فهرس المقالات روستا

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - تبیین راهبردهای توسعه سرویسها و زیرساختهای ICT در کشور با رویکرد آمایش اقتصادی (مطالعه موردی استانهای کرمانشاه، سمنان، فارس و آذربایجان شرقی)
  حسن محمدغفاری
  توسعه فناوری اطلاعات به عنوان یکی از معیارهای اساسی پیشرفت و شاخص های توسعه یافتگی در کشورها بشمار می آید که به جهت ویژگی های تسریع در ارتباطات و اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی، گروه ها، افراد، بازارها، فرآیند تولید و ... بیش از پیش مورد تاکید جوامع قرار گرفته است. دستیا أکثر

  توسعه فناوری اطلاعات به عنوان یکی از معیارهای اساسی پیشرفت و شاخص های توسعه یافتگی در کشورها بشمار می آید که به جهت ویژگی های تسریع در ارتباطات و اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی، گروه ها، افراد، بازارها، فرآیند تولید و ... بیش از پیش مورد تاکید جوامع قرار گرفته است. دستیابی به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند عوامل مختلفی می‌باشد که یکی از مهمترین این عوامل توسعه زیرساخت ها و سرویس‌های ICT در کشور می باشد که دستیابی به این هدف نیازمند ارزیابی دقیق وضع موجود و مقایسه آن با وضع مطلوب می باشد. یکی از بهترین روش های دستیابی به چنین هدفی انجام برنامه ریزی راهبردی می باشد که از طریق شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدیدات و فرصت‌های توسعه سرویسها و زیرساختهای ICT امکانپذیر می باشد. در این راستا سعی شده تا با استفاده از محاسبه مدل SWOT برای استان های نمونه (کرمانشاه، سمنان، آذربایجان شرقی و فارس) و با نظرخواهی چند سطحی از 30 نفر کارشناس خبره در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در هر یک از استان ها به بررسی وضع موجود در استان ها پرداخته شود. در نهایت محاسبه داده های به دست آمده حاصل از نتایج کارشناسی در استان کرمانشاه نشان دهنده راهبرد کانونی برای حفظ وضع موجود بر اساس ماتریس راهبردی بوده و در سه استان دیگر سمنان، آذربایجان شرقی و فارس نتیجه ماتریس ارزیابی راهبردی نشان دهنده راهبرد تهاجمی بوده که موید لزوم استفاده از فرصت ها و قوت های موجود در زمینه توسعه زیرساخت ها و سرویس های ICT در استان ها می باشد که در مجموع میانگین چهار استان نیز راهبرد تهاجمی به عنوان راهبرد کانونی مورد توجه قرار گرفت. لذا اگر در مجموع نتایج چهار استان را در سطح کشور به عنوان نتیجه مطلوب شاخص استقرار ICT مد نظر قرار دهیم می‌توان گفت که در سه استان سمنان، آذربایجان شرقی و فارس فاصله‌ای با وضع مطلوب مشاهده نمی‌گردد و تنها در استان کرمانشاه فاصله اندکی در این زمینه با شاخص مطلوب که استقرار در راهبرد کانونی تهاجی می‌باشد، وجود دارد که با انجام برنامه‌ریزی های عملیاتی در زمینه کاهش تهدیدها و تبدیل ضعف ها به قوت ها در سطح استانی این نیز برطرف خواهد شد. لذا در کل شکاف زیادی را نمی توان به لحاظ آمایش اقتصادی در زمینه توسعه زیرساخت ها و سرویس های ICT در سطح کشور مشاهده کرد که می‌توان گفت این نتیجه در بین سایر بخش‌های اقتصادی نیز صادق می‌باشد. زیرا بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش‌های مختلف اقتصادی بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها و سرویس‌های عمومی و اساسی ICT امکانپذیر نمی‌باشد. لذا در مجموع ضعف‌ها و توانمندهای موجود در زمینه وضع موجود ICT در استان تاثیرگذار در بکارگیری فناوری اطلاعات در بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد بود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - واکاوی وضعیت موجود فناوری اطلاعات وارتباطات روستایی در کشور (کاربرد روش دلفای)
  محسن حیدری
  فناوری اطلاعات و ارتباطات امروزه به عنوان یکی از محوری‌ترین ابزار مدیریت و اداره کشورهای جهان درآمده است. توسعه این فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در صورت داشتن برنامه‌ریزی دقیق و صحیح متناسب با با نیازهای جامعه روستایی می‌تواند مسیر توسعه روستایی را تسهیل نماید. در کشور أکثر

