تواتر تاریخی در حوزه قرآن و حدیث (با تأکید بر نقد دیدگاه خاورشناسان و اخباریان)
محورهای موضوعی :
محمدحسن احمدی
1
(پردیس فارابی دانشگاه تهران)
کلید واژه: روش‌شناسی تاریخی خاورشناسان اخباریان تاریخ حدیث تاریخ قرآن,
چکیده مقاله :
رویکرد تاریخی نگری خاورشناسان در ورود به مسائل دینی و از جمله علوم قرآنی به‌ویژه مسئله تاریخ و تفسیر قرآن کریم، با آسیب جدی عدم نگاه ساختاری به مکتب تاریخ‌نگاری اسلامی مواجه است. این رویکرد البته در محافل اخباری گری نیز مشاهده می‌شود. علت این آسیب را می‌توان تفکیک تاریخ از حدیث و ارائه تعریفی ناقص از مفهوم حدیث دانست. تواتر تاریخی نیز یکی از شاخصه‌های تاریخ‌نگاری اسلامی است که در رویکرد تاریخی نگری باید موردتوجه باشد. تواتر، اصطلاحی اسلامی است که بر مبنای آن اعتبار تاریخ بیشتر از آنکه بر گزاره‌های منفرد تاریخی باشد بر متواترات تاریخی بنا نهاده شده است. تواتر تاریخی البته توسعه معنایی دارد و صرفاً شامل تواتر لفظی نمی‌شود. تحلیل‌های خاورشناسان و رویکرد اخباریان در حوزه تاریخ قرآن و روایات تفسیری تاریخی، به مسئله تواتر بی‌توجه بوده و یکان یکان اخبار تاریخی را صرفاً بر مبنای مقام بیانشان، مبنای تحلیل خود قرار داده‌اند.
The Islamic historiography has been inaptly studied as a nonstructural concept in current Quranic scholarship by Orientalists. It usually abstains from attempts at making sense of the history as a structural concept. This pathology of common historical methodology is dealing with two principal issues i.e. the analysis of the Islamic historiography (Hadith) outside its structure and disregarding the Historical frequency in the historical scholarship. A fresh approach goes beyond the verbal shape of historical frequency. It is argued in this paper that every historical narration contains un-limited narrations regarding not just its expressed direction but the numerous directions beyond the textual implication. This Ultra expression's view is often ignored within analysis of the narratives transmitted in Islamic tradition.
