خورند که ريشه و معناي دقيق آنها براي متقدم‌ترين لغويان معلوم نيست. بنابراين، هم فهم آيات مشتمل بر اين واژه‌ها با ابهامات لغوي همراه است، هم اين سردرگمي لغويان متقدم، پيگيري ريشه اصلي واژه را دشوارتر مي‌سازد. دوم، در توضیح این واژه‌ها عموماً تعداد قابل توجهي روايات تفسيري وجود داردکه توضيحاتي تأويلي و مصداقي ـ و در موارد اندکي، توضيحات لغوي ـ درباره این واژه‌ها به دست مي‌دهند. اين دسته از روايات به سبب اساس و صبغه تأويليِ غير زبان‌شناختی‌شان، نه تنها به کار معناشناسي واژگان دخيل نمي‌آيند، بلکه فهم خود آنها و کشف ارتباط مصداق‌هاي تأويلي مطرح شده در آنها با معناي لغوي واژگان، مستلزم آگاهي به معناي دقيق واژه دخيل است. با اين وصف، اگر اين روايات را در کنار آيات قرآنيِ مشتمل بر واژه‌هاي دخيل به عنوان بخشي از متون مقدس يا مأثور به حساب آوريم، فهم دقيق آنها در گرو مطالعات زبان‌شناختی در باب ريشه و معناي واژه‌هاي دخيل است. در اين نوشتار«سِجّيل» از واژگان دخيلي است که ريشه‌هاي مختلفي براي آن پيشنهاد شده و روايات تفسيري مختلفي در توضيح آن وجود دارد. دستيابي به فهم دقيقي از اين واژه در درجه نخست مستلزمِ تحليل و نقادي ريشه‌يابي‌هاي زبان‌شناسان است. با تحلیل این ریشه‌یابی‌ها ابتدا معلوم می‌گردد که مناسب‌ترین ریشه پیشنهادی، ریشه فارسی است. ضمناً نشان داده مي‌شود که پذيرش هر ريشه و معناي متناسب با آن چگونه بر فهم ما از روايات تفسيري و قبول يا رد آنها تأثير مي‌گذارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - جادوي مكاشفت
  حسن  شاهی‌پور
  متون صوفيانه با وجود رمز و رازها و پيچيدگي‌هاي معنايي و مفهومي و نيز بهره‌گيري از زبان نمادين، آهنگين، سحر‌آميز و تأثير‌گذار، از ساير متون (ادبي و غير ادبي) آشكارا ممتاز و متفاوت هستند. عده‌اي اين تفاوت را صرفاً در ساختار زباني اين متون ديده و رموز معنايي آن را نيز برخ چکیده کامل

  متون صوفيانه با وجود رمز و رازها و پيچيدگي‌هاي معنايي و مفهومي و نيز بهره‌گيري از زبان نمادين، آهنگين، سحر‌آميز و تأثير‌گذار، از ساير متون (ادبي و غير ادبي) آشكارا ممتاز و متفاوت هستند. عده‌اي اين تفاوت را صرفاً در ساختار زباني اين متون ديده و رموز معنايي آن را نيز برخاسته از همان زبان ويژه دانسته‌اند. بر خلاف ديدگاه فوق، در اين نوشته به تقدم مفهوم و معني بر زبان در متون صوفيه تأكيد شده و نشان داده مي‌شود كه كشف، فهم، تأويل و انشراح معني، مقدم بر الفاظ و تناسبات زباني است. هر چند دريافت‌هاي تازه‌ مبتني بر شهود معني و مفهوم، خود زبان تازه‌اي را به وجود مي‌آورد كه البته با ساير زبان‌ها متفاوت است. بدين منظور فهم و تفسير مفسران عامه از يك آيه‌ قرآن كريم، با فهم و تأويل صوفيان خراساني و پس از آن ابن‌عربي در فصوص الحكم مورد بررسي قرار گرفته است. حاصل اين نوشته و تحقيق علاوه بر اثبات تقدم معني بر لفظ و انديشه بر زبان در متون صوفيه، نشان دادن سير و تحول تكويني تأويل عرفا از آيات قرآن كريم تا زمان ابن‌عربي و تأثير و تأثر آنها از يكديگر مي‌باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - وام‌واژه‌های قرآنی- عربی در زبان پهلوی (فارسی میانه)
  یداله  منصوری
  دربارة واژه‌های دخیل یا وام‌واژة عربی در فارسی، دیدگاه غالب این است که ورودِ لغات عربی در دورة اسلامی، یعنی پس از آمدن اسلام به ایران، آن‌ هم بیشتر در سده‌های ششم و هفتم به بعد به فارسی بوده و حضور آنها در متون فارسی قوّت و شدّت گرفته است. در این گفتار کوشش بر آن است تا چکیده کامل

  دربارة واژه‌های دخیل یا وام‌واژة عربی در فارسی، دیدگاه غالب این است که ورودِ لغات عربی در دورة اسلامی، یعنی پس از آمدن اسلام به ایران، آن‌ هم بیشتر در سده‌های ششم و هفتم به بعد به فارسی بوده و حضور آنها در متون فارسی قوّت و شدّت گرفته است. در این گفتار کوشش بر آن است تا جایی که اسناد در دست است، نشان دهیم که ورود لغات عربی به زبان فارسی از روزگاران بسیار دور رخ داده و این بده‌بستانِ زبانی- فرهنگی چه بسا از آن زمانی که ایرانیان و عرب‌ها باهم ارتباط داشته‌اند، یعنی، از زمان هخامنشیان به بعد صورت گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بازشناسی جایگاه مناره در معماری مساجد از نگاه فقه شیعه
  امیر صادقی نژاد عباس مسعودی
  تعداد چشمگیری از عناصر و اجزاء مسجد مانند مناره را می توان مشاهده نمود كه طی ادوار مختلف تاریخی، در مساجد با ظواهر و کالبدی متفاوت، نمایان و به كار گرفته شده است و به نظر می رسد با گذشت زمان به عنصر جدایی ناپذیر مسجد تبدیل گردیده است. مجموعه ای از تحلیل ها، نظریه پردازی چکیده کامل

  تعداد چشمگیری از عناصر و اجزاء مسجد مانند مناره را می توان مشاهده نمود كه طی ادوار مختلف تاریخی، در مساجد با ظواهر و کالبدی متفاوت، نمایان و به كار گرفته شده است و به نظر می رسد با گذشت زمان به عنصر جدایی ناپذیر مسجد تبدیل گردیده است. مجموعه ای از تحلیل ها، نظریه پردازی ها و تفسیرهای گوناگون با نگرش های متفاوت پیرامون جایگاه مناره در معماری مساجد، از سوی معماران، پژوهشگران و محققان بیان شده است، اما در مورد نگرش فقه شیعه دوازده امامی به جایگاه مناره در معماری مساجد سخنی به میان نیامده است و این موضوع کماکان با نقاط مبهمی روبه روست. در حالی که قرن های متمادی است که مناره در مساجد به کار گرفته می شود، برخی از محققان تک مناره بودن را نماد مساجد اهل سنت و دو مناره بودن را نماد مساجد مذهب شیعه می پندارند. این پژوهش بر آن است که به بررسی ضرورت مناره در معماری مساجد از دیدگاه فقه شیعه دوازده امامی بپردازد. احکام فقه شیعه دوازده امامی از طریق تحقیق در قرآن، سنت، اجماع و عقل به دست می آید. از آنجا که بررسی همه منابع یاد شده در این پژوهش نمی گنجد به بررسی دو بخشِ قرآن و اجماع بسنده شده است. تحقیق حاضر از حیث موضوع تحقیق، بنیادی است و از دیدگاه روش تحقیق، کیفی محسوب می گردد. روش  گردآوری اطلاعات پژوهش، کتابخانه ای است و شیوه آنالیز داده ها از نوع تحلیل محتوایی است. نتایج حاصل از این پژوهش نمایانگر وجوه اشتراک و افتراق در نگرش قرآن و اجماع به ضرورت ایجاب مناره در مساجد است. با توجه به تحلیل، تشریح و تفسیر آیات 17 و 18 سوره توبه (قرآن) و تحلیل محتوای نگرش مراجع و فقهای معاصر و غیر معاصر(منظور؛ فقهایی است که هم دوره با فقهای معاصر نیستند) مذهب تشیع (اجماع)، در مورد وجوب مناره در معماری مساجد، به طور کلی می توان گفت: از دیدگاه قرآن و فقهای غیر معاصر، مناره همخوانی لازم را با معماری مساجد ندارد. از دیدگاه فقهای معاصر، وجوب مناره در مساجد، مانعی ندارد؛ اما وجوب مناره و یا مناره های بلند و مرتفع در مساجد، مکروه دانسته شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - طرح آزادی جمهوری‌خواهانه و نقد آن بر اساس مبانی قرآنی علامه طباطبایی
  اسحق  سلطانی منصور میراحمدی
  آزادی جمهوری‌خواهانه یکی از مفاهیم برجسته حوزه آزادی است که با وجود ریشه‌های تاریخی دیرپا، در دو دهه گذشته به صورت ویژه‌ای مورد توجه آزادی پژوهان قرار گرفته است. این نوشتار مبتنی بر روش تفسیری متن محور در گام نخست به طرح چیستی مفهوم آزادی جمهوری‌خواهانه می‌پردازد. سپس ا چکیده کامل

  آزادی جمهوری‌خواهانه یکی از مفاهیم برجسته حوزه آزادی است که با وجود ریشه‌های تاریخی دیرپا، در دو دهه گذشته به صورت ویژه‌ای مورد توجه آزادی پژوهان قرار گرفته است. این نوشتار مبتنی بر روش تفسیری متن محور در گام نخست به طرح چیستی مفهوم آزادی جمهوری‌خواهانه می‌پردازد. سپس از مبانی انسان‌شناسانه آزادی که علامه طباطبائی در تفسیر المیزان طرح کرده‌اند بهره برده و با تکیه بر آیات قرآن کریم به ارزیابی انتقادی این مفهوم می‌پردازد. بر اساس این مفهوم صرف وجود امکان مداخله خودسرانه از سوی عاملی بیرونی، فارغ از آنکه دخالتی در عمل صورت پذیرد یا خیر، به معنای از بین رفتن آزادی اعضای جامعه و به بردگی گماشتن آنها است. مبتنی بر مبانی قرآنی آزادی در دو سطح این مفهوم دارای تناقضاتی اساسی است؛ در سطح مبنایی مبتنی بر درک استقلالی از انسان استوار شده که در تعارض با حقیقت خلافت الهی انسان و لوازم آن قرار دارد. در سطح فرآیندی نیز آزادی جمهوری‌خواهانه با تکیه بر خواست فردی اعضای جامعه می‌خواهد ابزارهایی را برای تحقق عینی آزادی و حفاظت از آن طراحی کند. حال آنکه ماهیت تکیه بر خواست فردی انسان در حقیقت تکیه بر فطرت استخدام‌گر بشر است؛ ویژگی‌ای که خود عامل پیدایش استبداد و اخلال در بهره‌مندی اعضای جامعه از آزادی‌های خود می‌باشد. این در صورتی است که تنها با تکیه بر عنصر «حق» است که می‌توان جامعه انسانی را از بند استبداد رهانیده و زمینه بهره‌مندی انسان‌ها از آزادی را فراهم آورد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - شاخصه‌ها و بایسته‌های رفتار فرانقشی در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم
  نیکو  دیالمه منا  افضلی قادی
  موفقیت سازمان‌ها در عصر حاضر منوط به رفتارهایی فراتر از الزامات رسمی است که پاداش رسمی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد؛ در مدیریت از این کنش‌ها به عنوان رفتار فرانقشی یاد می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی شاخصه‌ها و بایسته‌های این اعمال در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم است که چکیده کامل

  موفقیت سازمان‌ها در عصر حاضر منوط به رفتارهایی فراتر از الزامات رسمی است که پاداش رسمی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد؛ در مدیریت از این کنش‌ها به عنوان رفتار فرانقشی یاد می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی شاخصه‌ها و بایسته‌های این اعمال در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم است که به روش بررسی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای کیفی و به شیوه استقرایی- قیاسی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رفتار فرانقشی در قرآن دارای شاخصه‌هایی از جمله فرآیند‌مداری، خود‌تعالی در راستای اثر‌بخشی سازمان، ذومراتب بودن و وابستگی به توفیقات ربوبی است. بایسته‌های این رفتارها عبارتند از: غایت‌مداری، صیانت از عمل، اکتفا نکردن به منافع دنیوی، پرهیز از گرانباری نقش و رعایت اولویت‌ها در عمل. در نگاه توحیدی برخی از این بایسته‌ها ناظر به وجه ظاهری کنش است که عدم رعایت آن‌ها صورت عمل را خدشه‌دار می‌سازد و دسته دیگر وجه باطنی کنش را نشانه می‌رود که با فقدان آن‌ها، هر چند مطلوبیت ظاهری بر عمل حاکم باشد ولی به جهت باطن، فاقد ارزش است. مقایسه نتایج پژوهش با مدیریت معاصر نشان می‌دهد که علی‌رغم مشترکات موجود، عمده شاخصه‌ها و بایسته‌های رفتار فرانقش در جهان‌بینی توحیدی، در مدیریت یا اساسا مورد عنایت نبوده و یا مغفول مانده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - تحلیل الگوی قرآن در روش تذکر در برخورد با انحرافات اخلاقي
  محمدجواد  فلاح مبشره  نصيري سوادکوهي
  قرآن به عنوان منبع معتبر و جایگاه الهی ووحیانی که دارد می‌تواند به ویژه در زمینه رفع و دفع رذایل و انحرافات اخلاقی بسیار کارگشا باشد؛ بررسی آیات الهی نشان می‌دهد قرآن اصول و روش‌هایی را برای تربیت اخلاقی جامعه متذکر گردیده است یکی از این روش‌ها روش «تذکر» است؛ اینکه این چکیده کامل

  قرآن به عنوان منبع معتبر و جایگاه الهی ووحیانی که دارد می‌تواند به ویژه در زمینه رفع و دفع رذایل و انحرافات اخلاقی بسیار کارگشا باشد؛ بررسی آیات الهی نشان می‌دهد قرآن اصول و روش‌هایی را برای تربیت اخلاقی جامعه متذکر گردیده است یکی از این روش‌ها روش «تذکر» است؛ اینکه این روش بر اساس آیات الهی چیست و چگونه و با چه شیوه‌هایی می‌تواند منجر به تربیت اخلاقی و به ویژه دوری از رذایل و انحرافات اخلاقی گردد مسئله مقاله پیش روست، این روش که برخی آن را به عنوان یکی از اصول اخلاقی نیز تلقی کرده‌اند با شیوه‌های؛ ایجاد پرسش و استدلال، عبرت‌آموزي، موعظه حسنه، توصيه، تمثيل، مقايسه، زمینه تذکر و غفلت‌زدایی را در افراد ایجاد کرده و سبب تربیت اخلاقی افراد گردد. قرآن کريم با بيان اين اصول و شيوه‌هاي اجراي آن در قالب قصص و برخوردهاي انبيا با انحرافات اخلاقي، به انسان مي‌آموزد تا با استفاده از اين ابزار در جهت ايجاد صفات اخلاقي مطلوب ومحو کردن انحرافات و ناهنجاري‌ها تلاش کند. تاکید این پژوهش بر ایاتی است که در قرآن انحرافات اخلاقی به ویژه در سنین جوانی صورت گرفته می‌باشد و این مقاله عهده دار توصیف و تحلیل آن‌ها در راستای مسئله پیش گفته می‌باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - حفظ حیات طبیعت بر مبنای اخلاق قرآنی
  اعظم  اعتمادی فرد زهرا  اعتمادی فرد
  دین اسلام بر مبنای کتاب آسمانی قرآن و سیره معصومین(ع)، جهان بینی کامل و جامع الهی-اسلامی را برای بشر به ارمغان آورده است و از انسان‌ها می‌خواهد که برای رسیدن به غایت حیات خویش، در تمام روابط چه با خود، با خدا، با دیگران و با طبیعت اخلاقی زندگی کنند و در قرآن به کسانی که چکیده کامل

  دین اسلام بر مبنای کتاب آسمانی قرآن و سیره معصومین(ع)، جهان بینی کامل و جامع الهی-اسلامی را برای بشر به ارمغان آورده است و از انسان‌ها می‌خواهد که برای رسیدن به غایت حیات خویش، در تمام روابط چه با خود، با خدا، با دیگران و با طبیعت اخلاقی زندگی کنند و در قرآن به کسانی که در این مناسبات مومن بوده و عمل صالح انجام دهند وعده‌ی حیات طیبه داده شده است. دغدغه‌ی ما در این مقاله این است که بر مبنای آیات قرآن، اعمال صالحی که انسان مومن در ارتباط با طبیعت باید انجام دهد تا به حیات اصیل و حقیقیِ ورای حیات دنیوی دست یابد، چیست؟ سخن این است که در مقابل این نگاه الهی به حیات و در بحث ما حیات طبیعت، جهان بینی مادی قرار دارد که بالاترین نوع نگاهی که به جهان هستی و به خصوص طبیعت پیدا کرده نگاه اومانیستی بر مدار خواست‌های خودخواهانه‌ی انسان بوده است و در نتیجه اعمال ضالّه و ظلم گونه ای نسبت به حیات طبیعت که خداوند آن را گاهواره ای برای رسیدن به غایت کمالش قرار داده انجام داده است؛ در نتیجه استنباط و تبیین اخلاق قرآنی در جهت حفظ طبیعت اولا: باطل کننده‌ی آن نوع نگاه مادی خواهد بود ثانیا: در صورت توجه به انجام رفتارهای قرآنی رفتارهای نامطلوب اصلاح خواهد شد ثالثا: جامعیت دین اسلام را برای زندگی راستین بشر ثابت خواهد کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - کارکردهای تربیتی عزت نفس و نقش آن در سلامت روان از منظر قرآن و روایات
  مهدیه  عسکری ابراهیم نوری نوری حسین  خاکپور
  عزت نفس از موضوعات کلیدی در زندگی هر انسان می باشد که در موفقیت ها و شکست های وی تأثیر مستقیم دارد این مسأله در نظام تربیتی اسلام به عنوان یک هدف مطرح است تا انسانها را به سوی سلامت روان سوق دهد، هدف از این مقاله شناخت کلید های دستیابی به عزت نفس و تأثیر آن در سلامت روا چکیده کامل

  عزت نفس از موضوعات کلیدی در زندگی هر انسان می باشد که در موفقیت ها و شکست های وی تأثیر مستقیم دارد این مسأله در نظام تربیتی اسلام به عنوان یک هدف مطرح است تا انسانها را به سوی سلامت روان سوق دهد، هدف از این مقاله شناخت کلید های دستیابی به عزت نفس و تأثیر آن در سلامت روان است، نوشته حاضر به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد قرآنی-روایی بر آن شده تا نشان دهد که راههایی برای دست یابی به عزت نفس وجود دارد از مهمترین آنها می توان به توکل به خداوند،تمسک به قرآن و... اشاره نمود و در پایان هم ضمن بیان کارکردهای تربیتی عزت نفس به چگونگی تأثیر آنها بر پیدایش عزت نفس و تأمین سلامت روان می پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - قاعده اهمّ و مهمّ و نظریّه غیر اخلاقی توجیه
  محمد هادی  مفتح
  اخلاق در حکم رانی و کشورداری، از اموری است که همواره دغدغه اندیشمندان جوامع بوده است، و امروزه نیز اخلاق سیاسی و سیاست اخلاقی از مهم ترین مباحث مورد علاقه متفکران جهانی در حوزه فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق می باشد. در این مقاله پس از نگاهی اجمالی به آراء صاحبان مکاتب مختلف چکیده کامل

  اخلاق در حکم رانی و کشورداری، از اموری است که همواره دغدغه اندیشمندان جوامع بوده است، و امروزه نیز اخلاق سیاسی و سیاست اخلاقی از مهم ترین مباحث مورد علاقه متفکران جهانی در حوزه فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق می باشد. در این مقاله پس از نگاهی اجمالی به آراء صاحبان مکاتب مختلف پیرامون نسبت میان اخلاق و سیاست، و با مقایسه نظرات مارکس، ماکیاولی، امام علی بن ابیطالب و با استناد به قرآن نشان داده‏ایم که اساس روش زمامداری مورد سفارش نیکولو ماکیاولی، که در عمل مورد قبول تمامی حاکمان بشری است، همانا جواز استفاده از هر چیزی برای وصول به هدف است، که از آن تعبیر میشود «هدف وسیله را توجیه می کند». در حالی که امام علی بن ابی طالب، داماد و نزدیکترین یار پیامبر اسلام، و جانشین منتخب ایشان، به صراحت چنین نظری را رد می کند، و آنگاه به آراء فقهاء شیعه در این زمینه مراجعه و به ریشه یابی قاعده اهمّ و مهمّ و مرجّحات باب تزاحم پرداخته، نشان داده ایم قرآن کریم و روایات اهلبیت تنها در مورد خاص «حفظ یا نجات جان انسانها» اجازه استفاده از امور ممنوعه را می‏دهد، و تعمیم آن به تمامی موارد اهمّ و مهمّ روا نمی باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - شأن اخلاقی حیوانات از دیدگاه اندیشمندان غرب، مسلمان و قرآن کریم با تأکید بر تفسیر المیزان
  سید حسین رکن الدینی
  شأن اخلاقی حیوانات، موضوعی است که در غرب از قبل مورد توجه بوده است، اما در میان اندیشمندان مسلمان زمینه‌ای برای طرح آن وجود نداشته است. در خصوص شأن اخلاقی حیوانات میان اندیشمندان غیر مسلمان، از دیدگاه انسان محور ـ دیدگاه افراطی ـ که برای هیچ موجودی غیر از انسان شأن اخلا چکیده کامل

  شأن اخلاقی حیوانات، موضوعی است که در غرب از قبل مورد توجه بوده است، اما در میان اندیشمندان مسلمان زمینه‌ای برای طرح آن وجود نداشته است. در خصوص شأن اخلاقی حیوانات میان اندیشمندان غیر مسلمان، از دیدگاه انسان محور ـ دیدگاه افراطی ـ که برای هیچ موجودی غیر از انسان شأن اخلاقی قائل نیست تا دیدگاه بوم محور ـ دیدگاه تفریطی ـ که برای تمام عالم هستی شأن و احترام قائل است به چشم می خورد که تمام آنها قابل نقد هستند. اندیشمندان مسلمان اولاً با وسعت و عمق در این بحث ورود نداشته‌اند، ثانیاً با توجه به مبانی اعتقادی یکسانِ مبتنی بر آیات و روایات شان، اگر به بحث ورود پیدا کنند به دیدگاهی یکسان و یا حداقل مشابه؛ یعنی وجود شأن اخلاقی برای حیوانات خواهند رسید. این مقاله که از نوع کتابخانه ای است تلاش کرده با روشی وحیانی نقلی و نیز تحلیلی توصیفی شأن اخلاقی حیوانات را از دیدگاه اندیشمندان غربی و مسلمان و آنگاه از دیدگاه قرآن بررسی نماید. از دیدگاه قرآن، وجود ویژگی های شأن اخلاقی ـ شعورمندی، هدفمندی و اختیار ـ در حیوان که لازمة شأن اخلاقی مستقل است، امری ممکن به نظر می رسد و در نتیجه شأن اخلاقی حیوانات امری باورپذیر می نمایاند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - رفتار اخلاق‌گریزانه در تعصب جاهلی و راهکارهای تربیتی قرآن‌کریم در مقابله با آن
  علی احمد ناصح رضا  نجفی
  مبنای تربیتی قرآن‌کریم بر اصلاح مناسبات رفتاری و اخلاقی مردمان عصر نزول بوده است. «عصبیت» و «تعصب‌گرایی» از بارزترین خصوصیات رفتاری عرب پیش از اسلام بوده است که با شکل‌های مختلف در لابلای آیات قرآن‌کریم منعکس شده است. طرح موضوعاتی مانند جهالت، خشونت، مرده‌پرستی، قبیله‌گ چکیده کامل

  مبنای تربیتی قرآن‌کریم بر اصلاح مناسبات رفتاری و اخلاقی مردمان عصر نزول بوده است. «عصبیت» و «تعصب‌گرایی» از بارزترین خصوصیات رفتاری عرب پیش از اسلام بوده است که با شکل‌های مختلف در لابلای آیات قرآن‌کریم منعکس شده است. طرح موضوعاتی مانند جهالت، خشونت، مرده‌پرستی، قبیله‌گرایی، تکاثر و تفاخر به اموال و اولاد نشان می‌دهد که قرآن با حساسیت، تمامی ابعاد بحث را به چالش کشیده و با روش‌های مختلف به دنبال رفع آنهاست. نکوهش مخاطبین خطاکار، نقل آسیب‌های رفتاری در اقوام و ادیان گذشته و همچنین تبیین و تشریح موضع‌گیری مسلمانان در قبال دیگر ادیان، منطق علمی قرآن در تربیت مردمان عصر نزول را تشکیل می‌دهد. قرآن‌کریم در مبانی تربیتی خود با ارائه راهکارهایی اندیشمندانه به انسان کمک می‌کند تا از رذائل عبور کرده، به فضائل منتسب گردد. پذیرش مطلق حاکمیت ربّانی، نفی حاکمیت قوم‌گرایی، تبعیت از رسول خدا، تکیه بر فضائل فردی، نفی دنیاپرستی و تفاخر جاهلی، ردّ خودخواهی و کبرگرایی، تأکید بر حلم و بردباری از مؤلفه‌های تربیتی قرآن‌کریم در خصوص موضوع نهی از تعصبت جاهلی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - جستاری در جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی با محوریت اخلاق اقتصادی؛ تولید، توزیع و مصرف
  حامد فتحعلیانی حمید  حسینی علی حسین احتشامی
  اقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آش چکیده کامل

  اقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آشکار شدن مورد های شکست بازار دخالت دولت را جبران کنند دانستند گروهی نیز با بازگشت به ارزشهای اخلاقی را بهترین راه می دانند اسلام در ایتدا ظهور بیشترین تاکید را بر لزوم پالایش انسان ها از درون می داند ديدگاه اسلام و انديشه‌ي اقتصاداسلام در مورد جهاد اقتصادي نه تنها مثبت، بلکه به مثابه‌ي آرماني است که همواره در جان و دل اوليا و پيروان اين مکتب ريشه داشته و دارد. مقاله حاضر، که در آن «مبانی جهاد اقتصادی و نیز اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن کریم و روایات» مورد بررسی قرار گرفته، گامی هرچند ابتدایی اما بدیع و راهگشا در این خصوص است. در این بررسی، خاطرنشان شده که از منظر قرآن کریم، اقتصاد سالم و رشدیابنده مبتنی بر اصول و مبانی ذیل است :1- شناخت و تدبیر امور اقتصادی از راه تفقّه، 2-تعقل، 3- اعتقاد به توحید (تجلّی توحید در اقتصاد)، 4- اعتقاد به معاد 5-اعتقاد به مظهری از عبودیت بودن عملیات اقتصادی 6- دخالت دولت در اقتصاد،7- عدالت در عملیات اقتصادی 8- انفاق، 9- میانه روی در امور10- عدم اسراف . بخش دیگری از مقاله مذکور در ارتباط با" بررسی ابعاد جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی از دیدگاه روایات و احادیث اسلامی" می باشد که به مهمترین این موارد که در تقسیم بندی ذیل به دو دسته ، انحرافات اقتصادی و دسته دوم : اخلاق اقتصادی است بر اساس قاعده الاهم فالاهم ، به آنها می پردازیم : الف: انحرافات اقتصادی ،شامل: ربا، تبذیر، اسراف، معامله، اقتصاد، ب ) اخلاق اقتصادی، شامل: قرض، حلال، حرام، روزی، صدقه، انصاف، قناعت، نیكو كاری، سخاوت، بی نیازی، فقر و غنا، ثروت، جهاد اقتصادی. در این نوشتار، ضمن پرداختن به برخی روش‏های مهمی که محققان اقتصاد اسلامی از آن بهره برده‌اند، کوشش خواهد شد تا روش استنباط آموزه‌های اقتصادی اسلام که همسو با مبانی معرفت‌شناسی فقهی اسلام باشد، ارائه شود. بر اساس بیانات رهبر انقلاب، اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است و بهترین راه حلّ مشکلات اقتصادی کشوردر حال حاضر است. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم‌سازی محکم‌سازی پایه‌های اقتصاد؛ این چنین اقتصادی چه در شرایط تحریم، چه در شرایط غیر تحریم، بارور خواهد بود و به مردم کمک میکند. از دیدگاه مقام معظم رهبری پنج اصل اقتصاد مقاومتی عبارتند از: 1- درون‌زا بودن 2- برون‌گرا بودن 3- مردم‌بنیاد بودن 4- دانش‌بنیان بودن 5- عدالت‌محور بودن. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - «براهین کلامی- قرآنی تضاد تثلیث و توحید»
  احمد  نظری محمد  فاکر میبدی یزدی
  در این مقاله تبیین شده است که: قرآن کریم از یک سو انجیل را تصدیق و نبوت، موحد بودن، مخلوق بودن و توحیدی بودن دعوت حضرت مسیح علیه السلام را تایید و آموزه های توحیدی آن حضرت در انجیل را با قرآن مطابق می داند. و از سوی دیگر قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور چکیده کامل

  در این مقاله تبیین شده است که: قرآن کریم از یک سو انجیل را تصدیق و نبوت، موحد بودن، مخلوق بودن و توحیدی بودن دعوت حضرت مسیح علیه السلام را تایید و آموزه های توحیدی آن حضرت در انجیل را با قرآن مطابق می داند. و از سوی دیگر قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور زمان از سوی مسیحیان شکل گرفته را نفی، و در آیاتی به ویژه از جنبه کلامی ضمن خداشناسی توحیدی و مسیح شناسی، الهیات تثلیثی و اعتقاد به فرزند داشتن خدا، الوهیت، پسر و زاییده خدا بودن مسیح علیه السلام و این همانی الله و مسیح را با صراحت و با نگرش انتقادی با ده دلیل عقلی و نقلی ابطال نموده و اثبات کرده که چنین اعتقادی کفر و شرک است. مفهوم شناسی، دلیل کاربرد اندک تثلیث در کتب لغت و تفسیر، تصدیق مسیح و انجیل در قرآن، تثلیث در قرآن،ریشه های شرک در قرآن، تبیین اعتقاد مسیحیان به تثلیث، ده دلیل عقلی و نقلی برای تضاد تثلیث با توحید، پاسخ یک شبهه، عمومیت نداشتن اعتقاد به تثلیث نزد مسیحیان و نتیجه گیری، مطالب محتوایی مقاله را تشکیل می دهند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - عصمت پیامبران از گناه در قرآن با محوریت دیدگاه علامه طباطبایی(ره) در المیزان
  محمدحسین  فاریاب حمید  امامی‌فر
  مسئلۀ عصمت پیامبران از گناه از مسائلی است که نقشی به‌سزا در اثبات یا انکار دیگر عقاید دینی دارد؛ از این‌رو، همواره یکی از دغدغه‌های فکری مسلمانان بوده وهست. نظر به اهمیت این مسئله، قرآن کریم نیز به آن پرداخته است. در این میان، برخی متفکران غیر مسلمان، آیات قرآن را دلیلی چکیده کامل

  مسئلۀ عصمت پیامبران از گناه از مسائلی است که نقشی به‌سزا در اثبات یا انکار دیگر عقاید دینی دارد؛ از این‌رو، همواره یکی از دغدغه‌های فکری مسلمانان بوده وهست. نظر به اهمیت این مسئله، قرآن کریم نیز به آن پرداخته است. در این میان، برخی متفکران غیر مسلمان، آیات قرآن را دلیلی بر انکار عصمت پیامبران پنداشته‌اند؛ در حالی‌که اغلب دانشمندان مسلمان آیات یادشده را توجیهی قابل قبول کرده‌اند. در این میان، برخی از عالمان مسلمان نیز با ارائۀ آیاتی چند از قرآن، به اثبات عصمت پیامبران از گناه همت گماشته‌اند. ما در این نوشتار به دنبال بررسی مهمترین آیاتی هستیم که به آنها برای اثبات عصمت پیامبران از گناه استناد شده است. در این میان، از میان متفکران مسلمان، علامه طباطبایی با روش تفسیری قرآن به قرآن، به طور مستقل به اثبات عصمت پیامبران از گناه پرداخته است؛ از این‌رو، محوریت این نوشتار، بررسی دیدگاه این متفکر بزرگ است، هرچند در مواردی نیز به دیدگاه دیگر متفکران استناد کرده‌ایم. بر اساس مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق، عصمت پیامبران از گناه، تنها بر اساس برخی آیات قرآن کریم، قابل اثبات است و اغلب آیات مورد استناد در این باره، توانایی اثبات چنین آموزه‌ای را ندارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - نقش خواص در سقوط جامعه اسلامی از منظر قرآن و حديث در سال‌های منتهی به واقعه عاشورا
  یدالله  ملکی
  نخبگان و خواص هر جامعه که در دو جبهه «حق» و «باطل» مبارزه می‌کنند، نقش بسیار مهمی در جهت گیری مردم در رخدادهای گوناگون دارند. آنچنان که اگر خواص اهل حق بتوانند به تکالیف الهی خود در «هدایت و تربیت» توده‌ها عمل کنند، سعادت دنیا و آخرت مردم تأمین می‌شود، ولی اگر به دلایل چکیده کامل

  نخبگان و خواص هر جامعه که در دو جبهه «حق» و «باطل» مبارزه می‌کنند، نقش بسیار مهمی در جهت گیری مردم در رخدادهای گوناگون دارند. آنچنان که اگر خواص اهل حق بتوانند به تکالیف الهی خود در «هدایت و تربیت» توده‌ها عمل کنند، سعادت دنیا و آخرت مردم تأمین می‌شود، ولی اگر به دلایل مختلف، از انجام وظایف خود شانه خالی کنند، جبهه باطل به میدان آمده و «سقوط» جامعه را رقم می‌زند. واقعه عاشورا تنها نیم قرن پس از رحلت رسول خدا و در حالی رخ داد که شمار زیادی از صحابه پیامبر - که بیشتر آنان را در زمره خواص می‌شناسیم - در قید حیات بودند، اما حسین بن علی در مبارزه با جبهه باطل، تنها ماند و در صحرای کربلا همراه نزدیک به یکصدتن از خانواده و یاران وفادارش به شهادت رسید. ما در این نوشتار، بر اساس آیات قرآن، روایات و منابع تاریخی، نقش خواص را در سقوط جامعه اسلامی بررسی می‌کنیم پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - نقش قرآن بر علم کلام در روشگان
  محمد حسن  قدردان قراملکی علی  قدردان قراملکی
  هر علمی دارای روش یا روش هایی است که به وسیله آن به اهداف خود می رسد، برخی از علوم تک روشی و برخی دیگر چند روشی اند. در باره تک یا چند روشی بودن علم کلام از سوی مذاهب مختلف کلامی دیدگاه های مختلفی ارایه شده است، مثلا اهل الحدیث روش نقلی و معتزله روش عقلی را برگزیدند. ام چکیده کامل

  هر علمی دارای روش یا روش هایی است که به وسیله آن به اهداف خود می رسد، برخی از علوم تک روشی و برخی دیگر چند روشی اند. در باره تک یا چند روشی بودن علم کلام از سوی مذاهب مختلف کلامی دیدگاه های مختلفی ارایه شده است، مثلا اهل الحدیث روش نقلی و معتزله روش عقلی را برگزیدند. اما رجوع به قرآن نشان می دهد که برای تبیین آموزه های دینی باید از روشگان مختلف استفاده کرد. نویسنده در این مقاله نشان خواهد داد که علم کلام باید باید از تمام روشگان ممکن مثل: نقلی شامل قرآن و روایات، عقلی شامل عقل و حتی اصول قطعی فلسفی، تجربی و حسی، شهودی استفاده کند، این ادعا بر خلاف ادعای برخی است که علم کلام را دارای روشگان مشخص مثل رویکرد اخباری یا تجربی می انگارند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - جاودانگی قرآن و ارتباط آن با نخستین مفسران قرآن (اهل بیت علیهم السلام)
  مریم  اسحاق زاده سید محمد  نورالهی
  از دیگر ویژگی های عام و فراگیرقران جاودانگی آن است، قرآن درعین حال که دارای اصولی ثابت ولایتغیر است، همگام با زمان وجلوتر ار آن پیش می رود؛ ودر هرعصر ونسل وحقایقی جدید و بِکر ودست نخورده ازان کشف می شود مامعتقدیم «جاودانگی» محور مناسبی برای پیوند این دسته از ویژگی های ق چکیده کامل

  از دیگر ویژگی های عام و فراگیرقران جاودانگی آن است، قرآن درعین حال که دارای اصولی ثابت ولایتغیر است، همگام با زمان وجلوتر ار آن پیش می رود؛ ودر هرعصر ونسل وحقایقی جدید و بِکر ودست نخورده ازان کشف می شود مامعتقدیم «جاودانگی» محور مناسبی برای پیوند این دسته از ویژگی های قرآن است. به ویژه آن که، اصول ورهنمودهای تفصیری قابل توجهی از اهل بیت این است که قرآن بیان گر خطوط کلی واصول اساسی است.و از مباحث مهم که تقریبا در تمام کتب تفسیر وعلوم قرآنی ، از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است مسئله متشابهات است که در اینجا از زاویه جاودانگی قرآن به آن پرداخته می شود. به طور قطع بخشی از متشابهات ناشی از قصور الفاظ در بیان معانی ژرف و عمیق قرآنی است .وهرکس متشابه قرآن را به محکم رد کند به صراز مستقیم هدایت شده است از دیگر ویژگی های قرآن که ریشه در جاودانگی قرآن دارد ،بحث ناسخ ومنسوخ است نکته بسیار مهم که در لسان اهل بیت بارها برآن تاکید شده است،بازشناسی ناسخ ومنسوخ است دلیل آن روشن است چرا که باید معلوم باشد که آنچه مطلوب اللهی چیست ؟ واینکه از رهنمود های تفسیری اهل بیت لزوم شناخت دقیق ناسخ ومنسوخ و استفاده به جا از آن تفسیر می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  21 - بررسی تطبیقی ریاضت و تهذیب نفس در اسلام با ادیان هند و آئین بودا
  امید  صادق پور رضا  شعبانی سینا  فروزش
  یکی از پدیده های مشترک ادیان بزرگ جهان، توصیه و سفارش آنها به سلوک زاهدانه و مراقبه نفس است. ریاضت و تحقیر دنیا و پرهیز از لذائذ دنیوی از مشخصات بارز ادیان و مکاتب هندی و آئین بوداست. از طرفی در تعالیم و آموزهای اسلامی هم توصیه هایی به مسلمانان برای مراقبه نفس و خودسازی چکیده کامل

  یکی از پدیده های مشترک ادیان بزرگ جهان، توصیه و سفارش آنها به سلوک زاهدانه و مراقبه نفس است. ریاضت و تحقیر دنیا و پرهیز از لذائذ دنیوی از مشخصات بارز ادیان و مکاتب هندی و آئین بوداست. از طرفی در تعالیم و آموزهای اسلامی هم توصیه هایی به مسلمانان برای مراقبه نفس و خودسازی وجود دارد. مقاله حاضر به شیوه توصیفی، تحلیلی، به بررسی مقایسه ای ریاضت و تهذیب نفس در تعالیم اسلامی با مکاتب فلسفی هند و آئین بودا می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که ادیان غیرتوحیدی هند و آئین بودا هم نظیر آموزه های اسلامی، تعالیمی را جهت تهذیب و تربیت انسان برای زندگی فردی، اجتماعی و رساندن او به سعادت، به پیروان خود توصیه نموده اند و شباهت هایی هم در برخی موارد میان آموزه های آنها وجود دارد، بخصوص آئین بودا که برای رساندن انسان به آرامش، برگزیدن یک راه میانه را بین بهره گیری از دنیا و ترک آن پیشنهاد می کند و از مکافات عمل سخن می گوید اما به علت اختلاف در جهان بینی، انگیزه و روح حاکم بر این اعمال در دو مکتب، بسیار باهمدیگر متفاوت است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  22 - نمائي از شکل گيری و نقدي بر مباني فکري قرآنيون از دیدگاه شیعه و اهل سنت
  مهدی فتحی احمد   مرادخانی حسین علوی مهر
  حديث ، بعد از قرآن دومين منبع استنباط احکام در نزد شيعه و اهل سنت بوده و بسياري از احکام فقهي توسط پيامبر اکرم تشريع شده و در قالب احادیث و روایات به ما رسیده است. مسلمانان صدر اسلام و ادوار بعد از آن نيز با توجه به امر الهي که مي فرمايد: (وَمَاءَاتَئكُمُ الرَّسُولُ فَ چکیده کامل

  حديث ، بعد از قرآن دومين منبع استنباط احکام در نزد شيعه و اهل سنت بوده و بسياري از احکام فقهي توسط پيامبر اکرم تشريع شده و در قالب احادیث و روایات به ما رسیده است. مسلمانان صدر اسلام و ادوار بعد از آن نيز با توجه به امر الهي که مي فرمايد: (وَمَاءَاتَئكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نهَئكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا) (حشر/ ۷) «آنچه را پيامبر به شما عطا كرد بگيريد و از آنچه شما را نهى كرد، باز ايستيد» اطاعت از امر رسول اکرم را در تمام امور بر خود فرض می دانسته اند. اما تفکري که از دير باز در انکار حجيت حديث و سنت نبي مکرم اسلام شکل گرفته و امروزه به قرآنيون معروف شده اند، معتقدند که در قرآن بر اطاعت از احاديث رسول اکرم به وضوح تاکيد نشده و احاديث و روايات داراي تناقضاتي هستند که بدليل آن تناقضات نمي‌توان رفتار و ايمان ديني و دستورات فقهي وشرعي را بر آنان استوار کرد و ايشان قرآن را يگانه منبع تشريع دانسته و خود را مستغنی از احادیث و روایات می دانند و بر این باورند که هر کس که با زبان عربی آشنا باشد قادر است از قرآن تمام چیزهایی که لازم دارد را برداشت کند. ایشان با استناد به آية ( تِبْياناً لِکُلِّ شَي‏ء) (نحل / 89) «(قرآن) بيانگر هر چيز (است)» می گویند: قرآن که خود بیان گر همه چیز است چگونه خود نیاز به تفسیر دارد. دراين پژوهش برآنيم که پس از شناسایی نحوه شکل گیری این جریان فکری به بیان مباني فکري آنها پرداخته و از ديدگاه شيعه و اهل سنت به نقد آنها بپردازیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  23 - تبیین قرآنی از باورمندی درونی درجهت مبارزه با احتکار
  معصومه  میرزاجانی بیجارپسی رقیه  صادقی نیری علیرضا  عبدالرحیمی
  این پژوهش با به کارگیری شیوه اسنادی و بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مراحل گفتمان سازی قرآن در باب مبارزه با مفسده اقتصادی احتکار پرداخته است. از جمله ناهنجاری های اقتصادی که در قرآن به شدت نکوهش شده احتکار است که عبارتست از انبارکردن ارزاق و کالاهای مورد نیا چکیده کامل

  این پژوهش با به کارگیری شیوه اسنادی و بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مراحل گفتمان سازی قرآن در باب مبارزه با مفسده اقتصادی احتکار پرداخته است. از جمله ناهنجاری های اقتصادی که در قرآن به شدت نکوهش شده احتکار است که عبارتست از انبارکردن ارزاق و کالاهای مورد نیاز مردم به هدف کمبود کالا و افزایش قیمت. به طوری که یکی از مهمترین مفاسد اقتصادی را شکل می دهد که قرآن کریم برای اقتصاد جوامع معرفی نموده است و به شیوع و ترویج آن در جوامع هشدار داده که زمینه ی فروپاشی جوامع از طریق تضییع حقوق افراد و افزایش تورم را فراهم می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که به رغم جدید بودن طرح مسئله گفتمان سازی قرآن در جهت مبارزه با احتکار، با توجه به اهمیتی که اقتصاد در جوامع بشری دارد و تمام جوانب بشری را تحت شعاع قرار می دهد و قوام جامعه به اقتصاد آن است و بروز مفسده ی احتکار چه پیامدهایی خواهد داشت به این مهم پرداخته شده است. گفتمان سازی، طراحی مطلوبیت های اقتصادی تشخیص داده شده بنا بر آموزه های قرآن است تا ارزش ها و هنجارهای قرآنی در جامعه حفظ شود و یک اندیشه دینی به ادبیات رایج جامعه و زندگی مردم تبدیل شود. به این منظور، گفتمان سازی قرآن برای مبارزه با مفسده احتکار به روش تدریجی است که ابتدا با شناخت و معرفی جامعه آغاز شده و سپس با تبلیغ و الگوسازی ارزش ها و فرهنگ سازی و تبیین پیامدها به گفتمان سازی پرداخته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  24 - بررسی جایگاه معاد در شاهنامه فردوسی با نگاه به آیات قرآن کریم
  علی ذات علی محمد رضا  زمان احمدی محمد رضا  قاری
  بحث در خصوص دنیای پس از مرگ از مسایل مهم اعتقادی است.شعرا در اعصار مختلف ادب فارسی از این موضوع غفلت نداشته اند.فردوسی از جمله شعرایی است که در شاهنامه به این موضوع نگاه خاصی داشته است؛ از آنجا که سراینده علاوه بر جنبه های داستان سرایی و...جنبه تنبه و آگاهی بخشی در ارت چکیده کامل

  بحث در خصوص دنیای پس از مرگ از مسایل مهم اعتقادی است.شعرا در اعصار مختلف ادب فارسی از این موضوع غفلت نداشته اند.فردوسی از جمله شعرایی است که در شاهنامه به این موضوع نگاه خاصی داشته است؛ از آنجا که سراینده علاوه بر جنبه های داستان سرایی و...جنبه تنبه و آگاهی بخشی در ارتباط با زندگی و دنیای پس از آنرا به خواننده و مخاطب شعرخود در نظر داشته است،آدمی را از دوستی و دل سپردن به دنیا برحذر می‌دارد و به مسأله‌ی مرگ و حیات اخروی نیز با دیدی حکیمانه نگاه می‌کند.از جمله مباحث قابل توجهی که در شاهنامه مد نظر قرار گرفته و سراینده آن در فراز و فرودها و شادی‌ها و ناکامی‌ها، در جنگها و آشتی‌ها و...به آن پرداخته‌است و این تحقیق به آن پرداخته، ‌بحث مرگ‌آدمی‌و قطعیت جهان پس از مرگ و تطبیق‌آن با آیات قرآن است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  25 - فترت وحی قرآن در ترازوی نقد
  عبدالمجید طالب تاش
  طبق گزارش مورّخان در مقطعی از دوران نبوّت پیامبر اکرم، نزول جبرئیل قطع شد که در اصطلاح متکلمان، فترت وحی نام دارد. مسأله همسانیِ زمانی میان دعوت پنهانی با قول مشهور در باره فترت وحی، انگیزه تحقیق حاضر شد که به روش توصیفی تحلیلی، سه دیدگاه در باره فترت وحی را به عنوان یک چکیده کامل