  فناوری اطلاعات و ارتباطات امروزه به عنوان یکی از محوری‌ترین ابزار مدیریت و اداره کشورهای جهان درآمده است. توسعه این فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در صورت داشتن برنامه‌ریزی دقیق و صحیح متناسب با با نیازهای جامعه روستایی می‌تواند مسیر توسعه روستایی را تسهیل نماید. در کشور ما با توجه به حجم 40 درصدی جمعیت روستایی از جمعیت کل کشور و نقشی که توسعه روستایی به ویژه به لحاظ اقتصادی در توسعه ملی دارد و عدم دسترسی روستاییان به امکانات و خدمات شهری، لازم است به دنبال راهکارهایی برای توسعه و استفاده موثر و متناسب با شرایط موجود روستاها، از خدمات ICT باشیم. هدف اصلی از این مطالعه بررسی مشکلات و چالش‌های وضعیت موجود ICT روستایی در کشور می‌باشد. برای این کار از تکنیک دلفای استفاده شده است. گروه متخصص در این تحقیق 30 نفر از اعضای هیئت علمی رشته توسعه کشاورزی، برنامه‌ریزی روستایی، فناوری اطلاعات و همچنین مطلعان ICT روستایی می‌باشد. بر اساس نتایج حاصل، به ترتیب پنج مشکل کلی بر سر راه توسعه ICT روستایی در کشور وجود دارد که عبارتند از مشکلات زیربنایی، آموزشی، حمایتی، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی و فرهنگی و اجتماعی. با توجه به اینکه مشکلات زیربنایی و آموزشی از مهم‌ترین مشکلات در زمینه توسعه ICT روستایی در کشور می‌باشد. لذا از سیاستگذاران و برنامه‌ریزان توسعه روستایی انتظار می‌رود که در جهت برطرف کردن مشکلات زیربنایی ICT روستایی در کشور اقدامات لازم را به عمل آورند. همچنین برای روستاییان دوره‌های آشنایی با کامپیوتر و اینترنت در روستاها برگزار گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - اثرات ایجاد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد روستایی مورد: سکونتگاه-های روستایی شهرستان رومشگان
  احمد رومیانی
  در جهان امروز تنوع کارکردی فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش موثر آن در شئون مختلف زندگی انسانی سبب شده تا به عنوان محور بسیاری از  تحولات و تغییرات به شمار ­آید. در واقع شعاع اثرگذاری فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی در قرن بیست و یکم به اندازه­ای بوده که بهره­مندی از این ت أکثر

  در جهان امروز تنوع کارکردی فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش موثر آن در شئون مختلف زندگی انسانی سبب شده تا به عنوان محور بسیاری از  تحولات و تغییرات به شمار ­آید. در واقع شعاع اثرگذاری فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی در قرن بیست و یکم به اندازه­ای بوده که بهره­مندی از این تکنولوژی یکی از بسترهای اصلی توسعه همه جانبه قلمداد می­شود.عرصه اثرگذاری فناوری اطلاعات دارای گستردگی خاصی است و تنها محدود و منحصر به محیط­های شهری نمی­گردد و حتی دوردست­ترین مناطق را همچون نواحی روستایی در بر می­گیرد (فاضل نیا و کیانی،2:1382). به بیان دیگر، از آنجا که فناوری اطلاعات یکی از عناصر ضروری برای دستیابی به پیشرفت­های اساسی در هر برنامه توسعه محسوب می­شود و در مناطقی همچون روستاها که از یک سو به مثابه مهم­ترین قطب­های اقتصادی فضای کلان ملی است (افراخته و همکاران،1388: 2) و از سوی دیگر با مسائلی نظیر تراکم کم جمعیت، انزوای جغرافیایی و عدم دسترسی به اطلاعات مواجه بوده، دارای اهمیت قابل توجهی است(دیازپونیت و همکاران[1]،2012 : 121). از این رو برای اولین بار راهبرد ایجاد و توسعه دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در فضاهای روستایی از سوی بانک جهانی ارائه گردید که تاکنون در بسیاری از کشورها به طور موفقیت­آمیزی رشد در جهت توسعه داشته است(پروینزا و همکاران[2]،2001). در بسیاری از جوامع پیشگام در زمینه توسعه، تجربه ترویج دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی روستایی آن نشان داده است که ICT­ها ارتباط متقابلی میان سیستم اداری، آموزش­های تکنولوژیکی و توسعه اقتصادی در نواحی روستایی برقرار می­کند(تنیگ و یی[3]،2012:1). در واقع این دفاتر با کمک به ارتقاء دانش فنی کشاورزان، مدیریت صحیح منابع محیطی، افزایش کمی و کیفی تولید، بسترسازی جهت گسترش بازارهای اصلی و تجارت آزاد محصولات کشاورزی و رشد سازمان­های غیردولتی (NGOs) در ارتباط با بخش کشاورزی، افزایش رقابت‌پذیری، افزایش سرمایه‌گذاری و تجارت منطقه‌ای- ملی، افزایش فرصت­های شغلی و کمک به اشتغال­زایی زنان؛ در افزایش درآمد خانوارهای روستایی و توسعه اقتصادی این سکونتگاه­ها از نقش قابل توجهی برخوردار است)رائو[4]،2007:517-514). همچنین به ساکنین مناطق روستایی این امکان را می­دهد تا ضمن غلبه بر موانع توسعه و کاستن انزوای جغرافیایی، به گسترش آگاهی‌های فردی- اجتماعی خود بپردازند(اسکاپ[5]،1996­: 4-1373 ). 