آثار تقوای جمعی بر تهذیب نفس در جامعه اسلامی
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامی
ابراهیم ابراهیم سلیم
1
,
سیامک جعفرزاده
2
,
رضا نیکخواه
3
1 - دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه
2 - دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه
3 - دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه
کلید واژه: فضایل, فردی و اجتماعی, تعالیم تورات, تعالیم قرآن,
چکیده مقاله :
پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه‌های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکردهای اخلاقی در روابط انسانی ایجاد کرده است، تورات کتاب مقدس دیگری است که از این بعد مورد مطالعه قرار گرفته است، اما بر خلاف قرآن، در قانون اخلاقی تورات بین شخص یهودی و غیریهودی دیواری از تمایز وجود دارد که سبب عدم امکان تعمیم تعالیم آن به همه نوع بشرشده است، در تعالیم آن آمده است: مهر و عاطفه یهودی نباید به سطح غریبه ها برود، در این تعالیم مثلاً سود ربا برای هم کیش خود ممنوع و برای غیر هم کیش مجاز دانسته شده است و در موارد متعددی پیروان سایر ادیان را دون افراد یهودی و از آنها به عنوان برده و کنیز یاد شده است. در این تحقیق بین تعالیم قرآن و تورات در خصوص فضایل فردی و اجتماعی مقارنه ای صورت گرفته و در آن سعی شده است به دور از تعصب مذهبی و بر پایه حقایق، زمینه را برای دستیابی مخاطبان به تفاوت دیدگاه قرآن و تورات در این زمینه فراهم کند.
The purpose of writing the present research is to examine the effects of collective piety in religious society, which is the most important factor of human happiness and salvation in terms of refinement and self-cultivation. The key that has been emphasized by the Quran, hadiths and imams is to be known more and the results of the research show that "collective piety" is a phrase against collective debauchery and is considered one of the very important and vital pillars for the emergence, continuation and survival of the Islamic society. It means that a certain social group should do a good deed that cannot be realized externally for the sake of God, and its observance has been emphasized a lot, and one of its most important effects can be civilization building, spreading justice, fighting oppression, He pointed out the ability to provide guidance, increase insight, help from the unseen, the descent of divine blessings, and so on.
قرآن
نهجالبلاغه
بیضاوی، ناصرالدین عبدالله، تفسیر بیضاوی، بیروت، بی نا، ۱۴۱۰ق.
سیدرضی، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمومنین، ۱۳۸۱، چاپ اول.
دائره المعارف تشیع، ج۴، ص۲۳۶، تهران، انتشارات شهید سعید محبی۱۳۷۳.
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، چاپخانه دانشگاه تهران، ۱۳۲۵.
روزنامه کیهان، شماره ۱۹۹۸۳ به تاریخ ۱۳۹۰/۵/۴، صفحه۶.
صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی التفسیر القرآن، قم، فرهنگ اسلامی،۱۳۹۰.
طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان، تالیف محمد بیستونی قم، بیان جوان، ۱۳۹۰ش.
علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسویهمدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲.
فخر رازی، تفسیر کبیر، بی جا، بی نا، ۱۴۲۰ق.
- فرهنگ فارسی معین، محمدمعین. جلد اول، انتشارات ثامن، چاپ دوم، ۱۳۸۶، ص۸۲۴ تهران
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، بی تا.
مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار،ج۴۳، تهران، انتشارات اسلامیّه، ۱۳۱۵ش.
محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شفیعی، قم، انتشارات دارالحدیث، ۱۳۷۹.
محیطی، علی، صراط سلوک، قم، انتشارات آل علی، بی تا.
نراقی، احمد، معراج السعاده، قم، انتشارات طوبای محبت،۱۳۸۵، چاپ اول.
امينى، ابراهيم، تزكيه و تهذيب نفس، قم، شفق، چاپ هشتم، بی تا.
رجب زاده، تقوا گام نخست تزکیه، پژوهشکده باقرالعلوم، خرداد ۱۳۹۷.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تقوا و تزکیه نفس، تهران، آذر ۱۳۸۳.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تزکیه نفس و آثار آن در قرآن، تهران، آذر ۱۳۸۸.
267 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 284- 267
آثار تقوای جمعی بر تهذیب نفس در جامعه اسلامی
ابراهیم ابراهیم سلیم 1
سیامک جعفرزاده 2
رضا نیکخواه 3
چکیده
پرورش فضیلتهای اجتماعی که برآیند توجه به فضائل فردی است، یکی از مهمترین آموزه‌های کتابهای مقدس ادیان است، قرآن جهت حفظ و پرورش فضایل فردی اوامر و نواهی شرعی را برای حفظ شخصیت انسانی و رشد آن مطرح کرده و با ارتقای سطح تعالیم کتاب مقدس، فصل جدیدی از تعامل و رویکردهای اخلاقی در روابط انسانی ایجاد کرده است، تورات کتاب مقدس دیگری است که از این بعد مورد مطالعه قرار گرفته است، اما بر خلاف قرآن، در قانون اخلاقی تورات بین شخص یهودی و غیریهودی دیواری از تمایز وجود دارد که سبب عدم امکان تعمیم تعالیم آن به همه نوع بشرشده است، در تعالیم آن آمده است: مهر و عاطفه یهودی نباید به سطح غریبه ها برود، در این تعالیم مثلاً سود ربا برای هم کیش خود ممنوع و برای غیر هم کیش مجاز دانسته شده است و در موارد متعددی پیروان سایر ادیان را دون افراد یهودی و از آنها به عنوان برده و کنیز یاد شده است. در این تحقیق بین تعالیم قرآن و تورات در خصوص فضایل فردی و اجتماعی مقارنه ای صورت گرفته و در آن سعی شده است به دور از تعصب مذهبی و بر پایه حقایق، زمینه را برای دستیابی مخاطبان به تفاوت دیدگاه قرآن و تورات در این زمینه فراهم کند.
واژگان کلیدی
فضایل، فردی و اجتماعی، تعالیم تورات، تعالیم قرآن.
[1] . دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
Email: i.ibrahimsalim@urmia.ac.ir
[2] . دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: s.jafarzadeh@urmia.ac.ir
[3] . دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
Email: R.nikkhah@urmia.ac.ir
تاریخ دریافت: 9/3/1403 پذیرش نهایی: 5/6/1403