  طبق گزارش مورّخان در مقطعی از دوران نبوّت پیامبر اکرم، نزول جبرئیل قطع شد که در اصطلاح متکلمان، فترت وحی نام دارد. مسأله همسانیِ زمانی میان دعوت پنهانی با قول مشهور در باره فترت وحی، انگیزه تحقیق حاضر شد که به روش توصیفی تحلیلی، سه دیدگاه در باره فترت وحی را به عنوان یک مسأله اعتقادی کلامی بررسی کرد. قول مشهور، به فترت سه ساله اعتقاد دارد. نوع برخی گزارشها، حاکی از عدم انقطاع وحی است، و گروه سوم به انقطاع سه تا چهل روزه معتقدند. استنادات قول مشهور که منشأ طعن مستشرقان شده و از تردید پیامبر در نزول وحی سخن گفته اند، ضعیف بود؛ در نتیجه نادرستی و فرضیه همسان انگاری آن با سه سال دعوت پنهانی اثبات شد. عدم انقطاع، تأیید نشد؛ امّا مستندات روایی و تاریخی، مؤیّد انقطاع وحی برای چند روز است که در فرایند نزول، امری طبیعی است و با نزول تدریجی سازگاری دارد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  26 - تصویر زیبایی شناسانه نقش الگوی تربیتی توحیدی از منظر قرآن وحدیث
  حمیدرضا حاجی‌بابایی
  از منظر قرآن، راه و روش رسيدن به سعادت دنيا و آخرت، پيروي از الگوي تربیتی توحیدی است.قرآن هدف اصلی خلقت را تربیت انسان بیان می کند. و برای این هدف، نقشه راهی را تعیین نموده است.که در آن، قوانین، مسیر، الگوو روش ها را تعیین و چگونگی رسیدن به هدف را از طریق الگوهای کامل ا چکیده کامل

  از منظر قرآن، راه و روش رسيدن به سعادت دنيا و آخرت، پيروي از الگوي تربیتی توحیدی است.قرآن هدف اصلی خلقت را تربیت انسان بیان می کند. و برای این هدف، نقشه راهی را تعیین نموده است.که در آن، قوانین، مسیر، الگوو روش ها را تعیین و چگونگی رسیدن به هدف را از طریق الگوهای کامل امکان پذیر نموده است. والگوی تربیتی توحیدی رادر قالب جامعه ،صفات کلی، فردی کامل و گاهی با یک صفت خاص از یک فرد به تصویر کشیده واز الگو های غیرتوحیدی،بر حذر داشته است،تربیت توحیدی به سوی جهان بینی توحیدی تمایل دارد.«.إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ»(بقره،2 ،156). وبه رب منتهی می گردد. «إِلى‏ رَبِّكَ مُنْتَهاها»(نازعات، 79، 44). زیراهمه امور مسیر الهی دارند. «. أَلا إِلَى اللَّهِ تَصيرُ الْأُمُورُ»(شوری، 42، 53). از طرفی چون تربیت دانشی کاربردی است،که از علوم بنیادی،معرفت شناسی، الهیاتی، انسان شناسی ،ارزش شناسی، روانشناسی ،جامعه شناسی، فلسفه، کلام و فقه بهره می گیرد. و محدود در علوم دنیوی نیست. بر اساس این استدلال تربیت جایگاه ربوبی پیدا می کند. و مفهوم شناسی تربیت از ریشه "ربو" در قرآن دامنه محدود تحقیقی دارد. ولی از ریشه "ربب"دامنه گسترده ووسیعی دارد. و"ربیت وربانیت"نقش تعیین کننده ای، درتربیت باجهان بینی توحیدی دارد.چون رب،افاده مالکیت ومدبریت مطلق دارد. و ربوبیت وخالقیت تفکیک نا پذیرند.و فقط خالق می تواند رب باشد.دراین تصویر پردازی حقیقی، تربیت از منظر قرآن،شناخت خالق، مالک ومدبرهستی ،پذیرش اوبه عنوان رب یگانه وعمل به اوامر ونواهی او،که همان دین کامل است.پس همه امور از طریق الگوهای کامل هدایت می شود.« قُلْ إِنَّ صَلاتي‏ وَ نُسُكي‏ وَ مَحْيايَ وَ مَماتي‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ »( سوره انعام/،162). زیرا درنظام ربوبی الگوی کامل جهت دهنده به همه امور والگوی تمام عیار وهدایت شده وهدایت کننده است. هستند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  27 - آزاد اندیشی و آفت های آن از نظر قرآن کریم
  عبدالحمید فرزانه
  هدف از این پژوهش بررسی آزاداندیشی و آفات و موانع آن از نظر قرآن کریم است که به روش تحقیق کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی انجام شده است.یافته ها نشان می دهد بر اساس تعالیم قرآن، ایفای نقش خلیفه الهی انسان جز با آزاداندیشی میسر نیست و هدف بعثت پیامبران باروری اندیشه چکیده کامل

  هدف از این پژوهش بررسی آزاداندیشی و آفات و موانع آن از نظر قرآن کریم است که به روش تحقیق کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی انجام شده است.یافته ها نشان می دهد بر اساس تعالیم قرآن، ایفای نقش خلیفه الهی انسان جز با آزاداندیشی میسر نیست و هدف بعثت پیامبران باروری اندیشه ها و هدایت مبتنی برتبیین و تفکر و بصیرت افزایی می باشد. بر اساس آیات قرآن ، آزاد اندیشی دینی حقّی همگانی است و عدم اندیشه ورزی و استفاده نکردن از خرد موجب سقوط انسان بوده و شنیدن سخنان مختلف و انتخاب برترین ها مورد تشویق قرار گرفته است. نتیجه آن که تکامل انسان از منظر قرآن در گرو آزاد اندیشی او است و اموری چون ترس از غیر خدا، پیروی کورکورانه از سنتهای خانوادگی و بزرگان ، تکیه برظن و غفلت از برهان ، ناپرهیزگاری و هواپرستی، دنیازدگی، قدرت طلبی و ... از آفات و موانع آزاداندیشی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  28 - اعتبار سندی و دلالی قرآن از دیدگاه مکتب تفکیک (با تاکید بر آرای مهدی اصفهانی)
  محمد حسن  قدردان قراملکی
  قرآن اولین و مهم ترین منبع در تفسیر آموزه های اسلام است که اعتبار آن از حیث سندی و دلالی مورد اتفاق اکثریت اندیشوران مسلمان است، لکن در طول تاریخ برخی - اعم از اهل سنت و تشیع مثل قرآنیون و اخباریون - در یکی از آن دو یا در هر دو دچار تردید یا انکار شده اند. مکتب تفکیک ب چکیده کامل

  قرآن اولین و مهم ترین منبع در تفسیر آموزه های اسلام است که اعتبار آن از حیث سندی و دلالی مورد اتفاق اکثریت اندیشوران مسلمان است، لکن در طول تاریخ برخی - اعم از اهل سنت و تشیع مثل قرآنیون و اخباریون - در یکی از آن دو یا در هر دو دچار تردید یا انکار شده اند. مکتب تفکیک به رهبری میرزای مهدی اصفهانی اهتمام خاصی به منبع روایات داشته است، اما در باره اعتبار قرآن به عنوان منبع معرفتی دین موضع متفاوتی دارد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که مکتب تفکیک خصوصا طیف اولشان در باره اعتبار سندی و دلالی قرآن موضع تردید یا انکار داشتند و یا آن لازمه مبانی شان است. بخش اول مقاله به تبیین موضع برخی از مکتب تفکیکی ها در خصوص جرح در اعتبار سندی قرآن با طرح نظریه تحریف از نوع حذف و نقد آن پرداخته است. قسمت دوم مقاله به بررسی و نقد موضع آنان مبنی بر تضعیف اعتبار دلالی آیات قرآن با تمسک به ادله ای مانند: تقسیم علم انسان به الهی و بشری، قرینه منفصله انگاری روایات نسبت به قرآن، تفکیک نصوص از ظواهر، اختصاص یافته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  29 - عوامل شناختی فشارهای روانی و درمان آن براساس «رحیمیت الهی» از دیدگاه قرآن
  حمیدرضا حاجی‌بابایی زهرا رضازاده‌عسگری
  یکی از مشکلات بشریت، فشارهای روانی زیان‌بار است. این فشارهای روانی مضر موجب بیماریهای روانی و جسمانی بسیاری است. عوامل شناختی مانند: باورهای نادرست نسبت به خود، مردم، شرایط اجتماعی و طبیعت و توقعات زیاد و غیر واقعی دنیوی از خود و آنها، موجب ایجاد این فشارهای روانی زیان‌ چکیده کامل

  یکی از مشکلات بشریت، فشارهای روانی زیان‌بار است. این فشارهای روانی مضر موجب بیماریهای روانی و جسمانی بسیاری است. عوامل شناختی مانند: باورهای نادرست نسبت به خود، مردم، شرایط اجتماعی و طبیعت و توقعات زیاد و غیر واقعی دنیوی از خود و آنها، موجب ایجاد این فشارهای روانی زیان‌بار است. یکی از راههای درمان این عوامل شناختی فشارهای روانی زیان‌بار، ایمان به رحیمیت الهی است. رحیمیت الهی یعنی خداوند، تنها روزی دهنده نعمتهای روانی و رفاهی ثابت و پایدار در زندگی انسانها در دنیا و آخرت است؛ و این نعمتهای ثابت و پایدار فقط به کسانی تعلق می‌گیرد که به خداوند و زندگانی پس از مرگ، ایمان داشته و به دستورات و توصیه‌های الهی عمل نمایند. روش این پژوهش، اسنادی-تحلیلی است که با استفاده از منابع معتبر تفسیری و روانشناسی، عوامل شناختی فشارهای روانی و درمان آن براساس "رحیمیت الهی" از دیدگاه قرآن را بیان می‌نماید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  30 - قرآن، حکمت الهی و تکالیف شاقّه
  عبدالعلی  پاکزاد
  انسان موجودی مکلف،و تکالیف جعل شده برای آدمی از جانب خداوند، سکوی کمال،تضمین کننده حقوق بشر و سبب نیل به پاداش های اخروی می باشد. در برخی از آیات قرآن سخن از تکالیف دشواربرای قوم یهود(بقره/54-نساء/160) آمده و در سوره بقره/286 پیامبر اسلام از خدا می خواهد که تکالیف سخت چکیده کامل

  انسان موجودی مکلف،و تکالیف جعل شده برای آدمی از جانب خداوند، سکوی کمال،تضمین کننده حقوق بشر و سبب نیل به پاداش های اخروی می باشد. در برخی از آیات قرآن سخن از تکالیف دشواربرای قوم یهود(بقره/54-نساء/160) آمده و در سوره بقره/286 پیامبر اسلام از خدا می خواهد که تکالیف سخت را بردارد؛در مقابل آیاتی وجود دارد که سخن از آسانی تکلیف(بقره/185) و به اندازه وسع{کمتر از طاقت}(بقره/286)و در دین حرجی (حج/78)برای مکلف نیست، می باشد. مقاله حاضر با تکیه بر آیات کریمه به روش کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی در پی تبیین نگاه قرآن در مساله تکلیف و تعارض دو دسته آیات و سبب وضع تکالیف سخت می باشد. از یافته های این نوشتار آن است که تکالیف الهی به دو قسم ابتدایی و کیفری وضع شده است.دستورات نخستین خدا به بشر ،سهل و مقدور و بلکه کمتر از طاقت بشر می باشد و ابن سنت الهی در همه ادیان می باشد و اختصاص به امت پیامبر اسلام ندارد.اگر بشر سر ناسازگاری با تکالیف ابتدایی را ساز بزند و از حدود خدا تجاوز کند،خدا تکالیف کیفری را به جهت برگشت بشر به سوی خدا، نشان دادن بندگی، زدودن پرده ها، کدورتهای های روحی و عبرت دیگران وضع می نماید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  31 - نقد و بررسی شبهه سها درباره لزوم اطاعت از پیامبر اعظم(ص)
  نجمه  انصاری علیرضا مختاری محسن زارع جلیانی
  ازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و چکیده کامل

  ازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و اطیعو الرسول» تبیین شده است.نگارنده دراین پژوهش با استفاده ازروش توصیفی –تحلیلی به نظریه واشکال سها درکتاب نقد قرآن مبنی براین که چراباید ازپیامبرخدااطاعت کرد؟ پرداخته واساس ادله قرآنی وروایی نقدوبررسی کرده وپاسخ داده است . نتیجه حاصل دراین نوشتاراین که اطاعت وتبعیت از پیامبرهمانند اطاعت ازخداوند متعال واجب ولازم است زیرافرمان وکلام پیامبرفرمان و کلام پروردگارسبحان است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  32 - اندیشه بازگشت به قرآن در برپایی حکومت الهی (با محوریت دیدگاه شهید مطهری و امام خمینی (ره))
  احسان شاکری خوئی رضا  نصیری حامد امیر  کردکریمی
  اندیشه بازگشت به قرآن یکی از تلاش‌هایی است که از جانب برخی علمای دنیای اسلام برای برپایی حکومت‌های الهی در جوامع اسلامی و ازمیان بردن بحران‌های ناشی از تسلط حکومت‌های طاغوتی مطرح شد. به نوعی می توان گفت سیر اندیشه بازگشت از سید جمال الدین اسدآبادی آغاز و با تلاش متفکران چکیده کامل

  اندیشه بازگشت به قرآن یکی از تلاش‌هایی است که از جانب برخی علمای دنیای اسلام برای برپایی حکومت‌های الهی در جوامع اسلامی و ازمیان بردن بحران‌های ناشی از تسلط حکومت‌های طاغوتی مطرح شد. به نوعی می توان گفت سیر اندیشه بازگشت از سید جمال الدین اسدآبادی آغاز و با تلاش متفکران بزرگی نظیر شهید مطهری و امام خمینی (ره) ادامه یافته است. این دو متفکر بزرگ دنیای اسلام با اعتقاد قلبی و ایمان به گره‌گشا بودن کتاب آسمانی، در عمل کوشیدند مسلمانان را متوجه تأثیر قرآن در برطرف نمودن بحران‌های جوامع اسلامی نمایند. با این توضیح برآنیم تا به صورت تحلیلی و با بهره گیری از نظریه بحران ها، تاثیر این اندیشه بر شکل‌گیری انقلاب اسلامی را مورد واکاوی قرارداده و بگوییم، ایجاد موج انقلابی در ایران، ناشی از تلاش های ارزشمند این دو عالم بزرگ در عمل به مفاهیم قرآنی و رجوع به قرآن بوده که در ابتدا با هدف برقراری حکومت اسلامی با محوریت ولایت فقیه در جامعه مطرح و سپس با تکیه بر آموزه‌های قرآنی به تکامل رسیده است؛ به گونه‌ای که امام خمینی (ره) در جایی می‌فرماید: «اصلاً کتاب انقلاب ما قرآن است». پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  33 - مضامين قرآني در منشآت تفرشي و ميبدي
  سيد محسن مهرابي محمد امير عبیدی نیا رحيم کوشش شبستری
  توجه به آيات و مفاهيم قرآني از ديرباز مورد توجه شعرا و نويسندگان بوده تا جايي که بررسي جايگاه آيات قرآني يکي از راه‌هاي شناخت مقدار دانش ديني نويسندگان و شعرا مي‌باشد. اين اثرپذيري که از قرن هفتم به بعد به اوج خود مي‌رسد به شيوه‌هاي متفاوتي چون واژگاني، گزاره‌اي، الهامي چکیده کامل

  توجه به آيات و مفاهيم قرآني از ديرباز مورد توجه شعرا و نويسندگان بوده تا جايي که بررسي جايگاه آيات قرآني يکي از راه‌هاي شناخت مقدار دانش ديني نويسندگان و شعرا مي‌باشد. اين اثرپذيري که از قرن هفتم به بعد به اوج خود مي‌رسد به شيوه‌هاي متفاوتي چون واژگاني، گزاره‌اي، الهامي و... صورت مي‌گيرد. اثرپذيري واژگاني به سه شيوة ترجمه، برآيندسازي و وام‌گيري است و اثرپذيري گزاره‌اي به انواع تبرکي، توضيحي، استنادي و... انجام مي‌پذيرد. يکي از انواع نثر فارسي نامه‌نگاري است که در عصر صفوي مورد توجه نويسندگان و منشيان بوده است. در این پژوهش به شیوة تحلیلی - توصیفی به جست‌وجوی ویژگی‌های تأثيرپذيري دو منشي از دوره صفوي (ميبدي و تفرشي) خواهيم پرداخت. برآيند پژوهش نشان مي‌دهد که ميبدي به اقتضاي شغلش که منصب قضاوت شهر را برعهده داشته، بيشتر و تخصصي‌تر از تفرشي از آیات قرآني استفاده مي‌کند و در زمينه‌هاي واژگاني، الهامی، تعريفي، تبرکي و استنادی بيشتر از تفرشي به آيات قرآني توجه دارد. تفرشي آیات قرآني را در زمينه‌هاي توضيحي و استنادي و در مواقع ضروري بدون تکلف به کار مي‌برد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  34 - واکاوی مستشهدات قرآنی امام صادق (ع) در تبیین احکام شرعی
  سيده فاطمه  حسيني ميرصفي
  فقه در اصطلاح، استنباط و استخراج احكام شرعي فرعي از روي ادلّه تفصيلي آنهاست. قرآن کریم به عنوان اولین دلیل و منبع برای شناخت احکام شرعی، فقهی و حقوقی و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی و بزرگترين پشتوانه براى رسول خدا (ص) و اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، در اثبات احكام فرعي اسلام چکیده کامل

  فقه در اصطلاح، استنباط و استخراج احكام شرعي فرعي از روي ادلّه تفصيلي آنهاست. قرآن کریم به عنوان اولین دلیل و منبع برای شناخت احکام شرعی، فقهی و حقوقی و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی و بزرگترين پشتوانه براى رسول خدا (ص) و اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، در اثبات احكام فرعي اسلام است. آگاهی از مستشهدات قرآنی اهل بیت(ع) به عنوان یکی از مهمترین ادله فقه در استخراج و استنباط احکام شرعی فرعی حائز اهمیت است. در اين مقاله، نگارنده به هدف پاسخ به این سوال كه «مستشهدات قرآنی امام صادق(ع)در استباط احکام شرعی فرعی کدام است؟» با تدبر در مفهوم فقه و ادله آن، احکام شرعی، آیات قرآنی و نیز روایات رسیده از امام صادق (ع)، به بررسی این موضوع پرداخته است. از آنجا که دستيابى به احكام شرعى و فقهی، مقدمه عمل به آنها و تأمين سعادت دنيا و آخرت انسان است، آشنایی با نحوه استشهادات و استدلال‌های ائمه معصومین(ع) به آیات قرآن در اثبات احکام اسلام ضروری است. لذا در این مقاله با عنوان «واکاوی مستشهدات قرآنی امام صادق(ع) در تبیین احکام شرعی» سعي شده است ضمن بيان مقدمه‌اي كوتاه درباره فقه و ادله تفصیلی آن در استنباط احكام شرعي، با ذكر روايات رسيده از امام صادق(ع) استشهاد و استدلال اين امام همام را در اثبات احكام فرعي اسلام بيان گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  35 - شیوه های تأثیرپذیری از قرآن و حدیث در شعر وصال شیرازی
  سید امیر جهادی حسینی حمیدرضا خوارزمی علیرضا خداونددوست
  10.52547/qap.22465.4.3.4
  میرزا محمّد شفیع شیرازی متخلّص به وصال در سدۀ سیزدهم هجری، شاعری مسلمان و شیعه ای دلسوخته، از محبّان اهل بیت و از جملۀ شاعرانی است که در سرودن اشعار خود به آیات قرآن، روایات، احادیث و وقایع مذهبی نظر داشته و به گونه‌ای استادانه با طبعی روان و زبانی گویا از دانسته‌های دی چکیده کامل

  میرزا محمّد شفیع شیرازی متخلّص به وصال در سدۀ سیزدهم هجری، شاعری مسلمان و شیعه ای دلسوخته، از محبّان اهل بیت و از جملۀ شاعرانی است که در سرودن اشعار خود به آیات قرآن، روایات، احادیث و وقایع مذهبی نظر داشته و به گونه‌ای استادانه با طبعی روان و زبانی گویا از دانسته‌های دینی خود در شعرش استفاده کرده است. در این پژوهش سعی شده که گونه‌‌های تأثیرپذیری از قرآن و حدیث در دیوان وصال شیرازی نشان داده شود. از جمله وجوه اهمیّت‌ این تحقیق این است که روش‌های بازتاب احادیث و آیات قرآن را در دیوان وصال از میان انبوه اشعار مدحی و توصیفی برجسته‌سازی و طبقه‌بندی شده و مواردی از قبیل، بررسی اعلام مذهبی «انبیاء، ائمة اطهار، اولیا»، بررسی تلمیحات مذهبی، همچنین نشان دادن بازتاب باورهای مذهبی در دیوان و کاربرد آیات قرآنی و احادیث را شامل می‌شود و به تحلیل بسامدی آن ها می‌پردازد. بسامد تأثیرپذیری از قرآن و حدیث در دیوان وصال به لحاظ قالب شعری، در درجۀ نخست، به قصاید و سپس به مثنوی‌های او اختصاص یافته است و در غزلیات وصال علیرغم تعداد بالا، در این قالب، تأثیرپذیری کمتری مشاهده می‌شود؛ همچنین وصال در تأثیرپذیرفتن از قرآن و احادیث که هرگاه فرصتی مناسب دیده از این امر بهره برده و با شیوه‌های مختلف این کار را انجام داده است؛ ازجمله اصرار ویژه‌ای به وام‌گیری از کلماتِ آیات قرآن، قرینه‌ سازی با آیات و احادیث، و معطوف کردن ذهن مخاطب به آیات. روش مد نظر در این پژوهش، روش کتابخانه‌ای و مبتنی بر تحلیل و توصیف محتوای کمّی و کیفی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  36 - تأثیر فلسفه‌ورزی بر پرسشگری دانش‌آموزان و تبیین آن از منظر قرآن
  رویا عبداله پور
  پژوهش حاضر تاثیر فلسفه ورزی بر پرسش گری دانش آموزان را از منظر قرآن با روش تحلیلی –اسنادی مورد مطالعه قرا داده است. یافته های پژوهش بیانگر این است که در قرآن پنج ویژگی را می توان برای پرسشگری در نظر گرفت. پرسش از چه کسی، (از دانایان ، اهل اندیشه، اهل نظر و صاحب نظران ) چکیده کامل

  پژوهش حاضر تاثیر فلسفه ورزی بر پرسش گری دانش آموزان را از منظر قرآن با روش تحلیلی –اسنادی مورد مطالعه قرا داده است. یافته های پژوهش بیانگر این است که در قرآن پنج ویژگی را می توان برای پرسشگری در نظر گرفت. پرسش از چه کسی، (از دانایان ، اهل اندیشه، اهل نظر و صاحب نظران ) پرسش از چه چیزی (هرچیزی را می توان مورد پرسش قرار داد به ویژه انفاق، روزی حلال، کوه، هلال، قیامت، روح...) چگونگی پرسش( پرسش باید منطقی، درست، معقول، برای درک و شناخت باشد نه فضل فروشی) و درباره چه چیزی (چگونگی انفاق، چگونگی رسیدگی به یتیمان و بی سرپرستان، چگونگی بر پا شدن قیامت...) و در ارتباط با چه چیزی (خود، خدا، دیگران و طبیعت) صورت می گیرد. نتایج پژوهش براساس سند تحول آموزش و پروش و برنامه درسی ملی آنچه که در نظام آموزشی مورد تاکید قرارگرفته است پرسش گری و در ارتباط با چه چیزی (خود، خدا، دیگران و طبیعت) است و پرسش گری زمینه تفکر، رشد عقلانی. و بسترمعرفت را برای دانش آموزان را فراهم می کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  37 - تحليل كارآمدي نظرية وضع الفاظ براي ارواح معاني
  عبدالله میراحمدی مونا امانی پور
  يكي از ديدگاههاي كارگشا در توسعه‌پذيري معنا در قرآن، نظرية «وضع الفاظ براي ارواح معاني» است. اين ديدگاه برگرفته از اصلي عرفاني است كه بر اساس آن، مراتب طولي معناي الفاظ، روح واحدي دارند كه براي تمام مصداقها بنحو حقيقي صادق است. طرفداران قاعدة روح معنا، با توسعه‌دادن مفا چکیده کامل

  يكي از ديدگاههاي كارگشا در توسعه‌پذيري معنا در قرآن، نظرية «وضع الفاظ براي ارواح معاني» است. اين ديدگاه برگرفته از اصلي عرفاني است كه بر اساس آن، مراتب طولي معناي الفاظ، روح واحدي دارند كه براي تمام مصداقها بنحو حقيقي صادق است. طرفداران قاعدة روح معنا، با توسعه‌دادن مفاهيم محسوس و مادي به معاني فرا عرفي، معتقدند كه ويژگيهاي نشئت ‌گرفته از مصاديقِ واژگان، در اصل معنا تأثيري ندارند زيرا موضوع‌له الفاظ عام است. بر اين اساس، حقيقت لفظ بر همة مراتب اعم از حقايق غيبي و مرتبة نازلِ در حد فهم عرف، قابل انطباق است. طرفداران اين نظريه، مفهوم توسعه‌يافته را مرتبه‌يي از معناي كلام ميدانند، بي‌آنكه مخالف با فهم عرفي و معناي لغوي واژگان باشد. در اين پژوهش، ضمن تحليل دقيق نظرية روح معنا و استخراج مباني آن در تقريرهاي گوناگون طرفدارانش، آسيبهاي وارد بر آن نيز بررسي شده است. مخالفت با حمل صفات خبري بر مجاز، تمركز بر امور عيني در معناشناسي الفاظ و بيتوجهي به ديدگاههاي جديد زبان‌شناسي از مهمترين آسيبهاي اين نظريه است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  38 - تأثير آموزه‌هاي قرآني بر حكمت اشراقي سهروردي
  قاسم  پورحسن ‌سيد مصطفي  بابايي
  به يقين ميتوان گفت كه همة فلاسفة اسلامي ـ از هريك از سه مكتب مشهور فلسفي‌ـ در سير انديشة فلسفي خود، تأثيرات بسياري از قرآن‌ ‌كريم پذيرفته‌اند اما در اين ميان، شيخ شهاب‌الدين سهروردي اولين فيلسوف اسلامي است كه در نظام حكمت اشراقي خود بيشترين استفاده را از قرآن‌ ‌كرده است چکیده کامل

  به يقين ميتوان گفت كه همة فلاسفة اسلامي ـ از هريك از سه مكتب مشهور فلسفي‌ـ در سير انديشة فلسفي خود، تأثيرات بسياري از قرآن‌ ‌كريم پذيرفته‌اند اما در اين ميان، شيخ شهاب‌الدين سهروردي اولين فيلسوف اسلامي است كه در نظام حكمت اشراقي خود بيشترين استفاده را از قرآن‌ ‌كرده است. استفادة سهروردي از اين كتاب آسماني، هم از نظر كميت و مقدار و هم از جهت نوع استفادة تأويلي، از سايرين متمايز است. او بسياري از ايده‌ها، برهانها و داوريهاي خود را مقرون و منوط به قرآن‌ ‌كرده است. در اين مقاله سعي شده است از تأثير آموزه‌هاي قرآني بر حكمت نوري سهروردي در چهار مقوله» حكمت نوري، نورالانوار، عقول، و نفس به‌اختصار سخن گفته شود، چراكه قطعاً بحث مستوفي در اينباره نيازمند مجال و كمالي شايسته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  39 - نقش سازنده‌ی خصیصه‌ی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده در قرآن و روایات معصومین(ع)
  زینب ملکی بابهویزی محمدرضا ابویی مهریزی اعظم اعتمادی فرد
  نگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانواده‌های متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکان‌پذیر نیست. در این میان حلم و برد چکیده کامل

  نگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانواده‌های متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکان‌پذیر نیست. در این میان حلم و بردباری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد؛ از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمی‌گردد. به‌وسیله‌ی حلم و بردباری خانواده‌ها استحکام می‌یابند، نیازهای عاطفی تأمین می‌شود، افراد از انزوای اجتماعی و احساس تنهایی رها می‌گردند، زوجین به کمال رسیده و موجب بقا نسل می‌گردند. افراد تربیت شده در چنین خانواده‌هایی دارای آرامش و ثبات روانی هستند، در نتیجه انسان‌هایی مسئولیت‌پذیر بوده که در رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... جامعه سهیم می‌باشند. از این رو باید با عمل به دستورات قرآن کریم و به‌کارگیری سیره‌ی ائمه‌ی معصومین(علیهم‌السلام) در جهت تخلّق به خصیصه‌ی حلم در میان آحاد جامعه کوشید تا شاهد خانواده‌های مستحکم و در نتیجه جامعه‌ای معتدل، عزت‌مند و آرام باشیم؛ از این رو در مقاله‌ی حاضر که به روش کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی توصیفی-‌ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ضرورت تحکیم خانواده و ترسیم الگوی خانواده‌ی مستحکم از منظر این دین الهی، نقش خصیصه‌ی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  40 - مصادیق اخلاقی معاشرت به معروف در روابط بین همسران و نقش آنها درتحکیم خانواده از منظر قرآن کریم
  عنایت  شریفی
  قرآن کریم اساسی ترین اصل در رفتار و تعامل بین زوجین را معاشرت به معروف می داند و معیار وظایف ، حقوق و نحوه آداب و معاشرت متقابل بین زوجین را در درون خانواده "معروف می داند .معاشرت به معروف درروابط بین همسران دارای معنای وسیع و مصادیق زیاد می باشد که در یک تقسیم بندی کل چکیده کامل

  قرآن کریم اساسی ترین اصل در رفتار و تعامل بین زوجین را معاشرت به معروف می داند و معیار وظایف ، حقوق و نحوه آداب و معاشرت متقابل بین زوجین را در درون خانواده "معروف می داند .معاشرت به معروف درروابط بین همسران دارای معنای وسیع و مصادیق زیاد می باشد که در یک تقسیم بندی کلی به دوقسم به مصادیق با ماهیت فقهی و مصادیق با ماهیت اخلاقی تقسیم می شوند.پژوهش حاضر در صدد است کارکردها و نقش معاشرت به معروف با ماهیت اخلاقی در روابط بین همسران در تحکیم خانواده را مورد بررسی قرار دهد. و در این مورد به این سؤال اساسی پاسخ دهدکه مصادیق اخلاقی معاشرت به معروف در روابط بین همسران چگونه در تحکیم خانواده تأثیرگذار ند؟ مصادیق اخلاقی معاشرت به معروف در یک تقسیم بندی کلی به مصادیق مشترک بین زوجین و مصادیق اختصاصی هریک ازآن دو تقسیم می شوند.محبت و مهرورزی، معاشرت نیکو، مدار، شکیبایی و حمایت متقابل از مهم ترین مصادیق اخلاقی مشترک بین زوجین در معاشرت به معروف می باشند.محبت و مهرورزی عامل مراقبت از آرامش و درنتیجه می تواند خانواده را از فرو پاشی حفظ نماید و معاشرت نیکو ، رفق و مدارا و حمایت متقابل زوجین از یکدیگر عاملی برای ایجاد صمیمت و آرامش زوجین نسبت به یکدیگر است که از این جهت نقش اساسی در پایداری خانواده دارند.احسان، مشورت و مراقبت از مصادیق اخلاقی مختص مرد و اطاعت، تواضع و قنوت و حفظ خود، اسرار و اموال شوهر در غیاب او از مصادیق مختص زن در معاشرت به معروف می باشند. هر یک از این مصادیق سبب افزایش صفا و صمیمیت و محبوبیت زوجین نسبت به یکدیکر و در نتیجه هرکدام عاملی برای پایداری خانواده می باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  41 - تحلیل و بررسی ناامیدی طبیعی از دیدگاه قرآن، متون دینی و علما و پیامدهای آن
  مهدی اعتمادنسب
  یأس و نا امیدی در قرآن کریم به عنوان حالتی معرفی شده است که در مقام عجز و ناتوانی در وجود و روح انسان پدید می آید که انسان در مقام عملکرد دچار ایستایی شده و به طور کلی فرد از انجام فعالیت در زندگی دنیا قطع امید می کند. فاز این جهت به دلیل اهمیت این عارضه نفسانی این مفهو چکیده کامل

  یأس و نا امیدی در قرآن کریم به عنوان حالتی معرفی شده است که در مقام عجز و ناتوانی در وجود و روح انسان پدید می آید که انسان در مقام عملکرد دچار ایستایی شده و به طور کلی فرد از انجام فعالیت در زندگی دنیا قطع امید می کند. فاز این جهت به دلیل اهمیت این عارضه نفسانی این مفهوم با عبارتی همچون «یأس»، «قنوط» ، «ابلاس» و «خیبه» به کرّات در قرآن آمده است .از منظر فرهنگ قرآن منشأ اصلی بروز این پدیده در حوزه فکر و اندیشه، ظاهر بینی و دنیا گرایی افراد و دوری از معنویت در زندگی بوده و نتیجه این حالت، به صورت بیماری های مختلفی مانند افسردگی و صدمات روحی شدید و بی هدفی و احساس پوچی در زندگی خود نمایی می کند؛ لذا در قرآن روحیه یأس و نومیدی همواره مورد نکوهش قرار گرفته است. برای درمان این پدیده با رویکردی قرآنی می توان نقطه مقابل حس گرایی را خاطر نشان نمود یعنی نگاه درمانی قرآن در حوزه روان و فکر آدمی به طور کلی در یاد خدای سبحان و تلاش و صبر در برابر مشکلات و ایمان به آخرت خلاصه می گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  42 - تأویل آيه 82 سوره اسراء در رابطه با دعا و درمان
  فرزانه  مفتون
  و نُنَزِّلُ مِن الْقُرآن ماهُوَ شِفاء وَ رَحمةً لِلْموُمنين(1) و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل می كنيم قرآن حكيم كلام وحي و معجزه حضرت محمد(ص) مي‌باشد. در طب سنتي ايران پزشك، حكيم ناميده مي‌شد. او كه حكمت الهي مي‌دانست، دعا و دارو را براي بهبود بيمارش چکیده کامل

  و نُنَزِّلُ مِن الْقُرآن ماهُوَ شِفاء وَ رَحمةً لِلْموُمنين(1) و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل می كنيم قرآن حكيم كلام وحي و معجزه حضرت محمد(ص) مي‌باشد. در طب سنتي ايران پزشك، حكيم ناميده مي‌شد. او كه حكمت الهي مي‌دانست، دعا و دارو را براي بهبود بيمارش ادغام مي‌نمود به اين صورت كه پس از تجويز نسخه دست بر سر بيمار مي‌گذاشت و در دل دعا مي‌خواند دعايي كه عبارت از آيات و اذكار قرآن مجيد بود. مي‌دانيم آيات و احاديث اسلامي گنجينه‌اي عظيم از دستورهای مربوط به دعا و شفاست. دعادرماني در طب سنتي ما چهار ركن اساسي دارد: 1. خواندن دعا با گذاردن دست بر سر بيمار 2. تعويذ (دعاي مكتوب) 3. انتقال دعا به آب يا مواد خوراكي 4. دعا از راه دور محققي ژاپني به نام دكتر ايموتو در گزارش خود كه به صورت چهار جلد كتاب منتشر نموده مي‌گويد: آب قابليت نسخه‌برداري و حفظ اطلاعات دارد. آب اطلاعات را ضبط مي‌كند و همچنان كه در سراسر كره خاكي مي‌چرخد اطلاعات را پخش مي‌كند. آنگاه كه صوت ايجاد مي‌شود شنونده‌اي خبره وجود دارد كه صدا را دريافت مي‌كند وقتي نوشته‌اي به آب نشان داده مي شود، آب آن را به صورت ارتعاش دريافت مي‌كند و پيام را با شكل بخصوص ارائه مي‌دهد. اكنون ديگر آب صرفاً ماده نيست بلكه نيروي با ابهت حيات است. آيا نظرات او يكي از تحليلات آيه 30 سوره انبياء نيست: «وَجَعلنْا مِن الْماء كُل شيء حَي» اين دانشمند كه بخشي از تحقيقات خود را به آيه‌هايي از قرآن مجيد اختصاص داده مي‌گويد زيباترين و موزون‌ترين كريستال ها را در تصوير برداري از امواج قرآن دريافت كرده است. نتايج تكميلي و مشابه در مطالعات ساير پژوهشگران نظير «وستوم روي و حميده بي‌طرف نشان داده شده است». اگر سلامت را نوعي نظم در دستگاه‌هاي مختلف بدن تعبير كنيم، مسلماً بيماري ضد آن يعني اغتشاش و بي‌نظمي است. در اين جا اين سوال مطرح مي‌شود كه اگر دعا نظم دارد آيا نمي‌توان توجيه كرد كه موج دعا بي‌نظمي بيماري ها را جايگزين مي‌كند؛ زيرا بيش از 70 درصد محتويات جسم انسان آب است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  43 - بررسي تأثیر آموزش آموزه های قرآنی بر بهبود پذیرش اجتماعی
  مجید  محمودیان
  این تحقیق تاثیر آموزش آموزه های قرآنی بر بهبود پذیرش اجتماعی فراگیران را مورد بررسی قرار می دهد روش تحقیق نيمه آزمایشی بوده و با استفاده از گروه کنترل صورت گرفته است وجامعه تحقیق یکصد و بیست نفر از دانشجویان و حجم نمونه آن چهل و دو نفر با انتخاب تصادفی است. نتایج تح چکیده کامل

  این تحقیق تاثیر آموزش آموزه های قرآنی بر بهبود پذیرش اجتماعی فراگیران را مورد بررسی قرار می دهد روش تحقیق نيمه آزمایشی بوده و با استفاده از گروه کنترل صورت گرفته است وجامعه تحقیق یکصد و بیست نفر از دانشجویان و حجم نمونه آن چهل و دو نفر با انتخاب تصادفی است. نتایج تحقیق نشان مي دهد آموزش آموزه های قرآنی و تمرین های کارگاهی بر متغیر وابسته پذیرش اجتماعی تاثیر مثبت داشته است و بررسي داده هاي آماري بیانگر معنی دار بودن تغییرات در این شاخص است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  44 - آموزه هاي قرآني و نقش نورون‌هاي آينه‌اي مغز در اثبات اثرمشاهده و نيت در ايجاد رفتار متقابل
  فرانك  فرزدي
  آموزه‌هاي ديني به صور مختلف به اثر مشاهده و هم نشيني بر رفتار انسان اشاره دارد. همچنين ارزش اعمال را وابسته به نيت و قصد انجام عمل مي‌داند. متفكراني چون بوعلي‌سينا اين اثررا توضيح داده اند. دستاوردهاي علمي جديد در زمينه نوروفيزيولوژي با شناخت گروهي از نورونهاي قشر خاكس چکیده کامل

  آموزه‌هاي ديني به صور مختلف به اثر مشاهده و هم نشيني بر رفتار انسان اشاره دارد. همچنين ارزش اعمال را وابسته به نيت و قصد انجام عمل مي‌داند. متفكراني چون بوعلي‌سينا اين اثررا توضيح داده اند. دستاوردهاي علمي جديد در زمينه نوروفيزيولوژي با شناخت گروهي از نورونهاي قشر خاكستري مغز اثر مشاهده عمل را در ايجاد رفتارهاي مشابه به خوبي اثبات نموده‌اند. شایان ذکر است که اين تحقيقات نشان می دهد که اين نوع از نورون‌ها به «قصد» يعني نيت انجام عمل حساسند و عملا توانايي درك افكار و عواطف ديگران (همدلي) را به ما مي‌دهند. اهميت كاركرد اين نورون ها در شكل گيري رفتار به گونه‌اي است كه جمعي از نوروفيزيولوژيستها اختلال در عملكرد اين نورون‌ها را عامل ايجاد بيماري اوتيسم مي‌دانند. در اين راستا به محققان و مسؤلان تربيتي و رفتاري بررسي نقش و تأثير سلول هاي آينه اي مغز در رفتارهاي انساني توصيه مي‌شود؛ زیرا با شناخت حيطه عملكرد اين سلول ها و استفاده از آموزه‌هاي ديني می توان با بهره گیری و استفاده ی صحيح از آن در زمينه آموزش و ايجاد مهارت در افراد یاری گرفت و نیز از اشاعه رفتارهاي نامناسب اجتماعي پیشگیری نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  45 - جستاری درباره رابطه گزاره های تاریخی قرآن با گزاره های علم تاریخ
  حمید  فغفور مغربی
  علم تاريخ، شاخه ای از علوم تجربي است. علوم تجربي به دو نوع کلی علوم تجربي طبیعی و علوم تجربي انساني تقسیم مي‌شود و علم تاریخ یکی از رشته های علوم تجربی انسانی محسوب می گردد. قرآن، نصی وحياني است كه بر پيامبر اسلام(ص) نازل شده است، و دارای گزاره های تاریخی می باشد. قرآن چکیده کامل

  علم تاريخ، شاخه ای از علوم تجربي است. علوم تجربي به دو نوع کلی علوم تجربي طبیعی و علوم تجربي انساني تقسیم مي‌شود و علم تاریخ یکی از رشته های علوم تجربی انسانی محسوب می گردد. قرآن، نصی وحياني است كه بر پيامبر اسلام(ص) نازل شده است، و دارای گزاره های تاریخی می باشد. قرآن متنی ثابت است، ولي برداشت‌ها و قرائت‌هاي مفسران ممكن است گوناگون باشد. قرآن دارای گزاره‌هاي تاريخي گوناگون مي با‌شد. علم تاریخ،دارای گزاره های فراوان تاریخی است. در اين مقاله تا حد امکان به گزاره‌هاي تاريخي قرآن و گزاره‌هاي علم تاريخ پرداخته شده است و رابطه وحدت و تطابق ، رابطه تمايز داشتن بررسي شده است و رابطه تعارض واقعي بين اين دو نوع گزاره ها را برخی مطرح کرده اند که مورد نقد قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  46 - تواتر تاریخی در حوزه قرآن و حدیث (با تأکید بر نقد دیدگاه خاورشناسان و اخباریان)
  محمدحسن احمدی
  رویکرد تاریخی نگری خاورشناسان در ورود به مسائل دینی و از جمله علوم قرآنی به‌ویژه مسئله تاریخ و تفسیر قرآن کریم، با آسیب جدی عدم نگاه ساختاری به مکتب تاریخ‌نگاری اسلامی مواجه است. این رویکرد البته در محافل اخباری گری نیز مشاهده می‌شود. علت این آسیب را می‌توان تفکیک تاری چکیده کامل

  رویکرد تاریخی نگری خاورشناسان در ورود به مسائل دینی و از جمله علوم قرآنی به‌ویژه مسئله تاریخ و تفسیر قرآن کریم، با آسیب جدی عدم نگاه ساختاری به مکتب تاریخ‌نگاری اسلامی مواجه است. این رویکرد البته در محافل اخباری گری نیز مشاهده می‌شود. علت این آسیب را می‌توان تفکیک تاریخ از حدیث و ارائه تعریفی ناقص از مفهوم حدیث دانست. تواتر تاریخی نیز یکی از شاخصه‌های تاریخ‌نگاری اسلامی است که در رویکرد تاریخی نگری باید موردتوجه باشد. تواتر، اصطلاحی اسلامی است که بر مبنای آن اعتبار تاریخ بیشتر از آنکه بر گزاره‌های منفرد تاریخی باشد بر متواترات تاریخی بنا نهاده شده است. تواتر تاریخی البته توسعه معنایی دارد و صرفاً شامل تواتر لفظی نمی‌شود. تحلیل‌های خاورشناسان و رویکرد اخباریان در حوزه تاریخ قرآن و روایات تفسیری تاریخی، به مسئله تواتر بی‌توجه بوده و یکان یکان اخبار تاریخی را صرفاً بر مبنای مقام بیانشان، مبنای تحلیل خود قرار داده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  47 - ظرفیت‌های معماری متناسب با مفهوم کیفیت زندگی انسان در قرآن
  رضا  سامه
  مقاله حاضر پیرامون موضوعی بین‌رشته‌ای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزه‌های قرآن کریم است. از ‌نظر این مقاله، مهم‌ترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیت‌های خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت می‌کند؛ ازآنجایی‌که کیفیت زندگی ا چکیده کامل

  مقاله حاضر پیرامون موضوعی بین‌رشته‌ای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزه‌های قرآن کریم است. از ‌نظر این مقاله، مهم‌ترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیت‌های خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت می‌کند؛ ازآنجایی‌که کیفیت زندگی انسان، ابعاد مختلف معنایی خود را از نظام معرفتی معماران نسبت به مفهوم انسان و زندگی شایسته او اخذ می‌نماید، طرح نسبت «معماری» و «کیفیت زندگی انسان» در یک پژوهش، بدون توجه به نظام معرفتی افراد در دریافت از این دو مفهوم ممکن نیست. بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظام‌های معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزه‌های قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرح‌ریزی شده است و «حیات طیّبه»، مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار می‌رود؛ بنابراین این پرسش که آموزه‌های قرآن‌کریم به‌مثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهم‌ترین مسائل پژوهش قلمداد می‌گردند. در این راستا هدف این بوده است تا با طرح امکان پژوهش بین‌رشته‌ای، مسائل معماری به همراه تحلیل مواضع نظری قرآن‌ کریم نسبت به موضوع انسان و زندگی وی انجام پذیرد؛ لذا موضوع «انسان‌شناسی» به‌مثابه معرفت پایه در دانش معماری معرفی شده که به شناخت زندگی انسان مبتنی بر آن منجر می‌شود و سرانجام ابعاد «کیفیت زندگی انسان» به عنوان دغدغه محوری رشته معماری مورد بازشناسی قرار گرفته‌اند. سرفصل عمده مطالعات بدین شرح بوده است: ابتدا ماهیت و هویت و منزلت انسان از منظر شریف قرآن مورد بررسی واقع شده است. سپس با تأمل بر ابعاد مختلف زندگی انسان در هستی، مراتب حیات آدمی متناظر با مراتب وجودی او معرفی و نهایتاً در تناظر با ظرفیت‌های معماری، بر درک صحیح نسبت ابعاد کیفی معماری در آیینه کیفیت زندگی انسان مؤثر و راهگشا بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  48 - اثربخشی معنادرمانی قرآن و معنادرمانی فرانکل بر سلامت روان و بهزیستی ذهنی مادران افسرده
  فریده  داودی حموله محمدحسین فلاح مهدی اسمعیلی صدرآبادی مهران علیپور
  این تحقیق به منظور اثربخشی دو روش معنادرمانی قرآن و معنادرمانی فرانکل بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان مادران افسرده صورت گرفته است. از بین 1350 نفر مادر افسرده با استفاده از تست افسردگی 21 سؤالی بک (BDI-II) تعداد 45 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در سه گروه همگن قرار گرفتند و چکیده کامل