2-روش تحقیق مقاله پیش رو به لحاظ هدف توسعه­ای و از حیث ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می­باشد. به منظور گردآوری داده­ها از دو روش مطالعات اسنادی و بررسی­های پیمایشی استفاده شد. مهم­ترین ابزار روش پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته در سطح خانوار بوده است. سوالات پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت طراحی گردید. روایی ابزار گردآوری با استفاده از تجارب و نظرات پنج تن از متخصصین برنامه­ریزی و توسعه روستایی ارزیابی و مورد تأیید واقع شد. ضریب پایایی پرسشنامه برای بخش­های گوناگون آن بالاتر از 7/0 محاسبه شده است و میزان آلفای کل گویه­ها برابر 821/0 به دست آمده که در سطح قابل قبولی بوده است. جامعه تحقیق شامل 7 پارچه آبادی با 2781 خانوار برخوردار از دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) بخش مرکزی شهرستان رومشگان بوده که به صورت همه شماری مورد مطالعه واقع شد. حجم نمونه به کمک فرمول کوکران 230 خانوار تعیین و سپس با روش نسبت­ نسبت­گیری و نمونه­گیری تصادفی ساده در هر روستا انتخاب شد. 2-یافته­های تحقیق در این تحقیق تلاش گردید تا به واکاوی نقش اقتصادی دفاتر ICT در فضاهای روستایی بخش مرکزی شهرستان رومشگان پرداخته شود. نتایج نشان داد دفاتر ICT در تحقق اهداف اولیه خود که ارائه برخی از خدمات ارتباطی، مخابراتی، اطلاع رسانی و آموزشی در فضاهای روستایی بوده، توفیق درخوری داشته­اند و در سطح بعدی، کارکرد این دفاتر توانسته است تاحدودی نگرش و آگاهی جامعه روستایی را نسبت به محیط و فضای کسب و کار، مصرف و سبک زندگی متحول سازد. در زمینه اقتصادی که می­توان گفت تدوام حیات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین میزان کارآمدی و رضایت­مندی اهالی را از این خدمات تعیین می­نماید،  یافته­ها حاکی است این دفاتر در توسعه اشتغال روستایی به عنوان یکی از ابعاد اساسی اقتصاد نواحی روستایی، نقش کمی ایفا نموده است. به علاوه، میزان نقش و اثرگذاری دفاتر یاد شده در بطن جامعه روستایی تابعی از شرایط سنی و ویژگی­های جنسیتی بوده به گونه­ای که دفاتر  ICT در ایجاد و یا زمینه­سازی فرصت­های اشتغال برای گروه جوانان و به ویژه مردان موثرتر بوده است. بالا بودن سطح سواد گروه­های مذکور، موانع و شرایط خاص فرهنگی – اجتماعی نواحی روستایی از عمده عوامل اثرگذار بر این وضعیت برشمرده شده است. در بعد هزینه و درآمد نتایج نشان داد دفاتر ICT در کاهش هزینه­های زندگی روستائیان و افزایش چشمگیر درآمد آنان نقش بسزایی نداشته و در برخی موارد که روستائیان از شرایط نامساعد مالی برخوردار بوده­اند، بهره­گیری از امکانات این دفاتر هزینه بیشتری را بر دوش خانوار تحمیل نموده است. پایین بودن سطح آگاهی روستائیان از نحوه و چگونگی استفاده از این دفاتر و نداشتن اطلاعات به­روز از ظرفیت­های دفاتر ICT از مهمترین علل ناکارآمدی دفاتر مذکور در زمینه بهبود درآمد و کاهش هزینه­های روستائیان است.   [1]-Diazpuente et al [2] - Proenza et al [3] - Ting & Yi [4] - Rao [5] - ESCAP تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - بررسی مدیریت پسماندهای خانه‌های بهداشت روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت
  فاطمه قنبری زینب بازارگرد بتول صدیقی
  10.29252/.2.2.19
  پسماند بيمارستاني بخشي از مواد زائد جامد شهري را تشكيل مي‌دهند كه از نظر بهداشتي بسيار حائز اهميت است به نحوي كه در زمره‌ي مواد زائد خطرناك قرار مي‌گيرند. يكي از منابع توليد پسماندهاي بيمارستاني، خانه‌هاي بهداشت مي‌باشند كه به جهت وجود مواد عفوني و بيماري‌زا در آن‌ها، ا أکثر

