شاخصه‌ها و بایسته‌های رفتار فرانقشی در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم
محورهای موضوعی : Ethics and Islamic Educationنیکو دیالمه 1 , منا افضلی قادی 2
1 - دانشگاه امام صادق
2 - دانشگاه امام صادق
کلید واژه: شاخصه‌ها و بایسته‌های رفتار فرانقشی در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم ,
چکیده مقاله :
موفقیت سازمان‌ها در عصر حاضر منوط به رفتارهایی فراتر از الزامات رسمی است که پاداش رسمی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد؛ در مدیریت از این کنش‌ها به عنوان رفتار فرانقشی یاد می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی شاخصه‌ها و بایسته‌های این اعمال در سازمان‌های آموزشی از منظر قرآن کریم است که به روش بررسی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای کیفی و به شیوه استقرایی- قیاسی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رفتار فرانقشی در قرآن دارای شاخصه‌هایی از جمله فرآیند‌مداری، خود‌تعالی در راستای اثر‌بخشی سازمان، ذومراتب بودن و وابستگی به توفیقات ربوبی است. بایسته‌های این رفتارها عبارتند از: غایت‌مداری، صیانت از عمل، اکتفا نکردن به منافع دنیوی، پرهیز از گرانباری نقش و رعایت اولویت‌ها در عمل. در نگاه توحیدی برخی از این بایسته‌ها ناظر به وجه ظاهری کنش است که عدم رعایت آن‌ها صورت عمل را خدشه‌دار می‌سازد و دسته دیگر وجه باطنی کنش را نشانه می‌رود که با فقدان آن‌ها، هر چند مطلوبیت ظاهری بر عمل حاکم باشد ولی به جهت باطن، فاقد ارزش است. مقایسه نتایج پژوهش با مدیریت معاصر نشان می‌دهد که علی‌رغم مشترکات موجود، عمده شاخصه‌ها و بایسته‌های رفتار فرانقش در جهان‌بینی توحیدی، در مدیریت یا اساسا مورد عنایت نبوده و یا مغفول مانده است.
The success of organizations at current age depends on behaviors that are beyond formal necessities and no formal reward has been granted to them. In management these acts are called Extra-role behavior. The goal of this research is to identify the characteristic & requirements of these actions in educational organization from the viewpoint of holy Quran that has been done by examination of evidences and documents and analysis of qualitative content and by the inductive-deductive method. The research findings show that extra-role behavior in Quran has characteristic such as Process-Oriented, self–sublimity along the organization’s efficacy, hierarchy and dependency on divine achievements. The requirements of extra-role behavior are include: Purpose-Oriented, protection of action, avoidance of Role Overload & …. In Monotheism view some of necessities are related to the apparent aspect of act that neglecting them damages appearance of action and others are related to internal aspect of act that in their absence the action may have apparent ideality but is worthless and undesired due to its nature. The comparison of research’s results with management shows that despite of commonalities, the whole characteristic & requirements In Monotheism worldview in management has either not been granted or has been neglected