  این تحقیق به منظور اثربخشی دو روش معنادرمانی قرآن و معنادرمانی فرانکل بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان مادران افسرده صورت گرفته است. از بین 1350 نفر مادر افسرده با استفاده از تست افسردگی 21 سؤالی بک (BDI-II) تعداد 45 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در سه گروه همگن قرار گرفتند و با استفاده از دو تست (بهزیستی ذهنی 39 سؤالی مولوی و همکاران، 1390) و تست (28 سؤالی سلامت روان گلدبرگ،1972) پیش‌آزمون برگزار شد و بعد از اجرای دو مداخله درمانی داده‌های به دست آمده تجزیه و تحلیل شد و نتایج زیر به دست آمد. مقدار معنادرمانی قرآن بر بهزیستی ذهنی مادران افسرده (04/0p<) و بر سلامت روان مادران افسرده (01/0p<) است. همچنین مقدار معنادرمانی فرانکل بر بهزیستی ذهنی مادران افسرده (01/0p<) است و بر سلامت روان آنان(04/0p<) است. این پژوهش تأثیر معنادار دو روش معنادرمانی قرآن و فرانکل را بر سلامت روان و بهزیستی ذهنی تأیید نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  49 - آسیب‌شناسی مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور
  حمیدرضا  ایمانی فر
  هدف از این تحقیق بررسی «آسیب‌شناسی مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور» است. در این پژوهش از روش تحقیق کتابخانه‌ای و روش تحلیلی استفاده شده است. در حال حاضر تحقیقات در زمینه مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم به شکل تراکمی و متسلسل پیش نمی‌رود و محققان، چکیده کامل

  هدف از این تحقیق بررسی «آسیب‌شناسی مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور» است. در این پژوهش از روش تحقیق کتابخانه‌ای و روش تحلیلی استفاده شده است. در حال حاضر تحقیقات در زمینه مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم به شکل تراکمی و متسلسل پیش نمی‌رود و محققان، کمتر می‌توانند از آثار پژوهشی و کتابهای مرتبط استفاده نمایند. پایگاههای اطلاع‌رسانی موجود نیز در زمینه ارائه این گروه از تحقیقات، به‌صورت تخصصی و فراگیر وارد نشده‌اند. تحقیقات در کلیه علوم به‌صورت تجمعی و افزایشی است اما به دلیل عدم ارتباط محققین مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم با یکدیگر، بیشتر تحقیقات در این زمینه به‌صورت پراکنده و غیر مرتبط با یکدیگر رشد می‌نماید. راه حل این مشکل در ایجاد بانک جامع اطلاع‌رسانی در فضای مجازی در زمینه مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم است که اولاً؛ به‌طور تخصصی در زمینه مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم فعالیت نماید. ثانیاً؛ به جمع‌آوری مقالات مرتبط در همایش‌ها، مجلات و روزنامه‌ها بپردازد. ثالثاً؛ دارای کتابخانه دیجیتال و مجله الکترونیکی همراه با ارتباط گسترده با مخاطبانش باشد و طرحی نیز برای جمع‌آوری تحقیقات مطالعات بین‌رشته‌ای قرآن کریم در کشورهای غیر از ایران داشته باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  50 - رابطه امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی با سلامت معنوی مربیان قرآن
  جمال  عاشوری
  سلامت معنوی تحت تأثیر متغیرهای زیادی است که از مهمترین آنها می‌توان به امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی با سلامت معنوی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش همه مربیان قرآن شهرستان ورامین بودند. برای انجام چکیده کامل

  سلامت معنوی تحت تأثیر متغیرهای زیادی است که از مهمترین آنها می‌توان به امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی با سلامت معنوی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش همه مربیان قرآن شهرستان ورامین بودند. برای انجام این پژوهش 120 مربی به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه‌های امید (اسنایدر و همکاران، 1991)، شادکامی (آرگایل و لو، 1990)، جهت‌گیری مذهبی (آلپورت و راس، 1967) و سلامت معنوی (پولوتزین و الیسون، 1982) را تکمیل کردند. داده‌ها به روش رگرسیون گام‌به‌گام تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که امید، شادکامی و جهت‌گیری مذهبی درونی با سلامت معنوی رابطه مثبت و معنادار داشتند. در یک مدل پیش‌بین صرفاً جهت‌گیری مذهبی درونی، شادکامی و امید توانستند 39 درصد از واریانس سلامت معنوی را پیش‌بینی کنند؛ بنابراین برای افزایش سلامت معنوی نخست باید به آموزش جهت‌گیری مذهبی درونی، سپس به آموزش شادکامی و درنهایت به آموزش امید اقدام کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  51 - شناسه‌های شهر در قرآن کریم
  جابر  دانش
  براي شناخت آثار كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و مديريتي آموزه‌های اسلام در شهرها و تبيين الگويي براي تمايز اين شهرها از ساير نمونه‌ها در دوره‌های مختلف، بررسي‌ها و تحقیقات متعددي انجام و تحليل‌هاي گوناگوني ارائه شده است که بخشي از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب ام چکیده کامل

  براي شناخت آثار كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و مديريتي آموزه‌های اسلام در شهرها و تبيين الگويي براي تمايز اين شهرها از ساير نمونه‌ها در دوره‌های مختلف، بررسي‌ها و تحقیقات متعددي انجام و تحليل‌هاي گوناگوني ارائه شده است که بخشي از آن، متوجه اشارات و نصوص متعدد دینی در باب امور آبادی و عمران شهری است. ماهيت خاص شهرهای حیطه جهان اسلام و جلوه مفاهیم و خصوصیات مشترک و فراگیر در آن‌ها، بيانگر شیوه نفوذ و حاكميت فرهنگ اسلام و ارتباط آن‌ها با آموزه‌هاي ديني است. از این‌رو شهر اسلامي، اصطلاحی است که به معرفي شهرهاي متأثر از فرهنگ و ارزش‌هاي اسلامي می‌پردازد. اين مقاله با تکیه بر اشارات آیات در مورد وجوه مختلف معماری و شهرسازی و با تکیه بر آراء مفسرین و لغت‌شناسان، شناسه‌ها و مؤلفه‌های شهر مورد نظر قرآن کریم را استخراج و مورد بازبینی و تحلیل قرار داده است و از پرداختن به آیاتی که ناظر بر شئون اولیاء الهی و زندگی اخروی است و تجویز آن در امور جاری دنیوی غیرممکن، پرهیز نموده است. در این راستا، اطلاعات و داده‌هاي موردنياز در اين تحقيق به روش اسنادي گردآوري و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مورد مداقه و بررسی قرارگرفته‌اند. قرآن کریم باهدف پرهیز از ساخت‌وساز بیهوده و زیان‌بار، به صفاتی همچون امنیت، آرامش، حرمت و تطابق با شرایط طبیعی و اقلیمی در عمران شهری و دنیوی اشاره دارد که البته جنبه‌های آرمانی، متکامل و مطلق آن را نیز در سرای اخروی مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین اسلوب قرآن در تبیین صفات ساخت‌وسازها، توجه به ابعاد کیفی در تأمین سرپناه و مکان اجتماع انسانی است و اصولاً آموزه‌های دینی از تعیین ضوابط جزئی و دستورالعمل‌های خاص خودداری نموده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  52 - مطالعه هفت سوره از جزء سی‌ام قرآن کریم بر پایۀ دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی
  نساء  نبی فر
  بی تردید ایده ها و اصول فکری به طرق مختلفی خود را نشان می دهند. در دستور نقش گرای نظام‌مند هلیدی، فرانقش اندیشگانی نقش مهمی در انتقال تجربیات دارند. سوره های قرآن کریم نیز در زندگی ما وسیله ای برای بازنمایی و بیان کلام خداوند می باشند. در این مقاله به بررسی هفت سوره از چکیده کامل

  بی تردید ایده ها و اصول فکری به طرق مختلفی خود را نشان می دهند. در دستور نقش گرای نظام‌مند هلیدی، فرانقش اندیشگانی نقش مهمی در انتقال تجربیات دارند. سوره های قرآن کریم نیز در زندگی ما وسیله ای برای بازنمایی و بیان کلام خداوند می باشند. در این مقاله به بررسی هفت سوره از سوره های جزء سی ام قرآن کریم از منظر فرانقش اندیشگانی دستورِ نقش گرای نظام‌مند هلیدی پرداخته ایم تا میزان فرآیند های به‌کاررفته در این سوره ها تعیین و مشخّص شوند تا درک بهتری از این سوره های قرآنی به دست آید. این پژوهش نشان داد که در این سوره ها فرآیند اصلی مادی، بیش ترین کاربرد را برای اینکه کلام خداوند برای بشر قابل‌درک‌تر و مؤثرتر واقع شود؛ داشته است. يافته هاي اين تحقيق مي توانند مورداستفادۀ مفسرین و مترجمين كتاب قرآن باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  53 - فساد اداری، عوامل و راهکارهای مقابله با آن از منظر آیات و روایات
  جمال  فرزند وحي
  فساد اداری با انواع و اشکال مختلف و تبعات سوء آن، از دیدگاه اسلام هم به عنوان یک معضل اخلاقی و هم به‌مثابه یک چالش قانونی در نظر گرفته می‌شود. این پدیده ناشی از برخی عوامل شخصی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی و سیاسی است. به‌مقتضای این عوامل، راهکارهای دین برای پیشگیری و مبارزه چکیده کامل

  فساد اداری با انواع و اشکال مختلف و تبعات سوء آن، از دیدگاه اسلام هم به عنوان یک معضل اخلاقی و هم به‌مثابه یک چالش قانونی در نظر گرفته می‌شود. این پدیده ناشی از برخی عوامل شخصی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی و سیاسی است. به‌مقتضای این عوامل، راهکارهای دین برای پیشگیری و مبارزه با این مسئله نیز دربردارنده راهکارهای غیررسمی و درونی مانند تقوا، صبر، ایمان به معاد، احساس مسئولیت اجتماعی و ... و راهکارهای رسمی همچون: راهکارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی خواهد بود. در این پژوهش با بررسی و تعمق در متون اسلام یعنی قرآن کریم و احادیث معصومین (ع)، به شرح و تبیین عوامل فساد و راهکارهای مبارزه با آن پرداخته شده است. به‌طورکلی از نتایج این تحقیق به دست می‌آید که اسلام با یک دید همه‌جانبه، سعی در از بین بردن زمینه ها و بسترهای بروز فساد اداری داشته و در صورت بروز نیز برخورد قاطع با آن را توصیه می نماید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  54 - نقدی بر مقاله‌ قرآن کریم و مهندسی اجتماعی
  فیاض رستمی یکتا
  پیشرفت دنیای غرب در عرصههای مختلف، مرهون تلاشهای علمی‌اندیشمندان آن دیار در پایه ریزی و گسترش علوم مختلف بوده است. این واقعیت سبب شده است که از مدتها پیش در جهان سوم و از جمله جوامع اسلامی، گروهی از روشنفکران به دنبال استفاده از علوم غربی برای ایجاد پیشرفت در جامعه ی خو چکیده کامل

  پیشرفت دنیای غرب در عرصههای مختلف، مرهون تلاشهای علمی‌اندیشمندان آن دیار در پایه ریزی و گسترش علوم مختلف بوده است. این واقعیت سبب شده است که از مدتها پیش در جهان سوم و از جمله جوامع اسلامی، گروهی از روشنفکران به دنبال استفاده از علوم غربی برای ایجاد پیشرفت در جامعه ی خود باشند. حضور این علوم در جامعه ی ایران اثبات کرد که پذیرش بی چون و چرا و استفاده ی افسار گسیخته از این علوم نه تنها موجبات پیشرفت کشورمان را فراهم نمی‌کند بلکه به دلیل مغایرت مبانی این علوم با مبانی اسلامی، در دراز مدت تأثیرات سوء بیشماری در فرهنگ جامعه و ساختار نهادها و سازمانهای اجتماعی خواهد گذاشت و به تدریج جامعه را به سوی سکولاریزه شدن سوق خواهد داد. این مسأله باعث شد که پس از انقلاب اسلامی ایران، علی الخصوص در سالهای اخیر، به بومی‌سازی علوم غربی، توجه جدی شود. دانش «مهندسی اجتماعی» به عنوان دانشی برای مدیریت، اصلاح و پیشرفت هر چه بهتر جوامع، از دهه های قبل در دنیای غرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر سلیمان خاکبان مدتی پیش با طرح ایده ی «مهندسی اجتماعی با گرایش قرآنی» درصدد بومی سازی این دانش برآمده اند. جدیترین اظهار نظر ایشان در این زمینه ارائه ی مقاله ای بوده است با عنوان «قرآن کریم و مهندسی اجتماعی». ولی به نظر می‌رسد آنچه در این مقاله آمده است دارای ابهاماتی است که بدون رفع آن ابهامات، این بومی‌سازی درست انجام نخواهد شد. این نوشتار به نقد و بررسی ابهامات آن مقاله پرداخته است تا در حد خود فرصتی فراهم آورد برای راه اندازی درست دانش مهندسی اجتماعی با گرایش قرآنی». پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  55 - زمینه های حقوق تجارت الکترونیک در قرآن و سنت
  پرویز  باقری
  بهره‌برداری از فناوری‌های روز آمد در حوزه تجارت، به‌ویژه با استفاده از اینترنت سبب پیدایش نوع نوینی از داد و ستد تجاری گردیده‌است، که آن‌را «تجارت الکترونیک»Electronic Commerce) می‌نامند. در این مقاله تلاش می‌شود تا قانونی‌سازی حقوق تجارت الکترونیک در اسلام، با استفاده‌ چکیده کامل

  بهره‌برداری از فناوری‌های روز آمد در حوزه تجارت، به‌ویژه با استفاده از اینترنت سبب پیدایش نوع نوینی از داد و ستد تجاری گردیده‌است، که آن‌را «تجارت الکترونیک»Electronic Commerce) می‌نامند. در این مقاله تلاش می‌شود تا قانونی‌سازی حقوق تجارت الکترونیک در اسلام، با استفاده‌از قرآن کریم و سنت، مورد مداقه قرار گیرد. اگر قانون‌مندی آن در حقوق اسلامی به‌اثبات برسد مسلمانان می‌توانند از این فناوری نوین و سودمند استفاده کنند. بسیاری از مسلمانان در این اندیشه‌اند که آیا قوانین این شیوه‌ی جدید تجارت در حقوق تجارت اسلامی قابل اعمال است. کم و کیف این موضوع و برخی مسائل مترتب بر آن، موضوع مقاله حاضر است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  56 - رابطه قرآن با روایات
  علی  نصیری
  در ترسيم رابطه قرآن کریم با روایات از نظر منبعیّت و حجّیّت چهار نگرش وجود دارد: 1. قرآن محوری؛ که بر اساس آن تنها منبع شناخت دین به قرآن انحصار می‌یابد. 2. سنت محوری؛ که به استناد آن برای شناخت دین تنها باید به سنت معصومین(ع) مراجعه کرد. 3. قرآن محوری و سنت مداری؛ که بر چکیده کامل

  در ترسيم رابطه قرآن کریم با روایات از نظر منبعیّت و حجّیّت چهار نگرش وجود دارد: 1. قرآن محوری؛ که بر اساس آن تنها منبع شناخت دین به قرآن انحصار می‌یابد. 2. سنت محوری؛ که به استناد آن برای شناخت دین تنها باید به سنت معصومین(ع) مراجعه کرد. 3. قرآن محوری و سنت مداری؛ که بر اساس آن سنت در طول قرآن قرار می‌گیرد؛ 4. دوگانه محوری؛ که بر اساس آن سنت در عرض قرآن دارای جایگاه خواهد بود. فرقه قرآنیون جزو مدافعان دیدگاه نخست به شمار می‌روند. اخباریان در دسته سنت محوری قرار دارند و علامه طباطبایی و شاطبی را باید جزو مدافعان نظریه سوم دانست. دیدگاه مورد نظر نگارنده که در این مقاله دلایل آن را مورد بررسی قرار داده، دیدگاه چهارم است. بر اساس این دیدگاه سنت در حجّیّت و منبعیّت دارای استقلال می‌باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  57 - (تجلي مفاهيم قرآنی در باغ ایرانی با تاکید بر سوره انسان( نمونه موردی: باغ دولت آباد یزد
  محمدرضا  پورجعفر
  در این مقاله ابتدا با مطالعه با غهای ایرانی بويژه دوره اسلامي و بررسی خصوصیات کلی و فضای کالبدی آن)آب، گياه و....( به بررسی عناصر باغ پرداخته شده است. سپس با بررسي و جستجو در متن قرآن بويژه سوره انسان و تفاسير مربوط به آن )تفسيرالميزان و تفسير نمونه( عناصر بهشت قرآني در چکیده کامل

  در این مقاله ابتدا با مطالعه با غهای ایرانی بويژه دوره اسلامي و بررسی خصوصیات کلی و فضای کالبدی آن)آب، گياه و....( به بررسی عناصر باغ پرداخته شده است. سپس با بررسي و جستجو در متن قرآن بويژه سوره انسان و تفاسير مربوط به آن )تفسيرالميزان و تفسير نمونه( عناصر بهشت قرآني در عناصر باغ دولت آباد بازخواني گرديده است. اين بازخواني از طريق تحليل كالبدي- فضايي باغ دولت آباد و انطباق با مفاهيم قراني صورت پذيرفته است. هدف از اين مطالعه استخراج وجوه اشتراك نعمتهاي باغ بهشت با عناصر باغ دولت آباد بوده و تكنيك مورد استفاده در اين پژوهش، توصيفي- تحليلي است. گردآوري اطلاعات از طريق بازديد، برداشت ميداني و كتابخان ه اي بوده و آناليز اطلاعات جمع آوري شده بر اساس قياس آنها از تفاسير قرآني بويژه تفسير الميزان انجام گرديده است. نتايج به دست آمده نشان م يدهد كه عناصر موجود در باغ ايراني در سوره انسان با عنوان نعمتهاي بهشت قرآني ياد شده است كه اين نعمتها بصورت عيني و ذهني در هم در كالبد باغ و هم در باور طراح آن استعاراتي مادي و معنوي به جا نهاده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  58 - اثربخشی معنا درمانی توأم با تلاوت قرآن و دعا بر افسردگی و سلول) T /کمکی(CD4
  شوبو  ویسی
  هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی معنادرمانی توام با تلاوت قرآن و دعا بر کاهش علائم افسردگی و تقویت سلول T/کمکی )+ CD4 ( بیماران افسرده بوده است. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون، دوره پیگیری و گروه کنترل بوده است. جامعه مورد بررسی شامل 50 زن ا چکیده کامل

  هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی معنادرمانی توام با تلاوت قرآن و دعا بر کاهش علائم افسردگی و تقویت سلول T/کمکی )+ CD4 ( بیماران افسرده بوده است. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون، دوره پیگیری و گروه کنترل بوده است. جامعه مورد بررسی شامل 50 زن افسرده نوروتیک است که به مطبهای خصوصی و مراکز مشاوره و روان درمانی مراجعت نموده اند. بیماران از لحاظ سن، وض اقتصادی اجتماعی، دارا بودن یک انحراف معیار بالاتر از میانگین در پرسشنامه افسردگی بک ) BDI (، عدم ابتلا به بیماریهایی که سیستم ایمنی بدن را مخدوش می سازد و سایر متغیرهای مورد نظر در پژوهش کاملا همگون بودند. سپس به طور تصادفی تعداد 30 نفرا ز آنها انتخاب و به گونه تصادفی به دو گروه آزمایش وکنترل تقسیم شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه افسردگی بک ) BDI ( و ارزیابی سلولهای ایمنی در آزمایشگاه با استفاده از روش فلوسایتومتری بوده است. گروه آزمایش طی 12 جلسه معنادرمانی توام با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و دعا و نیایش روا ندرمانی شدند اما گروه کنترل مداخل های دریافت نکردند. سپس میزان علائم افسردگی و فعالیت سلولهای ایمنی دو گروه در مراحل مختلف قبل از درمان، پس از خاتمه درمان و در دوره پیگیری سه ماهه ارزیابی شد. نتایج حاصل آشکار ساخت که تفاوت معناداری میان گروه آزمایش و کنترل از لحاظ علائم افسردگی و سلول T/کمکی )+ CD4 ( وجود داشت ) 001/0P >(. علائم افسردگی در گروه آزمایش، نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل به طور معناداری کاهش اما میزان سلولهای ایمنی افزایش یافته بود. این نتایج در دوره پیگیری به طور معناداری تداوم داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  59 - رویکردی نظری و عملی به هنر تصويرآفرینی قرآن برای آموزش روستاييان
  منصور شاه ولی
  ورود به دوران فراصنعتي، رو شهای يادگير ي اثربخش را مي طلبد که این مهم براي جوامع روستايي اهميت به مراتب بيشتري دارد. ترويج کشاورزي نقشي اساسي برای طراحي چنين رو شهايي دارد تا آنان را به فراگيري بيشتر مشتاق سازد. بکارگيري هنر از جمله تصويرآفرینی مي تواند تحقق اين مهم را چکیده کامل

  ورود به دوران فراصنعتي، رو شهای يادگير ي اثربخش را مي طلبد که این مهم براي جوامع روستايي اهميت به مراتب بيشتري دارد. ترويج کشاورزي نقشي اساسي برای طراحي چنين رو شهايي دارد تا آنان را به فراگيري بيشتر مشتاق سازد. بکارگيري هنر از جمله تصويرآفرینی مي تواند تحقق اين مهم را ممکن سازد زیرا نفوذ سريعتر و عميق تر را فراهم مي آورد. از جلو ه هاي باشكوه قرآن نيز آن است كه بسياري از پديد ه ها و معارف را در قالب تصاوير زيباي هنري، می آفریند که از مزيتهاي آن، دميدن روح حيات و حركت در پديد ه ها و معاني، تأثيرگذاري عميق بر دلها، انتقال معاني بسيار در قالب الفاظ اندك )ايجاز( و برانگيختن قواي حسي در راستاي اقناع عقلي است. آموزش جنبه هاي فني و تخصصي كشاورزي به همراه اين هنر، نه تنها یادگیری کشاورزان آسا نتر، بلکه آنان با فرهنگ قرآني نیز آشنا می شوند. اين تحقيق با بررسي کارکرد هنر تصويرآفریني قرآن در آموزش روستاييان نشان داد که در ايجاد ارتباط مناسب با مخاطبان، آموزشگر را ياري رسانده و تغييرات مطلوب در نگرش مخاطبان، نسبت به آب و رو شهاي ذخيره سازي آن و همچنین ويژگي هاي قرآني مورد نظر را در آنان ايجاد کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  60 - بازشناسی مؤلفه های هويتّی مسکن سنتی بر اساس آیات قرآن و روایات ائمه معصومین
  هانیه  اخوت
  مسکن سنتي همواره بر اساس عقايد مذهبي ساکنين آن خلق مي شد و معمار سنتي تا حد امکان به اصول، قواعد و رو شهاي احداث خانه در آيات و احاديث توجه مي نمود و لذا اثري که خلق مي کرد بر مبناي آن الگوها شکل مي گرفت و همواره روح ديني در مسکن سنتي جريان مي يافت. بر این اساس این مقال چکیده کامل

  مسکن سنتي همواره بر اساس عقايد مذهبي ساکنين آن خلق مي شد و معمار سنتي تا حد امکان به اصول، قواعد و رو شهاي احداث خانه در آيات و احاديث توجه مي نمود و لذا اثري که خلق مي کرد بر مبناي آن الگوها شکل مي گرفت و همواره روح ديني در مسکن سنتي جريان مي يافت. بر این اساس این مقاله در راستای پاسخگویی به سوال و تأیید فرضیه زیر شکل گرفته است. سؤال: مؤلفه های هویت اسلامی در مسکن سنتی چیست و چه رابط های با یکدیگر دارند؟ فرضیه: بر اساس آیات قرآن و روایات معصومین )به طور مستقیم و غیر مستقیم( در باره مسکن و محل زندگی، الگوهای هویت اسلامی مشخص و رابطه میان آنها بر اساس بازشناسی مؤلفه های هویت اسلامی دریافت می شود. روش تحقیق از نوع تاريخي و توصيفي- تحليلي و روش جمع آوري اطلاعات از نوع کتابخانه اي با مطالعه اسناد سخت و نرم و نيز مطالعه ميداني می باشد. همچنين در بخشي از پژوهش از مطالعه ميداني به روش مصاحبه نيمه سازمان يافته بهر ه گيري شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد هويت ديني مسکن سنتي در 3مؤلفه پيوند ساختاري، پيوند محيطي و پيوند معنايي قابل دست هبندي است که اين سه با يکديگر همپوشاني داشته و تفکيک ناپذيرند؛ بدين معنا که الگوهاي هويت ديني ابتدا در ساختار شکل مي گيرند، سپس در محيط قوام مي يابند و در نهايت با پيوندهاي معنايي متعالي مي گردند. در انتهای مقاله نیز راهبردهای بازآفرینی هویت اسلامی در مسکن معاصر بر اساس مؤلفه های هویتی دریافتی از مسکن سنتی بیان می گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  61 - بررسی بافتهای تأثیر گذار در ارتباط میان فردی از دیدگاه قرآن
  نسيبه علمایی
  ارتباطات انسانی در قرآن بر مبنای دو بافت تاثیرگذار شخصی و موقعيتی شکل می گیرند. میزان تأثیر این دو بافت نیز بسته به عناصر و اجزای ارتباط است. از این رو در برخی از ارتباطها، بافت شخصی و در برخی دیگر بافت موقعیتی اهمیت بیشتری می یابند. بهره گیری از بافتهای موقعیتی و شخصی چکیده کامل

  ارتباطات انسانی در قرآن بر مبنای دو بافت تاثیرگذار شخصی و موقعيتی شکل می گیرند. میزان تأثیر این دو بافت نیز بسته به عناصر و اجزای ارتباط است. از این رو در برخی از ارتباطها، بافت شخصی و در برخی دیگر بافت موقعیتی اهمیت بیشتری می یابند. بهره گیری از بافتهای موقعیتی و شخصی نیز به هدف شکل گیری ارتباطی موفق است که در آن انتقال پیام از سوی فرستنده به شکلی صحیح و کامل انجام می پذیرد و بیشترین اثر را در مخاطب برجای می گذارد. این مقاله با بهره گیری از آراء روا نشناسان اجتماعی در زمینه ارتباط به تبیین خصوصیات انسانی و عوامل موقعیتی-وضعیتی مؤثر در ارتباطات میان فردی قرآنی، می پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  62 - بینامتنی قرآن و حدیث در شعر شیعی طلائع بن رُزِّیک
  سید مهدی  مسبوق
  ارتباط یک متن با مت نهای دیگر از موضوعات مهمی است که مورد توجه پژوهشگرانی چون ژولیا کریستوا)ت 1914 (، رولاند بارت)ت 1915 م(، ژنت)ت 1930 م (، و... قرار گرفته است. این نظریه به روابط بی نمتونی م یپردازد که باعث آفرینش متنی جدید م یشوند. بر پایه این نظریه هر متنی بر اساس م چکیده کامل

  ارتباط یک متن با مت نهای دیگر از موضوعات مهمی است که مورد توجه پژوهشگرانی چون ژولیا کریستوا)ت 1914 (، رولاند بارت)ت 1915 م(، ژنت)ت 1930 م (، و... قرار گرفته است. این نظریه به روابط بی نمتونی م یپردازد که باعث آفرینش متنی جدید م یشوند. بر پایه این نظریه هر متنی بر اساس متونی که پیشتر خواند هایم معنا م یدهد و استوار به رمزگانی است که پیشتر شناخت هایم. مفاهیم والای قرآن و احادیث نبوی و متن هنری آنها از دیرباز مورد توجه و اهتمام شعرای شیعه بوده است. از جمله آنان طلائع بن رزیک شاعر شیعی عصر فاطمی است که مفاهیم دینی با شعر او چنان ارتباط تنگاتنگ و عمیقی یافته که فهم دقیق آن نیازمند آشنایی با متن پنهان و شناخت چگونگی رابطه آنها با یکدیگر م یباشد. پژوهش حاضر در پی آن است که چگونگی انتقال مفاهیم و تعابیر قرآنی و احادیث نبوی را به شعر شیعی طلائع بر اساس نظریه بینامتنی و در سه محور بینامتنی ترکیبی، واژگانی و مضمون مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  63 - مطالعه تطبیقی معیارهای گرو هبندی در جامع هشناسی و سه سوره اوّل قرآن کریم
  اعظم  خطیبی
  مقاله حاضر برای مقایسه معیارهای جامعه شناسي با معیارهای قرآنی در دسته بندی گرو هها، تعیین انواع گرو ه های موافق و مخالف با معیارهای قرآنی و ارائه راهکارهايي در جهت الگوبرداری نسل جوان از رفتارهای گرو ه های موافق با معیارهای قرآن، به مطالعه تطبیقی معیارهای گرو ه بندی در چکیده کامل

  مقاله حاضر برای مقایسه معیارهای جامعه شناسي با معیارهای قرآنی در دسته بندی گرو هها، تعیین انواع گرو ه های موافق و مخالف با معیارهای قرآنی و ارائه راهکارهايي در جهت الگوبرداری نسل جوان از رفتارهای گرو ه های موافق با معیارهای قرآن، به مطالعه تطبیقی معیارهای گرو ه بندی در جامعه شناسي و قرآن کریم م یپردازد. روش بررسی، توصیفی با رو رویکرد تحليل محتوا و نمونه مورد مطالعه، 3جزء اوّل قرآن کریم است. نتایج بررسي نشان داد که معيار جامعه شناسي در دسته بندی گرو هها، بر عوامل اجتماعي تاکید دارد، در حالي كه گرو ه بندی در قرآن کریم بر اعتقادات ديني و انتخاب راه و مسير زندگي استوار است. براساس معيارهاي قرآني، گرو هها در يك دسته بندي كلي به دو گروه موافق و مخالف با اعتقادات ديني و راه الهي قرار م یگيرند؛ همچنين هر يك از اين دو گروه، به چند زیرگروه دسته بندي مي شوند. نتیجه آ نکه آموزش ویژگی های رفتاری گروه های موافق با ارز شها و معیارهای قرآنی به نسل جوان مهمترین راهکار الگوبرداری برای آنهاست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  64 - قصه؛ الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم
  محمدجواد مهدوي نژاد
  تاریخ یکی از دانش های بشری ا ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن کریم، به طور خاص از جمله متونی هستند که چکیده کامل

  تاریخ یکی از دانش های بشری ا ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن کریم، به طور خاص از جمله متونی هستند که مفادی تاریخی را به همراه دارند. از سویی دیگر متون دینی نظیر قرآن، در پی انسان سازی و بیان آمده اند و بیهو دگی و زیاده گویی در آن ها راه ندارد. قرآن کتاب زندگانی و الگوی مسلمانان است و همه علوم در آن نهفته است و برداشتن پرده های ابهام از هر چیزی در لوای آن میسر است. این مقاله با بازخوانی دقیق تر سوره مبارکه یوسف )ع(، به عنوان سوره ای تاریخی از قرآن، در تلاش است تا به ویژگی های الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم دست یابد. مقاله ی پیش رو، ابتدا با تبیین نسبت میان روایت داستانی قرآن و روایت تاریخی مرسوم، نگاه مخاطب را به قابلیت الگویابی روایت تاریخی از میان الگوی روایت داستانی قرآن معطوف میدارد. سپس با تحلیل روایت داستانی سوره ی یوسف)ع( به مثاب هی الگویی برای روایت تاریخی، و دسته بندی نتایج به دست آمده، به توصیه هایی مناسب به رهگیری برای رسیدن به روایت مطلوب تاریخی دست می یابد. روشن گری، دارای پیام انسان ساز بودن، توجه به بندگی خدا به عنوان نخ تسبیح روایت تاریخی، توجه به غیب و قدرت الهی، درنظرگرفتن نقش شیطان در تاریخ، پرداختن به شخصیت های تاریخی و ارائه ی الگوها، گذشتن از حواشی روایی، ارجاع مدام به سنن الهی، و روایت منزل به منزل با جانب داری حق با محوریت نقاط عطف روایت بر اساس سیر توحیدی تاریخ از جمله ویژگی های روایات تاریخی قرآن کریم هستند که در این مقاله مورد توجه قرار دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  65 - ارتباط آموزش قرآن کریم باشادکامی
  مانک  ییلاق بیگی
  پژوهش حاضر به بررسی رابطه شرکت درکلاسهای آموزشی تلاوت و تفسیر قرآن کریم با شادکامی پرداخته است. هدفاصلی این پژوهش بررسی این مسئله است. که کدامیک از انواع ارتباط با قرآن )مدت زمان آموزش، نوع دوره آموزشی( پیش بینی کننده بهتری برای شادکامی می باشد. بدین منظور 328 نفر از اف چکیده کامل

  پژوهش حاضر به بررسی رابطه شرکت درکلاسهای آموزشی تلاوت و تفسیر قرآن کریم با شادکامی پرداخته است. هدفاصلی این پژوهش بررسی این مسئله است. که کدامیک از انواع ارتباط با قرآن )مدت زمان آموزش، نوع دوره آموزشی( پیش بینی کننده بهتری برای شادکامی می باشد. بدین منظور 328 نفر از افراد شرکت کننده در کلاسهای آموزشی قرآن )مرد و زن( شهر رشت ازطریق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. افراد نمونه پرسشنامه شادکامی آکسفورد 29 گزاره ای (2001 ) و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل نمودند. اطلاعات به دست آمده با استفادهضریب همبستگی پیرسون، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمرحله ای به روش گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد که شرکت در دوره های آموزشی قرآن کریم بر اساس زمان دوره رابطه معنی داری با شادکامی دارد. در عین حال شرکت در دوره های آموزش قرآن بر اساس نوع دوره)تلاوت،تفسیر( رابطه معنی داری با شادکامی ندارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  66 - بررسی تطبیقی جرایم علیه عدالت قضایی از دیدگاه قران و حقوق کیفری ایران
  فتح الله  نجارزادگان
  عدالت قضایی از شاخصه‌های مهم عدالت اجتماعی است که اجرای آن طبق آموزه‌های قرآن از مهم‌ترین اهداف بعث انبیای الهی معرفی شده؛ و مراد از آن رعایت قانون و احقاق حق در مقام قضاوت و داوری است. بدیهی است هر عملی که به قصد اخلال در روند اجرای عدالت قضایی صورت گیرد که تحقق عدالت چکیده کامل

  عدالت قضایی از شاخصه‌های مهم عدالت اجتماعی است که اجرای آن طبق آموزه‌های قرآن از مهم‌ترین اهداف بعث انبیای الهی معرفی شده؛ و مراد از آن رعایت قانون و احقاق حق در مقام قضاوت و داوری است. بدیهی است هر عملی که به قصد اخلال در روند اجرای عدالت قضایی صورت گیرد که تحقق عدالت قضایی را ناممکن سازد و یا موجب انحراف دادرسی گردد، جرم علیه عدالت قضایی محسوب می‌شود. در قران، ایات متعددی بر اجرای عدالت قضایی تاکید دارد؛ تا جایی که اقداماتی که باعث اخلال در روند اجرای عدالت می‌شوند، صراحتاً مورد نهی قرار گرفته است این در حالی است که قانون گذار ایران صرفا به پیش بینی کلی برخی از این جرایم، به طور پراکنده و بدون لحاظ سیاست جنایی واحد و یکپارچه اکتفاء کرده است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است؛ ضمن بررسی مفهوم جرایم علیه عدالت قضایی، مصادیق این جرایم از دیدگاه قرآن و حقوق کیفری ایران شناسایی شده و در پایان، عملکرد قانون گذار در برخورد با این دسته از جرایم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  67 - نظریه«قدرت نرم» در قرآن کریم؛ مطالعه تطبیقی گفتمان اسلامی و غرب
  اصغر  افتخاری علی  کمالی اندانی وحید  کرباسی
  پژوهش پیش‌رو با تأکید بر آیات شریفه قرآن کریم سعی دارد تا نظریه‌ای اسلامی پیرامون«قدرت نرم» بازتولید نماید؛ زیرا براساس نظر نگارنده، همچنین با تأکید بر دلیل و برهان، نظریه«قدرت نرم از منظر غربی» دارای نقایص و نیز تعارض‌هایی با آموزه‌های دین مبین اسلام است و بهره‌گیری از چکیده کامل

  پژوهش پیش‌رو با تأکید بر آیات شریفه قرآن کریم سعی دارد تا نظریه‌ای اسلامی پیرامون«قدرت نرم» بازتولید نماید؛ زیرا براساس نظر نگارنده، همچنین با تأکید بر دلیل و برهان، نظریه«قدرت نرم از منظر غربی» دارای نقایص و نیز تعارض‌هایی با آموزه‌های دین مبین اسلام است و بهره‌گیری از آن منوط به اصلاح و بازتولید آن می‌باشد. در این پژوهش سعی برآن است در ابتدا با بهره‌گیری از روشی توصیفی- تحلیلی، شرحی از«قدرت نرم» در گفتمان سکولار غربی ارائه گردد و سپس با به‌کارگیری روشی که پژوهشگران در تفسیر موضوعی قرآن-کریم از آن بهره می‌برند، این مفهوم در گفتمان اسلامی و با تأکید بر آیات شریفه قرآن کریم تبیین شود. در این روش ابتدا مفهوم غربی و مؤلفه‌های آن به قرآن عرضه می‌شود و آیات مرتبط با موضوع مشخص می‌گردد و سپس با کنارهم قرار دادن مفاهیم آیات سعی در استخراج منظومه اسلامی این مفهوم می‌نماییم.نتایج بدست آمده گویای این است که انگاره «قدرت نرم» در گفتمان غربی تک‌بعدی و ناظر بر وجه مادی انسان است و لذا میان قدرت و اخلاق تفکیک قائل شده و از درک سایر منابع قدرت عاجز می‌باشد؛ حال‌آنکه در نگاه قرآنی این نظریه از چهار ساحت برخوردار بوده و در آن علاوه بر منابع قدرت به مدیریت، استحکام و خاستگاه قدرت نیز توجه شده است و به جهت توجه به بعد مادی و روحانی انسان، قائل به تفکیک اخلاق و قدرت نمی‌باشد و برخی منابع دیگر برای قدرت نرم معرفی شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  68 - روش شناسی تحقیق موضوعی در قرآن کریم: طراحی الگویی کاربردی برای پژوهش های میان رشتهای
  سعید  مسعودی پور مهدی  سپهری
  یکی از خلأهای موجود در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی را می توان فقدان روش های تحقیق کاربردی دانست که از مبانی صحیحی برخوردار باشند. با توجه به این که یکی از منابع مهم نقل پژوهی در حوزه مطالعات میان رشته ای، قرآن کریم می باشد لذا لازم است، روش پژوهش برای تحقیقات موضوعی د چکیده کامل

  یکی از خلأهای موجود در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی را می توان فقدان روش های تحقیق کاربردی دانست که از مبانی صحیحی برخوردار باشند. با توجه به این که یکی از منابع مهم نقل پژوهی در حوزه مطالعات میان رشته ای، قرآن کریم می باشد لذا لازم است، روش پژوهش برای تحقیقات موضوعی در قرآن تبیین شود. بر این اساس در نوشتار حاضر تلاش شد تا روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم بر مبنای تفسیر قرآن به قرآن که به عنوان بهترین شیوه تفسیر قرآن کریم شناخته می شود برای این نیاز ارائه شود. در ابتدا به تبیین مبانی روش تحقیق پرداخته شد و بحث های مبنایی در خصوص تعریف دین، نسبت میان عقل و نقل به عنوان اجزای دین، نسبت میان کتاب و سنت به عنوان اجزای نقل، دامنه نقل، رابطه میان مسایل علوم انسانی اسلامی و علوم انسانی متعارف و... ارائه شد. یکی از غفلت-هایی که در حوزه نقل پژوهی وجود دارد عدم برقراری تناسب میان دامنه معارف نقلی و مسایل مورد پژوهش است. این امر باعث می شود تا موضوعی که خارج از دامنه نقل قرار دارد بی جهت بر آن عرضه شود. در نهایت با بیان برخی از این نکات مهم در مواجهه با نقل، الگویی کاربردی که از هشت گام تشکیل می شود برای پژوهش موضوعی در قرآن کریم ارائه گردید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  69 - اثربخشی استماع آوای قرآن کریم در بهبود افسردگی زنان نابارور
  محسن  گل محمدیان ابراهیم  نعیمی موسی  چوپانی
  هدف: در عصر حاضر ناباروری یکی از استرس زاترین مشکلات زناشویی است که موجب آشفتگی های هیجانی و روانی در زوجین می شود که در این میان، آسیب پذیری زنان از پیامدهای منفی ناباروری بیش تر از مردان می باشد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی استماع قرآن ‌کریم بر افسردگی زنان نابارور بوده ا چکیده کامل

  هدف: در عصر حاضر ناباروری یکی از استرس زاترین مشکلات زناشویی است که موجب آشفتگی های هیجانی و روانی در زوجین می شود که در این میان، آسیب پذیری زنان از پیامدهای منفی ناباروری بیش تر از مردان می باشد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی استماع قرآن ‌کریم بر افسردگی زنان نابارور بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه ‌آزمایشی با پیش ‌آزمون - پس-آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه ‌ی آماری این پژوهش شامل تمام زنان نابارور مراجعه ‌کننده به درمانگاه ناباروری شهرستان شاهین ‌دژ می ‌باشد. این پژوهش بر روی 30 زن نابارورکه با استفاده از روش نمونه ‌گیری در دسترس انتخاب شده ‌اند، انجام شد. سپس آزمودنی ‌های انتخاب شده به طور کاملاً تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند که هر گروه تشکیل شده شامل 15 نفر بودند. در مورد گروه آزمایشی 15جلسه ‌ی 45 دقیقه ‌ای مداخله ‌ی استماع آوای قرآن ‌کریم اجرا گردید اما در مورد آزمودنی های گروه کنترل هیچ مداخله ‌ای صورت نگرفت. ابزار جمع ‌آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه ‌ی افسردگی بک ویراست دوم (BDI-II) بود. یافته ‌های نتایج این پژوهش نشان داد که بین آزمودنی های گروه آزمایش و گروه کنترل پس از اجرای مداخله ‌ی استماع آوای قرآن ‌کریم تفاوت معنی ‌داری وجود داشت (p</05). همچنین میزان افسردگی آزمودنی ‌های گروه آزمایش نسبت به پیش ‌آزمون و گروه کنترل به طور معنی ‌داری کاهش یافته بود. نتایج: استماع قرآن ‌کریم باعث کاهش افسردگی زنان نابارور شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  70 - بررسی راهکارهای استفاده از اوقات فراغت در قرآن و روایات و اثر آن بر سلامتی
  احمد عباسی دره بیدی سید احمد محمودیان
  اوقات فراغت، بستر مناسبي براي رشد شخصيت و اعتلاي وجود و زمينه ي همواري برای هدایت زندگی و تأمین سلامتی است. این اوقات از ارکان مهم زندگی است که در قرآن نیز به آن توجه شده است و در تعالیم اسلامی، تفریح سالم و گردش در طبیعت در رابطه با آن ذکر شده است. ارزش و اهمیت این اوق چکیده کامل

  اوقات فراغت، بستر مناسبي براي رشد شخصيت و اعتلاي وجود و زمينه ي همواري برای هدایت زندگی و تأمین سلامتی است. این اوقات از ارکان مهم زندگی است که در قرآن نیز به آن توجه شده است و در تعالیم اسلامی، تفریح سالم و گردش در طبیعت در رابطه با آن ذکر شده است. ارزش و اهمیت این اوقات در زندگی و به خصوص سلامت انسان بسیار بالا و مهم است، به همین خاطر هدف از انجام این پژوهش که با روش اسنادی و با توجه به منابع مروری و کتابخانه ای انجام گرفته است، ارائه دانش کاربردی درباره گذران اوقات فراغت از نظر قرآن و دستورات ائمه معصومین (علیهم السلام) است که راهکارهای مختلفی چون بهره بردن مادی و معنوی از این اوقات، پرداختن به اموری چون ورزش، گشت و گذار، سیر و سیاحت در طبیعت و انجام امور مذهبی مانند بازدید از اماکن مذهبی و صله رحم و ... را ارائه کرده اند. این راهکارها علاوه بر پر کردن مناسب این اوقات، می توانند موجب حفظ و ارتقای سلامتی افراد و جامعه گردند و برنامه ریزی صحیح اوقات فراغت مبتنی بر دین و علم، روشی مؤثر در هدایت این اوقات، جهت رسیدن به شادابی، معنویت و سلامتی جامعه و خانواده ها است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  71 - بررسی عوامل بازدارنده به ثمر رسیدن رنج و تلاش و نقش آن در سلامت روان
  جعفر بچاری سیده راضیه پورمحمدی سمیه شهدری نژاد
  انسان‏ها در زندگی خود، خواهان نتیجه مطلوب بوده و با سعی و تلاش درصدد رسیدن به آن هستند. ترس از نتیجۀ نامطلوب و شکست، روح انسان را می آزارد. امروزه ناکامی و نرسیدن به اهداف به یکی از اساسی‏ترین مشکلات روحی افراد جامعه تبدیل شده است. برخی از عوامل در زندگی، سبب می‌شود تلا چکیده کامل