  پسماند بيمارستاني بخشي از مواد زائد جامد شهري را تشكيل مي‌دهند كه از نظر بهداشتي بسيار حائز اهميت است به نحوي كه در زمره‌ي مواد زائد خطرناك قرار مي‌گيرند. يكي از منابع توليد پسماندهاي بيمارستاني، خانه‌هاي بهداشت مي‌باشند كه به جهت وجود مواد عفوني و بيماري‌زا در آن‌ها، از اهميت بسياري برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت پسماندهای پزشکی خانه‌های بهداشت شهرستان رشت و آگاهی از میزان تولید و نحوه‌ی مدیریت آن‌ها می‌باشد. اين مطالعه‌ي توصيفي در 12 خانه‌ي بهداشت موجود در دو دهستان ‌بخش مرکزی شهرستان رشت انجام شد. روش بررسی براساس آنالیز فیزیکی پسماندهای بهداشتی و تکمیل پرسشنامه جهت آگاهی از نحوه مدیریت پسماندهای تولیده بوده است. ميزان كل پسماند ساليانه‌ي توليدي در خانه‌هاي بهداشت نامبرده 3/274 كيلوگرم مي‌باشد. سهم توليد پسماند شبه‌خانگي و پسماند عفوني و برنده به ترتيب برابر با 75 و 25 درصد مي‌باشد. نتایج حاصل از تکمیل پرسشنامه‌ها ضعف سیستم مدیریت پسماندهای بهداشتی را در خانه‌های بهداشت روستاهای شهرستان رشت نشان می‌دهد. بررسی نتایج این مطالعه بیان می‌کند که میزان پسماندهای تولیدی در خانه‌های بهداشت مورد مطالعه بسیار اندک بوده و تفاوت معناداری را با نتایج حاصل از مطالعات انجام شده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهری آشکار می‌کند. علی‌رغم میزان ناچیز پسماندهای عفونی و برنده در منطقه، نحوه نادرست برخورد و عدم مدیریت پسماندها در تفکیک، ذخیره‌سازی و دفع آن‌ها باعث ایجاد اثرات منفی بالقوه بر روی افراد و اجزای محیط دفع خواهد شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه¬ای و راهبردهای بهینه تحقق آن مطالعه موردی: شهرستان مینودشت
  محمد رضا پورمحمدي رسول قربانی علي  طوراني
  تحقیق حاضر، درصدد تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه ای و راهبردهای بهینه تحقق آن در شهرستان مینودشت می-باشد. اولین گام در این تحقیق، شناسایی عوامل موثر در توسعه یکپارچه ناحیه ای با تاکید بر پیوندهای روستایی ـ شهری در شهرستان مینودشت است که در این راستا از روش دلفی أکثر

  تحقیق حاضر، درصدد تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه ای و راهبردهای بهینه تحقق آن در شهرستان مینودشت می-باشد. اولین گام در این تحقیق، شناسایی عوامل موثر در توسعه یکپارچه ناحیه ای با تاکید بر پیوندهای روستایی ـ شهری در شهرستان مینودشت است که در این راستا از روش دلفی و ماتریس اثرات متقاطع (نرم افزار میک مک) استفاده شد. بدین ترتیب 28 عامل به عنوان عوامل کلیدی پیش ران شناخته شدند. گام دوم تبیین آینده های باورکردنی و محتمل و ساخت سناریو است. در این مرحله ابتدا آینده های باورکردنی براساس عوامل پیش ران کلیدی، تبیین شد و از درون این آینده ها، آینده های محتمل مشخص گردید و سپس احتمال تحقق پذیری هر یک از وضعیت های باورکردنی فوق را در قالب طیف پنج گزینه ای لیکرت (از خیلی کم تا خیلی زیاد) مورد سنجش قرار گرفت. بر این اساس، وضعیت هایی که امتیاز آنها از حد میانگین(x=3) بیشتر بود به عنوان حالات محتمل یا به عبارتی آینده های محتمل شناخته شدند که مبنای نگاشت سناریو مطلوب قرار گرفتند. براساس یافته های این بخش، محوریت سناریو، توسعه فعالیت های گردشگری می باشد. جهت انتخاب راهبردهای برتر از مدل سوات و مدل تحلیل سلسه مراتبی استفاده شد. یافته های این بخش هم نشان می دهد راهبردهای تهاجمی بهینه ترین راهبرد هستند. همچنین مدل تحلیل سلسه مراتبی نشان داد که راهبرد برتر در این میان راهبردهای تهاجمی ارائه شده، مبتنی بر ترکیب و توسعه گونه های گردشگری دارای پتانسیل در ناحیه به صورت یک پکیج گردشگری و معرفی و ارائه جاذبه ها، امکانات، برنامه ها از طریق ظرفیت های فضای مجازی می باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - ارزیابی پیامدهاي اثرات خشکسالی بر امنیت غذایی و معیشت روستایی مطالعه موردي؛ کشاورزان روستایی دهستان میغان نهبندان
  جواد مکانیکی مرتضی اسمعیل نژاد محمد اکبرپور محمود فال سلیمان
  این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی در روستاهای دهستان میغان از توابع شهرستان نهبندان خراسان جنوبی انجام گرفته است. برای نیل به این هدف نخست گروههای هدف(100 خانوار بصورت هدفمند) برای سنجش تاثیر گذاری تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی تعیین شد و برای أکثر

