بررسی و رتبه بندی علوم و معارف در قرآن کریم
محورهای موضوعی : روش شناسی مطالعات میان رشته ای
مهدی اسمعیلی صدرآبادی
1
(سازمان قرآنی)
نجمه کاظمی
2
(صثقبصثق)
کلید واژه: قرآن علوم علوم قرآن معارف معارف قرآنی ,
چکیده مقاله :
هم‌زمان با نزول قرآن کریم، بنیان‌های اولیه مباحث علوم قرآن استوار شد. لذا این دانش به فاصله اندکی پس از نزول قرآن پدید آمد و با شماری از صحابه و تابعان به بالندگی رسید از این رو آنچه امروز به‌جا مانده سرمایه گران‌سنگ در ادوار و عرصه‌های گوناگون محققان صدر اسلام است. براین اساس، بازکاوی چگونگی این تعاریف نزد دانشمندان دارای اهمیت زیادی بوده است؛ چنان‌که اندیشمندان در قرون گذشته بر اساس معیارهای خویش، تقسیم بندی خاصی از آن داشتند. براین اساس پژوهش تحلیلی-توصیفی حاضر درصدد است با توجه به دو معیار علوم درونی و بیرونی قرآنی به تبیین و رده بندی این موضوع مهم بپردازد. نتایج این نوشتار حاکی از اختصاص علوم فی القرآن به علوم درونی و علوم للقرآن به علوم بیرونی است که مقدمه شناخت و وصول به محتوای قرآن کریم است. لذا در سراسر این رده‌بندی قرآن کریم موضوعیت تام دارد.
simultaneous to the revelation of Qur'an, the early foundations of the Qur'anic sciences were based. Therefore, this knowledge appeared shortly after revelation of Quran and developed with a number of companions and followers. Therefore, what has been left today is a precious treasure in various periods and fields by the scholars who were living in the beginning of Islam. Based on this fact, it is important to study the question how were defined these materials in viewpoint of scholars, as the scholars had special categorization based on their own criteria in last centuries. Based on what was mentioned, the present analytical-descriptive research, the present article seeks to clarify and classify this important issue according to the two criteria of the internal and external Qur'anic sciences. The results of this paper indicate the specializing the Olum Fi'lQur'an to the internal sciences and Olum Li'lQur'an to the external sciences, which the introduction to Understanding the content of the Holy Qur'an. Therefore, throughout the mentioned classification, the Holy Qur'an is the proper central matter.
قرآن کریم.(1387). ترجمه ابوالفضل بهرام‌پور، قم: آوای قرآن.
ابن خلدون، عبدالرحمان(1366). مقدمه العبر و دیوان المبتداء و الخبر، محمد پروین گناآبادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن فارس، احمد بن فارس.(1414). معجم مقایس اللغه. قم: الحوزه العلمیه بقم، مکتب الاعلام الاسلامی.
تفتازانی، مسعود بن عمر(1370). مختصر المعانی، قم: دارالفکر.
خرقانی،حسن.(1378). مقدمه ای بر علوم قرآنی. پژوهش های قرآنی.شماره17-18. صص300-317.
خویی، ابوالقاسم(1385).البیان فی التفسیر القرآن، نجف: مطبعه الاداب.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1383). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. تهران : المکتبه المرتضویه لاحیاء آثارالجعفریه .
زرقانی، محمد عبدالعظیم(1409). مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دارکتب العلمیه.
زرکشی، بدرالدین محمد.البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفه.
سعدی، عبدالرحمان، تیسیر الکریم الرحمان فی تفسیر الکلام المنان. بیروت: بی‌نا.
سیوطی،جلال الدین عبدالرحمان(1360). الاتقان فی العلوم القرآن.قاهره: مطبع حجازی.
شاکر، محمدکاظم(1386). آشنایی با علوم قرآنی،بی‌جا، بی‌نا.
شیرازی، قطب الدین.(1320). دره التاج لغره الدباج، سید محمد شکوه، تهران: چاپخانه مجلس.
صالحی کرمانی، محمد رضا(1369). درآمدی بر علوم قرآنی، تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
صبحی، صالح(1977).مباحث فی علوم قرآن. بیروت: دار العلم الملایین .
طالقانی، سید عبدالوهاب(1361) علوم قرآن و فهرست منابع، قم: دار القرآن« کریم آیت الله گلپایگانی.
طباطبايي،سید محمد حسین(1376). قرآن در اسلام، ترجمه و تصحيح: محمد باقر بهبودي ( تهران: دارالکتب الاسلاميه.
طبرسی، فضل بن حسن.(1360). مجمع البیان فی تفسیر القرآن.مترجمان.. تهران:انتشارات فراهانی.
طبرسی، فضل بن حسن،(1412). تفسیر جوامع الجامع. قم: مرکز مدیریت.
طوسى، محمد بن حسن« التبيان فى تفسير القرآن».بیروت: دار احياء التراث العربى.بی‌تا.
علی الصغیر، محمد حسین(1420).المستشرقون و الدراسات القرانیه، بیروت، دار المورخ العربی.
فاکر میبدی، محمد(1384). علوم قرآنی از دیدگاه آیت الله معرفت.فصلنامه پیام جاویدان.شماره ششم، صص 21-34.
فتح اللهي، ابراهيم (1386)، تاريخ تفسير قرآن کريم، تهران: انتشارات نگاهي ديگر.
فتح الهي، ابراهيم؛ (1388)، متدولوژي علوم قرآني، تهران: دانشگاه امام صادق (عليه السلام).
کمالی دزفولی، سید علی(1370). شناخت قرآن، تهران: انتشارات اسوه.
مصباح یزدی، محمدتقی(1388). معارف قرآن. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
معرفت، محمد هادی.(1390)علوم قرآنی،. تهران: انتشارات سمت.
میرشمسی، صدیقه(1382). بررسی محکم و متشابه در قرآن، پژوهش دینی، شماره چهارم، صص71-94.
نصیری، علی(1385). فلسفه علوم قرآنی. مجله قبسات. شماره 39-40، صص221-248.
هاشمی نژاد، اکرم السادات(1390). دلایل تحریف ناپذیری قرآن کریم، فصلنامه قرآنی کوثر، شماره سی و نهم، صص 109-116.