  انسان‏ها در زندگی خود، خواهان نتیجه مطلوب بوده و با سعی و تلاش درصدد رسیدن به آن هستند. ترس از نتیجۀ نامطلوب و شکست، روح انسان را می آزارد. امروزه ناکامی و نرسیدن به اهداف به یکی از اساسی‏ترین مشکلات روحی افراد جامعه تبدیل شده است. برخی از عوامل در زندگی، سبب می‌شود تلاش ها و رنج های انسان به نتایج مطلوب و دلخواه خود منتهی نشود. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی‏ ـ‏ تحلیلی، عوامل به ثمر نرسیدن رنج و تلاش را بر اساس آموزه‏های قرآن، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. آموزه‏های قرآن کریم، جدا بودن مسئولیت انسان را از سعی و تلاش او تأکید می‏کند و و عوامل و موانع درونی ابتر بودن تلاش را اراده نداشتن، بی‏تدبیری، تکبر، نفاق، اخلاص نداشتن، توکل و بی هدفی معرفی می‏کند. پژوهش حاضر درصدد است تا سهم تأثیر این عوامل را در سلامت روان بیان کند؛ زیرا یکی از مهم‏ترین ابعاد سلامت، سلامت روان است که یکی از زمینه های رشد فردی و اجتماعی انسان بوده و تحقق امر سلامت، منوط به عوامل و زمینه های مختلفی از جمله داشتن فکر و روان سالم می باشد، فردی که به دلایلی گرفتار اختلال فکری و اضطراب های روحی وروانی گشته، هرگز قادر به درک درستی از واقعیت های هستی و جامعه خود نبوده و امکان ترقی و رشد در مسیر تکامل جسمی و روحی نخواهد بود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  72 - شناخت درمانی با استمداد از گزاره های قرآنی با تأکید بر اضطراب و افسردگی
  لیلا برزو
  انسان در سراسر زندگى در معرض تنش‏ها، ناكامي‏ها و استرس‏ها قرار دارد. فرد با اعتقاد به كل‏نگرى و جامعيت دستورات الهى و توجه به رهنمودهاى اسلامى از جمله ادای وظايف بندگى خدا، آموزش‏هاى هماهنگ با فطرت، توكل، ذكر، تمرين و آموزش روش‏هاى خودسازى، به خوبى مى‏تواند با پيامدهاى چکیده کامل

  انسان در سراسر زندگى در معرض تنش‏ها، ناكامي‏ها و استرس‏ها قرار دارد. فرد با اعتقاد به كل‏نگرى و جامعيت دستورات الهى و توجه به رهنمودهاى اسلامى از جمله ادای وظايف بندگى خدا، آموزش‏هاى هماهنگ با فطرت، توكل، ذكر، تمرين و آموزش روش‏هاى خودسازى، به خوبى مى‏تواند با پيامدهاى اضطراب و افسردگی مقابله كند. او هميشه با استرس‏هاى حاصل از تفاوت بين نيازها و ناتوانى خود در تأمين نيازها و موانع و محدوديت‏هاى موجود در محيط جهت رفع آنها، مواجه است و در هر لحظه به واسطه خواسته‏ها و عدم امكان تأمين آنها در تنش بوده است. بر این اساس، شناخت عوامل ایجاد اضطراب و افسردگی به عنوان عامل مؤثر بر سلامت اهمیت می یابد. این پژوهش با بهره‏گیری از روش پژوهش تحلیلی و استمداد از گزاره های قرآنی به شناخت درمانی اضطراب و افسردگی می-پردازد و سعی دارد برای تمام فاکتورهای تعریف شده در خطاهای شناختی مؤثر در بروز اضطراب و افسردگی، آموزه‏ای از قرآن برای شناخت و درمان ارائه دهد. برخی گزاره‏های قرآنی به مثابه نظریه‏ای روانشناختی در موازات شایع‏ترین خطاهای شناختی (اضطراب‏آور و افسرده‏ساز) قرار می‏گیرند و باور به آن در پیشگیری و درمان شایع‏ترین اختلالات روانی، مؤثر است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  73 - خواب و بیداری به عنوان یکی از ارکان حفظ الصحة در قرآن‏ کریم
  ابوالحسن بختیاری
  سلامتی یک نعمت خدادادی است و حفظ این سلامتی مانند دیگر نعمت‏ها واجب است؛ بنابراین قرآن حیات یک انسان را برابر با حیات کل بشر می‏داند و این خود نشان از اهمیت سلامتی انسان‏ها دارد و تصدیق سخن مبارک امام علی علیه‏السلام است که می-فرمایند: «دو نعمت مجهول است امنیت وآرامش، و چکیده کامل

  سلامتی یک نعمت خدادادی است و حفظ این سلامتی مانند دیگر نعمت‏ها واجب است؛ بنابراین قرآن حیات یک انسان را برابر با حیات کل بشر می‏داند و این خود نشان از اهمیت سلامتی انسان‏ها دارد و تصدیق سخن مبارک امام علی علیه‏السلام است که می-فرمایند: «دو نعمت مجهول است امنیت وآرامش، و آدمی وقتی به ارزش این دو پی خواهد برد که از آنها محروم باشد». از این رو ابوعلی سینا پزشک مسلمان و حاذق ایرانی که اکثر علم خود را مدیون توکل به طبیب اصلی دنیا یعنی خداوند متعال، و توسل به ائمه اطهار می‏داند، مهم‏ترین بخش حفظ‏الصحة را ورزش، خوردن،‏ آشامیدن و تدابیر خواب می‏داند. امروزه در طب نوین، افزایش روزافزون اختلالات خواب به یک مسأله اساسی تبدیل شده است و این را می‏طلبد که نظر قرآن‏کریم را در این باره بدانیم. قرآن کتابی که نجات دهنده انسان و راهنمای او در همه زمان‏ها است. بعید به نظر می آید که قرآن کتاب تمام اعصار، به موضوع مهم خواب وبیداری اشاره نکرده باشد. این مقاله به روش تحلیلیـ توصیفی و با مرور بر منابع فیزیولوژی و کتب خواب، همچنین کتب تفسیری و روایی همانند تفسیر نمونه، صورت گرفته است. پس از بررسی دریافته شد که باتوجه به آیات دسته اول زمان اصلی خواب متناسب با ساعت بیولوژیک و ریتم اصلی بدن و در شب است. به طور اساسی خداوند متعال شب را برای استراحت و روز را برای کار و فعالیت قرار داده است؛ اما در آیات دسته دوم زمان خواب در شب و روز به طور دقیق مشخص می‏شود، محدودۀ شروع خواب بعد از نماز عشاء یا بامداد است که می‏توان گفت که اندکی بعد از نیمه شب شرعی است؛ اما محدوده انتهایی خواب، اذان صبح و یا طلوع فجر است که این را از آیۀ 11 سوره مریم می‏توان برداشت کرد. امید است که انسان‏ها به ویژه مسلمانان به آموزه‏های قرآنی بیش از پیش عمل کنند و آن را مورد توجه قرار دهند. در این بین نقش رسانه، مبلغان دینی و مروجان سلامت در نشر نکات اصلی و هدایتی قرآن‏کریم بیشتر احساس شده،که نیازمند بررسی بیشتر است پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  74 - آرامش حقیقی از دیدگاه قرآن
  شیما محمودپور
  آرامش گوهری نایاب است که یکی ازاصیل ترین نیازهای بشر می باشد و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و جامعه دارد. احساس آرامش از مهمترین ویژگی های انسان سالم به شمار می رود،زیرا در سایه آرامش است که می توان به رشد و کمال رسید. قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، بهترین نس چکیده کامل

  آرامش گوهری نایاب است که یکی ازاصیل ترین نیازهای بشر می باشد و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و جامعه دارد. احساس آرامش از مهمترین ویژگی های انسان سالم به شمار می رود،زیرا در سایه آرامش است که می توان به رشد و کمال رسید. قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، بهترین نسخه برای به دست آوردن این مطلوب انسان می باشد. هدف از نگارش این مقاله (با توجه به اهمیت موضوع) اولاً شناخت آرامش حقیقی و تصحیح بینش انسان نسبت به آن است وثانیاً بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تثبیت آرامش در قلب آدمی با توجه به آموزه های قرآنی می باشد. در شناخت مفهوم حقیقی آرامش باید علاوه بر معنای لغوی به تفاوت مصداقی آن با آسایش توجه داشت. همچنین طبق آموزه های وحی آرامش حاصل توجه به دو جنبه نیازهای مادی و معنوی بشر است و باید توجه داشت که در مواقع تعارض بین این دو نیاز، به دلیل اصالت روح، ارجحیت با بعد معنوی انساناست. درقرآن تعابیر متفاوتی حاوی معنای آرامش هستند که به عنوان نمونه می توان از اطمینان، تثبیت فوءاد، ثبات، ربط قلب، سکن، سکینه یاد کرد و با بررسی این عبارات در آیات می توان دریافت که تنها منشاء و مبداء نازل کنندۀ آرامش به قلب آدمی خداوند متعال است و این مطلوب بشر تنها در سایۀ ارتباط با او حاصل می شود. از منظر قرآن عوامل متفاوتی در ایجاد و ثبات آرامش مؤثرهستند که از آن دسته می توان به ایمان، ذکر، تصحیح بینش انسان نسبت به دنیا، توکل، شکرگذاری، تقوا و انجام مناسک عبادی اشاره کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  75 - موانع رویکرد تربیت اجتماعی در حوزه رفتار در بستر تحقق سلامت جامعه از منظر قرآن کریم
  زهرا حاج کاظمی علیرضا کاوند
  یکی از مباحث مطرح در جامعه، آرمان ارزشمند تربیت است که از ارکان مهم آن می توان به تربیت اجتماعی اشاره نمود. (رفتار) در لغت، به معنای سیر، طرزحرکت و سلوک و در اصطلاح؛ به معنای مجموعه ای از اعمال و فعالیّت هایی است که موجود زنده انجام می‌دهد و متضمّن کارهای آشکار و پنهان چکیده کامل

  یکی از مباحث مطرح در جامعه، آرمان ارزشمند تربیت است که از ارکان مهم آن می توان به تربیت اجتماعی اشاره نمود. (رفتار) در لغت، به معنای سیر، طرزحرکت و سلوک و در اصطلاح؛ به معنای مجموعه ای از اعمال و فعالیّت هایی است که موجود زنده انجام می‌دهد و متضمّن کارهای آشکار و پنهان و اعمال و فعالیّت عقلی است. درسایۀ تحقق تربیت اجتماعی می‌توان انتظار داشت، هر جامعه بتواند به ادامۀ حیات دنیوی و معنوی خویش بپردازد. در این مجال، چهار مانع اساسی که حذف آن موانع، از ملزومات ایجاد وگسترش تربیت اجتماعی در جامعه است، به روش توصیفی - تحلیلی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این موانع که در آموزه های قرآنی و روایات ناب حضرات معصومین (ع) مورد تاکید قرار گرفته، و تاکید بر لزوم حذف آنها شده ، عبارتند از: 1.ظلم کردن به حقوق دیگران 2. بیگانگان و تأمین منافع شخصی 3. خیانت 4. قضاوت نادرست. دراین مجال، این چهار مانع مهم را که راهکار حذف آنها، در تعالیم منبعث از قرآن و روایات معصومین(ع) آمده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  76 - بررسي شاخصه هاي فرهنگ اسلامي جهت تامين سلامت فردي و اجتماعي از منظر قرآن‏ كريم
  اصغر طهماسبی بلداجی لیلا قنبری
  فرهنگ اسلامی مجموعه ا‏ی از باورها، ارزش ها، با‏ید ها و نبا‏ید ها‏یی است كه از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گيرد. اصول كلي و شاخصه‏ هاي فرهنگ اسلامي عموما در آيات قرآن بيان شده است و جزئيات آن توسط معصومين(ع) تبيين گرديده است. فرهنگ اسلامي با محوريت اصل الهي بودن چکیده کامل

  فرهنگ اسلامی مجموعه ا‏ی از باورها، ارزش ها، با‏ید ها و نبا‏ید ها‏یی است كه از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گيرد. اصول كلي و شاخصه‏ هاي فرهنگ اسلامي عموما در آيات قرآن بيان شده است و جزئيات آن توسط معصومين(ع) تبيين گرديده است. فرهنگ اسلامي با محوريت اصل الهي بودن مبتني بر بايد‏ ها و نبايد هاي قرآن‏كريم و آموزه هاي معصومين(ع) به تمام جوانب زندگي سمت و سو مي دهد كه غايت آن تعالي فردي و اجتماعي جامعه است. از منظر قرآن كريم شاخصه هاي فردي فرهنگ اسلامي در رويكرد هاي عملي و رفتاري ضمن تقويت ايمان، به زندگي فردي و اجتماعي سمت و سو مي ‏دهند به گونه اي كه ضمن تأمين سلامت معنوي در بعد فردي، سلامت اجتماعي را نيز تحث تاثير خود قرار مي ‏دهند. شاخصه ‏هاي اجتماعي فرهنگ اسلامي حلقه اتصال فرد و اجتماع مي باشند كه با نهادينه سازي شاخصه هاي فرهنگي قرآن، پويايي و آرامش اجتماعي جامعه فراهم مي ‏شود. جستار پيش رو ضمن تبيين مفهوم فرهنگ اسلامي، با رويكردي توصيفي- تحليلي، شاخصه ‏هاي آن را در ابعاد فردي و اجتماعي مورد بررسي قرار داده است؛ نتيجه این که: فرهنگ اسلامي با محوريت مبناي مهم الهي بودن، به تمام جوانب زندگي فردي و اجتماعي در تمامي حيطه ها سمت و سو مي دهد و با ارائه رويكرد ها و مولفه ‏هاي خاص؛ كمال و سعادت فرد و جامعه را فراهم مي ‏كند كه غايت اين امر سلامت فردي و اجتماعي است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  77 - بررسی اثربخشی تدبر در آیات قرآن‏کریم بر افزایش سلامت روان
  مهدی اسمعیلی صدرآبادی مریم جدادی محسن رفیع خواه زهرا نقی زاده
  قرآن به عنوان معجزه جاوید پیامبر گرامی اسلام، بهترین راهنمای آدمی و به مصداق صریح آیات (تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء) می باشد که با رجوع و عمل به آن می توان بسیاری از نیازها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف نمود. از جمله مشکلات و مسائلی که همواره بشر به ویژه در قرون اخیر با آن چکیده کامل

  قرآن به عنوان معجزه جاوید پیامبر گرامی اسلام، بهترین راهنمای آدمی و به مصداق صریح آیات (تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء) می باشد که با رجوع و عمل به آن می توان بسیاری از نیازها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف نمود. از جمله مشکلات و مسائلی که همواره بشر به ویژه در قرون اخیر با آن مواجه بوده و تحقیقات و پیشرفت علوم هم کمک شایانی به آن نکرده است؛ مقوله بیماری روانی افراد است. به تازگی اندیشمندان و روانشناسان مدعی شده اند که دین و آموزه های اعتقادی نقش مهمی در سلامت روحی و روانی فرد و جامعه دارد. به راستی قرآن که خود یکی از مهمترین اعتقادات دینی به شمار می آید چگونه می تواند سلامت روانی فرد را تضمین کرده و مانع ابتلای فرد و جامعه به فشارها و آسیب های روحی و روانی شود. در این مقاله با روش کیفی کتابخانه ای- توصیفی به تبیین اثربخشی تدبر در آیات قرآن بر افزایش سلامت روان پرداخته شده است. از این روی با تدبر در آیات قرآن به ویژه در محتواها و مفاهیم آیاتی چون ایمان، حجاب، ازدواج و دنیاگریزی، ذکر و دعا می توان هم در پیشگیری و هم در درمان بیماری های روانی به نتایج مطلوب رسید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  78 - درآمدی بر هستان‌شناسی قرآنی و تأثیر آن بر واژگان شناختی با تأکید بر مفهوم عمل صالح
  فاطمه مولودی مرتضی ایراوانی نجفی سهیل پیروزفر
  معنای واژه عمل صالح، موضوعی چالش برانگیز در میان پژوهشگران اسلامی بوده است. بیشتر بررسی‌های معنایی این واژه قرآنی بر پایه تحلیل‌های لغوی و اصطلاحی و برداشت‌های شخصی محققان و مفسران از آیات قرآن و منابع اسلامی صورت گرفته، و تنها در مواردی اندک، روند معنایابی این واژه به چکیده کامل

  معنای واژه عمل صالح، موضوعی چالش برانگیز در میان پژوهشگران اسلامی بوده است. بیشتر بررسی‌های معنایی این واژه قرآنی بر پایه تحلیل‌های لغوی و اصطلاحی و برداشت‌های شخصی محققان و مفسران از آیات قرآن و منابع اسلامی صورت گرفته، و تنها در مواردی اندک، روند معنایابی این واژه به صورت نظام‌مند دنبال شده است؛ این در حالی است که به ویژه در چند دهه اخیر، دانش معناشناسی به عنوان بخشی از دانش به سرعت تحولات گسترده‌ای را تجربه کرده است؛ و جا دارد که معنایابی‌های قرآنی، همگام با پیشرفت این دانش به‌هنگام شوند. با نگاهی گذرا به مطالعات معناشناسی به‌ویژه در دوره معاصر، می‌توان معنایابی را در سه سطح واژه، سیاق و گفتمان دنبال کرد. این پژوهش به تحلیل معنایی واژه قرآنی عمل صالح در سطح گفتمان، با معرفی و به کارگیری هستان‌شناسی ]این مفهوم قرآنی[ می‌پردازد. هستان‌شناسی، به عنوان یک ابزار نوظهور در دانش رایانه و اطلاعات، واژگان کلیدی به کار آمده در محدوده‌اي از دانش را شناسایی، ارتباط میان آن‌ها را تعيين، و بدین ترتیب معاني را استاندارد مي‌كند. در هستان‌شناسی پیشنهادی قرآنی، با در نظر گرفتن چند رابطه مهم معنایی (تعمیم، روند و ترکیب)، ارتباط میان مفاهیم مرتبط در قالبی مناسب و به‌صورت نمودارهای شبکه‌ای با پیکان‌های ساده و خط‌چین و خطوط هَمرَس نمایش می‌یابد. ملاحظه خواهد شد که به کارگیری ابزار هستان‌شناسی در تحلیل معنای سطح گفتمانی مفهوم عمل صالح، درک تازه و روشنی را از این مفهوم قرآنی پیش‌رو خواهد گذاشت که ناگزیر تبعات و رویکردهای تربیتی نوینی را به دنبال خواهد داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  79 - گونه‌شناسی تبیین‌های علمی از قرآن کریم
  شادی نفیسی
  تفسیر علمی یکی از روش‌های تفسیری است که در دوره معاصر با آثار متعدد به شکوفایی رسیده است‌. در این روش تفسیری از یافته‌های علم تجربی جهت تبیین بهتر آیات قرآن استفاده می‌شود. شناسایی این نقش تبیینی در فهم بهتر رابطه علم با قرآن تأثیرگذار است‌. در این تحقیق‌ با استفاده از چکیده کامل

  تفسیر علمی یکی از روش‌های تفسیری است که در دوره معاصر با آثار متعدد به شکوفایی رسیده است‌. در این روش تفسیری از یافته‌های علم تجربی جهت تبیین بهتر آیات قرآن استفاده می‌شود. شناسایی این نقش تبیینی در فهم بهتر رابطه علم با قرآن تأثیرگذار است‌. در این تحقیق‌ با استفاده از‌ روش تحلیلی ـ توصیفی، این نقش در سه سطح تبیین مفهوم مفردات آیات، تبیین مفهوم گزاره‌های قرآنی و ارائه مصادیق جدیدتر بررسی شده است‌. در عین آن‌که نقش تبیینی علم فراتر از این موارد‌، می‌تواند صرفاً نزدیک ساختن برخی حقایق دینی به ذهن بشر باشد، تفسیرهای علمی ارائه شده در سطح تبیین مفهوم مفردات آیه بعضاً به توسعۀ معنای کلمه یا تضییق معنای آن می‌انجامد‌ یا در ترجیح یک معنا از میان معانی چندگانه محتمل برای آیه، یکی را قوت می‌بخشد. نقش اطلاعات علمی در تبیین مفهوم گزاره‌ها در قالب هفت دسته قابل طبقه بندی است: تبیین مفهوم عبارت، تبیین وجه شبه، تبیین وجه تقسیم، تبیین چگونگی، تبیین علت اختصاص به ذکر، تبیین نسبت و نهایت ترجیح یک احتمال این طبقه بندی را شامل می‌شود. از طرف دیگر برخی تفسیرهای علمی با ظاهر آیه سازگارتر است و تفسیرهای تکلف‌آمیز گذشتگان را ناموجه می‌سازد، هم‌چنانکه برخی دیگر از تفسیرهای علمی با طرح یک تفسیر احتمالی در کنار احتمال‌های پیشین گستره معنایی آیه را وسعت می‌بخشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  80 - شناسایی و رتبه‌بندی حیطه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان رشته‌ای قرآن و سلامت
  محسن رفیع خواه زهرا نقی زاده مهدی اسمعیلی صدرآبادی نجمه کاظمی
  مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای سلامت و علوم قرآنی تدوین شد. این پژوهش از نظر روش‌شناسی جزء روش‌های کیفی است که در آن با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه م چکیده کامل

  مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای سلامت و علوم قرآنی تدوین شد. این پژوهش از نظر روش‌شناسی جزء روش‌های کیفی است که در آن با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای به بررسی موضوع مورد نظر پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه منابع و اسنادی است که به حوزه سلامت و علوم و معارف قرآنی مرتبط بود. در این پژوهش از معیارهای اندازه‌گیری و وز‌ن‌دهی مستخرج از پژوهش نقی زاده و فیضی (1395) استفاده شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که در حوزه سلامت و در میان ابعاد مختلف آن، سلامت اجتماعی 85 امتیاز، سلامت روان 27/75 و سلامت جسمانی 09/46 امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند؛ بنابراین اولویت‌ پژوهش در حوزه سلامت، به‌طور کلی حوزه سلامت اجتماعی است، اما درصورتی‌که اگر بحث میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت مدنظر باشد با توجه به آیات متعدد قرآن که به موضوع سلامت روان اختصاص دارد، حوزه روانی سلامت اهمیت پیدا می‌کند. این پژوهش هم‌چنین نشان داد که در حوزه علوم قرآن، بخش معارف قرآنی زمینه فعالیت بیشتری برای پژوهشگران و محققین فراهم می‌آورد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  81 - واکاوی تحلیلی تعادل ساختاری تمییز در ترجمه فارسی حدّاد عادل از قرآن کریم (مطالعه موردپژوهش: سوره‌های اسراء و مریم)
  محمّدحسن امرایی محمدتقی زندوکیلی جهانگیر  امیری مجید محمدی
  ترجمه قرآن‌کریم به زبان فارسی یکی از چالش‌انگیزترین بخش‌های ترجمه است که رسالت آنتوسعه و ترویج فرهنگ قرآنی و انتقال آموزه‌ها و تعالیم وحیانی است. از اصول و ضرورت‌های اساسی هر ترجمه، علاوه بر انتقال و رساندن پیام و محتوای متن مبدأ قرآن کریم، تلاش برای برقراری ساختارها چکیده کامل

  ترجمه قرآن‌کریم به زبان فارسی یکی از چالش‌انگیزترین بخش‌های ترجمه است که رسالت آنتوسعه و ترویج فرهنگ قرآنی و انتقال آموزه‌ها و تعالیم وحیانی است. از اصول و ضرورت‌های اساسی هر ترجمه، علاوه بر انتقال و رساندن پیام و محتوای متن مبدأ قرآن کریم، تلاش برای برقراری ساختارهای نحوی- صرفی، معنایی- واژگانی، آوایی و بلاغی و ایجاد تعادل یا تشابه میان ساختارهای متفاوت زبان مبدأ قرآن کریم و مقصد زبان فارسی است؛ زیرا برخی نقش‌های نحوی زبان عربی در زبان فارسی ساختار مشابه نحویِ مشخصی ندارد. ازاین‌رو نیازمند برقراری ساختاری معادل یا مشابه در زبان فارسی هستند. این تعادل، به‌ویژه در مورد ترجمه قرآن کریم، اجتناب‌ناپذیر است تا جایی که ترجمه قرآن را علمی‌تر و منطقی‌تر می‌سازد. از مهم‌ترین ساختارهای زبانی که نقشی بنیادین در فرایند ترجمه و تحلیل‌های بین‌زبانی دارد، ساختار نحوی است. «تمییز» ازجمله نقش‌های نحوی است که ترجمۀ آن به سبب فقدان معادل ساختاری در زبان فارسی دقت خاصی می‌طلبد. از همین روی باید بر مبنای مشابه ساختاری -نه معادل ساختاری- در زبان فارسی معادل‌یابی شود. بی‌دقتی در برقراری این پیوند متعادل سبب بروز مشکلات و چالش‌هایی در حوزه ترجمه فارسی تمییز می‌شود. بر همین اساس، این مقاله ترجمه دکتر حدّاد عادل را مورد مداقّه و اعمال‌نظر قرار داده که نتایج حاصله حاکی از توفیق این مترجم در دستیابی به معادل‌هایی دقیق و نزدیک‌تر برای تمییز در زبان مقصد بوده است. بررسی‌ها نشان داد که ترجمه ایشان نسبت به بسیاری از ترجمه‌های معاصر موفق‌تر عمل کرده است تا جایی که بیشتر تمییزهای موجود در سوره‌های مریم و اسراء را به‌درستی ترجمه کرده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  82 - کتاب‌شناسی قرآن و علوم طبیعی
  حمید فغفور مغربی سید مجید نبوی
  از آنجایی که در جهت انجام پژوهش‌ها شناخت منابع برای محققان امری ضروری است؛ لذا کتاب‌شناسی کتاب‌هایی که به تازگی نشر یافته‌اند اهمیت دارد واز جمله حیطه‌هایی که به کمک کتاب‌شناسی در آن می‌توان به عرصه تحقیقات ورود پیدا کرد حیطه قرآن و علوم طبیعی است؛ یکی از راهکار‌های دری چکیده کامل

  از آنجایی که در جهت انجام پژوهش‌ها شناخت منابع برای محققان امری ضروری است؛ لذا کتاب‌شناسی کتاب‌هایی که به تازگی نشر یافته‌اند اهمیت دارد واز جمله حیطه‌هایی که به کمک کتاب‌شناسی در آن می‌توان به عرصه تحقیقات ورود پیدا کرد حیطه قرآن و علوم طبیعی است؛ یکی از راهکار‌های دریافت اطلاعات صحیح در این حوزه شناخت منابع و بررسی نظریات نویسندگان در این کتاب‌ها است. ازهمین روی نگاه اجمالی به کتب منتشره در این حوزه هدف تحقیق نویسندگان است. سؤال محقق، تعداد کتب منتشره در حوزه قرآن و علوم طبیعی است که به نظر می‌رسد حدود 406 کتاب در حوزه‌های گوناگون قرآن و علوم طبیعی انتشار پیدا کرده است. روش جمع‌آوری منابع بر اساس مطالعات یک تیم‌کتابداری بوده است و هدف از نگارش این مقاله آشنایی محققان با منابع پیرامون قرآن و علوم‌طبیعی است. نتیجه این تحقیق پرهیز از انجام تحقیق‌های تکراری و غنی‌تر شدن نگارش‌های آینده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  83 - بررسی و رتبه بندی علوم و معارف در قرآن کریم
  مهدی  اسمعیلی صدرآبادی نجمه کاظمی
  هم‌زمان با نزول قرآن کریم، بنیان‌های اولیه مباحث علوم قرآن استوار شد. لذا این دانش به فاصله اندکی پس از نزول قرآن پدید آمد و با شماری از صحابه و تابعان به بالندگی رسید از این رو آنچه امروز به‌جا مانده سرمایه گران‌سنگ در ادوار و عرصه‌های گوناگون محققان صدر اسلام است. برا چکیده کامل

  هم‌زمان با نزول قرآن کریم، بنیان‌های اولیه مباحث علوم قرآن استوار شد. لذا این دانش به فاصله اندکی پس از نزول قرآن پدید آمد و با شماری از صحابه و تابعان به بالندگی رسید از این رو آنچه امروز به‌جا مانده سرمایه گران‌سنگ در ادوار و عرصه‌های گوناگون محققان صدر اسلام است. براین اساس، بازکاوی چگونگی این تعاریف نزد دانشمندان دارای اهمیت زیادی بوده است؛ چنان‌که اندیشمندان در قرون گذشته بر اساس معیارهای خویش، تقسیم بندی خاصی از آن داشتند. براین اساس پژوهش تحلیلی-توصیفی حاضر درصدد است با توجه به دو معیار علوم درونی و بیرونی قرآنی به تبیین و رده بندی این موضوع مهم بپردازد. نتایج این نوشتار حاکی از اختصاص علوم فی القرآن به علوم درونی و علوم للقرآن به علوم بیرونی است که مقدمه شناخت و وصول به محتوای قرآن کریم است. لذا در سراسر این رده‌بندی قرآن کریم موضوعیت تام دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  84 - خانواده و کارکرد تربیتی آن در قرآن و روایات
  محمدرضا شاهرودی زهرا فیضی زهرا باقری
  خانواده به عنوان نهادی تأثیرگذار در جهت تعلیم و تربیت انسان، در سال‌های اخیر با شکل‌های جدیدی مواجه شده که ارائه تعریفی ثابت از آن ضروری است. از سویی بسیاری بر این عقیده‌اند که با شکل‌‌گیری نهادهایی همچون مدرسه، کارکردهای تربیتی خانواده توسط سایر نهادها صورت می‌‌گیرد و چکیده کامل

  خانواده به عنوان نهادی تأثیرگذار در جهت تعلیم و تربیت انسان، در سال‌های اخیر با شکل‌های جدیدی مواجه شده که ارائه تعریفی ثابت از آن ضروری است. از سویی بسیاری بر این عقیده‌اند که با شکل‌‌گیری نهادهایی همچون مدرسه، کارکردهای تربیتی خانواده توسط سایر نهادها صورت می‌‌گیرد و همین امر جایگاه و منزلت خانواده را کاهش می‌‌دهد. این در‌حالی است که خانواده نقش‌‌هایی دارد که نهادهای دیگر نمی‌‌تواند عهدهدار آنها باشد و نمی‌‌تواند جایگزین خانواده شوند. از این رو، مقاله حاضر با هدف شناسایی تعریف و کارکردهای تربیتی خانواده از منظر قرآن و روایات تدوین شد. روش بررسی در این تحقق، مطالعه اسنادی بوده و در شناسایی معنای خانواده از معناشناسی و در شناسایی کارکرد تربیتی خانواده از روش تحلیلی بهره‌گرفته شده است. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که بر اساس آیات و روایات، خانواده متشکل از پیوند شرعی میان زن و مرد، فرزندان آنها و خویشاندی نسبی و سببی است. بر اساس همین منابع، خانواده دارای کارکردهایی است که در تربیت اخلاقی و تعلیم اعضای خانواده مؤثر است. همچنین به وجود محبت و موًدت میان اعضای خانواده، استمرار ارتباط میان والدین و فرزندان و نوع ارتباط میان خانواده و فرزندان به گونه‌ای است که مشکلات و کاستی‌‌های ناشی از آموزش‌‌های مدرسه را برطرف کند. از سویی به دلیل انجام عملی بسیاری از موارد اخلاقی و دینی توسط خانواده، تأثیرگذاری آنها بر فرزندان بیش از مدرسه خواهد بود. در مجموع خانواده کارکردهای تعلیمی و تربیتی اخلاقی و دینی برای اعضای خود دارد که مدرسه نمی‌تواند جایگزین آن باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  85 - منبع‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت
  مهدی  اسمعیلی صدرآبادی محسن رفیع خواه آسیه استادی زهرا نقی زاده مهدی  گنجور
  توجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص‌گرایی، لزوم توجه به مباحث میان‌رشته‌ای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میان‌رشته‌‌ای، زمینه‌ای چکیده کامل

  توجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص‌گرایی، لزوم توجه به مباحث میان‌رشته‌ای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میان‌رشته‌‌ای، زمینه‌ای فراهم شود تا پژوهشگران علاقه‌‌مند به این حوزه بتوانند آثار و منابع مورد نیاز خود را به سهولت تهیه کرده و در انجام پژوهش از اتلاف وقت بپرهیزند. از همین روی با بررسی کتب و پایگاه‌های معتبر اینترنتی داخلی و خارجی از جمله «noormags»، «SID» ،«magiran»، «science direct»، «proQuest»، «Amazon» و ... به تهیه فهرستی از کتب، مقالات، همایش‌‌ها و ... به زبان‌های فارسی و غیرفارسی اقدام شد. امید است نتایج این پژوهش کارامد بوده و زمینه استفاده علاقه‌مندان را فراهم کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  86 - تجلی آیات قرآن مجید در فرش-باغ ایرانی با تأکید بر سوره الرحمن
  محمد جواد مهدوی نژاد مجتبی انصاری سپیده  صمدزاده آزاده فاضلی مرضیه السادات احمدنژاد
  آیات قرآن مجید تجلیگاه جمال و جلال خداوندی هستند و هنرمندان مسلمان با عنایت به این آیات به خلق آثاری پرداختهاند که جلوهای از بهشت آرمانی آنها است. در این راستا فرش-باغ ایرانی نمودی از تصویر باغ-بهشت است که خود جلوهای از فردوس قرآنی به شمار میآید. الگوهای فردوس قرآنی در چکیده کامل

  آیات قرآن مجید تجلیگاه جمال و جلال خداوندی هستند و هنرمندان مسلمان با عنایت به این آیات به خلق آثاری پرداختهاند که جلوهای از بهشت آرمانی آنها است. در این راستا فرش-باغ ایرانی نمودی از تصویر باغ-بهشت است که خود جلوهای از فردوس قرآنی به شمار میآید. الگوهای فردوس قرآنی در ساختار باغ و فرش ایرانی به‌صورت مشترک بکار رفتهاند و شناخت این الگوها موجب آگاهی از بینش هنرمندان مسلمان میگردد. هدف از این پژوهش بازشناسی کهنالگوهای باغ ایرانی در آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن و بررسی نحوه تجلی آنها در ساختار فرش ایرانی است. پرسشهایی که در این پژوهش مطرح میشوند، عبارتند از: 1) آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن چگونه به توصیف بهشت میپردازند؟ 2) چگونه میتوان الگوی فردوس قرآنی را در ساختار باغ ایرانی و به‌تبع آن فرش-باغ به چشم دید؟ جهت پاسخگویی به پرسشهای نامبرده از روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" متکی بر تکنیک‎های مقایسه تطبیقی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات و دادههای موردنظر نیز ترکیبی از روشهای کتابخانهای و مطالعه اسنادی میباشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ساختار باغ و فرش در تمدن ایرانی-اسلامی بر شاخصهای حاصل از تحلیل فردوس قرآنی انطباق دارند و لذا میتوان فرش-باغ را نمودی از الگوی باغ-بهشت به شمار آورد. تجلی آیات قرآن مجید در ساختار فرش-باغ ایرانی را میتوان در نظامهای سهگانه معنایی، کارکردی و کالبدی به چشم دید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  87 - تجلی آیات قرآن مجید در فرش-باغ ایرانی با تأکید بر سوره الرحمن
  محمد جواد مهدوی نژاد مجتبی انصاری سپیده  صمدزاده آزاده فاضلی مرضیه السادات احمدنژاد
  آیات قرآن مجید تجلیگاه جمال و جلال خداوندی هستند و هنرمندان مسلمان با عنایت به این آیات به خلق آثاری پرداختهاند که جلوهای از بهشت آرمانی آنها است. در این راستا فرش-باغ ایرانی نمودی از تصویر باغ-بهشت است که خود جلوهای از فردوس قرآنی به شمار میآید. الگوهای فردوس قرآنی در چکیده کامل

  آیات قرآن مجید تجلیگاه جمال و جلال خداوندی هستند و هنرمندان مسلمان با عنایت به این آیات به خلق آثاری پرداختهاند که جلوهای از بهشت آرمانی آنها است. در این راستا فرش-باغ ایرانی نمودی از تصویر باغ-بهشت است که خود جلوهای از فردوس قرآنی به شمار میآید. الگوهای فردوس قرآنی در ساختار باغ و فرش ایرانی به‌صورت مشترک بکار رفتهاند و شناخت این الگوها موجب آگاهی از بینش هنرمندان مسلمان میگردد. هدف از این پژوهش بازشناسی کهنالگوهای باغ ایرانی در آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن و بررسی نحوه تجلی آنها در ساختار فرش ایرانی است. پرسشهایی که در این پژوهش مطرح میشوند، عبارتند از: 1) آیات قرآن مجید به‌ویژه سوره مبارکه الرحمن چگونه به توصیف بهشت میپردازند؟ 2) چگونه میتوان الگوی فردوس قرآنی را در ساختار باغ ایرانی و به‌تبع آن فرش-باغ به چشم دید؟ جهت پاسخگویی به پرسشهای نامبرده از روش تحقیق "توصیفی- تحلیلی" متکی بر تکنیک‎های مقایسه تطبیقی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات و دادههای موردنظر نیز ترکیبی از روشهای کتابخانهای و مطالعه اسنادی میباشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ساختار باغ و فرش در تمدن ایرانی-اسلامی بر شاخصهای حاصل از تحلیل فردوس قرآنی انطباق دارند و لذا میتوان فرش-باغ را نمودی از الگوی باغ-بهشت به شمار آورد. تجلی آیات قرآن مجید در ساختار فرش-باغ ایرانی را میتوان در نظامهای سهگانه معنایی، کارکردی و کالبدی به چشم دید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  88 - بررسی فراوانی مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت در کتاب‌های ابتدایی با تأکید بر آموزه‌های قرآن و تفاسیر
  مژده علیزاده
  استخراج مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت از متن آموزه‌‌‌های اسلامی و به‌کارگیری آنها در کتب آموزشی در جهت پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان از اهمیّت بسزایی برخوردار است. لذا هدف از پژوهش حاضر «بررسی فراوانی مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت در کتاب‌های فارسی (بخوانیم) و هدیه‌های آسمان ابتدایی چکیده کامل

  استخراج مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت از متن آموزه‌‌‌های اسلامی و به‌کارگیری آنها در کتب آموزشی در جهت پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان از اهمیّت بسزایی برخوردار است. لذا هدف از پژوهش حاضر «بررسی فراوانی مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت در کتاب‌های فارسی (بخوانیم) و هدیه‌های آسمان ابتدایی (تألیف‌های جدید 1393-1395) با تأکید بر آموزه‌های قرآن و تفاسیر» است. روش پژوهش تحلیل محتوا است. روش تجزیه‌ وتحلیل داده‌ها آمار توصیفی است. جامعه آماری نیز کتاب فارسی (بخوانیم) و هدیه‌های آسمان است. نمونه آماري همان جامعه آماري در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش سياهه تحليل محتوا بود كه روايي آن توسط متخصصان حوزه دینی و روان‌شناسی تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد کتاب‌های مذکور تا حد متوسطی به انگیزه پیشرفت توجه داشته‌اند. در این راستا بیشترین میزان توجه درکتاب فارسی (بخوانیم) سال سوم و هدیه‌های آسمان سال ششم و کمترین میزان توجه در بخوانیم سال اول و هدیه‌های آسمان سال دوم است. همچنین از میان مؤلفه‌های انگیزه پیشرفت بیشترین میزان توجه به مؤلفه ایمان به خدا، توکل و دعا و سپس مؤلفه‌های داشتن صبر، استقامت و پایداری و داشتن تلاش و پشتکاری در انجام هر کاری اختصاص یافته است. کمترین میزان توجه نیز به مؤلفه‌های مرکز کنترل درونی، رقابت سازنده (در حیطه علمی و ورزشی) و مسئولیت‌پذیری (پذیرفتن مسئولیت اعمال و خطا‌های خود) اختصاص یافته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  89 - واکاوی مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث بر پایه سیره معصومان (ع)
  احمد جمالی محمد کاظم رحمان ستایش
  مهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از وضعیت‌‌سنجی جایگاه نقد قرآن‌‌محور حدیث، مهمترین ریشه‌های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک چکیده کامل

  مهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از وضعیت‌‌سنجی جایگاه نقد قرآن‌‌محور حدیث، مهمترین ریشه‌های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک از آن را، «بهانه‌جویی و توجیهتراشی برای عدم پذیرش اصالت این سنجه»، «اعتقاد به عدالت صحابه از سوی عده‌‌ای از مسلمانان و به تبع آن صحیح‌‌انگاری روایات موجود در برخی منابع حدیثی»، «تلقی ناصحیح از جایگاه استقلالی حدیث در کنار قرآن»، «برداشت اشتباه از جایگاه حدیث منسوب و سنت قطعی» و «هراس از تزلزل اعتبار برخی روایات موجود در منابع حدیثی» برمی‌‌شمارد. همچنین در خصوص مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث، برپایه نمونه‌‌های عرضه احادیث بر قرآن توسط ائمه (ع) به این یافته‌ها منتج شده که غالب مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون نقد قرآن‌‌محور حدیث، فارغ از نگاه حدیثی و بر مبنای دیدگاه شخصی و محوریت مبانی سایر علوم انجام شده است. همچنین بر پایه شواهد و مستندات حدیثی، شمولیت معیار عرضه، تخصیص می‌‌خورد و مدلول قرآن در فرایند عرضه، مدلی مرکب از حداقل یکی از نص، ظاهر، اصول و گفتمان قرآن است و نقد سندی و محتواییِ حدیث، ظرفیتی برای وثوق به صدور است و ضرورتی در انکار یا پذیرش یا تقدم و تأخر این دو نسبت به هم نیست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  90 - شناسایی و رتبه‌بندی حیطه‌‌های پژوهش در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای دانش قرآنی و علوم تربیتی
  لیلا خسروی مراد زهرا نقی زاده زهرا  فیضی حمیدرضا یونسی
  خطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل‌سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان رشته‌ای در علوم‌انسانی را ایجاب می‌کند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم‌قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهی چکیده کامل

  خطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل‌سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان رشته‌ای در علوم‌انسانی را ایجاب می‌کند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم‌قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهیم مرتبط با آن در بحث علوم تربیتی در رشته‌های دانشگاهی جای می‌گیرد. در این راستا و با توجه به اهمیت این مطالعات، مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای در دو دانش معارف قرآنی و علوم‌تربیتی تدوین شده است. روش انجام این پژوهش از نظر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. جامعه آماری شامل منابع کتابخانه‌ای و اسناد مرتبط بوده است. برای رسیدن به هدف پژوهش از معیارهای اندازه‌گیری و وزن‌های شناسایی شده توسط فیضی و نقی‌زاده (1395) استفاده شده است. بدین‌وسیله محقق با استفاده از این معیارها به بررسی منابع اطلاعاتی هر یک از وزن‌ها در رشته‌های علوم‌تربیتی و معارف قرآنی پرداخته است؛ نتایج به دست آمده نشان می‌دهد علوم‌تربیتی در آموزش غیر ‌رسمی نیاز به پژوهش بیشتری دارد و در دانش قرآنی، میزان پژوهش در شاخه معارف قرآنی بالاتر است. همچنین امکان پژوهش قرآنی در هر سه نوع آموزش وجود دارد، اما در رشته آموزش غیر رسمی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  91 - نقد و بررسی ادعای نسخ حکم متعه
  سید حسین  آل طاها سمیه نوری مهدی  اسدی
  ادعا بر سر نسخ یا عدم نسخ حکم ازدواج موقت در نتیجه نحوه‌ی استناد به آیه قرآن کریم و اختلاف مبانی فقهی بین فقهای شیعه و سنی همواره منجر به ارائه فتاوی مختلف و تضارب آراء و اندیشههای گسترده‌‌ای بین فقهای شیعه و اهل تسنن شده است که پژوهش حاضر در جست‌وجوی بررسی نقد و آراء آ چکیده کامل

  ادعا بر سر نسخ یا عدم نسخ حکم ازدواج موقت در نتیجه نحوه‌ی استناد به آیه قرآن کریم و اختلاف مبانی فقهی بین فقهای شیعه و سنی همواره منجر به ارائه فتاوی مختلف و تضارب آراء و اندیشههای گسترده‌‌ای بین فقهای شیعه و اهل تسنن شده است که پژوهش حاضر در جست‌وجوی بررسی نقد و آراء آنان در این زمینه است. دستاورد پژوهش حاضر پس از تشریح دیدگاه‌‌ها و ارزیابی ادلّه فقها، چنین شد که از یک‌‌سو استناد به آیات شریفه یا صلاحيت نسخ را ندارند و یا درمقام بیان حکم است نه تشریح موضوع و یا لازمه‌ی برخی تفاسیرشان اهانت به پیامبر(ص) را در پی دارد؛ چرا که اهل سنّت گفته‌‌اند بر زنانی که به متعه پیامبر درآمده‌‌اند، نه زوجه صدق می‌‌کند و نه ملک یمین صدق می‌کند. در زمینه روایات نیز برفرض نادیده‌‌گرفتن ضعف سندی این روایات، با اخبار اقامه‌‌شده بر حليت و استمرار اباحه در زمان پيامبر(ص) و بعد آن، معارض بوده و با توجه به اتفاق‌‌نظر عامه و خاصه بر این اخبار، روایات ناقل حلیت نکاح متعه ترجيح داده مي‌شوند؛ حتی بر فرض کنارگذاشتن این دو وجه، مجدد اشکال دیگری از جهت تعارض شديد این اخبار با یکدیگر مطرح است، زیرا لازمه‌ی قبول آنها، پذیرش نسخ مکرر متعه است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  92 - منبع‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و حقوق
  حمید مغربی سید مجید نبوی الهام  سیفی
  با توجه به افزایش سطح تحقیقات علمی، شناخت جامع از منابع علمی برای محققین بسیار دشوار است، تا کنون اطلاعات کاملی از منابع علمی ارائه نشده‌ است و گاهی پژوهشگران حوزه قرآن و حقوق که در زمینه‌ی قرآن و حقوق پژوهش می‌کنند، در تحقیقات خود در تنگنای شناخت منابع قرار می‌گیرند. ر چکیده کامل