  این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی در روستاهای دهستان میغان از توابع شهرستان نهبندان خراسان جنوبی انجام گرفته است. برای نیل به این هدف نخست گروههای هدف(100 خانوار بصورت هدفمند) برای سنجش تاثیر گذاری تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی تعیین شد و برای شناخت دامنه های مختلف امنیت غذایی شاخص سازی صورت گرفت. این شاخص ها شامل شاخص شرایط دسترسی به ناامنی غذایی خانوار روستایی و دامنه های ناامنی غذایی خانوارهای روستایی می باشد، نهایتا خانوارهای روستایی از نظر امنیت غذایی در چهار گروه امنیت غذایی خفیف، امنیت غذایی متوسط و ناامنی غذایی طبقه بندی گردیدند. تغییر در مختصات اصلی امنیت غذایی و معیشت خانواده ها در اثر تغییرات اقلیمی در این منطقه با توجه به مشاهدات میدانی و مصاحبه با مردم روستایی روشن شده است، یافته اصلی نشان داد که جوامعی که تا کنون هرگز دمای شدید، خشکسالی های مداوم و گردوغبار را را تجربه نکرده اند، در حال حاضر با فراوانی آن روبرو هستند. یافته های تحقیق آشکار کرد که تمامی خانوارهای جامعه آماری ناامنی غذایی دارند اما سطوح امنیت غذایی آنها متفاوت است. خانوارهایی که نسبت به تغییرات اقلیمی آسیب پذیر هستند، از درجه بالایی از ناامنی غذایی برخوردارند. خانوارهای روستایی ترجیح می دهند استراتژی های گوناگونی را در واکنش به تغییر شرایط آب و هوایی انتخاب کنند که به بهبود امنیت غذایی خانوار کمک کند. درآمد غیر کشاورزی در ایجاد ثروت و کاهش مشکلات ناامنی غذا در خانواده ها نقش مهمی ایفا کرده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - تحلیلی بر تأثیر حکمروایی خوب در بهبود کیفیت زندگی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان دهگلان)
  حامد قادرمرزی عاطفه احمدی فرهاد جوان حسین احمدی
  حکمروایی خوب در واقع رهیافتی تطبیقی در برنامه ریزی و مدیریت منابع در قلمرو سرزمین برای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می آید که از طریق رفتار قاعده مند و نهادینه شدن پاسخگویی، مشارکت مردمی، شفافیت، قانونمندی، مسئولیت‌پذیری، اجماع و ... دست‌یافتنی است. در این راستا، مقا أکثر

  حکمروایی خوب در واقع رهیافتی تطبیقی در برنامه ریزی و مدیریت منابع در قلمرو سرزمین برای دستیابی به توسعه پایدار به شمار می آید که از طریق رفتار قاعده مند و نهادینه شدن پاسخگویی، مشارکت مردمی، شفافیت، قانونمندی، مسئولیت‌پذیری، اجماع و ... دست‌یافتنی است. در این راستا، مقاله حاضر بر آن است به بررسی تأثیر حکمروایی خوب بر بهبود کیفیت زندگی روستایی در 15 روستای شهرستان دهگلان بپردازد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی است. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده سعی شده با استفاده از تکنیک توسعه‌یافتگی موریس و نرم‌افزار SPSS، تأثیر حکمروایی بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان و رابطه بین این دو متغیر (حکمروایی خوب، کیفیت زندگی روستاییان) مشخص شود. نتایج بررسی ضریب توسعه‌یافتگی روستا های مورد مطالعه در شاخص‌های کیفیت زندگی بر اساس حکمروایی خوب، نشان داد که، از میان روستاهای مورد بررسی، روستای بلدستی در وضعیت مطلوب و روستای عباسجوب در وضعیت نامطلوب قرار دارد. و روستاهای (تیلکو، سعید آباد، سراب، نیاز، گدمیران، ده رشید، مبارک‌آباد، قشلاق خداکرم، قادرمز، آرزند، آبباریک، کاکه چوب، تروال، سرواله)، در وضعیت نسبتأ مطلوب جای گرفته-اند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل آزمون همبستگی در رابطه با بررسی رابطه بین حکمروایی خوب و کیفیت زندگی روستاییان، دلالت بر معناداری بین شاخص های حکمروایی خوب (مشارکت جویی، مسئولیت‌پذیری، توافق جمعی، عدالت و برابری، قانونمندی، شفافیت و باز بودن، کارایی و اثربخشی) با مؤلفه کیفیت زندگی با سطح معناداری 000/0 است. و نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نشان داد که، هشت متغیر مستقل (حکمروایی) با متغیر وابسته (کیفیت زندگی) دارای رابطه معناداری در سطح 05/0=P است. و در نهایت نتایج تحلیل مسیر نشان داد که تمامی متغیر های حکمروایی اثرات مستقیم بر متغیر وابسته (کیفیت زندگی) دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  8 - • چالش های توسعه پایدار با بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) (مطالعه موردی روستاهای شهرستان ساوه)
  تهمینه  دانیالی
  در پارادايم ها و رويكردهاي نوين توسعه ي روستايي، بهره گيري از دانش و اطلاعات و به دنبال آن، ابزارهـا و تكنولوژي هاي انتقال و تبادل آن، حائز اهميت و جايگاه ويژه اي بوده و تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات از عوامل مهم توسعه ي پايدار شمرده مي شـود . پیمایش حاضر به منظور سنجش اب أکثر