  با توجه به افزایش سطح تحقیقات علمی، شناخت جامع از منابع علمی برای محققین بسیار دشوار است، تا کنون اطلاعات کاملی از منابع علمی ارائه نشده‌ است و گاهی پژوهشگران حوزه قرآن و حقوق که در زمینه‌ی قرآن و حقوق پژوهش می‌کنند، در تحقیقات خود در تنگنای شناخت منابع قرار می‌گیرند. رویکرد این پژوهش کتابخانه‌ای بوده و به معرفی منابع میان‌رشته‌ای قرآن و حقوق می‌پردازد. اهداف این پژوهش در مرحله اول، معرفی منابع چاپ شده در حوزه قرآن و حقوق است که به دنبال آن، موجب تدوین نگارش‌های جدید و کامل در زمینه قرآن و حقوق از سوی پژوهشگران می‌شود. این امر سبب شناخت منابع و موضوعات کارشده و یافتن خلأهای ‌‌پژوهشی می‌شود که زمینه ساز برنامه‌ریزی برای جبران نقایص و رفع این خلأها است. همچنین یک پیشنهاد پژوهشی با عنوان کتاب‌شناسی توصیفی قرآن و حقوق در پایان مقاله ارائه شده‌است که تحقق آن از دیگر اهداف این نگارش است. در مرحله دوم هدف و مسئله پژوهش این بود که چه تعداد نگارش درباره‌ی موضوع مورد نظر وجود دارد؟ در طی این نگارش 428 منبع (277 منبع فارسی و 151 منبع عربی) درباره‌ی قرآن و حقوق معرفی شد. بدون شک شناخت منابع سببِ پرهیز از انجام تحقیق‌های تکراری و موازی و غنی‌تر شدن تحقیق‌ها و تألیف‌های آینده می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  93 - شیوه های انعکاس آیات قرآن در دیوان ناصرخسرو
  دکتر آرش امرایی علی بازوند
  از آنجا که قرآن کریم منبع بی‌پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینۀ پرفیض بهره‌برده‌اند.همین آميختگي ميراث مكتوب ما با آموزه‌هاي اسلامی، موجب دشواری درك اين ميراث بدون آشنايي با قرآن و چکیده کامل

  از آنجا که قرآن کریم منبع بی‌پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینۀ پرفیض بهره‌برده‌اند.همین آميختگي ميراث مكتوب ما با آموزه‌هاي اسلامی، موجب دشواری درك اين ميراث بدون آشنايي با قرآن و حديث شده‌است؛ ناصربن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده‌است؛ وی برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن ماموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته‌است. حضور آیات در جای جای دیوان ناصر خسرو مؤید این واقعیت است که او به درک شایسته ای از کلام نورانی وحی دست یافته‌است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت‌های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی،برای اثربخشی بیشتر سخن خود، در شرایط مناسب آیاتی را چاشنی اشعار خود کرده‌است. ناصرخسرو با هنرمندی تمام، گاه اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم مفهوم و معنای آیه را در شعر خود به گونه‌ای استفاده می‌کند که گویی بهتر از این ممکن نیست. دراین مقاله می کوشیم با استفاده از جدول‌های آماری، گونه های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو را تحلیل نمائیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  94 - درآمدی بلاغی بر جمله معترضه در قرآن کریم
  محمدمهدی ولی زاده ابوالقاسم ولی زاده
  اسلوب اعتراض، یکی از سبک های گفتمانی پرکاربرد قرآن کریم به شمار می آید. در این تحقیق با بازخوانی و جستاری تفصیلی در دامنه کتب تفسیری و ادبی، کاربرد وسیع جملات معترضه در قرآن و گونه های آن نمایانده شده سپس با دسته بندی منظم و نیز تفکیک جملات معترضه تک غرضی از چند غرضی، ا چکیده کامل

  اسلوب اعتراض، یکی از سبک های گفتمانی پرکاربرد قرآن کریم به شمار می آید. در این تحقیق با بازخوانی و جستاری تفصیلی در دامنه کتب تفسیری و ادبی، کاربرد وسیع جملات معترضه در قرآن و گونه های آن نمایانده شده سپس با دسته بندی منظم و نیز تفکیک جملات معترضه تک غرضی از چند غرضی، اغراض کلی نهفته در آیات شناسایی، بررسی و مستندسازی شده اند، آنگاه چهار غرض تأکید، دفع خطور ذهنی، تقریر و رد کلام کافران دارای بیشترین کاربرد دانسته شده اند. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به چرایی استفاده از سبک بیانی اعتراض در قرآن کریم و نیز حل ابهام عدم تناسب و ارتباط میان آیات معترضه و دیگر آیات می باشد. این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی بوده و طی آن ضمن یافتن حدود بیست مورد از اغراض جملات معترضه و بررسی آنها ثابت می شود که اطناب حاصل از اسلوب اعتراض در قرآن کریم کاملا هدفمند و در جای خاص خود بوده و طبق مقتضای حال به کار رفته است و از لحاظ کمی و کیفی بسیار فراتر از اسالیب به کار رفته در متون نظم و نثر عربی است، هم چنین از مهمترین عوامل اعجاز ادبی، بیانی و محتوایی قرآن کریم به شمار می رود پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  95 - درآمدی بلاغی بر جمله معترضه در قرآن کریم
  محمدمهدی ولی زاده ابوالقاسم  ولی زاده
  اسلوب اعتراض، یکی از سبک‌های گفتمانی پرکاربرد قرآن کریم به شمار می‌آید. در این تحقیق با بازخوانی و جستاری تفصیلی در دامنه کتب تفسیری و ادبی، کاربرد وسیع جملات معترضه در قرآن و گونه‌های آن نمایانده شده است سپس با دسته‌بندی منظم و نیز تفکیک جملات معترضه تک غرضی از چند غرض چکیده کامل

  اسلوب اعتراض، یکی از سبک‌های گفتمانی پرکاربرد قرآن کریم به شمار می‌آید. در این تحقیق با بازخوانی و جستاری تفصیلی در دامنه کتب تفسیری و ادبی، کاربرد وسیع جملات معترضه در قرآن و گونه‌های آن نمایانده شده است سپس با دسته‌بندی منظم و نیز تفکیک جملات معترضه تک غرضی از چند غرضی، اغراض کلی نهفته در آیات شناسایی، بررسی و مستندسازی شده‌اند، آن‌گاه چهار غرض تأکید، دفع خطور ذهنی، تقریر و رد کلام کافران دارای بیشترین کاربرد دانسته شده‌اند. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به چرایی استفاده از سبک بیانی اعتراض در قرآن کریم و نیز حل ابهام عدم تناسب و ارتباط میان آیات معترضه و دیگر آیات است. این پژوهش از نوع تحلیلی ـ توصیفی بوده و طی آن ضمن یافتن حدود بیست مورد از اغراض جملات معترضه و بررسی آن‌ها ثابت می‌شود که اطناب حاصل از اسلوب اعتراض در قرآن کریم کاملاً هدفمند و در جای خاص خود بوده و طبق مقتضای حال به کار رفته است و از لحاظ کمی و کیفی بسیار فراتر از اسالیب به کار رفته در متون نظم و نثر عربی است، هم‌چنین از مهم‌ترین عوامل اعجاز ادبی، بیانی و محتوایی قرآن کریم به شمار می‌رود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  96 - شیوه‌های ادبی ناصرخسرو در استفاده از آیات قرآن کریم
  آرش امرایی علی بازوند
  از آنجا که قرآن کریم منبع بی‌پایان اندیشه‌های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینه‌ی پرفیض بهره ‌برده‌اند. همین آميختگي ميراث مكتوب فارسی با آموزه‌هاي اسلامی، موجب دشواری درك اين ميراث بدون آشنايي با چکیده کامل

  از آنجا که قرآن کریم منبع بی‌پایان اندیشه‌های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینه‌ی پرفیض بهره ‌برده‌اند. همین آميختگي ميراث مكتوب فارسی با آموزه‌هاي اسلامی، موجب دشواری درك اين ميراث بدون آشنايي با قرآن و حديث شده است. ناصر بن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده‌است؛ برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن مأموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته ‌است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت‌های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی و هنرمندی تمام و با بهترین شیوه ممکن، گاه از اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم از مفهوم و معنای آن بهره برده، با استفاده از آیات قرآن به گونه‌های متنوعی بهره می‌برد و شعر خود را به آیات مقدس قرآن می‌آراید؛ همین موجب اثر بخشی بیشتر سخنان وی شده است. دراین مقاله با بررسی همه دیوان ناصرخسرو و با استفاده از جدول‌های آماری، گونه‌های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو تحلیل می‌شود. همچنین نشان داده خواهد شد که مهم‌ترین دلایل استفاده ناصرخسرو از آیات قرآن، همراهی ذهنی و زبانی با این کتاب مقدس و همچنین تبیین اهداف و افکار خود با استفاده از نفوذ و پذیرش قرآن در بین مسلمانان است؛ وی با این شیوه، خواننده را متوجه ضرورت پذیرفتن سخنان خود می‌کند؛ چراکه این سخنان در واقع برگرفته از قرآن کریم و به ‌نوعی بیان شاعرانه این مفاهیم است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  97 - مبانی حاکم بر ساختار قرآن کریم در نسبت با علوم انسانی قرآن‌بنیان از منظر آیت‌الله جوادی آملی
  نورالدین زندیه رامین اژدری سید محمد هادی موسوی بیوکی
  شناخت قرآن، از این‌حیث که در مسئله‌ی تولید علم‌‌انسانی قرآن‌بنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سه‌گانه‌ی فاعلي، داخلي و نظام غايي قرآن قابل ‌بررسی است. رابطه‌ی بین «قرآن چکیده کامل

  شناخت قرآن، از این‌حیث که در مسئله‌ی تولید علم‌‌انسانی قرآن‌بنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سه‌گانه‌ی فاعلي، داخلي و نظام غايي قرآن قابل ‌بررسی است. رابطه‌ی بین «قرآن کریم» و «علم انسانی» بر اساس نظام داخلی قرآن، به‌صورت مجموعه‌ای از مبانی حاکم بر «محتوای» قرآن و مجموعه‌ای از مبانی حاکم بر «صورت»، اعم از «زبان» قرآن و «اسلوب» آن قابل ترسیم است. محتوای قرآن کریم متناسب با غایت آن است و برای ارائه این محتوا، زبانی را به‌کار گرفته که بتواند چنین هدفی را برآورده کند و همچنین ساختار و سبک، به‌گونه‌ای تنظیم‌شده که قابلیت تحقق چنین کاری را داشته باشد؛ لذا باید نسبت بین این زبان و ساختار را در مواجهه با زبان و ساختارهای علوم انسانی استخراج کرد. در این تحقیق با روش توصیفی‌ـ تحلیلی بر اساس نظرات آیت‌الله جوادی آملی بیان خواهند شد که قرآن كريم نه‌تنها در سبک بیانی خود متفاوت عمل کرده است و به‌طورکلی شيوه‏هاي رايج در كتب بشري را در پيش نگرفته است، بلکه در ساختار و اسلوب چینش و نظم‌دهی نیز تفاوت‌های اساسی و جدی‌ای با کتب بشری دارد که مسائل مربوط به سیاق و سباق، چگونگی به‌کارگیری تمثیلات و ... از مصادیق این ساختار و سبک خاص قرآن کریم است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  98 - نمایه‌ی مجله پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم
  مهدی  گنجور
  یکی از مسائل پیچیده در حوزه‌ی پژوهش شناخت و دسترسی به منابع مورد نیاز محققان در میان انبوه متون علمی است. امروزه نمایه‌ها از ابزارهای مهم تسهیل برای پژوهشگران، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و ... هستند. هدف از نمایه‌سازی افزایش میزان دسترسی مراجعه‌کنندگان به مطالب موضوعی مورد ج چکیده کامل

  یکی از مسائل پیچیده در حوزه‌ی پژوهش شناخت و دسترسی به منابع مورد نیاز محققان در میان انبوه متون علمی است. امروزه نمایه‌ها از ابزارهای مهم تسهیل برای پژوهشگران، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و ... هستند. هدف از نمایه‌سازی افزایش میزان دسترسی مراجعه‌کنندگان به مطالب موضوعی مورد جست‌وجو است؛ براین اساس نشریات تلاش می‌کنند تا براساس معیارهایی پذیرفته و طبقه‌بندی شده اطلاعات پژوهشی خود را در اختیار مخاطبین قرار ‌دهند. در همین راستا نشریه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم با بیش از 10 سال سابقه در نشر آثار محققین اقدام به انتشار نمایه مقالات خود نموده است. این نمایه همزمان با بیستمین شماره این مجله در سه بخش موضوعی، کلیدواژگان و اسامی نویسندگان گردآوری شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  99 - مقایسه تطبیقی ساخت و مکانیابی مساجد دوران اولیه اسلامی و مساجد دوره قاجار بر اساس آیات قرآن و روایات اسلامی
  هانیه  اخوت
  مسجد موضوعی است که قرآن با نگرشی جامع بدان آن پرداخته است. یکی از جنبه های تاکید مسجد در قرآن که کمتر مورد توجه قرار گرفته، موضوع ساخت و مکانیابی مساجد است. مساجد اولیه دوران اسلامی به تقلید از الگوی مسجد مدینه و بهره گیری از آموزه های قرآنی ساخته می شد. این امر با گذشت چکیده کامل

  مسجد موضوعی است که قرآن با نگرشی جامع بدان آن پرداخته است. یکی از جنبه های تاکید مسجد در قرآن که کمتر مورد توجه قرار گرفته، موضوع ساخت و مکانیابی مساجد است. مساجد اولیه دوران اسلامی به تقلید از الگوی مسجد مدینه و بهره گیری از آموزه های قرآنی ساخته می شد. این امر با گذشت زمان تغییر کرد و به تدریج توجه به آموزه های قرآنی در ساخت و مکانیابی مساجد کمرنگ گردید. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیقی- تحلیلی و با انتخاب نمونه موردی از مساجد اولیه دوران اسلامی در ایران و مساجد دوره قاجار با هدف بررسی تطبیقی دو دوره مختلف ساخت مسجد در ایران و نیز سیر تحول ساخت آنها بر اساس آیات قرآن و روایات اسلامی تنظیم شده است. برای تحلیل موضوع، 8 اصل ساخت مسجد از آیات قرآن و روایت اسلامی استخراج شده و سپس میزان و نحوه تاثیرگذاری اصول مستخرج بر مساجد دوران اسلامی و مساجد قاجاری سنجیده و در نهایت مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. بر اساس نتایج پژوهش، اصول قرآنی ساخت مسجد در 8 اصل طبقه بندی گردید که هر 8 اصل در نمونه های مساجد اولیه اسلامی رعایت شده بود. در صورتی که در مساجد دوره قاجار 4 اصل رعایت شده که شامل پایدار بودن و داشتن استحکام(حتی در این مورد هم استفاده از مصالح بی کیفیت تر و نیز بهره گیری از تکنیک های سریع ساخت، میزان استحکام مساجد نسبت به دوره های قبل و به خصوص دوران اولیه اسلامی کمتر شده بود.)، قرارگیری در اماکن اجتماعی، امکان پیاده روی به مساجد و ایجاد مسجد محلی و توجه به روشنایی مسجد بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  100 - رویکرد انتقادی به کاربست طبقه¬بندی اخلاق هنجاری در تبیین نظریه اخلاقیِ قرآن کریم
  سیدمازیار حسینی
  اگرچه رویکرد انتقادی به رهاوردهای علوم انسانیِ مدرن چندین دهه است که در جهان اسلام و به شکل خاص در ایران بسیار رایج شده است، اما به دلیل تمرکز بیش از حد بر «چیستی» و «چراییِ» تولید مدل روش شناختی، به جای پرداختن به نمونه و تولید علم، تاکنون نتوانسته است از مقبولیت قابل چکیده کامل

  اگرچه رویکرد انتقادی به رهاوردهای علوم انسانیِ مدرن چندین دهه است که در جهان اسلام و به شکل خاص در ایران بسیار رایج شده است، اما به دلیل تمرکز بیش از حد بر «چیستی» و «چراییِ» تولید مدل روش شناختی، به جای پرداختن به نمونه و تولید علم، تاکنون نتوانسته است از مقبولیت قابل توجهی برخوردار شود. نظریات اخلاق هنجاری در غرب براساس تقریری که از معیار صواب و خطا در احکام و گزاره های اخلاقی دارند در سه شاخه ی غایت انگارانه (نتیجه گرا)، وظیفه گروانه و فضیلت محورانه دسته بندی شده اند. از رهگذر بررسی روشمند آیات، این نتیجه به دست می آید که نه تنها قرآن کریم طرح اخلاقی خود را به یکی از این سه دسته ی غایت (نتیجه)، وظیفه و فضیلت محدود نمی کند؛ بلکه درضمن اهمیت به فاعلِ اخلاقی و تأکید بر رعایت قواعد و حدود اخلاقی، بر کنش ها و رفتارهای اخلاقی نیز که نقشی بی بدیل در سعادت انسان دارند، توجه می دهد و آن ها را مستقل و منفکّ از یکدیگر مورد نظر قرار نمی دهد. طرح «ایمان» به عنوان مقوّم ارزش های اخلاقی و وجود فضایلی- هم چون تقوا- که تنها در اخلاق دینی قابل دفاع و توجیه هستند نشان می دهد که کاربست طبقه بندی (نتیجه/ وظیفه / فضیلت) در تبیین و نظریه پردازی علم اخلاق اسلامی، آنچنان هم که به نظر می رسد، کارآیی ندارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  101 - معناشناسی مفهوم «احسان» در قرآن کریم با رویکرد ساختاری
  حسین شجاعی محمد حسین اخوان طبسی
  احسان یکی از مفاهیم محوری در حیطه اخلاق فردی و اجتماعی بوده و در قرآن کریم نیز مورد توجه است. احسان مفهومی است دارای تنوع معنایی و گستردگی در مصادیق و همین امر ضرورت مطالعه‌ای معناشناختی برای تبیین ابعاد گوناگون کاربرد آن در قرآن کریم را نمایان می‌سازد. این پژوهش بر پای چکیده کامل

  احسان یکی از مفاهیم محوری در حیطه اخلاق فردی و اجتماعی بوده و در قرآن کریم نیز مورد توجه است. احسان مفهومی است دارای تنوع معنایی و گستردگی در مصادیق و همین امر ضرورت مطالعه‌ای معناشناختی برای تبیین ابعاد گوناگون کاربرد آن در قرآن کریم را نمایان می‌سازد. این پژوهش بر پایه روش معناشناسی ساختاری، همنشینان و جانشینان این مفهوم در قرآن را استخراج کرده و از این طریق، به یک دسته‌بندی از ابعاد گوناگون احسان در قرآن رسیده است. بر این اساس، در قرآن درباره مصادیق گوناگون احسان، پذیرندگان آن، شروط مقبولیت آن و آثار دنیوی، اخروی و الهی آن سخن به میان آمده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  102 - تحلیل تطبیقی جایگاه آموزش عمومی قرآن در نظام آموزشی معاصر (باتاکید بر دوره ابتدایی)
  نجمه کاظمی لیلا خسروی مراد
  تعلیم و تربیت همواره یکی از مهمترین مسائل پیش روی بشر است و هدف عمده پیامبران، امامان و صالحان نیز تربیت صحیح آدمی بوده است. از این رو گسترش فرهنگ حيات بخش قرآن کريم و ارتقاي ايران به کشوري توسعه يافته با هويتي اسلامي- انقلابي، در گرو عزم ملي و اراده هماهنگ مديران ارشد چکیده کامل

  تعلیم و تربیت همواره یکی از مهمترین مسائل پیش روی بشر است و هدف عمده پیامبران، امامان و صالحان نیز تربیت صحیح آدمی بوده است. از این رو گسترش فرهنگ حيات بخش قرآن کريم و ارتقاي ايران به کشوري توسعه يافته با هويتي اسلامي- انقلابي، در گرو عزم ملي و اراده هماهنگ مديران ارشد نظام براي توسعه فرهنگ قرآنی است. بدین منظور تلاش هایی برای به وقوع پیوستن این امر انجام شده و نظام های مختلف برای عملی شدن آن اقدام نموده اند، آموزش و پروش به عنوان یکی از مراکز مهم آموزشی-تربیتی از جمله سازمانهای مهم بوده که وظیفه تربیت افراد با رویکرد دینی و قرآنی را از بدو ورود به مدارس به عهده داشته است. آموزش عمومی قرآن در دوره ابتدایی از روش ها و شیوه هایی است که در مدارس با هدف دستیابی به توانایی خواندن قرآن کریم که گاه از آن به آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن یاد می شود، گنجانده شده است این درحالی است که از همراهی هدف اصلی انزال کتاب الهی، تدبر و انس در قرآن و در نهایت کاربردی نمودن مضامین و مفاهیم قرآنی است، فاصله گرفته و تنها به جنبه روخوانی خالی از انس با قرآن اکتفا شده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی با استخراج روش های آموزش قرآن در آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی درصدد واکاوی و تحلیل جایگاه آن در قرآن کریم است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  103 - بررسی دیدگاه قرآن و روانشناسی نسبت به موفقیت بر اساس نظریه ی زمینه ای
  نرجس پورجمعه باقر غباری بناب ابوالفضل خوش منش
  در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به وجوه تشابه و تمایز دیدگاه قرآن و روانشناسی به «موفقیت» و شرایط، تعامل ها و پیامدهای آن، رویکرد کیفی و روش نظریه ی زمینه ای به کار گرفته شد. با اعمال سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی درباره داده های قرآن و روانشناسی، الگوهای پارادایمی چکیده کامل

  در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به وجوه تشابه و تمایز دیدگاه قرآن و روانشناسی به «موفقیت» و شرایط، تعامل ها و پیامدهای آن، رویکرد کیفی و روش نظریه ی زمینه ای به کار گرفته شد. با اعمال سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی درباره داده های قرآن و روانشناسی، الگوهای پارادایمی تدوین و با توجه به آن ها تعریف موفقیت ارائه شد. در الگوی قرآن «فلاح» به عنوان مقوله اصلی و «فطرت خداجو»، «لطف الهی»، «باور به آخرت» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی» و «ورود به صراط مستقیم» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «روابط مثبت» و «قدرت درونی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودسازی»، «عبودیت»، «دینداری»، «ولایتمداری» و «سرعت و سبقت» به عنوان راهبرد مطرح شدند. در الگوی روانشناسی «شکوفایی» به عنوان مقوله اصلی انتخاب و «خودشناسی» و «غایت گرایی» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی»، «محیط مناسب» و «انگیزش» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «هیجان ها و عواطف مثبت»، «روابط مثبت» و «ویژگی های شخصیتی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودکفایی و خودمدیریتی»، «کار و تلاش»، «تفکر و سبک تبیین مناسب» و «تأخیر کامروایی ـ لذت جویی» به عنوان راهبرد مطرح شدند. یافته ها نشان داد هر دو دیدگاه موفقیت را رشد و تحقق انسان می دانند که در دیدگاه قرآن باعث فلاح و ورود به حیات طیبه شده و منتهی به قرب و فوز الهی می گردد اما در دیدگاه روانشناسی به منظور نیل به شکوفایی، تعالی و بهزیستی صورت می پذیرد. قرآن، الگوی پارادایمی موفقیت را حول محور «خداوند» ترسیم می‌کند درحالیکه در الگوی روانشناسی، «انسان» محور اصلی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  104 - مکتب تفکیک و عدم اعتبار ظواهر قرآن
  محمد حسن قدردان قراملکی
  در باره دلالت استقلالی و ذاتی ظواهر آیات اعتقادی اکثر تفکیکیان تردید بلکه منکر آن شدند و بر این باورند که آیات اعتقادی قرآن دلالت و ظهور ذاتی و استقلالی ندارد. آنان در مقام تعلیل عدم حجیت ظواهر قرآن به ادله ای چون: قرینه منفصله انگاری روایات، علم بشری انگاری علم مفسر قر چکیده کامل

  در باره دلالت استقلالی و ذاتی ظواهر آیات اعتقادی اکثر تفکیکیان تردید بلکه منکر آن شدند و بر این باورند که آیات اعتقادی قرآن دلالت و ظهور ذاتی و استقلالی ندارد. آنان در مقام تعلیل عدم حجیت ظواهر قرآن به ادله ای چون: قرینه منفصله انگاری روایات، علم بشری انگاری علم مفسر قرآن، اختصاص فهم قرآن به معصومین« من خوطب به» تمسک کرده اند. نویسنده با سه رویکرد قرآنی، روایی و عقلی نشان خواهد داد که آیات و روایات متعددی بر ناطقیت آیات دلالت استقلالی ظواهر آیات دلالت می کنند. و بر انکار آن لوازم باطلی مثل: عدم اعتبار روایات، تعاررض با فلسفه نزول قرآن و بعثت، جاودانگی و خاتمیت، لغویت وحی مترتب می شود که هیچ متأله مسلمان نمی تواند بر آن ملتزم شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  105 - بازتاب تعاملات یهودیان با مسیحیان صدر اسلام در قرآن کریم بر اساس منابع تاریخی
  فاطمه   محمدی جواد سخا بشری دلریش نصراله پورمحمدی املشی
  در این مقاله به بررسی و ارائه الگو از آن دسته از آیات قرآن کریم پرداخته میشود که به یهودیت و مسیحیت اشاره دارند. ایات قرانی در این مقاله از منظر کلامی و تفسیری موردبررسی قرار نمیگیرد، بلکه هدف صرفاً ارزیابی تاریخی- اجتماعی ایات قرانی است که به نظر میرسد بازتابی از روابط چکیده کامل

  در این مقاله به بررسی و ارائه الگو از آن دسته از آیات قرآن کریم پرداخته میشود که به یهودیت و مسیحیت اشاره دارند. ایات قرانی در این مقاله از منظر کلامی و تفسیری موردبررسی قرار نمیگیرد، بلکه هدف صرفاً ارزیابی تاریخی- اجتماعی ایات قرانی است که به نظر میرسد بازتابی از روابط مسلمانان صدر اسلام با مسیحیان است. بر اساس فراوانی، هر آنچه آیات قرآنی مرتبط با مسیحیت و یهودیت بود، از قرآن استخراج شد و موردبررسی قرار گرفتند تا با مقایسه آن‌ها، مشخص شود که این آیات بیشتر مرتبط با مسیحیت است یا یهودیت؟ به‌منظور بررسی این هدف، از روش پژوهش کتابخانهای و توصیفی- تحلیلی استفاده شد. یافتههای به‌دست‌آمده در این مقاله، نشان میدهند که قرآن اصل خداشناسى یهودى را در آیات مختلف مورد تأیید قرار داده است و به نظر میرسد شخصیتهای مؤثر قوم یهود، در قرآن از عظمت بیشتری برخوردار هستند؛ اما قرآن، نقد بسیاری بر قوم یهود، اعتقادات و اعمال گذشته‌شان و برخورد پیامبر (ص) و مسلمانان با یهود جزیرة‌العرب دارد. به‌احتمال‌زیاد یهودیان معاصر که در زمان پیامبر در مدینه سکونت داشتند و نیز رفتارهایی که با پیامبر (ص) داشتند در ترسیم چهره یهودیت در آیات قرآن مؤثر بوده است. آیات بسیار زیادی در قرآن کریم نازل‌شده است و از طرف دیگر لحن قرآن نسبت به مسیحیت، لحنی بسیار آرام و به مسائلی اشاره دارد که همواره موردتوجه مسیحیت بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  106 - لوازم و نتایجِ بندگی با نگاهی به سیره و سخن رسول خدا صلّی الله علیه و آله
  سید محمدرضا علوی نژاد
  خداوند، هستی را برای انسان و انسان را برای بندگی آفریده و راه رسیدن به خود را برای او گشوده است. عبادت، تنها راه رسیدن به خداوند است. عابد، با عبادت به معبود نزدیک شده و کامل می شود. خداوند، مقصود، کمال و مقصد عبد است. اگر عبد مقصودی غیر از خدا داشته باشد، به مقصد نمی ر چکیده کامل

  خداوند، هستی را برای انسان و انسان را برای بندگی آفریده و راه رسیدن به خود را برای او گشوده است. عبادت، تنها راه رسیدن به خداوند است. عابد، با عبادت به معبود نزدیک شده و کامل می شود. خداوند، مقصود، کمال و مقصد عبد است. اگر عبد مقصودی غیر از خدا داشته باشد، به مقصد نمی رسد. اگر انسان راه و رسم بندگی را نداند، قدم هایش در مسیرِ بندگی می لرزد. رسول خدا صلی الله علیه و آله، تکیه گاه هستی در طریقِ بندگی است؛ با تأمل در زندگی ایشان دفترِ بندگی به روی انسان گشوده می شود. بندگی، لوازم و نتایجی دارد. با مشخّص شدنِ لوازم، بندگی آسان تر و با روشن شدنِ نتایج، انگیزه برای بندگی بیشتر می شود. این نوشتار، در پیِ ارائۀ تحلیلی از لوازم و نتایج بندگی با تکیه به حیات مادّی و معنوی اشرف مخلوقات است. لوازم و نتایج به صورت ترتیبی و پیوسته در پی هم آمده تا مراحل و نظامِ بندگی روشن شود. گویا نخستین بار است که چنین چینشی ارائه می شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  107 - شناخت، گونه ها و ویژگی های نگاشتۀ علمی ‌ـ اختصاصی ویژۀ دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث
  محمد مهدی احسانی فر
  نگاشتۀ علمی - اختصاصی یکی از انواع سه گانه نوشتارهای علمی است. شناخت این نوع از نگاشته و شباهت ها و تفاوت های آن نسبت به دو گونه دیگر، راه را برای متنوّع نگاری و بهره گیری بهتر از فرصت باز می کند. نوشتارهای علمی - اختصاصی، قالب های گوناگونی را پذیرا بوده، حجم های متفاوت چکیده کامل

  نگاشتۀ علمی - اختصاصی یکی از انواع سه گانه نوشتارهای علمی است. شناخت این نوع از نگاشته و شباهت ها و تفاوت های آن نسبت به دو گونه دیگر، راه را برای متنوّع نگاری و بهره گیری بهتر از فرصت باز می کند. نوشتارهای علمی - اختصاصی، قالب های گوناگونی را پذیرا بوده، حجم های متفاوت و مطالب مفصّل و خلاصه را می-پذیرد. این گونه نیست که پژوهشگران، همواره فرصتی بسیار یا تحلیلی طولانی داشته باشند. گاهی زمان، کوتاه و نکته، کوچک، ولی قابل توجّه است. اگر نویسنده با قالب-های نگارش علمی در نوع اختصاصی، آشنا باشد، قدرت مانور بیشتری داشته و آسان تر و زودتر می تواند مطلوب خویش را به مخاطب، برساند. مقالۀ حاضر درصدد است با معرّفی نگاشتۀ علمی - اختصاصی، گونه ها و ویژگی های آن را بشناساند. گویا نوشتار حاضر، نخستین محصول بررسی میدانیِ جامعی دربارۀ این رده از نگاشته هاست که در قالب مقاله، ارائه می شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  108 - طرحی در سرفصل های دانش دعا
  علی انجم شعاع
  دعا راه نیایش با خدا و یکی از قالب‌های ارائۀ معارف است. این معارف به دلیل فراوانی، ژرف بودن و داشتن موضوعات انبوه، می تواند به‌عنوان دانشی مستقل ارائه شده و یا زیربنای شکل گیری و گسترش دانش های دیگر، باشد. گام نخست برای تولید این دانش، کشف، گرد‌آوری و سامان دهی موضوعات چکیده کامل

  دعا راه نیایش با خدا و یکی از قالب‌های ارائۀ معارف است. این معارف به دلیل فراوانی، ژرف بودن و داشتن موضوعات انبوه، می تواند به‌عنوان دانشی مستقل ارائه شده و یا زیربنای شکل گیری و گسترش دانش های دیگر، باشد. گام نخست برای تولید این دانش، کشف، گرد‌آوری و سامان دهی موضوعات آن است. برخی از این موضوعات به‌صورت پراکنده در کتاب ها و پژوهش‌های حدیثی و دعایی بیان شده؛ ولی تاکنون فهرستی نسبتا جامع از موضوعات دانشی دعا ارائه نشده است. پژوهش حاضر، سعی کرده تا سرفصل‌های دانش دعا را ارائه نماید. نشان دادن گسترۀ معارف ادعیه و امکان بهره گیری از سرفصل‌های ارائه شده برای نگارش پایان نامه، مقاله و کتاب بخشی از بهره های این پژوهش است. این پژوهش در 14 بخش و به‌صورت درختی تنظیم شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  109 - شعور موجودات در قرآن و روایات(1) علم و ادراک از دیدگاه اندیشمندان با تطبیق بر آیات و روایات
  علی عظیمی
  شعورداشتن انسان، مورد پذیرش همۀ اندیشمندان است. شعور موجودات دیگر شامل حیوانات، نباتات و جمادات، مسأله ای اختلافی است. پیش از بحث دربارۀ شعورداشتن یا نداشتن غیرِ انسان ها، نیاز است که معنای شعور، روشن شده و ارتباط آن با درک و علم مشخّص گردد. فیلسوفان، متکلّمان و تفکیکیا چکیده کامل

  شعورداشتن انسان، مورد پذیرش همۀ اندیشمندان است. شعور موجودات دیگر شامل حیوانات، نباتات و جمادات، مسأله ای اختلافی است. پیش از بحث دربارۀ شعورداشتن یا نداشتن غیرِ انسان ها، نیاز است که معنای شعور، روشن شده و ارتباط آن با درک و علم مشخّص گردد. فیلسوفان، متکلّمان و تفکیکیان، دیدگاه های مختلفی داشته و هر گروه، از زاویه ای خاص به این موضوع، نگریسته است. قرآن و روایات به عنوان مهم‌ترین منابع آشنای با مخلوقات، ویژگی هایی برای شعور بیان کرده اند که بر پایۀ آن می توان این مفهوم را شناخت و ارتباط آن را با علم و ادراک، درک کرد. نوشتار کنونی که نخستین شماره از پیوسته مقالات «شعور موجودات از دیدگاه قرآن و روایات» است، به طور خلاصه، مهم ترین دیدگاه های لغویان، فیلسوفان مکاتب مختلف، متکلّمان مذاهب متفاوت و تفکیکیان را گرد آورده و با قرآن و حدیث، تطبیق داده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  110 - مفهوم شناسی حریم خصوصی انسان در قرآن و حدیث
  حامد متوادی
  پژوهشگران علوم انسانی تعاریف مختلفی از «حریم خصوصی» ارائه کرده اند. در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السّلام رعایت مناسبات فردی و اجتماعی بین انسان ها، سفارش شده که بخشی از آن با موضوع «حریم خصوصی» ارتباط دارد. تعریف ارائه شده از این مفهوم، جامعیت لغوی و دینی نداشته چکیده کامل

  پژوهشگران علوم انسانی تعاریف مختلفی از «حریم خصوصی» ارائه کرده اند. در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السّلام رعایت مناسبات فردی و اجتماعی بین انسان ها، سفارش شده که بخشی از آن با موضوع «حریم خصوصی» ارتباط دارد. تعریف ارائه شده از این مفهوم، جامعیت لغوی و دینی نداشته و بیشتر به زاویۀ حقوقی موضوع، نگریسته است. مأموریت این نگاشته، شناخت لغوی «حریم خصوصی» و گردآوری مفاهیم مرتبط با آن از قرآن و حدیث است. هدف این کار، تقویت نگاه دینی در تعریف «حریم خصوصی» بوده و مصادیق این مفهوم را روشن می سازد. چنین شناختی به قانونگذار در تدوین مقرّرات مبتنی بر آموزه‌های دینی کمک می کند. مقالۀ حاضر ابتدا به واژه شناسی حریم خصوصی و کاربردهای آن در فقه، حقوق و پزشکی پرداخته و سپس با شناسایی مفاهیم مرتبط در قرآن و روایات به تعریفی دینی از این مفهوم دست می یابد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  111 - رابطۀ ایمان و عمل در قرآن و روایات (با تأکید بر کتاب الکافی)
  محمد حسین موسوی جزایری
  ایمان در اعتقاد و عمل انسان، نقش داشته و مسیر رفتار او را تعیین می کند. اینکه آیا عمل جزو ایمان است و یا شرط و لازمه اش، پرسشی بود که اختلاف در پاسخ به آن پیدایش فرقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گوناگونی مانند خوارج، معتزله و کرّامیه را رقم زد؛ اختلافی که هنوز در قالب های دی چکیده کامل

  ایمان در اعتقاد و عمل انسان، نقش داشته و مسیر رفتار او را تعیین می کند. اینکه آیا عمل جزو ایمان است و یا شرط و لازمه اش، پرسشی بود که اختلاف در پاسخ به آن پیدایش فرقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گوناگونی مانند خوارج، معتزله و کرّامیه را رقم زد؛ اختلافی که هنوز در قالب های دیگری ادامه دارد. مأموریت این نوشتار، بررسی رابطۀ ایمان و عمل با تحلیل گزاره های قرآنی و حدیثی است. این مقاله با تأکید بر روایات کتاب «الکافی» عمل را جزو ارکان ایمان می‌شمرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  112 - تجرّی از دیدگاه شیخ انصاری با تطبیق بر آیات و روایات
  محمد حسن  رحمتی
  موضوع «تجرّی» در دانش های اصول، فقه، کلام، فلسفه، حقوق، تفسیر و حدیث کاربرد دارد. اظهار نظر دربارۀ این موضوع، بدون توجّه به متون قرآنی و حدیثی، گویای واقعیت نبوده و مسیر درست را روشن نمی کند. بسیاری از بحث های درگرفته پیرامون «تجرّی» مباحثات لفظی و بدون توجّه به مقصود م چکیده کامل

  موضوع «تجرّی» در دانش های اصول، فقه، کلام، فلسفه، حقوق، تفسیر و حدیث کاربرد دارد. اظهار نظر دربارۀ این موضوع، بدون توجّه به متون قرآنی و حدیثی، گویای واقعیت نبوده و مسیر درست را روشن نمی کند. بسیاری از بحث های درگرفته پیرامون «تجرّی» مباحثات لفظی و بدون توجّه به مقصود متکلّم بوده است. نگاشتۀ کنونی با جعل دو تعبیر تجرّی بالمعنی الاعم و تجرّی بالمعنی الاخص، تلاش کرده تا جایگاه دقیق اختلافات صاحب نظران را روشن ساخته و جلو اشتباهات ناشی از عدم تفکیک بین دو حالت را بگیرد. سپس دیدگاه شیخ انصاری تبیین و مورد نقد قرار گرفته و آنگاه مباحث قرآنی و حدیثی به عنوان راهکار اصلی مسأله مطرح شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  113 - شعور موجودات در قرآن و روایات2
  علی عظیمی
  شعورمندی انسان مورد اتفاق همه اندیشمندان است. شعور موجودات دیگر شامل حیوانات، نباتات و جمادات، مسأله ای اختلافی است. غالب فیلسوفان بر جانمندی و شعور موجودات مادون انسان تأکید دارند، اما اکثر متکلّمان وجود نوعی آگاهی و شعور به ویژه در نباتات و جمادات را رد می کنند. علمای چکیده کامل

  شعورمندی انسان مورد اتفاق همه اندیشمندان است. شعور موجودات دیگر شامل حیوانات، نباتات و جمادات، مسأله ای اختلافی است. غالب فیلسوفان بر جانمندی و شعور موجودات مادون انسان تأکید دارند، اما اکثر متکلّمان وجود نوعی آگاهی و شعور به ویژه در نباتات و جمادات را رد می کنند. علمای طبیعت نیز با مطالعه رفتار موجودات، به وجود مرتبه ای از آگاهی در آنها معتقدند. بررسی دیدگاه اندیشمندان و کاوش در حقیقت و مراتب شعور موجودات مادون انسان و تطبیق آن با قرآن و روایات به عنوان مهم ترین منابع آشنای با مخلوقات، بر عهدۀ این پژوهش است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  114 - همسانی مفهوم پایۀ «حجّت» در لغت با قرآن و دانش¬های اسلامی
  سید محمد حسن حکیم
  مصطلح «حجّت» از پرکاربردترین واژگان دانشی در حوزۀ اندیشۀ اسلامی است. تحلیل مفهوم لغوی این واژه و تبیین گوهر معنایی آن، می تواند دقّت در کاربرد را بالا برده و فهم کارکردهای قرآنی و دانشی را آسان کند. این نگاشته با در نظر گرفتن مجموع گزارش های لغویان و کارکردهای قرآنی و د چکیده کامل

  مصطلح «حجّت» از پرکاربردترین واژگان دانشی در حوزۀ اندیشۀ اسلامی است. تحلیل مفهوم لغوی این واژه و تبیین گوهر معنایی آن، می تواند دقّت در کاربرد را بالا برده و فهم کارکردهای قرآنی و دانشی را آسان کند. این نگاشته با در نظر گرفتن مجموع گزارش های لغویان و کارکردهای قرآنی و دانشی تهیّه شده و تکمیل روشی کارهای پیشین را ضروری می داند. این رفتار، منجر به نتیجه ای متفاوت با برخی از پژوهش های پشین شده و با برخی دیگر، تنها تفاوت روشی دارد. نگاشتۀ کنونی، ابتدا مفهوم لغوی «حجّت» را بازشناسی کرده و سپس اشتراک و تفاوت کارکرد اصطلاحی آن با مفهوم لغوی را در برخی از دانش های اسلامی، پی جویی می کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  115 - روش‌شناسی «شرح نهج‌ البلاغة لشارح محقّق من اعلام القرن‌ الثّامن» با تأکید بر خطبۀ سوم
  مجید  توکل
  کتاب شریف نهج البلاغه با زیبایی واژگان و معانی بلند، همواره مورد توجّه اندیشمندان بوده و شرح‌های متعدّدی بر آن نگاشته شده است. با گسترش دامنۀ اطّلاعات پژوهشگران نسبت به منابع پیشین، برخی از شرح های نهج البلاغه که پیشتر شناخته شده نبودند، یافت شد. معرّفی و روش‌شناسی این چکیده کامل

  کتاب شریف نهج البلاغه با زیبایی واژگان و معانی بلند، همواره مورد توجّه اندیشمندان بوده و شرح‌های متعدّدی بر آن نگاشته شده است. با گسترش دامنۀ اطّلاعات پژوهشگران نسبت به منابع پیشین، برخی از شرح های نهج البلاغه که پیشتر شناخته شده نبودند، یافت شد. معرّفی و روش‌شناسی این شروح، از آن‌رو اهمّیت دارد که برخی از اینها، با پردازشی دیگر و از چشم اندازی نو به سخنان امام علی علیه السلام نگریسته و می‌توانند زیبایی‌های لفظی و معنایی این گوهرها را بیشتر نمایش دهند. در شرح نهج البلاغه ای که با عنوان «شرح نهج‌ البلاغه لشارح محقّق من اعلام القرن‌ الثّامن» منتشر شده، شارح کوشیده تا در هفت بخش، شرحی ادبی و بلاغی ارائه کند. این مقاله برای نخستین بار در پی معرّفی تفصیلی این کتاب و تحلیل روش شارح و ویژگی های اوست. از خصوصیات بارز این شرح می توان به استفاده از آیات قرآن، عدم تطویل، چینش مناسب و تلاش ادبی چشم-گیر اشاره کرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  116 - رسالت جهانی حوزه های علمیه با نگاهی به آیات قرآن کریم
  محمد  واحدی نژاد
  قرآن به عنوان کتابی آسمانی و هدایت گر جوامع مختلف بشری، گزاره هایی را دربارۀ رسالت جهانی حوزه های علمیه در تبیین و تبلیغ دین، ارائه کرده است. بر پایۀ قرآن کریم که یکی از مهم ترین منابع معرفت شناسی است، می توان اصول تبلیغ جهانی اسلام را شناخت. اکنون پرسش این است که قرآن، چکیده کامل

  قرآن به عنوان کتابی آسمانی و هدایت گر جوامع مختلف بشری، گزاره هایی را دربارۀ رسالت جهانی حوزه های علمیه در تبیین و تبلیغ دین، ارائه کرده است. بر پایۀ قرآن کریم که یکی از مهم ترین منابع معرفت شناسی است، می توان اصول تبلیغ جهانی اسلام را شناخت. اکنون پرسش این است که قرآن، چه تصویری را برای ارائۀ اسلام به مردم جهان ترسیم کرده و گسترۀ مخاطبان آن چه کسانی هستند؟ این پژوهش درصدد گردآوری و ارائۀ آیات مرتبط با تبلیغ دینی بین المللی و لوازم آن به پژوهشگران است. بهرۀ این تحقیق، آسانی دست یابی پژوهشگران به آیات مرتبط با تبلیغ جهانی اسلام بوده و پاسخ گویی به پرسش هایی دربارۀ گسترۀ تبلیغ اسلام از دیگر فواید آن خواهد بود. این نگاشته که برای نخستین بار فهرستی از آیات را در موضوع پیش گفته استخراج کرده، با چینشی فهرستی در دو بخش ارائه می شود؛ بخش نخست با عنوان آیات ناظر به رسالت جهانی حوزه های علمیه در امر تبلیغ» و بخش دوم با عنوان آیات ناظر به بایسته های تبلیغ بین المللی. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  117 - معرّفی فهرستی مجلّه های مرتبط با قرآن و حدیث
  سیدمجید نبوی
  یکی از ضرورت های پژوهش در حوزۀ قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی، شناخت مجلّه های مرتبط با آنهاست. پژوهشگران مطالعات اسلامی برای ارائۀ مقالات نو، نیازمند آگاهی از پیشینۀ مقالات و مجلّه های مرتبط با موضوع خود هستند. هدف نویسنده از معرّفی مجلّه ها، شناساندن آنها به پژوهشگران و چکیده کامل

  یکی از ضرورت های پژوهش در حوزۀ قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی، شناخت مجلّه های مرتبط با آنهاست. پژوهشگران مطالعات اسلامی برای ارائۀ مقالات نو، نیازمند آگاهی از پیشینۀ مقالات و مجلّه های مرتبط با موضوع خود هستند. هدف نویسنده از معرّفی مجلّه ها، شناساندن آنها به پژوهشگران و آسان سازی نشر نگاشته های آنهاست. با توجّه به این که تاکنون فهرست جامعی از مجلّه های مرتبط با قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی ارائه نشده، نگاشتۀ حاضر درصدد ارائۀ این فهرست بر آمده و مجلّات را بر اساس رتبۀ علمی - پژوهشی، علمی - ترویجی و علمی - تخصّصی دسته بندی می کند. با بررسی های به عمل آمده، 189 مجلّه یافت شد که 102 مجلّه، علمی – پژوهشی، 33 مجلّه، علمی - ترویجی و 54 مجلّه، علمی - تخصّصی است. در معرّفی هر کدام از مجلّه ها که گسترۀ حوزوی و دانشگاهی را شامل می شود، صاحب امتیاز، آدرس وب سایت (اگر داشته باشند)، مدیر مسؤول و شماره تلفن مجلّه بیان می گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  118 - شعور موجودات در قرآن و روایات3
  علی عظیمی
  قرآن و حدیث، تمام نظام هستی و پدیدههای آن را در حال تسبیح و تنزیه خدا می شمرد. انسان‌ها چگونگی و حقیقت این تسبیح را نمی فهمند، مگر کسانی که به کمالات روحی و معنوی دست یافته باشند. گروهی از مفسّران، دلالت این آیات را حالی و مجازی دانسته و گروهی دیگر معتقد به قالی و حقیقی چکیده کامل