  در پارادايم ها و رويكردهاي نوين توسعه ي روستايي، بهره گيري از دانش و اطلاعات و به دنبال آن، ابزارهـا و تكنولوژي هاي انتقال و تبادل آن، حائز اهميت و جايگاه ويژه اي بوده و تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات از عوامل مهم توسعه ي پايدار شمرده مي شـود . پیمایش حاضر به منظور سنجش ابعاد این تئوری‌‌ها در عمل، با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به بررسی فناوری‌‌های اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در توسعه جوامع روستایی در روستاهای یل آباد و قردین شهرستان ساوه و همچنین نقش این فناوری در توسعه این روستاها پرداخته است. روستاهای یل آباد و قردین از روستاهای دهستان نورعلی بیک از توابع شهرستان ساوه هستند که علی رغم اینکه توسعه فناوری‌‌های اطلاعات و ارتباطات می‌‌تواند نقش بسیار پرنگ و موثری در توسعه این روستاها داشته باشد ولی به نظر می‌رسد ساختار اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی روستاهای یل آباد و قردین دهستان نورعلی بیک جهت توسعه ICT در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. نتایج حاکی از آن است که روستاهای یل آباد و قردین با وجود پتانسیل‌‌های بالا در زمینه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، از پتانسیل‌‌های این فناوری بهره چندانی نبرده و ساختارهای ناپایدار روستایی آنها مجال این توسعه این فناوری را به آن نمی دهد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  9 - بررسي تقاضای گردشگری تندرستی در حوزه شهری – روستایی شهرستان سرعين (مقاله پژوهشی)
  ندا  ترابي فارساني سارا عبدمعظم محمدعلی رجائی ریزی زاهد شفیعی
  هدف: گردشگری تندرستی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته‌است، علت این امر را می‌توان در شیوع بیماری‌های مختلف در نتیجه افزایش فشار کاری و زندگی، استرس و بطور کلی سبک زندگی ناسالم مشاهده نمود، همین امر باعث توجه بیش از پیش به امر سلامتی شده و مردم تمایل بیشتری به پیشگی أکثر

  هدف: گردشگری تندرستی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته‌است، علت این امر را می‌توان در شیوع بیماری‌های مختلف در نتیجه افزایش فشار کاری و زندگی، استرس و بطور کلی سبک زندگی ناسالم مشاهده نمود، همین امر باعث توجه بیش از پیش به امر سلامتی شده و مردم تمایل بیشتری به پیشگیری از بیماری‌ها، حفظ و بهبود تندرستی‌شان از راه‎‌های مختلف از جمله سفر با هدف تندرستی دارند، لذا می‎توان گفت امروزه گردشگری تندرستی به یک گرایش سفر تبدیل شده ‌است، در این میان در شهرسرعین و روستاهای پیرامون آن در استان اردبیل دارای پتانسیل‎های بسیار غنی در زمینه گردشگری تندرستی می‌باشد. اين پژوهش سه هدف اصلي را دنبال می‌کند : 1) شناسایی پتانسیل‌های گردشگری تندرستی در این حوزه جغرافیایی ؛ 2) بررسی میزان تمایل گردشگران داخلی به فعالیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری تندرستی در شهر سرعین و روستاهای پیرامون و 3) اولویت بندی فعالیت‌های گردشگری تندرستی از دیدگاه گردشگران داخلی. روش: اين پژوهش در زمره پژوهش هاي کيفي-کمي می‌باشد و جامعه آماری این پژوهش را در مرحله اول نخبگان و کارشناسان این حوزه تشکیل داده اند، جمع آوری نمونه به روش گلوله برفی و توسط فرم مصاحبه انجام گرفت و در نهايت داده‌ها به روش کيفي‌ (کد گذاري باز و محوري) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. در مرحله دوم به منظور بررسی میزان تمایل گردشگران داخلی به فعالیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری تندرستی پرسشنامه اي شامل سوالات بسته‌(طيف ليکرت) طراحي گرديد و پس از پر شدن توسط گردشگران با آزمون هاي تي تک نمونه اي و فريدمن داده‌ها مورد ارزيابي قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه در شهر سرعین و روستاهای پیرامون آن داراي پتانسيل بالايي براي رونق گردشگري تندرستي است و گردشگران به فعاليت‌هاي گردشگری تندرستي تمايل بالايي دارند و به ترتيب فعاليت هايي چون مشاهده مناظر طبیعی، طبیعت گردی، هوای پاک؛ چشمه‌های آب معدنی؛ چشمه آبگرم و هیدروتراپی و پیاده روی در طبیعت، کوهپیمایی و دشت پیمایی به ویژه در حوزه های روستایی براي آنها از اولويت بالاتري برخوردار است. توسعه گردشگری تندرستی در حوزه جغرافیایی سرعین موجب تعامل بیشتر بین مراکز روستایی و شهری و از طریق گسترش جریان های روستایی- شهری (از جمله جریان افراد، کالا، سرمایه، اطلاعات و فناوری)، به روابط دوسویه و نهایتاً، به پیوندهای روستایی- شهری منتهی گردد. این روند، در گذر زمان، به نوبة خود، به پویایی فضاهای روستایی و شهری و ایجاد فرصت های بیشتر برای فعالیت های کسب و کار در صنعت گردشگری و بهبود شرایط اجتماعی- اقتصادی می انجامد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  10 - تبیین الگوهای غذایی در سکونت‌گاه های روستایی شهرستان جیرفت با رویکرد آمایش سرزمین
  علی شهدادی علي آذره
  روستاییان علی رغم نقش محوری در تولید غذا، امروزه به دلیل تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین گروه های در معرض تهدید از لحاظ امنیت غذایی می باشند. تغییر در الگوی غذایی به دلیل قدرت و دسترسی پایین روستاییان در تامین مایحتاج اولیه، سوء تغذیه و ناا أکثر

  روستاییان علی رغم نقش محوری در تولید غذا، امروزه به دلیل تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین گروه های در معرض تهدید از لحاظ امنیت غذایی می باشند. تغییر در الگوی غذایی به دلیل قدرت و دسترسی پایین روستاییان در تامین مایحتاج اولیه، سوء تغذیه و ناامنی شدید غذایی را در این سکونتگاه ها به ارمغان آورده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال که الگوهای غذایی در بین خانوارهای روستایی شهرستان جیرفت چگونه است و چه عواملی بر آن تاثیر دارند، با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام شده است. مدل تئوریک پژوهش با رویکرد آمایش سرزمین سه دسته عوامل محیطی، اجتماعی و اقتصادی را به عنوان عوامل اصلی تبیین کننده الگوهای غذایی رایج در بین روستاییان ارایه کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهد: خانوارهای روستایی از مجموع 14 وعده اصلی نهار و شام در هفته بیشتر؛ برنج(با میانگین 4.99 دفعه)، مواد قندی مصنوعی مانند قند، شکر و شیرینی(با میانگین 4.71 دفعه) و لبنیات(با میانگین 4.7 دفعه) و ماهی و میگو( با میانگین 1.61 دفعه) مصرف می کنند. مصرف برنج در بین روستاییان با مصرف سایر مواد غذایی از جمله شیر و فرآورده های آن، سبزی و میوه جات، حبوبات، موادقندی مرغ رابطه معنی داری داشته است(با پذیرش اثر مثبت تقارن زمان گردآوری داده ها با برداشت محصول بر میزان مصرف خانوارهای روستایی). دسترسی به آب موردنیاز برای تولید محصولات کشاورزی و دامی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف شیر و فرآورده های آن در بین خانوارهای روستایی دارد(R=0.47, F=5.628, Sig=0.028 ). در مجموع درآمد سالیانه در پیوند با قیمت فروش محصولات کشاورزی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف مواد غذایی به ویژه مصرف انواع گوشت، غذاهای رژیمی، کنسروها و... با (R=0.51, F=11.615, Sig=0.002) و چگونگی علاقه به مصرف موادغذایی با (R=0.52, F=7.44, Sig=0.013 ) و می باشند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  11 - تبیین قابلیت های کارآفرینی در مناطق روستایی (مطالعه موردی منطقه سبلان)
  فرزانه عقبایی علیرضا استعلاجی پرویز کردوانی
  چکیده پژوهش حاضر با هدف تبیین قابلیت های کارآفرینی در منطقه روستایی سبلان نگارش یافته و در این راستا، به مطالعه ابعاد و شاخصه های توسعه پایدار مناطق روستایی، کارآفرینی و اصول و روش های آن در روستاهای منطقه پرداخته و در نهایت، با توجه به قابلیت های ایجاد اشتغال و کارآفر أکثر

  چکیده پژوهش حاضر با هدف تبیین قابلیت های کارآفرینی در منطقه روستایی سبلان نگارش یافته و در این راستا، به مطالعه ابعاد و شاخصه های توسعه پایدار مناطق روستایی، کارآفرینی و اصول و روش های آن در روستاهای منطقه پرداخته و در نهایت، با توجه به قابلیت های ایجاد اشتغال و کارآفرینی موجود در منطقه سبلان، راهکارهای بهینه به منظور کارآفرینی در این منطقه، توسعه اقتصادی و توسعه پایدار آن را ارائه می دهد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و به لحاظ روش انجام از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. در گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. در نهایت، داده های خام با استفاده از آزمون های آماری تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون تک متغیره در نرم افزار spss22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مناطق روستایی سبلان از قابلیت های کارآفرینی متعددی برخوردارند که عبارت است از قابلیت های گردشگری در زمینه اکوتوریسم، توریسم مذهبی و توریسم ورزشی؛ قابلیت جغرافیای پزشکی در زمینه کشت گیاهان دارویی، عسل درمانی و آب درمانی؛ منابع معدنی از قبیل کانی های فلزی، غیر فلزی و مصالح ساختمانی. واژگان کلیدی: کارآفرینی، توسعه پایدار، مناطق روستایی تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  12 - تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های روستایی پیرامون اکوسیستم رودخانه ای مبتنی بر الگوی بوم روستا مطالعه موردی: روستاهای پیرامون اکوسیستم رودخانه کشکان( شهرستان پلدختر)