  قرآن و حدیث، تمام نظام هستی و پدیدههای آن را در حال تسبیح و تنزیه خدا می شمرد. انسان‌ها چگونگی و حقیقت این تسبیح را نمی فهمند، مگر کسانی که به کمالات روحی و معنوی دست یافته باشند. گروهی از مفسّران، دلالت این آیات را حالی و مجازی دانسته و گروهی دیگر معتقد به قالی و حقیقی بودن آن شده اند. اشارات متون وحیانی، بررسی احادیث معصومان علیهم السلام و یافته های علمی، نشان می دهد که موجودات، خود را یافته و با زبان مخصوص خویش، خدا را می-ستایند و این تسبیح و تنزیه، حقیقی بوده و بر شعورمندی آنها دلالت می کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  119 - روشی برای ارتقای درس «تاریخ تحلیلی تفسیر شیعه»
  محمد مهدی احسانی فر
  تاریخ تفسیر، عنوانی است برای یکی از درس های مقطع سطح سۀ حوزه و کارشناسی ارشد دانشگاه در برخی از رشته‌های مرتبط با قرآن کریم. این مادّۀ درسی گاهی با گرایش شیعه، گاهی با گرایش اهل سنّت و گاهی به صورت تطبیقی، تدریس می شود. برقراری ارتباط میان این درس با مباحث حدیثی به ویژه چکیده کامل

  تاریخ تفسیر، عنوانی است برای یکی از درس های مقطع سطح سۀ حوزه و کارشناسی ارشد دانشگاه در برخی از رشته‌های مرتبط با قرآن کریم. این مادّۀ درسی گاهی با گرایش شیعه، گاهی با گرایش اهل سنّت و گاهی به صورت تطبیقی، تدریس می شود. برقراری ارتباط میان این درس با مباحث حدیثی به ویژه در رشته های توأمان قرآنی و حدیثی، یکی از دغدغه های همیشگی سرفصل نویسان و مجریان است. از سوی دیگر برخی از استادان که تجربۀ تدریس چندبارۀ این درس را دارند، از ابزارهایی برای پربارشدن علمی مباحث، کاربردی شدن آن و افزایش جذّابیت کلاس بهره می گیرند. با افزودن یا تغییر برخی از سرفصل ها، می توان بهرۀ علمی این درس را فزونی داده و نشاط دانش پژوهان را تأمین کرد؛ همچنین ارتباط بین مطالب تفسیری با مباحث حدیثی را برقرار نمود. تاکنون طرحی که ارتباط بین این دو حوزه را ذیل درس «تاریخ تفسیر» برقرار کرده باشد، منتشر نشده و نگاشتۀ کنونی می تواند چشم اندازی نو را بگشاید. همچنین این نگاشته با پشتوانۀ تجربی، سرفصل هایی را ذیل عنوان «تاریخ تفسیر» افزوده که کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  120 - شعور موجودات در قرآن و روایات (4) تکلیف موجودات، چیستی و مراتب آن
  علی عظیمی
  قرآن و حدیث، گونه‌ای از تسلیم یا تکلیف را برای همۀ موجودات از جمله حیوان‌ها، گیاهان و جمادات اثبات می کند. این وظیفه شناسی نشان‌دهندۀ شعورمندی و نیز چیستی شعور موجودات است. گروهی از متکلّمان و مفسّران، عبارات و دستورات تکلیفی آیات قرآن برای غیر انسان را تکوینی و غریزی د چکیده کامل

  قرآن و حدیث، گونه‌ای از تسلیم یا تکلیف را برای همۀ موجودات از جمله حیوان‌ها، گیاهان و جمادات اثبات می کند. این وظیفه شناسی نشان‌دهندۀ شعورمندی و نیز چیستی شعور موجودات است. گروهی از متکلّمان و مفسّران، عبارات و دستورات تکلیفی آیات قرآن برای غیر انسان را تکوینی و غریزی دانسته و آنها را به دلیل نداشتن عقل، مکلّف نمی دانند. گروهی دیگر نیز معتقدند این اوامر و تکالیف، فراتر از غریزه و تکوین بوده و گونه‌ای از تکلیف و اراده است. اشارات آیات قرآن و بررسی احادیث معصومان نشان می دهد که همۀ موجودات و ذرّات عالم هستی به‌اندازۀ سعۀ وجودی و به‌میزان شعورشان و با توجّه به توان رفتاریشان، دارای گونه‌ای از تکلیف بوده و به وظیفه و مأموریت خود در پهنۀ هستی آگاهی دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  121 - برخی از وجوه معنایی واژۀ «کفر» در ترجمه‌های آقایان بهبودی، صادقی تهرانی، مجتبوی و مکارم شیرازی
  گیسیا صفری جمال فرزندوحی
  بررسی وجوه و نظائر در قرآن کریم، اهمّیت ویژه ای دارد. چراکه فهم کامل و شامل یک متن وحیانی از کتابی آسمانی، روشنی‌بخش راه بشر خواهد بود. یکی از ابعاد این فهم، در ترجمه‌ها خود را نشان می‌دهد. مترجم در انتقال معانی والای این متن آسمانی، افزون بر امانت‌داری باید بر دانش‌های چکیده کامل

  بررسی وجوه و نظائر در قرآن کریم، اهمّیت ویژه ای دارد. چراکه فهم کامل و شامل یک متن وحیانی از کتابی آسمانی، روشنی‌بخش راه بشر خواهد بود. یکی از ابعاد این فهم، در ترجمه‌ها خود را نشان می‌دهد. مترجم در انتقال معانی والای این متن آسمانی، افزون بر امانت‌داری باید بر دانش‌های گوناگون قرآنی فائق باشد تا بتواند ترجمه ای کم‌نقص ارائه دهد. این پژوهش به‌دنبال بررسی آن است که آیا واژه های قرآن به همان معنایی که در برخورد اوّل از آنها به ذهن می آید به کار رفته اند؟ مترجمان در انتقال معانی آیات قرآن تا چه‌اندازه بحث وجوه و نظائر الفاظ را در نظر داشته اند؟ این پژوهش به بررسی چندمعنایی واژۀ «کفر» می پردازد تا پرسش‌های یادشده را با تطبیق بر این واژه، پاسخ گوید. در نگاشتۀ حاضر پس از ارائۀ تعریفی از وجوه و نظائر، واژۀ کفر در ترجمه های آقایان بهبودی، صادقی تهرانی، مجتبوی و مکارم شیرازی بررسی می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  122 - سفارش قرآن کریم به شناخت زمین برای شناخت جهان
  محمد حسین صالح آبادی
  چیستی گذشتۀ جهان، یکی از پرسش‌های همیشگی انسان بوده است. قرآن کریم، بشر را در راه رسیدن به حقایق جهان راهنمایی می‌کند. یکی از این حقایق، «پیشینۀ مادّه» است که آیات کریمه، راه پژوهش در آن را نشان می‌دهد. آیۀ بیستم سورۀ عنکبوت، به شناخت زمین سفارش کرده تا راه را برای شناخ چکیده کامل

  چیستی گذشتۀ جهان، یکی از پرسش‌های همیشگی انسان بوده است. قرآن کریم، بشر را در راه رسیدن به حقایق جهان راهنمایی می‌کند. یکی از این حقایق، «پیشینۀ مادّه» است که آیات کریمه، راه پژوهش در آن را نشان می‌دهد. آیۀ بیستم سورۀ عنکبوت، به شناخت زمین سفارش کرده تا راه را برای شناخت پیشینۀ مادّه نشان دهد. بررسی تفاسیر و برخی از آیات و روایات همسو و نیز نگاهی به دیدگاه اخترشناسان دربارۀ پیشینۀ خلقت و «انفجار بزرگ» نشان می‌دهد که شناخت زمین، راه‌کاری دست‌یافتنی برای شناخت پیشینۀ جهان بوده و شاید در مقایسه با فیریک نجوم, کم‌هزینه‌تر و در دسترس‌تر برای پژوهشگران همۀ کشورها باشد. شناساندن مسیری برای دسترسی آسان و همگانی پژوهشگران به پاسخ این پرسش تاریخی، ویژگی این نوشتار است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  123 - استعاره در سوره‌های حمد و بقره از دیدگاه محی الدّین درویش و تطبیق با ترجمه‌های فارسی
  حسن علیخانی
  مجاز یکی از صنایع بیانی است و به دو قسم استعاره و مَجاز مرسل تقسیم می‌شود. از آنجا که مجاز، در زیباآفرینی آیات نقش دارد، ترجمۀ آن نیز نیازمند دقّتی برای رساندن معنای مقصود است. پژوهش کنونی در نظر دارد استعاره‌های سورۀ حمد و بقره را بر اساس نظر محی ‌الدّین درویش استخراج چکیده کامل

  مجاز یکی از صنایع بیانی است و به دو قسم استعاره و مَجاز مرسل تقسیم می‌شود. از آنجا که مجاز، در زیباآفرینی آیات نقش دارد، ترجمۀ آن نیز نیازمند دقّتی برای رساندن معنای مقصود است. پژوهش کنونی در نظر دارد استعاره‌های سورۀ حمد و بقره را بر اساس نظر محی ‌الدّین درویش استخراج کرده و پس از توضیحی کوتاه دربارۀ استعارۀ شکل‌گرفته و مقصود آن، به بهترین ترجمۀ موجود بپردازد. هدف این نگاشته، ارائۀ ترجمه‌ای مناسب برای آیات استعاره‌دار سوره‌های حمد و بقره است. نوشتار حاضر برای نخستین بار به تطبیق استعارۀ سوره‌های حمد و بقره بر برخی از ترجمه‌های فارسی پرداخته و در سه بخش استعاره‌های تصریحیه، استعاره‌های تصریحیه تلفیقی و استعاره‌های تمثیلیه و مکنیه و مکنیۀ تبعیه مطالب خویش را سامان می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  124 - شعور موجودات در قرآن و روایات5 (حشر و گواهی موجودات؛ حقیقت، مراتب و آثار اعتقادی آن)
  علی عظیمی
  قرآن و حدیث، بر حشر موجودات در روز قیامت و گواهی و شهادت آنها تصریح می کند. این برانگیختگی و گواهی افزون بر شعورمندی، گونه و مرتبۀ شعور آنها را نیز روشن می‌سازد. گروهی از متکلّمان و مفسّران، حشر موجودات مادون انسان را نابودی آنها می دانند و گروهی دیگر معتقدند که حشر آنه چکیده کامل

  قرآن و حدیث، بر حشر موجودات در روز قیامت و گواهی و شهادت آنها تصریح می کند. این برانگیختگی و گواهی افزون بر شعورمندی، گونه و مرتبۀ شعور آنها را نیز روشن می‌سازد. گروهی از متکلّمان و مفسّران، حشر موجودات مادون انسان را نابودی آنها می دانند و گروهی دیگر معتقدند که حشر آنها صرفا برای کیفر است. اشارات آیات کریمه و احادیث معصومان علیهم‌السّلام نشان می دهد که همۀ موجودات، محشور شده و به اندازۀ گستره و توان وجودی، درک و شعورشان حساب پس می‌دهند. اعتقاد به تسبیح، سجده، نطق، حشر، گواهی و دیگر مؤلّفه‌های شعور در موجودات، آثار و کارکردهای تربیتی، حقوقی، بهداشتی و نظری در پی دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  125 - امکان سنجی ازدواج خلیفه دوم با حضرت ام کلثوم
  صهیب تقوی عباس محمودی
  ازدواج خلیفه دوم با ام‌کلثوم از موضوعات اختلافی در تاریخ اسلام است. اهل سنّت، پذیرش یا ردّ این قضیّه را در تقویت یا تضعیف برخی از حوادث مهمّ تاریخی مانند غصب خلافت و فدک مؤثر دانسته اند. بر همین اساس، ارائه تحقیقی جامع، جهت مشخص‌شدن همه جوانب قضیه، ضروری به‌نظر می رسد. چکیده کامل

  ازدواج خلیفه دوم با ام‌کلثوم از موضوعات اختلافی در تاریخ اسلام است. اهل سنّت، پذیرش یا ردّ این قضیّه را در تقویت یا تضعیف برخی از حوادث مهمّ تاریخی مانند غصب خلافت و فدک مؤثر دانسته اند. بر همین اساس، ارائه تحقیقی جامع، جهت مشخص‌شدن همه جوانب قضیه، ضروری به‌نظر می رسد. هدف این پژوهش، جمع آوری روایات و آرای موافقان و مخالفان و تبیین آن‌ها بدون هرگونه موضع‌گیری برای دست یابی به واقعیت است. مأموریت آن، بررسی و تحلیل امکان وقوع این ازدواج در شرایط عادی و اکراه است. پیش‌تر مقاله‌ای از همین نویسنده با عنوان «بازپژوهی تاریخی گزارش ازدواج خلیفه دوم با دختر امیر مؤمنان» چاپ شده بود. نوآوری این مقاله، دو سویه نگری اصل امکان وقوع چنین جریانی با توجه به متون حدیثی و تاریخی موافق و مخالف است. فایده آن، پاسخگویی به بسیاری از شبهات در مورد چگونگی ارتباط اهل بیت با خلیفه دوم است. این پژوهش در ساختاری تازه، مطالب خود را در دو بخشِ ام‌کلثوم و دیدگاه‌های مختلف در ازدواج ایشان با عمر و امکان‌سنجی ازدواج، ارائه می دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  126 - آثار فردی و اجتماعی «مدارا» در خانواده از دیدگاه قرآن و حدیث
  علی توحیدی نژاد
  مدارا از مهم‌ترین عناصر تحکیم خانواده است. استحکام بنیان خانواده در سایه نرم‌خویی، بستری مناسب برای تربیت و رشد نسل‌های سالم و شاداب فراهم می‌سازد. عدم تعامل افراد در محیط خانواده، سبب ناسازگاری و ایجاد تنش و ناامنی روانی می‌شود؛ از این رو پرداختن به فواید و تأثیر این ص چکیده کامل

  مدارا از مهم‌ترین عناصر تحکیم خانواده است. استحکام بنیان خانواده در سایه نرم‌خویی، بستری مناسب برای تربیت و رشد نسل‌های سالم و شاداب فراهم می‌سازد. عدم تعامل افراد در محیط خانواده، سبب ناسازگاری و ایجاد تنش و ناامنی روانی می‌شود؛ از این رو پرداختن به فواید و تأثیر این صفت در ایجاد روابط خانوادگی سالم ضروری است. هدف، بالابردن روحیه سازگاری و تقویت آن بین همسران و معرفی فواید مدارا در خانواده است. مأموریت نگاشته حاضر، تبیین آثار مدارا مانند آرامش، پایداری ایمان، افزایش روزی، تربیت و هدایت خانواده با استفاده از آموزه‌های قرآن و حدیث است. تطبیق فواید مدارا با علم روز از ویژگی‌های مقاله است. این نوشته در دو بخش به بررسی آثار فردی و اجتماعی مدارا در خانواده می‌پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  127 - بررسی تطبیقی عناوین حقوق فرزندان در قرآن کریم و عهدین
  افسانه  خوشناموند جمال فرزندوحی
  معارف مشترک در ادیان الهی، نشان‌دهندۀ منشأ مشترک است.یکی از موضوعاتِ دارای گزاره‌های مشابه در ادیان ابراهیمی، «حقوق فرزندان» است. بررسی اجمالی این حوزه به صورت تطبیقی از سویی اهمیت موضوع را در ادیان الهی روشن کرده و نشان می‌دهد که آینده‌سازان جوامع، چه جایگاهی در کتاب‌ه چکیده کامل

  معارف مشترک در ادیان الهی، نشان‌دهندۀ منشأ مشترک است.یکی از موضوعاتِ دارای گزاره‌های مشابه در ادیان ابراهیمی، «حقوق فرزندان» است. بررسی اجمالی این حوزه به صورت تطبیقی از سویی اهمیت موضوع را در ادیان الهی روشن کرده و نشان می‌دهد که آینده‌سازان جوامع، چه جایگاهی در کتاب‌های آسمانی دارند و از سوی دیگر، میزان کمال و جامعیت اسلام را روشن می‌سازد. پژوهش پیش رو عناوین حقوق فرزندان را در قرآن و عهدین بررسی کرده است. در این بررسی، نگاه قرآن کریم به «فرزند» مطرح شده و سپس سرفصل‌های حقوق فرزندان در قرآن و عهدین فهرست می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  128 - امکان تغییر شکل شیاطین جن بر پایه برداشت از قرآن و حدیث
  سید علی اصغر موسوی اطهر
  گزارش مکرّر قرآن و جوامع‌ روایی از میزان اثرگذاری و شگردهای شیاطین جن در گمراه‌سازی انسان، پرداختن به این موضوع را ضروری می‌کند. دوری از معارف مرتبط با این حوزه، زمینه اثرپذیری از شیاطین را کاهش نمی‌دهد بلکه می‌تواند به افزایش آن منجر شود. نوشتار حاضر، تحلیل شماری از رو چکیده کامل

  گزارش مکرّر قرآن و جوامع‌ روایی از میزان اثرگذاری و شگردهای شیاطین جن در گمراه‌سازی انسان، پرداختن به این موضوع را ضروری می‌کند. دوری از معارف مرتبط با این حوزه، زمینه اثرپذیری از شیاطین را کاهش نمی‌دهد بلکه می‌تواند به افزایش آن منجر شود. نوشتار حاضر، تحلیل شماری از روایات معتبر را درباره «قدرت تغییر شکلِ شیطان‌ها» به عهده دارد. ریشه یابیِ برخی از حوادث مانند هم‌جنس‌گرایی قوم حضرت لوط علیه السلام، انحراف خلافت بعد پیامبر|‌ و داوری منصفانه درباره «تجرّد» و «عدم تجرّد» جن در گرو تحلیلِ درست این قدرت است. عدّه‌ای، آشکارشدن جن و به‌ویژه شیطان‌ها با شمایل گونه‌گون را به معنای دگرگونی ظاهری دانسته و برخی آن را به تصرّف در اِدراک انسان تأویل کرده‌اند. فرضیه این پژوهش، اثبات امکان تغییر شکلِ شیاطین و وقوع خارجیِ آن است. به همین منظور در گام اوّل نوشتار، «گستره»، «محدودیت» و «سه فرضیه در کیفیتِ» آشکار شدن با شکل‌های گوناگون، تحلیل می‌شود. گام دوم هم به گزارش وقوع عینی تغییر شکل می‌پردازد. جامعیت نوشتار حاضر و فرضیه های مطرح شده در کیفیت تغییر شکل شیطان‌ها، از نوآوری‌های آن است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  129 - شناخت کلیدواژه‌های امنیتی بیانیه گام دوم و تطبیق آن با واژگان معادل قرآنی و حدیثی
  عباس محمودی هانی زعفرانی
  بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را که از سوی مقام معظّم رهبری صادر شد، می‌توان راه آینده نظام اسلامی دانست. یکی از محورهای موجود در این بیانیه «امنیت» است. بر اساس آموزه های دینی، امنیت، موهبتی الهی است که کمتر، ارزش آن دانسته می شود. به دلیل جامعیت دین و نبود نقص در آن، ا چکیده کامل

  بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را که از سوی مقام معظّم رهبری صادر شد، می‌توان راه آینده نظام اسلامی دانست. یکی از محورهای موجود در این بیانیه «امنیت» است. بر اساس آموزه های دینی، امنیت، موهبتی الهی است که کمتر، ارزش آن دانسته می شود. به دلیل جامعیت دین و نبود نقص در آن، اگر الگوی امنیت بر اساس معیارهای اسلامی تدوین گردد، بیشترین آرامش را برای جامعه به دنبال دارد. نخستین گام برای ترسیم الگوی امنیت بر اساس معیارهای دینی، استخراج کلیدواژه های مرتبط با آن از قرآن و حدیث است. پژوهش کنونی کاری بنیادین در این راستاست که می تواند برای همه پژوهش های دینی حوزه امنیت سودمند باشد. از آن‌جا که بیانیه گام دوم بر اساس مبانی اسلامی تهیه شده، برای پرداختن به ابعاد آن، ابتدا با مطالعه چندین‌باره بیانیه، واژه های مهم و کلیدی، شناسایی شد. سپس واژگان معادل آن در آیات و روایات، شناسایی شده و در پایان، برخی از ابواب مرتبط با هر واژه در منابع حدیثی، معرّفی گردید. این مقاله به ارائه کلیدواژه های امنیتی بیانیه و تطبیق آن بر قرآن و حدیث می‌پردازد. کلیدواژه‌های سیاسی، فرهنگی – اجتماعی و اقتصادی هم در نوشتارهای جداگانه‌ای عرضه می‌شود. با این روش، همه واژگان کلیدی بیانیه، استخراج شده و با منابع اسلامی تطبیق می‌گردد تا راه را برای پژوهش‌های آینده هموار کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  130 - موانع پیشرفت معنوی از دیدگاه صحیفه سجّادیه
  علی انجم شعاع
  رشد انسان و تکامل او به‌ویژه در دنیای کنونی، نیازمند برنامه است. شایسته است که در این برنامه افزون بر یادکرد نیازها و روش رسیدن به آن، موانع و محدودیت‌ها نیز ذکر شود. پژوهش کنونی بخشی از این موانع را در صحیفه سجّادیه شناسایی می‌کند. شناخت موانع معنوی رشد، تلاشی برای رسی چکیده کامل

  رشد انسان و تکامل او به‌ویژه در دنیای کنونی، نیازمند برنامه است. شایسته است که در این برنامه افزون بر یادکرد نیازها و روش رسیدن به آن، موانع و محدودیت‌ها نیز ذکر شود. پژوهش کنونی بخشی از این موانع را در صحیفه سجّادیه شناسایی می‌کند. شناخت موانع معنوی رشد، تلاشی برای رسیدن به الگوی سبک زندگی اسلامی است. تبیین نگرش اهل ‌بیت به موضوع پیشرفت و زمینه‌سازی برای استواری پایه‌های رشد جامعه از بهره‌های این تحقیق خواهد بود. تاکنون نگاشته‌ای که به تبیین موانع پیشرفت معنوی انسان از دیدگاه صحیفه سجّادیه بپردازد، دیده نشد. نگاشته کنونی که می‌توان آن را «موانع پیشرفت اخلاقی ...» نیز نامید، فهرستی از موانع را در ده بخش ارائه می-کند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  131 - جامعیت حداکثری قرآن بر پایه بهره های روش‌شناختیِ علوم از قرآن و ضرورت وجود الگوهای روش‌شناسانه در دین و قرآن
  زهره اخوان مقدم
  درباره جامعیت قرآن، دیدگاه‌های مختلفی ابراز شده که هر کدام بر پایه تفسیری خاص از آیات و روایات است. آیه 89 سوره نحل با عبارت «تِبیانًا لِكُلِّ شَی‏ءٍ» و با وجود لفظ «کُلّ»، عمومیت محتوایی را نشان می‌دهد. مخالفان این تعمیم با تکلّف، آیات و روایات ناظر بر جامعیت بیشینه‌ای چکیده کامل

  درباره جامعیت قرآن، دیدگاه‌های مختلفی ابراز شده که هر کدام بر پایه تفسیری خاص از آیات و روایات است. آیه 89 سوره نحل با عبارت «تِبیانًا لِكُلِّ شَی‏ءٍ» و با وجود لفظ «کُلّ»، عمومیت محتوایی را نشان می‌دهد. مخالفان این تعمیم با تکلّف، آیات و روایات ناظر بر جامعیت بیشینه‌ای را تأویل برده و تخصیص‌هایی بدون دلیل ذکر می‌کنند. مقاله کنونی می‌خواهد جامعیت حداکثری قرآن را از نگاهی نو و با روشی تحلیلی ثابت کند. این نوشتار با توجّه‌کردن به گزاره‌های اساسیِ علوم، بر آن است تا به این نتیجه برسد که گذشته از جامعیت قرآن نسبت به همه نیازهای دنیایی و آخرتی بشر، این کتاب آسمانی حتّی در ارائه اصول و روش‌های علوم نیز جامعیت دارد؛ چراکه علوم مختلف هم یکی از نیازهای بشر است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  132 - اصالت نظریه «نزول سوره‌ای» بررسی موردی سوره حج
  جواد سلمان زاده
  یکی از مسائل مطرح در علوم قرآن، چگونگی نزول سوره‌هاست. نظریه نزول سوره‌ای، یکی از دیدگاه‌های مهم در نزول تدریجی قرآن کریم است. این نظریه، دریچه‌ای نو را در تفسیر قرآن گشوده و زمینه فهم مفاهیم بیشتری را فراهم می‌سازد. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی، مدارک و مستندات نق چکیده کامل

  یکی از مسائل مطرح در علوم قرآن، چگونگی نزول سوره‌هاست. نظریه نزول سوره‌ای، یکی از دیدگاه‌های مهم در نزول تدریجی قرآن کریم است. این نظریه، دریچه‌ای نو را در تفسیر قرآن گشوده و زمینه فهم مفاهیم بیشتری را فراهم می‌سازد. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی، مدارک و مستندات نقلی، عقلی و علمی این نظریه را گردآوری کرده و آن را تحلیل و ارزیابی می‌کند. این مستندات نشان می‌دهد که نظریه نزول سوره‌ای، دیدگاهی درست است. پس از اثبات اصالت این دیدگاه، کیفیت نزول سوره حج به عنوان سوره‌ای چالشی با حجم متوسّط، بررسی شده و با ردّ برخی نظرات، نزول یک‌باره این سوره اثبات می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  133 - آشنایی فهرستی با مجلّه‌های الاهیات و مطالعات اسلامی به زبان عربی
  سیدمجید نبوی
  بیشتر دانش‌پژوهان و استادان عرصه قرآن و حدیث، توان خواندن مقالات عربی را دارا بوده و برخی از آنها توان نگاشتن به زبان عربی نیز دارند. آشنایی با مجلّات عربی در حوزه معارف اسلامی، زمینه آشنایی بیشتر دانشیان قرآن و حدیث را با فضای رایج مقالات علمی فراهم کرده و مقدّمات نقش‌ چکیده کامل

  بیشتر دانش‌پژوهان و استادان عرصه قرآن و حدیث، توان خواندن مقالات عربی را دارا بوده و برخی از آنها توان نگاشتن به زبان عربی نیز دارند. آشنایی با مجلّات عربی در حوزه معارف اسلامی، زمینه آشنایی بیشتر دانشیان قرآن و حدیث را با فضای رایج مقالات علمی فراهم کرده و مقدّمات نقش‌آفرینی فرامرزی آنها را تمهید می‌کند. پرسش اصلی این نوشتار آن است که چه مجلّاتی به زبان عربی و با چه مشخّصاتی، در حوزه مطالعات اسلامی منتشر می‌شود؟ این تحقیق توانسته 81 مجلّه عربی را در این عرصه شناسایی کند. برخی از این مجلّه‌ها ویژه مطالعات اسلامی و برخی، همراه با موضوعات دیگر به این موضوع نیز توجّه می‌کنند. مقاله پیش رو، افزون بر یادکرد عنوان مجلّه و راه‌های ارتباطی آن در قالب جداسازی ژورنال‌های هر کشور، مجلّاتی را که رتبه ISC دارند نیز معرّفی کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  134 - احکام و تاریخ ترجمه قرآن کریم
  عبداللطیف  الطیباوی علي بدري
  جواز شرعی ترجمه قرآن همواره مورد بحث اهل سنّت بوده است. با توجّه به تاریخ ترجمه این کتاب آسمانی به نظر می‌رسد، ترجمه تفسیری قرآن بدون این‌که به آن، قرآن اطلاق شود، امری جایز در بین آنهاست. با این حال عالمان در این مسأله اختلافاتی داشته‌اند. یکی از ابعاد اختلاف به کتابت چکیده کامل

  جواز شرعی ترجمه قرآن همواره مورد بحث اهل سنّت بوده است. با توجّه به تاریخ ترجمه این کتاب آسمانی به نظر می‌رسد، ترجمه تفسیری قرآن بدون این‌که به آن، قرآن اطلاق شود، امری جایز در بین آنهاست. با این حال عالمان در این مسأله اختلافاتی داشته‌اند. یکی از ابعاد اختلاف به کتابت متن قرآن و خواندن آن در نماز، توسّط غیر اعراب برمی‌گردد؛ امری که منجر به فتوای برخی از عالمان الازهر مبنی بر تحریم کتابت قرآن به غیر عربی گردید. از سوی دیگر، اِعراب و بلاغت قرآن، کمتر به غیر عربی ترجمه شد و همین موضوع به اختلاف در جواز ترجمه دامن زد. متن حاضر، ترجمه مقاله «احکام ترجمة القرآن الكریم و تاریخها» اثر دکتر عبد اللّطیف الطّیباوی است که شعبان سال 1399ق یعنی دو سال پیش از فوتش در مجلّه مجمع اللّغة العربیة دمشق به چاپ رسید. نویسنده در سال 1328ق در روستای «طیبه» از توابع «حمص» سوریه به دنیا آمد. او در رشته تاریخ و ادبیات عرب، تحصیل کرد و و دکترای خود را در رشته فلسفه از دانشگاه لندن گرفت. از آثار وی می‌توان به کتاب‌های «محاضرات فی تاریخ العرب و الاسلام»، «التّصوّف الاسلامی العربی»، «المصالح البریطانیة فی فلسطین» و «تاریخ سوریا الحدیث» اشاره كرد. همچنین آن مرحوم افزون بر مقالات بسیاری که در تاریخ، ادبیات عرب و تربیت منتشر کرد، مقالاتی هم در دفاع از قضیه فلسطین داشت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  135 - شناخت کلیدواژه‌های اقتصادی بیانیه گام دوم و تطبیق آن با واژگان معادل قرآنی و حدیثی
  عباس محمودی هانی زعفرانی
  بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را می‌توان راه آینده نظام اسلامی دانست که از سوی مقام معظّم رهبری صادر شد. یکی از محورهای مهم این بیانیه، مسائل اقتصادی است. بر اساس آموزه های دینی، اقتصاد سالم در دین‌مداری و تربیت انسان‌ها نقش داشته و بسیاری از نابه‌سامانی‌های اجتماعی را س چکیده کامل

  بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را می‌توان راه آینده نظام اسلامی دانست که از سوی مقام معظّم رهبری صادر شد. یکی از محورهای مهم این بیانیه، مسائل اقتصادی است. بر اساس آموزه های دینی، اقتصاد سالم در دین‌مداری و تربیت انسان‌ها نقش داشته و بسیاری از نابه‌سامانی‌های اجتماعی را سامان می دهد. مقام معظّم رهبری یکی از موضوعات محوری بیانیه را مسائل اقتصادی قرار دادند که لازم است در چهل ساله دوم انقلاب به صورت جدّی به آن پرداخته شود. ترسیم الگوی اقتصاد اسلامی، نیازمند استخراج کلیدواژه های قرآنی و حدیثی آن است. از این رو، ابتدا کلیدواژه های اقتصادی بیانیه گام دوم، شناسایی، سپس واژگان معادل و همچنین ابواب مرتبط آن در آیات و روایات، استخراج گردیده است. کلیدواژه‌های امنیتی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز در نوشتارهای جداگانه‌ای عرضه ‌شده و یا خواهد شد. با این روش، همه واژگان کلیدی بیانیه، استخراج شده و با منابع اسلامی تطبیق می‌گردد تا راه را برای پژوهش‌های آینده هموار کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  136 - چگونگی رمزگشایی از نشانه‌های کتاب‌ها و نویسندگان در نسخه‌های خطّی
  رسول عطایی
  نگاشتن با قلم و دوات بر روی کاغذ و مشابه آن، محدودیت‌هایی را برای نویسندگان ایجاد می‌کرد. آنها تلاش می‌کردند تا بر برخی از این کاستی‌ها غلبه کنند. قراردادن نشانه‌های اختصاری برای شماری از واژگان، یکی از راه‌های مستنسخان برای غلبه بر کمبود کاغذ، دوات، قلم و فرصت بود. شنا چکیده کامل

  نگاشتن با قلم و دوات بر روی کاغذ و مشابه آن، محدودیت‌هایی را برای نویسندگان ایجاد می‌کرد. آنها تلاش می‌کردند تا بر برخی از این کاستی‌ها غلبه کنند. قراردادن نشانه‌های اختصاری برای شماری از واژگان، یکی از راه‌های مستنسخان برای غلبه بر کمبود کاغذ، دوات، قلم و فرصت بود. شناخت این علامت‌ها برای خوانش نسخه‌های خطّی، ضروری است. برای کشف معنای این نشانه‌ها می‌توان از راه‌هایی بهره برد. نوشتار حاضر، بخشی از این راه‌ها را متناسب با عنوان کتاب‌ها و نویسندگان معرّفی نموده و شماری از علامت‌ها را با تکیه بر کتاب «دلائل الاحکام» شناسایی کرده است. روش و محتوای این کار در مستنسخات قرآنی و حدیثی نیز کاربرد دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  137 - کارکرد «سیاق» در تفسیر قرآن با بررسی تطبیقیِ «المیزان» و «مجمع‌ البیان» مطالعه نمونه ای جزء سی ام
  حسن علیخانی
  رهیافت به تفسیر صحیح قرآن کریم، با بهره‌گیری از اسلوب های گوناگونی، امکان دارد که از جملۀ آن، استفاده از «سیاق» است. بی‌توجّهی به این روش، گاهی مفسّر را در فهم آیات، دچار اشتباه می‌کند. هدف از نگاشتۀ کنونی بررسی کاربردهای سیاق در جزء سی ام قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزا چکیده کامل

  رهیافت به تفسیر صحیح قرآن کریم، با بهره‌گیری از اسلوب های گوناگونی، امکان دارد که از جملۀ آن، استفاده از «سیاق» است. بی‌توجّهی به این روش، گاهی مفسّر را در فهم آیات، دچار اشتباه می‌کند. هدف از نگاشتۀ کنونی بررسی کاربردهای سیاق در جزء سی ام قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزان و مقایسۀ آن با تفسیر مجمع البیان به منظور نشان‌دادن میزان اهمّیت سیاق در تفسیر آیات و تأثیر توجّه و عدم توجّه به این قرینه در شکل گیری آرای تفسیری است. در این نگاشته پس از نگاهی گذرا به معنای سیاق در لغت و اصطلاح و انواع و شرایط بهره بردن از آن، به بررسی تطبیقی عملکرد علّامه طباطبایی و علّامه طبرسی، پرداخته می شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  138 - ضرورت تصویب درس «تحقیق و تصحیح نسخه های خطّی قرآنی و حدیثی»
  فرزین حبیب زاده
  احیا و بازیابی متون خطّی و آثار گذشتگان در علوم مختلف اسلامی، از مهم ترین راه های شناسایی و شناساندن فرهنگ و تمدّن هر جامعه به شمار می رود. تصحیح و تحقیق این آثار، سبب می شود تا گنجینه ای از علوم، احیا شده و در دسترس قرار گیرد؛ چه‌بسا علوم نابی که در این خزائن خطّی موجو چکیده کامل

  احیا و بازیابی متون خطّی و آثار گذشتگان در علوم مختلف اسلامی، از مهم ترین راه های شناسایی و شناساندن فرهنگ و تمدّن هر جامعه به شمار می رود. تصحیح و تحقیق این آثار، سبب می شود تا گنجینه ای از علوم، احیا شده و در دسترس قرار گیرد؛ چه‌بسا علوم نابی که در این خزائن خطّی موجود باشد. نوشتار پیشِ رو، تهیّه و تصویب واحد درسی مستقلّی با عنوان «تصحیح و تحقیق نسخه های خطّی و متون کهن» را در رشتۀ علوم قرآن و حدیث و مشابهات آن پیشنهاد می‌کند. سرفصل های این درس نیز با عنایت به مقدّماتی در آموزش قواعد و فنون نسخه شناسی، شیوه های تصحیح، مقدّمه نویسی، نقد و ترجمه آثار خطّی، به نگارش درآمده است. بهره این درس، آشنایی با سیر، تطوّر و تاریخ علوم اسلامی و شیوه های تصحیح و تحقیق متون خطّی بوده و نتیجه آن، کوشش و اهتمام دانش‌پژوهان جهت احیا و انتشار شایسته آثار خطّی و متون کهن است. این درس می‌تواند فرصتی برای پژوهش های علمی و نگارش در حوزه‌های کمترتوجّه‌شده باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  139 - راهکار وحدت امّت همراه با ویژگی هدایت، در نگاه قرآن و سنّت
  حسین احسانی فر
  قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است. پیامبر ص، پیش‌بینی کرده بودند که پس از ایشان، بین امّت، اختلاف‌هایی ایجاد شود. ازاین‌رو قرآن کریم و پیامبرص، راهکار حفظ وحدت و رهایی از اختلاف را بیان فرمودند. پیروی از کتاب و سنّت، تضمین‌کننده سعادت امّت بوده و همان‌گونه که چکیده کامل

  قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است. پیامبر ص، پیش‌بینی کرده بودند که پس از ایشان، بین امّت، اختلاف‌هایی ایجاد شود. ازاین‌رو قرآن کریم و پیامبرص، راهکار حفظ وحدت و رهایی از اختلاف را بیان فرمودند. پیروی از کتاب و سنّت، تضمین‌کننده سعادت امّت بوده و همان‌گونه که در گذشته می‌توانست نجات‌بخش از اختلافات باشد، امروزه نیز کارآیی دارد. تاکنون دربارۀ وحدت امّت اسلامی مباحث بسیاری مطرح شده است. ریشه‌های اختلاف، راهکارهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی رفع اختلاف، اشتراکات امّت اسلامی، وحدت در دفاع از مشترکات و موضوعاتی از این دست، شاکله نگاشته‌های پیشینی را می‌سازد. نگاشتۀ کنونی وحدت را به دو گونه «همراه با هدایت» و «بدون هدایت» تقسیم کرده است. آنگاه راهکار وحدت همراه با ویژگی هدایت را تبیین می‌کند. در این مقاله ابتدا پیش‌بینی قرآن کریم و پیامبرص درباره اختلاف میان امّت، مطرح شده، سپس انگیزه‌ها و ویژگی‌های اختلاف‌افکنان بر اساس نصوص، ذکر می‌شود. بخش سوم به تبیین چاره کتاب و سنّت برای رهایی از اختلاف، اختصاص دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  140 - گزارشی از کتاب «مفاتیح الشّفاء»
  عباس محمودی
  یکی از موضوعات پُرابتلا در زندگی انسان، بیماری و پیگیری درمان آن است. دین اسلام، این مسأله مهم را از یاد نبرده و دستورهای بسیاری درباره طب و آداب و احکام مرتبط با آن بیان می‌کند. کتاب «مفاتیح‌الشّفاء» با هدف ارائه آداب و دعاهای بیماری و درمان، آموزه های اسلامی مرتبط با چکیده کامل

  یکی از موضوعات پُرابتلا در زندگی انسان، بیماری و پیگیری درمان آن است. دین اسلام، این مسأله مهم را از یاد نبرده و دستورهای بسیاری درباره طب و آداب و احکام مرتبط با آن بیان می‌کند. کتاب «مفاتیح‌الشّفاء» با هدف ارائه آداب و دعاهای بیماری و درمان، آموزه های اسلامی مرتبط با این موضوع را گردآوری و در دو بخشِ «آداب» و «ادعیه» تنظیم کرده است. این اثر افزون بر آشنانمودن مؤمنان با آداب بیماری، عیادت، پرستاری و طبابت، حکمت های بیماری و علل آن از دیدگاه اسلام را یادآوری کرده و عوامل و راه کارهای پیشگیری و درمان را آموزش می دهد. مطالعه کتاب مفاتیح‌الشّفاء، مخاطب را با آداب دعاکردن آشنا نموده و موانع استجابت دعا را تبیین می کند. این اثر، دعاهای مأثور را از منابع متعدّد گرد آورَده و در ساختاری نو و کاربردی ارائه می‌نماید. مقاله کنونی به معرّفی «مفاتیح‌الشّفاء» و ویژگی‌های آن می‌پردازد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  141 - راه‌هایی برای کشف معنای علائم اختصاری در نسخه های خطّی
  رسول عطایی
  بازسازی و تصحیح نسخه های خطّی همواره از دغدغه های عالمان بوده است. یکی از امور مورد نیاز برای تصحیح این نُسخ، داشتن آگاهی درست از علائم اختصاریِ به‌کاررفته در این دست‌نوشته‌ها است. آشنایی با معنای نشانه های به‌کاررفته در نسخه‌ها خوانش آنها را آسان کرده و دشواری‌های تصحی چکیده کامل

  بازسازی و تصحیح نسخه های خطّی همواره از دغدغه های عالمان بوده است. یکی از امور مورد نیاز برای تصحیح این نُسخ، داشتن آگاهی درست از علائم اختصاریِ به‌کاررفته در این دست‌نوشته‌ها است. آشنایی با معنای نشانه های به‌کاررفته در نسخه‌ها خوانش آنها را آسان کرده و دشواری‌های تصحیح را کاهش می‌دهد. پی‌بردن به معنای این علائم، خود، نیازمند دنبال‌کردن راه‌هایی است که نوشته کنونی با ارائه شیوه هایی جهت کشف معنای این علائم، تعدادی از علامت‌ها را با تکیه بر کتاب «دلائل الاحکام» معرّفی می‌کند. پیشتر نگاشته دیگری از همین قلم در شماره نهم این مجلّه درباره موضوع کنونی منتشر شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  142 - گزارشی از پایان‌نامه موانع پیشرفت انسان از منظر صحیفه سجّادیه و تطبیق آن با آیات قرآن کریم
  علی انجم شعاع
  پایان‌نامه «موانع پیشرفت انسان از منظر صحیفه سجّادیه و تطبیق آن با آیات قرآن کریم» به گرد‌آوری گزاره های مرتبط با موضوع موانع پیشرفت مادّی و معنوی انسان از کتاب صحیفه سجّادیه پرداخته و این فرازها را با آیات قرآن کریم تطبیق داده است. در نوشتار کنونی سعی شده تا گزارشی از چکیده کامل

  پایان‌نامه «موانع پیشرفت انسان از منظر صحیفه سجّادیه و تطبیق آن با آیات قرآن کریم» به گرد‌آوری گزاره های مرتبط با موضوع موانع پیشرفت مادّی و معنوی انسان از کتاب صحیفه سجّادیه پرداخته و این فرازها را با آیات قرآن کریم تطبیق داده است. در نوشتار کنونی سعی شده تا گزارشی از این پایان نامه به‌عنوان پروژه ای علمی در پنج محور ارائه شود. ابتدا به شناخت موضوع و زمینه های نگارش پرداخته شده و سپس روش و ساختار آن مطرح می‌شود. علاوه بر این به ویژگی ها و نوآوری‌های پایان نامه و نتایج محتوایی آن اشاره شده و در پایان، محدودیت های نگارش، گزارش گردیده است. این پنج محور ساختار اصلی مقاله حاضر را تشکیل داده اند. شناخت این موارد می تواند در اجرای پروژه های مشابه، سودمند بوده و اشکالات ساختاری و محتوایی را کمتر کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  143 - مفهوم‌شناسی «کرسی» در لغت و روایات تفسیری عترت علیهم السلام و مقایسه آن با روایات تفسیری اهل سنّت
  محمد علی  مروجی طبسی سید عبدالهادی میرمهدی
  واژه «کرسی» یکی از واژگان متشابه قرآنی است که در دو جای قرآن کریم به کار رفته است. این لغت در سوره بقره با ضمیری آمده که به لفظ جلاله بازمی‌گردد. اکنون این پرسش ایجاد می‌شود که از ترکیب یادشده چه معنایی اراده گشته و تفسیر غیر جسمانی آن چیست؟ در منابع تفسیری اهل سنّت دی چکیده کامل

  واژه «کرسی» یکی از واژگان متشابه قرآنی است که در دو جای قرآن کریم به کار رفته است. این لغت در سوره بقره با ضمیری آمده که به لفظ جلاله بازمی‌گردد. اکنون این پرسش ایجاد می‌شود که از ترکیب یادشده چه معنایی اراده گشته و تفسیر غیر جسمانی آن چیست؟ در منابع تفسیری اهل سنّت دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شده که تفسیر مادّیِ ملازم با پنداره «تجسیم» از جمله آنهاست. امّا در احادیث معتبر اهل‌بیت^، نظریه‌ تفسیر دیگری مطرح شده که پرهیز از تشبیه و جسم‌انگاری خداوند، جمع معنای حسّی (جسم وسیع کیهانی) و معنای غیر مادّی (علم) و برخورداری از پشتوانه لغوی و معناشناختی، از ویژگی‌های شاخص آن است. این نوشتار با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی ‌ـ ‌تحلیلی، پس از طرح دیدگاه‌های مفسّران سنّی درباره معنای «کُرسی» در آیه 255 سوره بقره، به مفهوم‌شناسی آن از منظر لغت و احادیث تفسیری معصومان^ می‌پردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  144 - بررسی ادبی ـ کلامی نوع خبر مقدّر در جمله «لا اله الّا الله»
  احمد  جوادی فر
  جمله «لا اله الّا الله» در قرآن کریم به‌صورت‌های مختلفی به‌کار رفته است. صاحب‌نظران، دیدگاه‌های متفاوتی در ترکیب ادبی این جمله ابراز داشته اند. چیستی خبر مقدّر در این ترکیب، منشأ تعدّد معنای آن در نگاه اندیشمندان شده است. مقاله حاضر پس از گردآوری برخی از نظرات در این زم چکیده کامل

  جمله «لا اله الّا الله» در قرآن کریم به‌صورت‌های مختلفی به‌کار رفته است. صاحب‌نظران، دیدگاه‌های متفاوتی در ترکیب ادبی این جمله ابراز داشته اند. چیستی خبر مقدّر در این ترکیب، منشأ تعدّد معنای آن در نگاه اندیشمندان شده است. مقاله حاضر پس از گردآوری برخی از نظرات در این زمینه به تبیین قوّت‌ها و ضعف‌های هر یک از آنها پرداخته و سپس دیدگاه مختار را ارائه می‌کند. این نوشتار، بررسی ادبی ـ کلامی کلمه «لا اله الّا الله» را در شش بخش سامان داده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  145 - نقد گزارش‌های مربوط به مصداق‌های ادّعایی اهل سنّت برای ایثارگران در آیه «اِطعام»
  محمدحسین فیض اخلاقی
  خداوند متعال در سوره مبارکه انسان، آیه اطعام، کسانی را که با غذای خویش، ایثار کردند، مدح نموده است. روایات شیعه و بسیاری از احادیث اهل سنّت، ایثارگران را اهل‌بیت پیامبر^ می‌داند. با این حال، بعضی از نویسندگان اهل سنّت، مصداق یا مصداق‌های آیه را «مرد حبشی»، «گروهی از صحا چکیده کامل

  خداوند متعال در سوره مبارکه انسان، آیه اطعام، کسانی را که با غذای خویش، ایثار کردند، مدح نموده است. روایات شیعه و بسیاری از احادیث اهل سنّت، ایثارگران را اهل‌بیت پیامبر^ می‌داند. با این حال، بعضی از نویسندگان اهل سنّت، مصداق یا مصداق‌های آیه را «مرد حبشی»، «گروهی از صحابه»، «مردی از انصار»، «ابودحداح»، «مطعم بن ورقاء»، «ابن عمر» و «یکی از مسلمانان» دانسته‌اند. بسیاری از دانشمندان شیعه به بررسی گزارش‌های مربوط به افراد یادشده پرداخته و آن را از جهات مختلف نقد کرده‌اند. مطابقت‌نداشتن با محتوای آیات سوره انسان و ضعف سندی از جمله روش‌های عالمان شیعه برای نقد این گزارش‌ها بوده است. مستقل‌بودن مقاله کنونی در موضوع مورد بحث و افزودن برخی مباحث سندی، منبعی و محتوایی از نوآوری‌های آن است. این مقاله در هفت گفتار، سند و محتوای همه روایات مورد بحث را به‌صورت مفصّل واکاوی کرده و آن را مردود شمرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  146 - حوزه¬ واژگانی «احساس تنهایی» در قرآن كریم و مقایسه آن با تعابیر روان‌شناختی
  لیلا خانی اوشانی علی  محمدی آشنانی سیدمجید نبوی
  امروزه بشر با مشکلی «احساس تنهایی» دست به گریبان است. این احساس، دو جنبه دارد؛ یکی شناختی، احساسی و روانی و دیگری، روحی و معنوی. در این تحقیق با مراجعه به متون روان شناسی و آیات قرآن کریم، واژگان مربوط به احساس تنهایی با روش توصیفی ـ تحلیلی، مفهوم‌شناسی شده است. هدف این چکیده کامل

  امروزه بشر با مشکلی «احساس تنهایی» دست به گریبان است. این احساس، دو جنبه دارد؛ یکی شناختی، احساسی و روانی و دیگری، روحی و معنوی. در این تحقیق با مراجعه به متون روان شناسی و آیات قرآن کریم، واژگان مربوط به احساس تنهایی با روش توصیفی ـ تحلیلی، مفهوم‌شناسی شده است. هدف این جستار، شناخت واژگان قرآنی قابل مطالعه در موضوع یادشده است. با استفاده از داده‌های این نوشتار می‌توان پژوهش در حوزه احساس تنهایی را با تکیه بر قرآن کریم سامان داد. این مقاله ابتدا به شناخت واژگانیِ احساس تنهایی می‌پردازد و سپس حوزه معنایی آن را در روان‌شناسی مورد توجّه قرار می‌دهد. آنگاه حوزه واژگانی این مفهوم در قرآن کریم شناسایی می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  147 - شناخت کلیدواژه های سیاسی بیانیه گام دوم و تطبیق آن با واژگان معادل قرآنی و حدیثی
  عباس محمودی
  بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی مقام معظّم رهبری (حفظه‌الله) صادر شد، یکی از اسناد بالادستی نظام اسلامی است. این سند از یک سو، تاریخ گذشته ایران را ترسیم و از جهتی، موقعیت کنونی انقلاب اسلامی را تبیین می نماید و از سوی دیگر، اهداف و چشم‌انداز حکومت اسلامی و راه کارهای ا چکیده کامل

  بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی مقام معظّم رهبری (حفظه‌الله) صادر شد، یکی از اسناد بالادستی نظام اسلامی است. این سند از یک سو، تاریخ گذشته ایران را ترسیم و از جهتی، موقعیت کنونی انقلاب اسلامی را تبیین می نماید و از سوی دیگر، اهداف و چشم‌انداز حکومت اسلامی و راه کارهای اساسی دستیابی به آن را بیان می‌کند. یکی از محورهای مهم این بیانیه، «سیاست» است که اگر الگوی آن بر اساس معیارهای اسلامی تدوین گردد، موجب پیشرفت نظام و جامعه خواهد شد. برای ترسیم الگوی سیاست بر پایه معیارهای دینی، استخراج کلیدواژه های مرتبط از قرآن و حدیث ضروری است. از آنجا که بیانیه گام دوم بر اساس مبانی اسلامی تهیّه شده، ابتدا با مطالعه چندین‌باره آن، واژه های سیاسی کلیدی شناسایی شد، سپس واژگان معادل قرآنی ـ حدیثی و همچنین ابواب روایی مرتبط با هر کلیدواژه، معرّفی گردید. این مقاله ضمن ارائه کلیدواژه های سیاسی بیانیه و تطبیق آن بر قرآن و حدیث، به شبهه جدایی دین از سیاست نیز پاسخ می دهد زیرا حجم گسترده سرفصل ها و موضوعات سیاسی موجود در آموزه های دینی را به خوبی نمایان می سازد. از این قلم، مقالات دیگری نیز در موضوع کلیدواژه‌های بیانیه گام دوم منتشر شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  148 - گزارشی از پایان‌نامه «مدیریت مواجهه با استکبار بر پایه آموزه‌های قرآن و حدیث»
  رمضانعلی رحمتی
  پایان‌نامه «مدیریت مواجهه با استکبار بر پایه آموزه‌های قرآن و حدیث» راهکارهای مختلف مقابله با استکبار را بررسی می‌کند. توطئه‌های بسیارِ جناح استکبار، در برابر جبهه حق، ایجاب می‌کند که حق‌داران، به‌صورت همه‌جانبه و با همه امکانات، با آن مقابله کنند. چنین تحقیقاتی، پشتوان چکیده کامل

  پایان‌نامه «مدیریت مواجهه با استکبار بر پایه آموزه‌های قرآن و حدیث» راهکارهای مختلف مقابله با استکبار را بررسی می‌کند. توطئه‌های بسیارِ جناح استکبار، در برابر جبهه حق، ایجاب می‌کند که حق‌داران، به‌صورت همه‌جانبه و با همه امکانات، با آن مقابله کنند. چنین تحقیقاتی، پشتوانه‌های نظری لازم برای برای مقابله را فراهم می‌کند. در این پژوهش از دو گونۀ استکبار درونی یا تکبّر و استکبار بیرونی یاد می‌شود. پردازش راهکارهای نوین برای مقابله با استکبار، شناخت مفهوم استکبار و رابطه آن با کبر درونی و پرداختن به ابزارهای جنگ نرم برای مبارزه با استکبار بیرونی از ویژگی‌های این پایان نامه است. مقاله حاضر، پایان‌نامه یادشده را معرّفی می‌کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  149 - ضرورت‌‌ مدارا در مدیریت اسلامی و آثار اجتماعی آن با تأکید بر سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام
  رمضانعلی رحمتی
  مدیریت منابع انسانی، یکی از شاخه های دانش مدیریت است. در این شاخه، قواعد رفتار مدیر با زیردستان مطرح می شود؛ انسان‌هایی با روح لطیف که تندی را برنتافته و تشویق، همکاری، تذکر و انعطاف، بیش از تنبیه، تحمیل، عیب جویی و خشونت، رشد آنان را رقم میزند. بر این اساس، مدارا یکی ا چکیده کامل

  مدیریت منابع انسانی، یکی از شاخه های دانش مدیریت است. در این شاخه، قواعد رفتار مدیر با زیردستان مطرح می شود؛ انسان‌هایی با روح لطیف که تندی را برنتافته و تشویق، همکاری، تذکر و انعطاف، بیش از تنبیه، تحمیل، عیب جویی و خشونت، رشد آنان را رقم میزند. بر این اساس، مدارا یکی از کلیدهای موفقیت در مدیریت است. مقاله حاضر درصدد است به جایگاه مدارا در مدیریت اسلامی پرداخته و آثار اجتماعی آن را واکاوی کند. برای تبیین دیدگاه اسلام در این موضوع، آیات و روایات، بررسی و با سیره عُقلا تطبیق شده است. متن پیش رو توانسته پس از تحلیل نصوص، آن را در ساختاری کاربردی و متناسب با وضعیت روز جامعه ارائه نماید پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  150 - موانع پیشرفت مادی از دیدگاه صحیفه سجادیه
  علی انجم شعاع
  صحیفه سجادیه کتابی کامل است که علاوه‌بر مسائل معنوی، به زندگی مادی افراد نیز اهمیت داده است. در این کتاب شریف گزاره‌های بسیاری در موضوع پیشرفت مادی و موانع آن منعکس شده است. آنچه مقاله حاضر به آن پرداخته، «موانع پیشرفت مادی از نگاه صحیفه سجادیه است. تاکنون تحقیقی در‌ ای چکیده کامل

  صحیفه سجادیه کتابی کامل است که علاوه‌بر مسائل معنوی، به زندگی مادی افراد نیز اهمیت داده است. در این کتاب شریف گزاره‌های بسیاری در موضوع پیشرفت مادی و موانع آن منعکس شده است. آنچه مقاله حاضر به آن پرداخته، «موانع پیشرفت مادی از نگاه صحیفه سجادیه است. تاکنون تحقیقی در‌ این‌باره انجام نگرفته در حالی که نتایج این پژوهش نشان‌گر عمق نگاه و توجه اهل‌بیت^ به زندگی مادی افراد است. وجود موانع مادی و فراوانی آنها در معیشت مردم، همزمان با سعی انسان بر گسترش و ارتقاء زندگی، پرداختن به این موضوع را ضروری می‌کند. برطرف شدن این موانع می تواند موجب توسعه زندگی مادی انسان شده و بشریت را از فقر نجات دهد. با توجه به گزاره‌های موجود در این کتاب شریف، دوازده محورِ مرتبط با موانع پیشرفت مادی ارائه شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  151 - بررسی انسان‌شناسی از دیدگاه قرآن و اومانیسم غربی
  شهره   رحمانی فیروز آباد
  هدف از انجام اين پژوهش، بررسی انسان‌شناسی از دیدگاه قرآن و اومانیسم غربی بود. روش تحقيق حاضر از نوع توصيفي-تحليلي و مطالب آن با روش کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. فلسفه اومانیستی که در قرن شانزدهم با اصل دکارتی می‌اندیشم پس هستم که به‌صورت تفکر خاصی درآمد و انسان را تنها چکیده کامل

  هدف از انجام اين پژوهش، بررسی انسان‌شناسی از دیدگاه قرآن و اومانیسم غربی بود. روش تحقيق حاضر از نوع توصيفي-تحليلي و مطالب آن با روش کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. فلسفه اومانیستی که در قرن شانزدهم با اصل دکارتی می‌اندیشم پس هستم که به‌صورت تفکر خاصی درآمد و انسان را تنها مبنای شناخت تلقی می‌کرد در مسیر خود: در دو وجهه «من عقلانی و دین تجربی» در هیوم به تناقض منجر شد چنانچه او نه‌تنها جهان مادی بلکه نفس انسانی را که محور شناخت بود، منکر شد. پس از هیوم کانت کوشید تا با انقلاب کپرنیکی خود «من» را بار دیگر احیا کند امّا دوراکسیم آزاردهنده «نومن» و «فنومن» و عدم دستیابی به حقایق اشیاء، اخلافش را به برقراری وحدت بین «نومن» و «فنومن» را واداشت، آنان درحالی‌که به سوبژکیتویسم کانت وفادار بودند راه‌حل‌هایی عنوان نمودند. انسان‌شناسی علم به انسان و احوالات نفسانی در بعد امور کلی و جزئی، فردی و اجتماعی، علوم تئوریک و عملی است. به این اساس علم انسان‌شناسی حوزه‌های بسیار گسترده‌ای از علوم و مکاتب فکری را در برمی‌گیرد. لذا باید ریشه‌های علم انسان‌شناسی را در علوم انسانی، هنر، علوم تجربی و مکاتب علوم اجتماعی جست‌وجو کرد. با ظهور اسلام و تعالیم وحیانی، قرآن به‌عنوان مهم‌ترین منبع، افق‌های جدیدی را درباره شناخت انسان گشود. قرآن با جهت‌دهی علوم و معارف دخیل در تربیت و هدایت انسان، معتقد است که انسان علاوه بر جسم و جسمانیات، از روح و روحانیات نیز بهره‌مند است و اصولآ حقیقت انسان روح است. به‌گونه‌ای قرآن تأکید دارد که انسان خود را بشناسد و جایگاه خود را در جهان تشخیص دهد و هدف این است که انسان خود را به مقام والایی که شایسته آن است برساند. این مقاله کوشیده است ضمن بررسي مقایسه انسان‌شناسی از دیدگاه قرآن و اومانیسم غربی و چالش‌های پیش روی آن بپردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  152 - تبیین تفکر انتقادی در رویکرد برساختگرایی (تحلیل واسازانۀ قرآنی)
  حیدر اسماعیل پور
  نظریه‌های تفکر انتقادی بطورکلی به دو دسته تقسیم میشوند: نظریه‌ها‌یی که معطوف به بیان ویژگیهای مثبت و منفی پدیده‌های گوناگون، ازجمله انسان هستند و نظریۀ قرآنی که تفکر انتقادی را مبتنی بر اعتقاد به دامنۀ باز، خلاقانه و نامحدود دانش خداوند قلمداد میکند. با بچالش کشیدن مضام چکیده کامل

  نظریه‌های تفکر انتقادی بطورکلی به دو دسته تقسیم میشوند: نظریه‌ها‌یی که معطوف به بیان ویژگیهای مثبت و منفی پدیده‌های گوناگون، ازجمله انسان هستند و نظریۀ قرآنی که تفکر انتقادی را مبتنی بر اعتقاد به دامنۀ باز، خلاقانه و نامحدود دانش خداوند قلمداد میکند. با بچالش کشیدن مضامین مندرج در رویکرد بیان ابعاد مثبت و منفی، فضا برای به میدان آمدن دیدگاه معرفت متغیر و خلاقانه هموار میگردد؛ بدین‌صورت که تعلیم و تربیت بیش از پیش، ماهیتی دینی و بینهایت بخود میگیرد. در علم و دانش و بتبع آن، محتوای دروس مبتنی بر تفکر انتقادی، جنبۀ نامحدودنگرانه‌ غالب است و تحت تأثیر دیگر ابعاد نظام فلسفی، یعنی ارزشها و معرفت، شکل میگیرد. فرایند باز و نامحدود بُعد تفکر انتقادی قرآنی، منجر به رجحان رویکردهای خلاقانه و استفادۀ مؤثر از آنها در امر آموزش میشود. پژوهش حاضر تلاش میکند تفکر انتقادی مبتنی بر رویکرد ابعاد برساختگرایی معرفت انتقادی باز و نامحدود قرآنی را تبیین نماید. واسازی بمعنی تحلیل و بازخوانی هر موضوعی بشیوۀ مرکززدایی از آن و یافتن ابعادی از موضوع است که اغلب از آن غفلت میشود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  153 - شیوۀ روش‌شناسی تحلیلی لغویان
  محمد مهدی احسانی فر محمد مصطفی  یکتایی
  یکی از دانش‌هایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک می‌کند دانش «‌فقه ‌اللغة» است. اندیشمندان ‌فقه ‌اللغة روش‌هایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشته‌اند. شناخت روش‌های آنها، مرحله‌ای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوۀ شناخت روش‌های دانشیان ‌فقه ‌اللغة مسئلۀ این تحق چکیده کامل

  یکی از دانش‌هایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک می‌کند دانش «‌فقه ‌اللغة» است. اندیشمندان ‌فقه ‌اللغة روش‌هایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشته‌اند. شناخت روش‌های آنها، مرحله‌ای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوۀ شناخت روش‌های دانشیان ‌فقه ‌اللغة مسئلۀ این تحقیق بوده که مقالۀ حاضر در صدد پاسخ به آن است. این نگاشته ضمن روشن‌ساختن مسیر پژوهش، امکان مقایسه بین ویژگی‌های لغویان را فراهم کرده و روش‌شناسی را آسان، یکدست و هدفمند می‌کند. شیوۀ شناخت از سه محور «اطلاعات هویتی»، «اطلاعات علمی» و «ویژگی‌های علمی لغوی» به‌دست می‌آید که هرکدام دارای سه مرحله است: «مراجعه به خودنوشت‌های لغوی»، «مراجعه به آثار تاریخی و شبه‌تاریخی» و «مهندسی معکوس از آثار لغوی». شناخت، مدل‌سازی و ارزیابی روش افراد توانمند در فهم متن ضمن ایجاد زمینه مراجعه آگاهانه به آثار ایشان، توان مقایسه آن با روش‌های رقیب و تعیین روش برتر را فراهم و در نهایت روش فقیه و محدّث در کشف مراد جدی متکلم (استظهار) را تکامل می‌بخشد. متن حاضر، تقریر بخشی از مباحث حجت الاسلام و المسلمین محمّدمهدی احسانی‌فر در کلاس ‌فقه ‌اللغة است که پس از تدوین و افزودن برخی مطالب، منتشر می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  154 - رابطه توسعه اقتصادی و عدالت اقتصادی از منظر قرآن
  محمد پارسائیان
  توسعه‌یافتگی، همچون مدینه فاضله در عصر کنونی تمام تلاش‌های دولت‌ها را به خود معطوف داشته تا هر روز خود را به آن نزدیک‌تر سازند و شباهت بیشتری با جوامع توسعه‌یافته پیدا کنند. اما ناکامی بیشتر کشورهای توسعه‌یافته در دست‌یابی به توسعه و بروز پیامدهایی از قبیل شکاف‌های طبقا چکیده کامل

  توسعه‌یافتگی، همچون مدینه فاضله در عصر کنونی تمام تلاش‌های دولت‌ها را به خود معطوف داشته تا هر روز خود را به آن نزدیک‌تر سازند و شباهت بیشتری با جوامع توسعه‌یافته پیدا کنند. اما ناکامی بیشتر کشورهای توسعه‌یافته در دست‌یابی به توسعه و بروز پیامدهایی از قبیل شکاف‌های طبقاتی، فساد، بی‌عدالتی، زوال ارزش‌های انسانی، تعارضات فرهنگی و کاهش معنویت موجب طرح نظریات جدید و اختلافی در عرصه توسعه به ویژه پیرامون نسبت عدالت و توسعه شده است. توسعه اقتصادی در اسلام مبتنی بر مبانی و ارزش‌های وحیانی است که علی‌رغم وجود اشتراکاتی با فرآیند توسعه در غرب، به‌جهت تفاوت در مبانی، فرهنگ و اهداف، مسیری مجزا می‌پیماید. در این تحقیق پس از بررسی مفهوم توسعه و عدالت اقتصادی در قرآن کریم، مشخص شد که این دو مفهوم انطباق زیادی بر یکدیگر دارد و در واقع می‌توان گفت که توسعه‌یافتگی همان راهیابی به‌سوی عدالت اجتماعی است و هر دو در الگوی رفتاری خلیفه الهی به وحدت می‌رسند. عدالت و توسعه، هر دو هدف نهایی اقتصاد اسلامی و زمینه‌ساز یکدیگر هستند و بدون هم کارایی ندارند. همچنین عدالت اقتصادی در محورهای بهره‌وری از منابع و فرصت‌ها، توسعه انسانی، جریان تولید و مصرف، عرصه معاملات و بازتوزیع، افزایش امنیت و اعتماد اقتصادی و بازدهی مضاعف بر یکدیگر اثر می گذارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  155 - بازپژوهی سویه‌هاي تربيت معنوي سبک زندگي اسلامي
  سید محمد  نورالهی محمد علی  رضائی اصفهانی محمود قیوم زاده
  اسلام و قرآن با ارائه بینش‌ها، آگاهی‌ها، ارزش‌ها، هنجارها، احساس‌ها و الگوهای اجتماعی توانسته است بیشترین تأثیر را بر نحوه زیستن انسان‌ها از خود نشان دهد. آخرین دین آسمانی برای تمام نیازهای درونی و بیرونی راهکار نشان داده و با عرضه الگوهای رفتاری متنوع، انسان را به سرمن چکیده کامل

  اسلام و قرآن با ارائه بینش‌ها، آگاهی‌ها، ارزش‌ها، هنجارها، احساس‌ها و الگوهای اجتماعی توانسته است بیشترین تأثیر را بر نحوه زیستن انسان‌ها از خود نشان دهد. آخرین دین آسمانی برای تمام نیازهای درونی و بیرونی راهکار نشان داده و با عرضه الگوهای رفتاری متنوع، انسان را به سرمنزل مقصود رهنمون کند و به حيات جاودانه نائل گرداند. الگوهای سبک زندگی مدرن علی رغم فرصت‌ها و امکاناتی که در اختیار بشر قرار داده است وبه موضوعات مادي و مساِیل دنيوي پرداخته، بیماری‌ها و آسیب‌های متعددی را نیز به ارمغان آورده است. اسلام به عنوان آخرین و برترین دین الهی، الگوها و مدل‌های متعادل و جامعی را در اختیار انسان قرار می‌دهد تا آدمی بتواند ضمن رهایی از تهدیدها و آسیب‌ها به سعادت دنیوی و اخروی دست یابد. دین به گونه‌های مختلف می‌تواند در سبک زندگی انسان تأثیرگذار باشد؛ دین حاوی آگاهی‌ها، بینش‌ها و نگرش‌های اصلی است که در سبک دهی به زندگی انسان‌ها نقش آفرین‌‌اند. دین شناخت‌ها و نگرش‌های اصیلی را در ارتباط با خدا، جهان دیگر و انسان به آدمی می‌دهد تا از این طریق بتواند تصاویر روشن از جهان پیرامون و خویشتن داشته باشد. هدف از پژوهش پيش رو اين است که اصول و موضوعات سبک زندگي اسلامي که انسان را به حيات طيبة برساند و خوشبختي و صراط را در يابد و به سعادت دنيوي و اخروي برسد از آيات و روايات استفاده کرده است و الگو و روش‌هايي را توضيح مي دهد که ما بتوانيم آنرا در زندگي خود اجرا کنيم و سريع تر رشد کنيم تا به سر منزل مقصود برسيم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  156 - تبيين الگوي خانواده در باروري با رويكرد تحليلي و استناد برآموزه‌هاي قرآني
  فاطمه فرهادیان نرگس افشار
  براساس داده‏های منتشر شده از سوی سازمان‌های مختلف جمعیت‏شناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر می‏تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونی‏های فرهنگی طی چند دهه‏ اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودن چکیده کامل

  براساس داده‏های منتشر شده از سوی سازمان‌های مختلف جمعیت‏شناختی، نرخ باروری در بسیاری از کشورهای جهان و از جمله در ایران در حال کاهش است. این امر می‏تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. با وجود این، دگرگونی‏های فرهنگی طی چند دهه‏ اخیر، در میان سایر تغییرات، بیشتر از همه خودنمایی می‏کنند. رشد فردگرایی و تفکرات اومانیستی، تغییرات باورها و نگرش‌ها، رشد سکولاریسم، دگرگونی در ارزشهای خانوادگی و تحول خواهی در زمره‏ مهم‏ترین تحولات مرتبط با باروری است. هدف از این پژوهش، مطالعه‏ عوامل مؤثر در باروری در حوزه‏های فردی، خانوادگی و اجتماعی و تبیین الگویی برای خانواده در زمینه باروری با استناد بر شواهد معتبر و با تکیه بر آموزه های دینی است. براین‏اساس، روش تحقیق در این مطالعه، از نوع کیفی و به صورت فراتحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه‏ کاملاً معناداری میان متغیرهای فردگرایی، مدرنیزاسیون، دینداری، سکولاریسم و ارزش‏های خانوادگی در خانواده ها و باروری وجود دارد؛ به‏این ‏معنا که هر چه میزان التزام به باورهای دینی خانواده بیشتر، سطوح سکولاریسم و فردگرایی کمتر و هر چه میزان توجه به ارزش‏های خانوادگی بیشتر باشد، نرخ باروری در آن خانواده‌ها بیشتر است. در این میان مدرنیزه شدن و تبعات متأثر از آن بر خانواده و به‌ویژه زنان سهم زیادی در تغییر نگرش‌ها داشته است. بنابراین مهم ترین اصل، تغییر در نگرش، باور و ارزش و کنش در سه سطح فرد، خانواده و جامعه است. نگرش ها در طول زمان و یک فرایند تحولی شکل می‌گیرند و سپس به به باورها و ارزش‌ها و نهایتاً به کنش تبدیل می‌شوند و زمانی که شکل گرفتند تغییر آنها به سادگی امکان پذیر نمی باشد از این رو باید در این زمینه اقدامات مؤثری شکل بگیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  157 - بازخوانی عملکرد مناره با تکیه بر مضامین موجود در آیات کتیبه‌های قرآنی؛ نمونه موردی: مناره‌های شیوه رازی در ایران
  رضا  رحیم نیا ناهید هلاکوئی سجاد مؤذن
  مناره ها از آثار معماری ایرانی هستند که علی الخصوص در شیوه رازی نمونه های ارزشمندی از آنها وجود دارد. پس از ورود اسلام، اندیشه‌های مذهبي در ساخت و تزیین مناره‌ها تأثیرگذار و در مضامین و مفاهیم کتیبه های آن‌ها متبلور گشته است. در این میان کتیبه‌های قرآنی موجود بر این منا چکیده کامل

  مناره ها از آثار معماری ایرانی هستند که علی الخصوص در شیوه رازی نمونه های ارزشمندی از آنها وجود دارد. پس از ورود اسلام، اندیشه‌های مذهبي در ساخت و تزیین مناره‌ها تأثیرگذار و در مضامین و مفاهیم کتیبه های آن‌ها متبلور گشته است. در این میان کتیبه‌های قرآنی موجود بر این مناره‌ها می‌توانند یکی از منابع مهم برای درک و بررسی دیدگاه‌های مذهبی و اعتقادی مردم و معماران و همچنین عملکرد آنها باشند. این دیدگاه ها کمتر در تدقیق عملکرد آثار معماری مورد توجه قرار گرفته است. با این توضیح مطالعه پیش رو تلاش دارد تا با بررسی کتیبه های مناره های شیوه رازی در ایران، ضمن توجه به آیات قرآنی، مفاهیم بکار رفته در آن ها را شناسایی و تحلیل نماید. در این راستا چیستی ارتباط بین مفاهیم یا مضامین آیات قرآنی موجود در کتیبه های مناره‌های شیوه رازی و عملکرد آن ها سؤال اصلی پژوهش را شکل داده است. در این مطالعه علاوه بر شناسایی مناره‌های شیوه رازی و دسته‌بندی کتیبه های آن ها، تحلیل مضامین کتیبه‌های قرآنی در جهت بازخوانی کاربری مناره هدف اصلی مقاله است. پژوهش حاضر تلاش دارد مفاهیم موجود در این آیات را استخراج، دسته‌بندی و پرکاربردترین مفاهیم را شناسایی و تحلیل کند. جهت دستیابی به این هدف کتیبه‌های قرآنی مناره‌های شیوه رازی که غالباً سلجوقی هستند، به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی شناسایی و در جهت تدقیق متن کتیبه برخی از مناره های مذکور بازدید شده اند. پس از مستندسازی کتیبه ها و شناسایی آیات آن ها، به روش تفسیری - تحلیلی (تحلیل محتوی) متن آیات مورد تحلیل قرار گرفتند. بر اساس مطالعات انجام شده، تکرار مفاهیم «بیان صفات دعوت کنندگان به سوی خدا»، «توحیدی» و «بیان صفات خداوند» در آیات کتیبه های مناره قابل توجه است. در نتیجه آیات این کتیبه ها بیشتر به دو موضوع کلی «نشانه» و «هدایت» پرداخته اند که با توجه به آن ها می توان عملکرد مناره را «رسانه ای برای هدایت» دانست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  158 - تحلیل روایات «شهود معصومان وفات‌یافته، در خواب»
  سید علی اصغر موسوی اطهر
  روایات متعدّد و معتبر، گویای وقوع شهود معصومان وفات‌یافته، در حالت خواب است. گاهی شاهدان، از خود معصومان هستند و گاهی از غیر معصومان؛ اعم از نیکان و بدان. تعدادی از روایات، حکایت‌گر راهکار دیدار نبی ‌مکرّ صلی الله علیه و آله یا یکی از معصومان و یا یکی از وفات‌یافتگان اس چکیده کامل

  روایات متعدّد و معتبر، گویای وقوع شهود معصومان وفات‌یافته، در حالت خواب است. گاهی شاهدان، از خود معصومان هستند و گاهی از غیر معصومان؛ اعم از نیکان و بدان. تعدادی از روایات، حکایت‌گر راهکار دیدار نبی ‌مکرّ صلی الله علیه و آله یا یکی از معصومان و یا یکی از وفات‌یافتگان است. این روایات به همراه روایاتِ مؤکّدِ حقیقی‌بودن دیدار معصومان در خواب، شواهد خوبی برای اثبات امکان شهود معصومان وفات‌یافته است. کیفیت شهود در خواب، از مسائلی است که اندیشمندان اسلامی را به تحلیل وادار کرده و فرضیه‌هایی را مطرح کرده‌اند. مقاله حاضر به گزارش و تحلیل این روایات می‌پردازد. ارائه ادلّه و شواهد روایی با نظم و تحلیلی نو و موجز، از نوآوری‌های این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  159 - الگوی تربیتی قرآن کریم در مواجهه با مخالفان و دشمنان (مطالعه موردی آیه 108 سوره انعام)
  سمیرا قربانخانی علی  اسودی
  اهتمام به مسأله تربیت، موجب شکوفایی و بهبود کیفیت روابط انسان ها با دیگران می شود. از منظر قرآن کریم برقراری ارتباط صحیح، نشانه ادب، شعور و کمال انسانی است. آیه 108 سوره انعام راهکاری تربیتی در عرصه تعاملات بشری ارائه می دهد که با تبیین آن می‌توان گامی در ترسیم الگوی تر چکیده کامل

  اهتمام به مسأله تربیت، موجب شکوفایی و بهبود کیفیت روابط انسان ها با دیگران می شود. از منظر قرآن کریم برقراری ارتباط صحیح، نشانه ادب، شعور و کمال انسانی است. آیه 108 سوره انعام راهکاری تربیتی در عرصه تعاملات بشری ارائه می دهد که با تبیین آن می‌توان گامی در ترسیم الگوی تربیتی قرآنی برداشت. این آیه در مقام تبیین رفتار اجتماعی، الگویی را ارائه می‌کند که با پشتوانه آن می توان رفتار، باور و نگرش را در حوزه ارتباط با مخالفان و دشمنان تغییر داده و به تعامل با آنها، رنگی الهی همراه با آرامش و کامیابی بخشید. بر پایه این آیه، دشنام و بی عفّتی در سخن، زیبنده هیچ انسانی اعم از مسلمان و غیر مسلمان نیست؛ چراکه با تحریک احساسات منفی، زمینه دشمنی، کینه-توزی و انتقام‌جویی در حوزه فردی و اعتقادی، فراهم می‌شود. به همین دلیل ممنوعیت سبّ به عنوان قاعده اساسی این آیه و گفت‌وگو و مدارا به عنوان راهکار مواجهه از آیات دیگر قرآن کریم فهمیده می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  160 - بازخوانی راهکارهای تربیتی در بهبود روابط اجتماعی با تکیه بر قرآن و احادیث
  رضا  نجفی
  آیات متعدّدی از قرآن کریم با موضوع سلامت روابط اجتماعی مرتبط است. در کنار آن، سیره معصومان^ از دغدغه دین در امنیت اجتماعی و بهبود روابط اعضای جامعه حکایت دارد. گسترش روزافزون ناسازگاری در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و افزایش رفتارهای پُرتنش، روابط اعضای جامعه را با پیچیدگ چکیده کامل

  آیات متعدّدی از قرآن کریم با موضوع سلامت روابط اجتماعی مرتبط است. در کنار آن، سیره معصومان^ از دغدغه دین در امنیت اجتماعی و بهبود روابط اعضای جامعه حکایت دارد. گسترش روزافزون ناسازگاری در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و افزایش رفتارهای پُرتنش، روابط اعضای جامعه را با پیچیدگی‌هایی همراه نموده است. از این رو بازشناسی و بازخوانی راهکارهای مؤثّر در بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام ضرورت دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی و تحلیل راهکارهای تربیتی دین در این خصوص می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که عناوینی مانند تحکیم بنیان خانواده، تکریم شخصیت افراد، مهرورزی، حلم و بردباری، تعاون و همکاری، تفاهم و درک متقابل، مشورت‌پذیری، نقدپذیری و میانه‌روی از مهم‌ترین راهکارهای اسلام در بهبود روابط اجتماعی است که در نهایت به کاهش آسیب‌های رفتاری می‌انجامد. به‌علاوه، راهکارهای مذکور دارای روابط معناداری هستند که به تأثیرگذاری یکدیگر کمک می‌کنند. در نتیجه راه بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام، ترکیبی از راهکارهای تربیتی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  161 - دفاع از قرآن کریم و اعجاز آن در سخنان امام حسن عسکری علیه السلام
  زهره اخوان مقدم
  یکی از مباحث علوم قرآنی، همانند‌ناپذیری و اعجاز قرآن است‌ که در زمان نزول و پس از نزول قرآن مورد بحث مسلمانان و سپس مستشرقان قرار‌ گرفته ‌است. از معصومان^ نیز سخنان فراوانی در این زمینه بر جای مانده که سخنان امام ‌حسن عسکری× محور تحقیق حاضر است. همچنین امام عسکری× به تن چکیده کامل

  یکی از مباحث علوم قرآنی، همانند‌ناپذیری و اعجاز قرآن است‌ که در زمان نزول و پس از نزول قرآن مورد بحث مسلمانان و سپس مستشرقان قرار‌ گرفته ‌است. از معصومان^ نیز سخنان فراوانی در این زمینه بر جای مانده که سخنان امام ‌حسن عسکری× محور تحقیق حاضر است. همچنین امام عسکری× به تناسب شرایط زمانه خویش به دفاع از قرآن کریم پرداختند. دلیل انتخاب فرمایشات ایشان به عنوان محور پژوهش، آن است که پردازشی مستقل از احادیث امام عسکری× ذیل موضوع اعجاز و دفاع از قرآن کریم دیده نشد. روش گردآوری اطّلاعات در این نگارش، کتابخانه‌ای و پردازش آن توصیفی ـ تحلیلی است. این پژوهش نشان می‌دهد که در سخنان امام، اشاره به «تحدّی قرآن کریم»، «اعجاز ادبی قرآن»، «اعجاز عدم اختلاف در قرآن»، «وجود اخبار غیبی در قرآن» و «اعجاز هدایتی قرآن»به عنوان جنبه‌های همانندناپذیری این کتاب آسمانی وجود دارد و ایشان با پاسخ به شبهات به دفاع از قرآن می‌پردازند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  162 - بررسی تحلیلی حقوق نسل های آینده از منظر قرآن کریم
  مصطفی  کرمی پور عادل ساریخانی
  یکی از مباحث عدالت بین نسلی، حقوق نسل های آینده است که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را دارد بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان ها و نسل ها است و برای ب چکیده کامل

  یکی از مباحث عدالت بین نسلی، حقوق نسل های آینده است که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را دارد بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان ها و نسل ها است و برای برطرف کردن نیازهای آنان آفریده شده است و هیچ دلیلی مبنی بر تعلق مواهب الهی بر نسل فعلی و برتری آنان به نسل های آینده وجود نداردآیات قرآن کریم مشتمل بر آموزه های مهمی در این زمینه است و خطابات عام قرآنی مبنی بر اینکه آنچه در آسمان و زمین است متعلق به همه انسان ها در هر نسلی می باشد و بدلیل اینکه آیات الهی به صورت قضایای حقیقی بیان شده، علاوه بر نسل کنونی(موجودین)، شامل نسل آینده(معدومین) نیز می شود و بر ضرورت حفاظت از حقوق نسل های آینده و مواهب الهی تاکید دارد و در کنار توجه به بعد معنوی، بشریت را به رعایت حقوق نسل های آینده تشویق نموده و اصول و ضوابطی را برای حفاظت از این امر مقرر نموده است . پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  163 - تناظر میان رویکردهای بیانی قرآن و مکاتب هنری مدرن از حیث مفهوم
  زهرا  عبداله
  پژوهش حاضر بنا بر تصریح قرآنیِ «هيچ چيز نيست مگر آن كه گنجينه ‏هاى آن نزد ماست و آن را جز به اندازه اى معين فرو نمى فرستيم» (حجر:21) و «خداوند از فضل خویش به هر که بخواهد عطا می کند» (جمعه:4)، آفرینش های هنری غرب را از نظر مفهومی شایان تأمل و تدبری دوباره می داند. آنچه چکیده کامل

  پژوهش حاضر بنا بر تصریح قرآنیِ «هيچ چيز نيست مگر آن كه گنجينه ‏هاى آن نزد ماست و آن را جز به اندازه اى معين فرو نمى فرستيم» (حجر:21) و «خداوند از فضل خویش به هر که بخواهد عطا می کند» (جمعه:4)، آفرینش های هنری غرب را از نظر مفهومی شایان تأمل و تدبری دوباره می داند. آنچه در این مقاله مدنظر است بررسی ایده و مبنای نظری مکاتب هنری مدرن و نسبت آنها با رویکرد بیانی برخی مباحث قرآنی است. به عبارت دیگر پژوهش حاضر به این پرسش می پردازد که میان رویکردهای بیانی قرآن و روش های بازنمایی و بیانگری در مکاتب هنری مدرن چه نسبتی وجود دارد؟ منظور از مکاتب هنری مدرن در این پژوهش، برخی از مهم ترین مکاتب و جنبش هایی هستند که از اواخر قرن 19 تاکنون پدید آمده و بر دیگر جریانات هنری معاصر تأثیر گذاشته اند که عبارتند از: رمانتیسیسم، ناتورالیسم، رآلیسم، امپرسیونیسم، پوانتالیسم، سمبولیسم، اکسپرسیونیسم، کوبیسم، فوتوریسم، دادائیسم، کانستراکتیویسم، سورآلیسم، هایپررآلیسم، هنر مفهومی، هنر مشارکتی/تعاملی، آبستراکتیویسم، مینیمالیسم، و دیکانستراکتیویسم (ساختارشکنی). این پژوهش ضمن آن که از نوع کیفی و اکتشافی است، به روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده و از چارچوب نظریة انتقادی متفکرانی چون دلوز و گتاری بهره برده است. بر اساس یافته های این پژوهش، میان شیوة بیانی برخی مباحث در قرآن کریم با رویکرد اتخاذ شده توسط مکاتب و جنبش های هنری مورد تحقیق، از حیث مفهوم، همخوانی و تشابه وجود دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  164 - اثبات اعجاز علمی آیه 189 اعراف و بهره‌گیری از آن در تبیین مبحث لقاح اسپرم و تخمک زیست شناسی پایه یازدهم
  سینا آقائی
  در تفسیر علمی قرآن، آیاتی که جنبه اعجازی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد، از اهمیت بیشتری برخوردارند. اعجاز قرآن، یکی از موضوعات مورد علاقه مفسران و پژوهشگران دینی در عصر حاضر است؛ زیرا به‌وسیله آن می‌توان حقانیت این دین الهی را به اثبات رساند. طرح مباحث دینی به خصوص اعجاز چکیده کامل

  در تفسیر علمی قرآن، آیاتی که جنبه اعجازی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد، از اهمیت بیشتری برخوردارند. اعجاز قرآن، یکی از موضوعات مورد علاقه مفسران و پژوهشگران دینی در عصر حاضر است؛ زیرا به‌وسیله آن می‌توان حقانیت این دین الهی را به اثبات رساند. طرح مباحث دینی به خصوص اعجاز قرآن در کلاس درسی نیز می‌تواند کمک شایانی به جذب دانش‌آموزان به معارف دینی داشته باشد که خلاء چنین فعالیت‌هایی در منابع درسی محسوس است. تاکنون نکات علمی مختلفی از آیات قرآن کریم در ارتباط با مبحث خلقت انسان کشف‌شده است. در این مقاله پژوهشی براساس منابع کتابخانه‌ای، به مقایسه تطبیقی میان نظرات مفسران، لغویون و علم جنین‌شناسی حول آیه 189 سوره مبارکه اعراف پرداخته و با ذکر دلایل متقن، نشان داده می‌شود که قرآن با رازگویی، به نحوه دربرگرفتن تخمک توسط اسپرم‌ها، لقاح بین هسته آنها و تشکیل زیگوت اشاره‌کرده است. لازم به ذکر است از مطالب مرتبط با موضوع که در کتاب درسی زیست‌شناسی پایه یازدهم متوسطه دوم ذکرشده است، جهت تدریسی اثربخش و جذاب، استفاده کرده‌ایم تا بتوان به وسیله آن، دانش‌آموزان را با مفاهیم قرآنی آشنا نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  165 - مطالعه بعد طبیعی آفرینش از دیدگاه قرآن
  زهره   صناعی نژاد
  هر چند از دیدگاه قرآن، هدف نهایی طبیعت شناسی، افزودن معرفت انسان ها نسبت به خداوند و تقرّب به اوست، امّا با بررسی و مطالعه ایات قرآنی، این نکته به دست می اید که قرآن از پرداختن به پدیده های طبیعی، اهداف متوسطی را نیز دنبال نموده است که لازمه و مقدّمه رسیدن به آن هدف نها چکیده کامل

  هر چند از دیدگاه قرآن، هدف نهایی طبیعت شناسی، افزودن معرفت انسان ها نسبت به خداوند و تقرّب به اوست، امّا با بررسی و مطالعه ایات قرآنی، این نکته به دست می اید که قرآن از پرداختن به پدیده های طبیعی، اهداف متوسطی را نیز دنبال نموده است که لازمه و مقدّمه رسیدن به آن هدف نهایی به حساب می ایند این پژوهش به دنبال آن است تا با مطالعه بعد طبیعی آفرینش از دیدگاه قرآن به دست آورد و در ادامه عملکرد بعد طبیعی را در تعامل با چرخه هستی به بحث گذاشته و کلیتی نمودار گونه از روند آفرینشی وی ترسیم نماید. در این راه از روش تحلیلی - تفسیری بهره گرفته شده است که جمع آوری مطالب نیز به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. در پایان این مطالعه نشان می دهد، همان گونه که خداوند با دمیدن روح خلاقه خود در جسم بی جان ، آدمی را می آفریند؛ انسان نیز در مقام جانشین وی با دمیدن روح خلاقـه خـود در کالبـد مـواد خام و بی جـان بـه آنها زندگی می بخشد و بدین سان هنر از انسان زاییده می شود. در طول تاریخ خلقت، طبیعت، گاه خدای انسان و گاه ابزار انسان بوده است. انسان، همواره یا سوار بر طبیعت است و از مظاهر آن، نهایت استفاده را می برد و یا به شدّت، مسحور طبیعت می شود و طبیعت، او را رام خویش می کند و حتّی زندگی او را دستخوش تغییرات اساسی قرار می دهد. بر همین اساس است که رابطه انسان و طبیعت باید با شناخت درست از طبیعت و بر اساس معیارهای عقلانی ترسیم شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  166 - بررسی و نقد دیدگاه اولیور لیمن در باره تعارض وحی و فلسفه
  علیرضا  اسعدی
  مسئله رابطه وحی و فلسفه یکی از مشهورترین مباحث در تاریخ فکر بشر است. در تاریخ اندیشه اسلامی نیز این مبحث از آعاز مطرح شده است و حتی خاورشناسان و نویسندگان تاریخ فلسفه غرب نیز به مسئله تعارض عقل و وحی در اسلام اهتمام ورزیده اند. از جمله اولیور لیمن (1950م-) خاورشناس قرآن چکیده کامل

  مسئله رابطه وحی و فلسفه یکی از مشهورترین مباحث در تاریخ فکر بشر است. در تاریخ اندیشه اسلامی نیز این مبحث از آعاز مطرح شده است و حتی خاورشناسان و نویسندگان تاریخ فلسفه غرب نیز به مسئله تعارض عقل و وحی در اسلام اهتمام ورزیده اند. از جمله اولیور لیمن (1950م-) خاورشناس قرآن پژوه و مفسر غربی فلسفه اسلامی در برخی آثار خود رابطه قرآن و فلسفه را بررسی کرده است. او هر چند نسبت به تاثیر تعالیم قرآنی در فلسفه اسلامی دیدگاه معتدل تری نسبت به بسیاری از خاورشناسان دارد و نقش تعالیم قرآن کریم را در شکل گیری فلسفه اسلامی پذیرفته است اما در مسئله تعارض وحی قرآنی با فلسفه و راه حل فلاسفه اسلامی برای آن، اظهارات تامل برانگیزی را مطرح کرده است. این مقاله با روش توصیفی انتقادی دیدگاه او را در این زمینه بررسی و نقد می کند و ضمن تبیین دیدگاه وی نشان می دهد که اولا تعارض تنها بین فهم عقلی فلسفی و فهم قرآنی بشری واقع می شود و انگاره تعارض وحی و فلسفه در میان خاورشناسان ناشی از قیاس اسلام و قرآن با مسیحیت و کتاب مقدس است. ثانیا برخلاف گفته اولیور لیمن راه حل فلاسفه اسلامی و از جمله ابن رشد، مستلزم فرودست انگاری قرآن و وحی نیست و متهم ساختن فلاسفه مسلمان به اموری همچون انکار علم الهی به جزئیات و یا معاد جسمانی و پیروی از ارسطو در باب نفس، به دلیل برداشت نادرست از بیان آنها توسط مخالفان فلسفه در جهان اسلام و یا خاورشناسان است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  167 - نقد ادلة قرآنی اشاعره در باب رؤیت خدا با تکیه بردیدگاه علامه حلّی وعلامه طباطبایی
  فرحناز رزمی نفیسه  فیاض بخش بابک  عباسی علیرضا  دارابی
  موضوع رؤیت خدا از قدیمی‌ترین مباحث کلامی است که همواره مورد توجه ادیان و مکاتب فکری بشر بوده است. در اسلام نیز اشاعره به عنوان بزرگترین فرقه ی کلامی اهل سنت، دیدگاه خاصی دراین خصوص دارند و رؤیت خدا با چشم را در دنیا محال ولی در آخرت جائز می دانند در مقابل امامیه و از جم چکیده کامل

  موضوع رؤیت خدا از قدیمی‌ترین مباحث کلامی است که همواره مورد توجه ادیان و مکاتب فکری بشر بوده است. در اسلام نیز اشاعره به عنوان بزرگترین فرقه ی کلامی اهل سنت، دیدگاه خاصی دراین خصوص دارند و رؤیت خدا با چشم را در دنیا محال ولی در آخرت جائز می دانند در مقابل امامیه و از جمله علامه حلی با نقد این نظریه و با بررسی ابعاد مختلف آن، با استفاده از آموزه های فلسفی و عرفانی این امر را ناممکن می داند. در عصر ما علامه طباطبائی نیز دقیقترین تحلیل را در مسئله رؤیت با تکیه بر فطرت الهی انسان و رفع حجب و موضوع شهود ارائه نموده است. در این مقاله که از نوع استنادی و روش آن، تحلیل و تبیین محتوا از نوع مقایسه‌ای است، برای اولین بار دیدگاه علامه حلی که در این باب مستدل بحث نموده و حجم بسیاری از آثارش را به خود اختصاص داده در مقابل با دیدگاه اشاعره را مورد بررسی قرار می دهد. سپس به بررسی مقایسه آرای متکلم قرن یازدهم (علامه حلی) با مفسر قرن پانزدهمی (علامه طباطبایی) می پردازد که بیانگر سیر تطور نگاه کلامی فلسفی و تفسیری طی این چهار قرن می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  168 - بررسی تطبیقی سعادت در نظرگاه قرآن و فلسفه: مطالعه‌ای بر مفاهیم و رویکردها
  احمدرضا   شاه سنایی مجتبی جعفری محسن فهیم
  در فرآیند درگیری میان نیروهای خیر و شر در وجود انسان، گاه تمایلات پست بر گرایش‌های عالی و عقل و فطرت آدمی چیره می شود و انسان با گناه، تن به اسارت قوای نازله نفس می دهد. بر این اساس مسئله اساسی پژوهش حاضر پرسمان سعادت است. و در پی پاسخ این سوال هستیم که راه حل قرآن کری چکیده کامل

  در فرآیند درگیری میان نیروهای خیر و شر در وجود انسان، گاه تمایلات پست بر گرایش‌های عالی و عقل و فطرت آدمی چیره می شود و انسان با گناه، تن به اسارت قوای نازله نفس می دهد. بر این اساس مسئله اساسی پژوهش حاضر پرسمان سعادت است. و در پی پاسخ این سوال هستیم که راه حل قرآن کریم جهت رهایی از این ذلت و چگونگی دستیابی به سعادت چیست؟ لذا هدف این نوشتار معناشناسی سعادت در قرآن کریم است؛ اما از آنجا که رویکرد فلسفه نسبت به پرسمان سعادت نیز مورد توجه پژوهش پیش رو است؛ لذا هدف بعدی، معناشناسی و روش دستیابی به سعادت در دستگاه فلسفی با تمرکز بر آرای ملاصدرا است. یافته های پژوهش حاضر که براساس روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که دو واژه «فوز» و «فلاح» معادل های معنایی واژه سعادت در قرآن کریم است. سعادت از دیدگاه قرآن و فلسفه، در نوع خود حائز ارزش است، این پژوهش بر آن است که مفهوم و اصول دستیابی به سعادت از دیدگاه فلسفه را با سویه‌ای تطبیقی موردبررسی قرار دهد و درواقع نسبت به نظرگاه فلسفی ارزش‌گذاری کند. در عرصه روش های نیل به سعادت، قرآن کریم دو دسته عوامل اعتقادی و عملی را مطرح نموده، این در حالی است که در دستگاه فلسفی عمدتاً به روش تزکیه نفس تأکید شده است این مقاله اهتمامی نوین در موضوع حاضر است چراکه پژوهش های سابق به جامعیت این نوشتار نمی باشند وهرکدام یکی از شاخصه ها را بررسی کرده اند.لازم به ذکر است این مقاله برگفته از رساله دکتری نگارنده می باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  169 - تقسیم‌بندی آیات قرآن کریم با تأکید بر گزاره‌شناسی اعتقادی
  یعقوب  فیضی مصطفی عباسی مقدم حمید رضا فهیمی تبار
  قرآن کریم، سرشار از آموزه‌های لازم در موضوعات و ابعاد زندگی بشر است که پایبندی به آنها در عرصۀ اندیشه، گرایش و سلوک، قطعاً سلامت، عافیت و سعادت انسان را در برخواهد داشت. ازآنجاکه همه این گزاره‌ها و آموزه‌ها عین وحی الهی است، قالب‌ها و دسته‌بندی‌های نو و کارآمد، زمینه شن چکیده کامل

  قرآن کریم، سرشار از آموزه‌های لازم در موضوعات و ابعاد زندگی بشر است که پایبندی به آنها در عرصۀ اندیشه، گرایش و سلوک، قطعاً سلامت، عافیت و سعادت انسان را در برخواهد داشت. ازآنجاکه همه این گزاره‌ها و آموزه‌ها عین وحی الهی است، قالب‌ها و دسته‌بندی‌های نو و کارآمد، زمینه شناخت بیشتر معارف وحیانی را فراهم آورده و موجب توجه دقیق و همه‌جانبه و متناسب به جملگی آیات می‌گردد و از افراط‌وتفریط در باور و عمل به آنها بازمی‌دارد. تقسیم گزاره‌ای، در بخش‌بندی موضوعات قرآنی (مانند عقاید، احکام، اخلاق، قصص) به‌عنوان روشی جدید موجب کسب اطلاع دقیق و آماری از میزان اهتمام قرآن به هر دسته از موضوع‌ها و مطالب قرآنی می‌گردد. این مقاله در پی آن است که به معرفی تقسیم گزاره‌ای پرداخته و ضرورت، انواع و چگونگی آن را تبیین نماید و به این نتیجه می رسد که آیات قرآنی را می توان به چهار دسته زیر تقسیم کرد: الف) گزاره‌های اخلاقی در قرآن ب) گزاره‌های فقهی در قرآن ج) گزاره‌های داستانی در قرآن د) گزاره‌های اعتقادی در قرآن. گزاره های اعتقادی را نیز می توان به چهار دسته مربوط به توحید، معاد، نبوت و عدل تقسیم نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  170 - مؤلفه‌های حلم و بردباری از نگاه قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم‌اسلام)
  زینب ملکی بابهویزی محمدرضا ابویی مهریزی اعظم اعتمادی فرد
  از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمی‌گردد. حلم؛ یکی از برترین خصلت‌های اخلاقی است که در زندگی اجتماعی و در تعامل با دیگران محقق می‌شود و در آیات متعددی از قرآن کریم و روایات مخ چکیده کامل

  از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمی‌گردد. حلم؛ یکی از برترین خصلت‌های اخلاقی است که در زندگی اجتماعی و در تعامل با دیگران محقق می‌شود و در آیات متعددی از قرآن کریم و روایات مختلف صادره از ائمه‌ی معصومین(علیهم‌السلام) مورد توجه قرار گرفته است. این فضیلت از صفات خداوند متعال و برخی از پیامبران شمرده شده است. در اهمیت حلم همین بس که انسان برای رسیدن به سعادت، راهی جز تزکیه و تهذیب نفس که همان کسب مکارم و فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است، ندارد و حلم یکی از مؤلفه‌های مهم و مؤثر در این زمینه به شمار می‌رود؛ از این رو باید با تکیه و عمل به دستورات قرآن کریم و به‌کارگیری سیره‌ی گفتاری، رفتاری و عملی ائمه‌ی معصومین(علیهم‌السلام) در جهت تخلّق به حلم و اصلاح خود و همه‌ی افراد حاضر در عرصه‌ی اجتماع کوشید تا شاهد جامعه‌ای معتدل، عزت‌مند و آرام باشیم. در مقاله‌ی حاضر که به روش کتابخانه‌ای و به شیوه توصیفی-‌ تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت حلم، ایمان، عقل، کظم غیظ، صبر، تواضع، وقار، علم، سکوت و عفو و گذشت به‌عنوان مهم‌ترین مؤلفه‌های این فضیلت اخلاقی از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  171 - بررسی مفهومی و مصداقی استقامت در قرآن و سنّت با تأکید بر اقتصاد مقاومتی
  سیدمحمدعلی  حسینی فر جعفر تابان محسن  طاهری
  این مقاله با موضوع «بررسی مفهومی و مصداقی استقامت در قرآن و سنّت با تأکید بر اقتصاد مقاومتی» بر آن است که با بررسی آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع) و همچنین سیری در منابع و کتابهای مرتبط، به بحث پیرامون موضوع بپردازد و بتواند به بخشی از سوالات و مشکلات در این خصوص چکیده کامل

  این مقاله با موضوع «بررسی مفهومی و مصداقی استقامت در قرآن و سنّت با تأکید بر اقتصاد مقاومتی» بر آن است که با بررسی آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع) و همچنین سیری در منابع و کتابهای مرتبط، به بحث پیرامون موضوع بپردازد و بتواند به بخشی از سوالات و مشکلات در این خصوص بپردازد. روش این پژوهش باتوجه به امکانات و منابع موجود روش توصیفی- تحلیلی می باشد همچنین در انجام این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که: در درجه اول استقامت در زمینه ی اقتصاد نقش مهمی در بالندگی کشور و رساندن ملت به سعادت و کمال دارد. نتیجه دیگری که از این پژوهش به دست می آید شناسایی استقامت است که با شناخت ویژگی-های آن به این نتایج رسیدیم که استقامت دارای ویژگی هایی چون ولایت مداری، عدالت، استقلال و ... است. دانسته شد استقامت، فرهنگ ولایتمداری است یعنی حرکت در مسیر راستین خدا در تمام امور زندگی ما حاضر باشد. همچنین فهمیدیم استقامت، فرهنگ سختی و تکلیف است، یعنی همراه با استقامت باید صبر و تحمل باشد، البته نتایج آن نیز به موازات این سختی ها بزرگ اند. یکی دیگر از ویژگی های استقامت در زمینه اقتصاد، سعی و تلاش و قناعت ورزیدن است. یکی دیگر از بخش های این پژوهش بررسی موانع پیش روی استقامت در زمینه اقتصاد مقاومتی بود. از جمله موانع، می توان به بروز فساد اقتصادی در کشور اشاره کرد که به نوعی مهمترین مانع پیش روی استقامت است زیرا تاثیر زیادی روی افکار و روحیه افراد دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  172 - تحلیل شناختی انسان‌وارگی در گفتمان قرآنی برمبنای نظریۀ فضاهای ذهنی و ادغام
  کبری راستگو مریم  حسامی
  نظریۀ "فضاهای ذهنی و ادغام" به‌عنوان یکی از الگوها و ابزارهای نسبتا نوظهور دانش زبان‌شناسیِ شناختی، نقش بسزایی در معناشناسی قرآن و تحلیل سازوکارهای معنایی این کلام وحیانی دارد. براین اساس پژوهش حاضر برآن است تا به‌منظور تسهیل درک مفهومی شگرد بیانی "انسان‌وارگی" و اقامۀ چکیده کامل

  نظریۀ "فضاهای ذهنی و ادغام" به‌عنوان یکی از الگوها و ابزارهای نسبتا نوظهور دانش زبان‌شناسیِ شناختی، نقش بسزایی در معناشناسی قرآن و تحلیل سازوکارهای معنایی این کلام وحیانی دارد. براین اساس پژوهش حاضر برآن است تا به‌منظور تسهیل درک مفهومی شگرد بیانی "انسان‌وارگی" و اقامۀ پاسخی درخور به دلایل معنایی در ورای کاربست این صنعت در آیات و مفاهیم قرآنی، از این الگوی شناختی سود جوید. پژوهش پیشِ‌رو، ضمن کاربست روش توصیفی-تحلیلی در تحلیل داده‌های قرآنی نشان داد که آرایۀ انسان‌وارگی اساسا در ذهن و زبان رخ می‌دهد، و همان‌گونه که محسوسات معمولا اساسی تجربی برای انعکاس مفاهیم انتزاعی و مجرد هستند، قرآن کریم نیز حقایق عقلی بسیاری را در مقیاس بشری و متناسب با مخاطب انسانی تبیین کرده است. رهیافت دیگر اینکه یکی از انگیزه‌های کاربست انسان‌وارگی در گفتمان قرآنی، فلسفۀ وحدت وجود است؛ طبق این فلسفه، همۀ پدیده‌های محسوس و انتزاعی جهان هستی درهم آمیخته و متحد می‌باشند. همچنان‌که یکی از اهداف فرعی نظریۀ فضاهای ذهنی و ادغام، حرکت از کثرت به وحدت است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  173 - نقد دیدگاه اليور لیمن درباره تعارض وحی و فلسفه
  علیرضا  اسعدی
  مسئلة رابطة وحی و فلسفه یا نزاع عقل و دین از مشهورترین مباحث چالش‌برانگیز در تاریخ اندیشة اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون در میان دانشمندان بزرگ اسلامی، اعم از شیعه و اهل سنت مطرح بوده و بتبع آن به حوزة مطالعات اسلامی خاورشناسان نیز راه یافته است. اليور لیمن (1950م) خ چکیده کامل

  مسئلة رابطة وحی و فلسفه یا نزاع عقل و دین از مشهورترین مباحث چالش‌برانگیز در تاریخ اندیشة اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون در میان دانشمندان بزرگ اسلامی، اعم از شیعه و اهل سنت مطرح بوده و بتبع آن به حوزة مطالعات اسلامی خاورشناسان نیز راه یافته است. اليور لیمن (1950م) خاورشناس، قرآن پژوه و مفسر غربی فلسفة اسلامی در برخی آثار خود رابطة قرآن و فلسفه را بررسی کرده است. او با اتخاذ موضعی معتدلتر نسبت به بسیاری از خاورشناسان، ضمن اذعان به سازگاری وحی و فلسفه با یکدیگر، نقش تعالیم قرآن‌کریم را در شکلگیری فلسفة اسلامی پذیرفته است اما در تحليل اصل تاریخی تعارض و ارزیابی راه‌حل فلاسفة اسلامی، نکاتي تأمل‌برانگیز مطرح کرده است. این مقاله با روش توصیفی ـ انتقادی، به تبیین و نقد دیدگاه او پرداخته و نشان میدهد: که اولاً، تعارض تنها بین فهم عقلی فلسفی و فهم قرآنی بشری واقع میشود و انگارة تعارض وحی و فلسفه در میان بسیاری از خاورشناسان ناشی از قیاس اسلام و قرآن با مسیحیت و کتاب مقدس است. ثانیاً، برخلاف گفتة اليور لیمن راه‌حل فلاسفة اسلامی و ازجمله ابن‌رشد، مستلزم فرودست انگاری قرآن و وحی نیست و متهم ساختن فلاسفة مسلمان به اموری همچون انکار علم الهی به جزئیات و یا معاد جسمانی و پیروی از ارسطو در باب نفس، بدلیل برداشت نادرست از بیان آنها توسط مخالفان فلسفه در جهان اسلام یا خاورشناسان است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  174 - کاربرد منطق در کشف برهان صدیقین (با تقریر صدرالمتألهین) از آیۀ 53 سورۀ فصلت
  احمد  ملکی
  <p>برهان صدیقین درصدد است بدون وساطت مخلوقات، وجود حق ـ&zwnj;تبارک و تعالی&zwnj;ـ را اثبات نماید. این منهج را فارابی طرح کرده و ابن&zwnj;سینا با تقریر برهان &laquo;امکان و وجوب&raquo;، بر آن جامه تحقق پوشاند. صدرالمتألهین به &laquo;صدیقین بودن&raquo; به تقریر ابن&zwnj;س چکیده کامل

  <p>برهان صدیقین درصدد است بدون وساطت مخلوقات، وجود حق ـ&zwnj;تبارک و تعالی&zwnj;ـ را اثبات نماید. این منهج را فارابی طرح کرده و ابن&zwnj;سینا با تقریر برهان &laquo;امکان و وجوب&raquo;، بر آن جامه تحقق پوشاند. صدرالمتألهین به &laquo;صدیقین بودن&raquo; به تقریر ابن&zwnj;سینا معترض شده و خود او برهانی مبتنی بر روش مذکور ارائه کرده است. حال پرسش اینست آیا با توجه به ضوابط منطقی، میتوان این برهان ـ&zwnj;که نتیجۀ تلاشهای بزرگان فلاسفۀ اسلامی، از فارابی تا ملاصدراست&zwnj;ـ را از قرآن&zwnj;کریم استنباط نمود و ادعا کرد قرآن این حقیقت را چندین قرن قبل از فارابی، بوعلی و صدرالمتألهین، بیان نموده است؟ این پژوهش با روش توصیفی&zwnj;ـ&zwnj;تحلیلی و با کاربرد قواعد علم منطق، برهان مزبور را از آیۀ 53 سورۀ فصلت کشف و استنباط کرده و با تبیین هر کدام از صغرا و کبرای برهان، نشان داده است که چگونه میتوان هر یک را از آیۀ مذکور استنباط نمود. بثمر نشاندن این تحقیق، اولاً، نمونه&zwnj;یی از عقلانی بودن مفاهیم قرآن، ثانیاً، جلوه&zwnj;یی از تفکیک&zwnj;ناپذیری قرآن و برهان بصورت عینی و مصداقی، و ثالثاً، جنبه&zwnj;یی از اعجاز علمی این کتاب آسمانی است.</p> پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  175 - نقد آراء ابن‌عربی دربارۀ مفهوم تجلی بر مبنای قرآن و روایات شیعه
  فرشته  سمیعی امیر   توحیدی محمد کاظم  رضازاده جودی
  «تجلی» اصطلاح و مفهومی پر کاربرد در سنت اسلامی است که تفسیر آن تأثیری بسزا در مبانی اخلاقی، معرفتی و باورهای دینی دارد. سابقۀ کاربرد اصطلاح به قرآن کریم و برخی احادیث بازمیگردد و سپس، اندیشمندان مسلمان، تفسیرهایی متعدد از آن ارائه کرده‌اند. این اصطلاح پیش از ابن‌عربی، ب چکیده کامل

  «تجلی» اصطلاح و مفهومی پر کاربرد در سنت اسلامی است که تفسیر آن تأثیری بسزا در مبانی اخلاقی، معرفتی و باورهای دینی دارد. سابقۀ کاربرد اصطلاح به قرآن کریم و برخی احادیث بازمیگردد و سپس، اندیشمندان مسلمان، تفسیرهایی متعدد از آن ارائه کرده‌اند. این اصطلاح پیش از ابن‌عربی، بیش از هر چیز، مفهومی سلوکی بود که چگونگی تقرب وجودی‌ـ‌معرفتی سالک به حضرت حق، از طریق کنار رفتن حجابها و آشکار شدن افعال و صفات و ذات حق‌تعالی، را توضیح میداد، اما دیدگاههای ابن‌عربی درباب تجلی، با دیگران متفاوت بوده و تعابیر او در اینباره خاص خود اوست. پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، به بررسی مفهوم تجلی در آراء ابن‌عربی و مقایسۀ آن با آیات و روایات اسلامی میپردازد تا اشتراکات و افتراقات این‌دو دیدگاه روشن گردد. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که آراء ابن‌عربی در مباحثی مهم ‌همچون تعریف تجلی، مثلیت، ذات یا عدم محض، قضاوت مطلق دربارۀ ذات خداوند، حدود محدود، تصورات انسان از خداوند، تجلی خداوند در روز قیامت و تجلی انکار، تفاوتها و تعارضهایی برجسته با آیات و روایات اسلامی در مورد مفهوم «تجلی»، دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  176 - مفهوم ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، زمینه‌های آن و راهکار جلوگیری از فعّالیت سوء «عین» در قرآن و حدیث
  احمد عسکری
  ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، آسیب یا نقصانی است که از ناحیه برخی افراد به‌دلیل دشمنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گناه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تعجّب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، حسادت و یا دلایل دیگر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایجاد می‌‌‌شود و برای رفع آثار بد آن راهکارهایی بیان شده است. دیدگاه‌ها دربار چکیده کامل

  ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، آسیب یا نقصانی است که از ناحیه برخی افراد به‌دلیل دشمنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گناه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تعجّب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، حسادت و یا دلایل دیگر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ایجاد می‌‌‌شود و برای رفع آثار بد آن راهکارهایی بیان شده است. دیدگاه‌ها درباره ماهیت و زمینه‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم متفاوت است. عدّه‌ای به حقیقت آن معتقدند و در برابر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گروهی اعتقاد دارند که ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم حقیقت ندارد. آموزه‌‌‌‌های دینی به واقعیّت و تأثیرات ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم اشاره می‌کند. هدف این نوشتار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تصحیح باورها درباره ماهیّت و تأثیرات این پدیده است. پژوهش حاضر با بررسی نگاشته‌های موجود در زمینه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، به نقش عواملی مانند گناه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، حسد و تعجّب در پیدایش این پدیده پرداخته و دو راهکار برای پیشگیری از چشم‌زخم از سوی چشم‌زننده مطرح می‌کند. این نوشتار در دو بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، «چیستی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چشم‌زخم» و «زمینه‌‌‌‌های چشم‌زخم» تنظیم شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  177 - مأخذشناسی توصیفی آثار جدید درباره آیه امامت ابراهیم× (آیه 124 سوره بقره)
  کاظم استادی
  از قرون نخستین اسلامی تاکنون، رسائل و کتاب‌های بسیاری درباره مسأله جانشینی پیامبر’، امامت اهل ‌بیت و نیز مناقشات درباره آن، به ویژه در میان شیعیان، نوشته شده است. به عقیدۀ شیعیان، در آیات متعدّدی از قرآن مجید، بیان و اثبات امامت ائمّه طاهرین وجود دارد. در دورۀ کنونی، بس چکیده کامل

  از قرون نخستین اسلامی تاکنون، رسائل و کتاب‌های بسیاری درباره مسأله جانشینی پیامبر’، امامت اهل ‌بیت و نیز مناقشات درباره آن، به ویژه در میان شیعیان، نوشته شده است. به عقیدۀ شیعیان، در آیات متعدّدی از قرآن مجید، بیان و اثبات امامت ائمّه طاهرین وجود دارد. در دورۀ کنونی، بسیاری از نوشته‌های پیرامون امامت، به آیات قرآن و از جمله آیه ابتلای ابراهیم (بقره، 124)، به عنوان مهم‌ترین دلیل قرآنی بر اثبات امامت و برخی از مختصّات آن، پرداخته‌اند. با توجّه به اهمّیت آیه ابتلا در موضوع امامت و تفاسیر مختلفی که درباره آن ارائه شده، لازم است تحقیقات بیشتر و جدیدتری درباره این آیه صورت گیرد. پژوهشگران علاقه‌مند به این حوزه، نیازمند مأخذ‌شناسی آثار پیرامون آیه ابتلا به ویژه شناخت آثار دهه‌های اخیر هستند. در نگاشته حاضر، 3۶ اثر جدید درباره آیه ابتلا شناسایی و معرّفی گردیده است. در آخر این تحقیق، عناوین و موضوعات جدیدی، برای انجام پژوهش‌های تازه درباره این آیه پیشنهاد شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  178 - قمر در عقرب، شناخت، امور ممنوع و راه‌های رهایی
  علی انجم شعاع
  روایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیده‌ای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آورده‌اند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کرده‌اند و گروهی دیگر، راه‌هایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نموده‌اند. در این پژوهش، هر دو دسته از روای چکیده کامل

  روایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیده‌ای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آورده‌اند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کرده‌اند و گروهی دیگر، راه‌هایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نموده‌اند. در این پژوهش، هر دو دسته از روایات، تبیین می‌شود. تاکنون بررسی جامعی درباره احادیث این پدیده‌ نجومی انجام نگرفته؛ درحالی‌که پرداختن به آن، به دلیل ابتلای عمومی، داشتن عواقب و جدّیت معصومان علیهم السلام در بیان این موضوع، ضروری است. شناخت این پدیده و راهکارهای رهایی از عواقب آن، می‌تواند افرادی که مجبور به انجام کاری در این اوقات هستند کمک نماید. در متن حاضر، ابتدا توضیحاتی درباره شناخت این پدیده و میزان نفوذ آن ارائه شده و سپس برخی از کارهایی که در هنگام قمر در عقرب نهی شده، تبیین می‌گردد. در پایان، راهکارهایی برای رهایی از عواقب این پدیده بیان خواهد شد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  179 - بایسته‌ها و معیارهای انفاق بر پایه نصوص وحیانی
  محسن شهیدی
  توجّه به مفهوم انفاق از منظر قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام سبک صحیح و اسلامی هزینه کردن مال را برای انسان نمایان می‌سازد. نوشتار حاضر، پژوهشی نظری در حوزه فرهنگ قرآنی است که با روش بنیادی ـ توصیفی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای و با هدف یافتن بایسته چکیده کامل

  توجّه به مفهوم انفاق از منظر قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام سبک صحیح و اسلامی هزینه کردن مال را برای انسان نمایان می‌سازد. نوشتار حاضر، پژوهشی نظری در حوزه فرهنگ قرآنی است که با روش بنیادی ـ توصیفی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای و با هدف یافتن بایسته‌ها و معیارهای انفاق از منظر نصوص وحیانی تدوین شده است. در این راستا موضوعات کلّی اخلاص، اعتدال، کیفیت و کمیّت انفاق، اولویت بندی مصرف و شرایط دیگر انفاق از آیات قرآنی استخراج گشته و سپس با توجّه به منابع تفسیری و روایات معصومان علیهم السلام بررسی شده‌اند. شناخت و رعایت این معیارها، سبک انفاق و هزینه‌کرد اموال در معیشت دینی انسان را بر اساس آموزه‌های قرآنی و روایی، رشد داده و فرهنگ انفاق را در جامعه جاری می‌سازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  180 - باب اشتغال از دیدگاه نحو معناگرا در کتاب معانی النحو با تطبیق بر آیات قرآن کریم
  علی تحویلیان
  بحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد می‌کند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوب‌های دیگر مانند تقدیم مفعول‌به، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می چکیده کامل

  بحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد می‌کند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوب‌های دیگر مانند تقدیم مفعول‌به، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می¬کند. در کتب نحوی بحث‌های فراوانی پیرامون بررسی احکام لفظی باب اشتغال مطرح شده امّا غرض استعمالی این باب کمتر مورد توجّه قرار گرفته¬ است. به همین دلیل در این نگاشته تلاش شده تا با تکیه بر کتاب «معانی النحو» اثر فاضل سامرّایی به شناخت معنای باب اشتغال و تطبیق آن بر آیات قرآن کریم پرداخته ‌شود. ساختار باب اشتغال، از جهت خبردادن از اسم پیشین، شبیه مبتدا و خبر است ولی وجود تفاوت اعرابی و اسلوب خاص، سبب شده است که نوعی اِخبار ثانوی و فرعی در آن صورت پذیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  181 - معرّفی یکصد منبع برای پژوهش دربارۀ کتاب فصل الخطاب محدّث نوری
  کاظم استادی
  کتاب «فَصلُ الخِطاب فی تَحریفِ کِتابِ رَبّ الاَرباب» اثر میرزا حسین نوری (م1320ق)، جنجالی¬ترین کتاب قرآنی دو قرن اخیر می‌باشد که در آن حدود هزار روایت مطرح نموده است. با توجّه به موقعیّت و شخصیّت محدّث نوری و تأثیرگذاری کتاب وی در مناقشات کلامی میان شیعه و اهل ‌سنّت و چکیده کامل

  کتاب «فَصلُ الخِطاب فی تَحریفِ کِتابِ رَبّ الاَرباب» اثر میرزا حسین نوری (م1320ق)، جنجالی¬ترین کتاب قرآنی دو قرن اخیر می‌باشد که در آن حدود هزار روایت مطرح نموده است. با توجّه به موقعیّت و شخصیّت محدّث نوری و تأثیرگذاری کتاب وی در مناقشات کلامی میان شیعه و اهل ‌سنّت و نیز اهمّیت فوق‌ العادۀ مسأله، لازم می‌نمود تا مأخذشناسی‌ جدید و به‌روزی که در آن، مشخّصات غالب نوشته‌های پیرامون کتاب فصل ‌الخطاب وجود داشته باشد، در دسترس پژوهشگران قرار گیرد تا با توجّه به آن به پاسخگویی به شبهات و تحقیقات جدید در این زمینه بپردازند. در مقاله حاضر، مجموعه‌ای با حدود یکصد عنوان از منابع پیرامون کتاب فصل الخطاب، با اطّلاعات شناسنامه‌ای، معرّفی شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  182 - اصول اخلاقی پیامبر(ص) در جنگها بر اساس سیره تاریخی پیامبر(ص) و قرآن
  مهدی  عابدی سید محمدرضا حسینی محمد طاهر  یعقوبی
  اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر (ص) تربیت و آموزش حکمت معرفی شده است و پیامبر(ص) چون حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند بنابراین در مواقع مختلف با اخلاق مداری و پایبندی به ا چکیده کامل

  اخلاق و اصول اخلاقی یکی از جنبه های مهم دین اسلام و از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو در قرآن کریم یکی از اهداف بعثت پیامبر (ص) تربیت و آموزش حکمت معرفی شده است و پیامبر(ص) چون حاکمیت دین اسلام را بر عهده داشتند بنابراین در مواقع مختلف با اخلاق مداری و پایبندی به اصول اخلاقی رفتار می نمودند. از جمله صحنه هایی که پیامبر در آن قرار می گرفتند زمان های جنگ بود که سعی در رعایت اصول اخلاقی داشتند. آنچه در این نوشتار مدنظر قرار دارد این است پیامبر (ص) هنگامی که در صحنه های مختلف جنگ قرار می گرفتند چه نوع برخوردی داشتند و درواقع این موضوع از طریق قرآن و سیره تاریخی پیامبر(ص) مورد بررسی قرار می گیرد. آنچه از این پژوهش به دست می آید این است که بر خلاف نظر مستشرقان که غزوات پیامبر را بر پایه خشونت و کسب غنیمت تفسیر نموده اند، پیامبر در جنگهای خود به اصول اخلاقی پایبند بوده و تمام تلاش خود را می کردند که مکارم اخلاقی از جمله عطوفت و مهربانی، وفای به عهد و صبر و استقامت و..... را به مسلمانان آموزش بدهند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  183 - کنکاشی زیباشناسانه بر خطابات قرآن کریم
  محمد  طاهری گندمانی محمدرضا حاجی اسماعیلی مهدی  مطیع
  قرآن کریم با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت ها و لطایف سخن از جانب خداوند تعالی به منظور هدایت بشر بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است. این کتاب شریف بعنوان معجزه بیانی خداوند دارای مولفه های زیبایی شناختی فراوانی می باشد. خطاب و خطابات الهی بکار گرفته شده در قرآن کریم از نظر س چکیده کامل

  قرآن کریم با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت ها و لطایف سخن از جانب خداوند تعالی به منظور هدایت بشر بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است. این کتاب شریف بعنوان معجزه بیانی خداوند دارای مولفه های زیبایی شناختی فراوانی می باشد. خطاب و خطابات الهی بکار گرفته شده در قرآن کریم از نظر ساختار، معانی و اهداف آنها و همچنین صنایع زیبای ادبی بکار گرفته شده در این زمینه از جمله این موارد می باشند. نوشته حاضر سعی دارد با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از آیات الهی و مطالب و نظرات اندیشمندان میان رشته ای به این سوال پاسخ دهد که نقش زیباشناختی خطاب و خطابه در قرآن چیست، چه ویژگیها و چه نتایج و تاثیراتی بر مخاطبین دارد؟ نتایج حاصل از پژوهش حاکی از این است که قرآن کریم از خطابه و عناصر و ظرفیت های زیبایی شناختی آن در کنار بسیاری مولفه های زیباشناختی بیانی قرآن جهت ایجاد حداکثر احساس و اداراک در مخاطبین و نهایتاً شکل گیری تاثیرات مورد نظرش بهره برداری نموده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  184 - معنا و هدف زندگی در افق اندیشۀ مدرنیته و نقد آن بر اساس مبانی قرآنی
  سید محمد  نورالهی محمد  رضائی اصفهانی محمود قیوم زاده
  هدف این پژوهش عبارت است از یک بررسی تطبیقی میان اهداف سبک زندگي قرآنی و مدرنیته است که تمایز آن دو را مشخص می‌کند و نتایج و پیامدها و فواید و ثمره هر کدام را مورد کاوش قرار می‌دهد تا مشعل هدایت‌گری برای هر پرسشگر و جوینده حقیقت باشد. به این منظور با تأکید بر روش توصیفی چکیده کامل

  هدف این پژوهش عبارت است از یک بررسی تطبیقی میان اهداف سبک زندگي قرآنی و مدرنیته است که تمایز آن دو را مشخص می‌کند و نتایج و پیامدها و فواید و ثمره هر کدام را مورد کاوش قرار می‌دهد تا مشعل هدایت‌گری برای هر پرسشگر و جوینده حقیقت باشد. به این منظور با تأکید بر روش توصیفی –تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای و رویکرد علمی– دینی به مطالعه آموزه‌های قرآن کریم و دیدگاه‌های اندیشمندان مدرنیته پرداختیم. دستاورد اصلی این تحقیق این است که با بیان تفاوت‌های عمده بین اهداف آن دو کارآمدی و نتایج را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم تا هر پویشگر بتواند با آگاهی بیشتر و راحت‌تر انتخاب کند و راه را بپیماید و به زندگي جاودانه دست يابد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  185 - نقش نظام اخلاقی قرآن کریم در سلامت جسم انسان
  عنایت  شریفی
  سلامت جسمانی به عنوان یکی از ابعاد سلامت در کنار سلامت معنوی، روانی و اجتماعی در بسیاری از نظام ها و مکاتب مورد توجّه قرار گرفته است .در این میان قرآن کریم با تبیین مفاهیم اخلاقی با وسعتی در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان، در صدد تبیین یک نظام فکری و معرفتی به چکیده کامل

  سلامت جسمانی به عنوان یکی از ابعاد سلامت در کنار سلامت معنوی، روانی و اجتماعی در بسیاری از نظام ها و مکاتب مورد توجّه قرار گرفته است .در این میان قرآن کریم با تبیین مفاهیم اخلاقی با وسعتی در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان، در صدد تبیین یک نظام فکری و معرفتی به نام«نظام اخلاقی» مشتمل بر سه عنصر مرتبط و منسجم؛ اهداف، مبانی و اصول می¬باشد.و با دور روش پیشگیری و درمان در صدد تأمین و ارتقای سلامت معنوی انسان می¬باشد. از این رو این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که نقش نظام اخلاقی قرآن چگونه بر سلامت جسم انسان تأثیرگذار می‌باشند؟ نظام اخلاقی قرآن با دو روش؛ پیش گیری و درمان در صدد تأمین سلامت جسم انسان می باشد .آگاهی بخشی، زدودن رذایل اخلاقی، رعایت بهداشت و پاگیزگی در ابعاد، پاگیزگی بدن و لباس و بهداشت جنسی و بهداشت تغذیه از روش¬های پیش¬گیری نظام اخلاقی قرآن در سلامت جسم می¬باشند. روش¬های درمان به دو بخش روش درمان از طریق اسباب باطنی و معنوی و درمان از طریق اسباب ظاهری تقسیم می¬شوند. تقوا، صله رحم، نماز ، قرآن ، دعا، توبه و استغفار از روش-های اسباب باطنی و روزه داری، پرهیز از اسراف و پرخوری انیز مهم‌ترین اسباب مادی در سلامت جسم می¬باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  186 - ویژگی های فرهنگی مهاجرین و بازتاب آن در قرآن و احادیث
  ماندانا ازوجی محمدعلی میر مهدی افچنگی حامد خانی
  مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام، اساسی‌ترین نقش را در شکل‌گیری حکومت اسلامی ایفا کرد و از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان مشرکان باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به شبه جزیره العرب می چکیده کامل

  مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام، اساسی‌ترین نقش را در شکل‌گیری حکومت اسلامی ایفا کرد و از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان مشرکان باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به شبه جزیره العرب می‌شود. مهاجرین به کسانی می‌گویند که ساکن مکه بودند و بعد از مسلمان شدن به امر پیامبر اکرم(ص) به مدینه هجرت کردند و با توجه به این موضوع مهاجرین با هجرت خود در ترویج اسلام و همچنین اشاعه فرهنگ‌ها، باورها، ارزش‌ها، اعتقادات و آداب و رسوم جدید نقش داشتند و در این راه نیز متحمل سختی‌های بسیاری شدند. به همین سبب پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) به مهاجرین توجه و التفات ویژه‌ای داشتند، چراکه آنان زندگی مادی و اموال خود را در خدمت دعوت او قرار دادند و با هجرت خود صدای اسلام را به گوش جهان رساندند و قرآن کریم نیز از آنان به نیکی یاد کرده است که در قرآن کریم آیاتی در بیان ویژگی‌های مهاجرین وارد شده از جمله خصوصیات بارز مهاجران: اخلاص، صبر، استقامت و توکل به خداوند متعال را می‌توان برشمرد. از این رو در این مقاله به ویژگی های فرهنگی مهاجرین و بازتاب آن در قرآن و احادیث پرداخته شده است و روش این تحقیق کتابخانه ای است. تلاش شده است تا ابعاد مختلف فرهنگی و رابطه بین جایگاه مهاجرین و تاثیر حضور آنان در جامعه مورد بررسی قرار گیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  187 - درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی
  صالح نبی  حمدامین عزیز  جوانپور هروی حسین نوروزی تیمورلویی
  پژوهش حاضر با هدف بررسی درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی به نگارش درآمده است. پژوهش به¬لحاظ ماهیت کیفی و به¬لحاظ روش، توصیفی¬ـ¬تحلیلی می¬باشد که به¬صورت کتابخانه¬ای (اسنادی) گردآوری شده است. یافته¬ها حاکی از آنست که زینت آسمان بهره¬های زیادی مانند هدایت در چکیده کامل

  پژوهش حاضر با هدف بررسی درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی به نگارش درآمده است. پژوهش به¬لحاظ ماهیت کیفی و به¬لحاظ روش، توصیفی¬ـ¬تحلیلی می¬باشد که به¬صورت کتابخانه¬ای (اسنادی) گردآوری شده است. یافته¬ها حاکی از آنست که زینت آسمان بهره¬های زیادی مانند هدایت در زمین و دریا، تعیین جهات ویژه و ماهیانه¬های خورشیدی و فصلهای سال دارد. تنوع رنگ ستارگان نشان¬دهنده تفاوت درجه طلوع و غروب آنهاست و رنگ زینت آسمان با استفاده از سیارات، ستارگان و منزلگاهها و قوانین آن، درجه نزدیکی و دوری از زمین را مشخص می¬کند؛ نزدیکترین به زمین، کمترین درجه ظاهر شدن را دارد و هرچه کمتر درجه ظاهر شود، نشانه نزدیک بودن به زمین است و بالعکس. همچنین، اندازه ستاره¬ها در درجه ظاهر شدن آن تاثیر دارد و ستاره-های بزرگتر زودتر ظاهر می¬شوند. علاوه بر این، موقعیت ماه، نور آن را مشخص می¬کند و هرچه ماه از زمین دورتر شود، نور آن افزایش می¬یابد و بالعکس. می¬توان گفت، قرآن کریم اسبقیت خود را پیش از حقایق علمی ثابت (مفاهیم علمی و اخترشناسی) درباره زینت آسمان و تطابق زمانی آنها با معیارهای فیزیکی معاصر، تایید کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  188 - سرشت انسانی و فطرت الهی و تمایز زن و مرد در فرهنگ قرآنی
  عصمت   عبدالهی فاطمه  خلیلی طیبه   عارف نیا
  از موضوعات اساسی و مهم در مورد زن ومرد، این است که آیا زن و مرد حقیقت و فطرت واحدی دارند و آثاری مشابه دارند یا این که هر یک انسانیت یا فطرتی متفاوت و متمایز دارند؟هدف ازاین تحقیق شناخت دیدگاه های قرآن کریم در زمینه وجه تمایز زن و مرد و نمایاندن آن به پیروان قرآن می باش چکیده کامل

  از موضوعات اساسی و مهم در مورد زن ومرد، این است که آیا زن و مرد حقیقت و فطرت واحدی دارند و آثاری مشابه دارند یا این که هر یک انسانیت یا فطرتی متفاوت و متمایز دارند؟هدف ازاین تحقیق شناخت دیدگاه های قرآن کریم در زمینه وجه تمایز زن و مرد و نمایاندن آن به پیروان قرآن می باشد، از نظر قرآن جنسیت مهم نیست، بلکه ملاک درنزد خداوند تقوا است. زن و مرد اگر چه از نظر جنسیت متفاوتند ولی از نظر انسانیت برابر هستند. وجه تمایز حقوقی بین زن و مرد راباید در تفاوت های وجودی میان زن و مرد جست و جو کرد. اسلام بر اساس تفاوت های فراوانی میان زن و مرد ازلحاظ جسمی، روانی، احساسی و بر پایه فطرت انسانی، حقوق خویش را وضع نموده است.حال در این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی به بررسی وجه تمایز زن و مرد از نظرانسانیت و فطرت از دیدگاه قرآن کریم می پردازیم.و نتیجه می گیریم که زن و مرد در سرشت و سیرت انسانی اشتراک دارند؛ یعنی به گونه ای نیست که یکی به علت مرد بودن، برترو بالاتر و دیگری به دلیل زن بودن، پست تر و فروترباشد، هر دو در این مورد با هم برابراند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  189 - رهیافتی به مؤلفه های هویت دینی زن مسلمان با تاکید برسیره فاطمی (س)
  لیلا وطنخواه محمدمهدی  علیمردی حسین  عبدالمحمدی مهراب  صادق نیا
  از مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه چکیده کامل

  از مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه¬ي الگوي عينی، ميسور است. مقاله¬ي حاضر در راستاي رسيدن به اين هدف، «هويت دینی زن مسلمان» را از منظر قرآن كريم و با روش توصیفی و تحلیلی، بررسی کرده است. در این راستا، چند مؤلفه¬ی اساسی برای شناخت و تحلیل هویت زن مسلمان مورد توجه قرار گرفته است. مؤلفه¬ی اول، شناخت هویت زن در «جاهلیت اولی» و مؤلفه¬ی دوم، شناخت هویت زن و دوری از آن در جاهلیت «پسا اولی» است که ممکن است در هر عصری وجود داشته باشد و امروزه از آن، به «جاهلیت مدرن» تعبیر می-شود. مؤلفه¬ی سوم، شناخت هویت زن در «اسلام» براساس مبانی نظری اسلام و مؤلفه¬ی چهارم، تعیین مصداقِ شاخص «زن کامل مسلمان»، برای الگوگیری است. براین اساس، مهم¬ترین یافته¬های که این پژوهش به آنها دست¬یازیده است، عبارتند از: «شکل¬گیری هویت زن در جاهلیت اولی براساس فقدان حقوق انسانی و نگاه ابزاری»، «شگل-گیری هویت‌زن در جاهلیت مدرن براساس کالاشدگی در قالب نظریه¬های علمی»، و «تشخص و هویت‌یابی زن مسلمان برپایه¬ی‌کرامت، حقوق و ارزش¬های‌انسانی، و حفظ حریم‌شخصی‌و شخصیتی». پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  190 - پرورش فضایل فردی و اجتماعی در مقارنه تورات و قرآن
  محمد علی   حقدل سعید   عباسی نیا علیرضا   غلام پور هادی رزاقی هریکنده ئی
  پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکردهای اخلا چکیده کامل

  پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکردهای اخلاقی در روابط انسانی ایجاد کرده است، تورات کتاب مقدس دیگری است که از این بعد مورد مطالعه قرار گرفته است، اما بر خلاف قرآن، در قانون اخلاقی تورات بین شخص یهودی و غیریهودی دیواری از تمایز وجود دارد که سبب عدم امکان تعمیم تعالیم آن به همه نوع بشرشده است، در تعالیم آن آمده است: مهر و عاطفه یهودی نباید به سطح غریبه ها برود، در این تعالیم مثلاً سود ربا برای هم کیش خود ممنوع و برای غیر هم کیش مجاز دانسته شده است و در موارد متعددی پیروان سایر ادیان را دون افراد یهودی و از آنها به عنوان برده و کنیز یاد شده است. در این تحقیق بین تعالیم قرآن و تورات در خصوص فضایل فردی و اجتماعی مقارنه ای صورت گرفته و در آن سعی شده است به دور از تعصب مذهبی و بر پایه حقایق، زمینه را برای دستیابی مخاطبان به تفاوت دیدگاه قرآن و تورات در این زمینه فراهم کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  191 - آثار تقوای جمعی بر تهذیب نفس در جامعه اسلامی
  ابراهیم ابراهیم سلیم سیامک جعفرزاده رضا نیکخواه
  <p>پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه&zwnj;های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکرد چکیده کامل

  <p>پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه&zwnj;های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکردهای اخلاقی در روابط انسانی ایجاد کرده است، تورات کتاب مقدس دیگری است که از این بعد مورد مطالعه قرار گرفته است، اما بر خلاف قرآن، در قانون اخلاقی تورات بین شخص یهودی و غیریهودی دیواری از تمایز وجود دارد که سبب عدم امکان تعمیم تعالیم آن به همه نوع بشرشده است، در تعالیم آن آمده است: مهر و عاطفه یهودی نباید به سطح غریبه ها برود، در این تعالیم مثلاً سود ربا برای هم کیش خود ممنوع و برای غیر هم کیش مجاز دانسته شده است و در موارد متعددی پیروان سایر ادیان را دون افراد یهودی و از آنها به عنوان برده و کنیز یاد شده است. در این تحقیق بین تعالیم قرآن و تورات در خصوص فضایل فردی و اجتماعی مقارنه ای صورت گرفته و در آن سعی شده است به دور از تعصب مذهبی و بر پایه حقایق، زمینه را برای دستیابی مخاطبان به تفاوت دیدگاه قرآن و تورات در این زمینه فراهم کند.</p> پرونده مقاله