  فرزاد حقی زاده وحید ریاحی فرهاد عزیزپور پرویز ضیائیان فیروز آبادی
  توسعه پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی است. الگوی بوم روستا به عنوان رویکردی نوین می تواند نقش مؤثری در توسعه پایدار منطقه ای و ملی داشته باشد. لذا، آگاهی از تغییرات توسعه پایدار و شناخت ساختار، ابعاد و گستردگی فضایی آن در مناطق روستایی از عرصه های مهم تصمی أکثر

  توسعه پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی است. الگوی بوم روستا به عنوان رویکردی نوین می تواند نقش مؤثری در توسعه پایدار منطقه ای و ملی داشته باشد. لذا، آگاهی از تغییرات توسعه پایدار و شناخت ساختار، ابعاد و گستردگی فضایی آن در مناطق روستایی از عرصه های مهم تصمیم سازی و برنامه ریزی به شمار می رود. پژوهش حاضر، در جهت سنجش سطوح فضایی پایداری سکونتگاه های روستایی واقع در حاشیه رودخانه کشکان شهرستان پلدختر است. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. محدوده مورد مطالعه روستاهای واقع در پیرامون رودخانه کشکان واقع شهرستان پلدختر هستند. وزن دهی به شاخص های پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحلیل داده ها با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره VIKOR انجام شد. برای طبقه -بندی روستاهای مورد مطالعه از جنبه سطوح پایداری از روش تحلیل خوشه ای و نرم افزار GIS و برای تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری از رگرسیون خطی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که از 23روستای مورد مطالعه3روستا در وضعیت پایداری خیلی قوی، 8 روستا پایداری قوی، 5 روستا پایداری متوسط و 7 روستا در وضعیت ناپایدار قرار دارند. روستاهای پایدار دارای جمعیت بیشتر و در مناطق مرکزی شهرستان که زمین های آبرفتی ناشی از رودخانه عریض تر و از لحاظ ارتباطی به مرکز شهرستان نزدیک تر هستند، استقرار یافته اند. اما، این پایداری بطور یکسان در همه شاخص های پایداری روستاها اتفاق نیفتاده است. که، نشانگر پویش ناقص نظام سکونتگاهی شهرستان (از جنبه ساختاری - کارکردی) است. از نظر کاربرد مدل ها و تکنیک های کمی، این پژوهش از مدلF’ANP در تعیین سطوح پایداری روستایی استفاده کرده و نتایج تحقیق کارایی این مدل را در مطالعات جغرافیایی اثبات نموده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  13 - تأثیر مهاجرت روستایی در امنیت غذایی با تأکید بر منابع آب (مطالعه موردی : روستاهای شهرستان خوانسار استان اصفهان )
  حمیده سادات  آقامیری بیژن رحمانی
  پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر بحران آب بر مهاجرت روستایی و امنیت غذایی در روستاهای شهرستان خوانسار صورت گرفته است . آمارها نشان می دهد در سال های اخیر کاهش منابع آب روستایی منجر به افزایش مهاجرت در این منطقه شده ، جمعیت کشاورز روستایی کاهش و بر سطح تولید و امنیت أکثر

  پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر بحران آب بر مهاجرت روستایی و امنیت غذایی در روستاهای شهرستان خوانسار صورت گرفته است . آمارها نشان می دهد در سال های اخیر کاهش منابع آب روستایی منجر به افزایش مهاجرت در این منطقه شده ، جمعیت کشاورز روستایی کاهش و بر سطح تولید و امنیت غذایی اثر گذاشته است. بر این اساس، سوال اصلی این تحقیق این است که آیا مهاجرت روستایی ناشی از منابع آب تهدیدی برای امنیت غذایی در مقیاس کل است؟ برای پاسخ به این سوال با توجه به نگرش منطقه ای تحقیق ابتدا وضعیت منابع آب روستایی در این نقاط و سطح استان بررسی و در ادامه تعاریف مختلف از امنیت غذایی مورد ارزیابی قرار گرفت . با توجه به نظریه ها و شاخص های تحقیق 5 روستا از 3 دهستان بخش مرکزی خوانسار به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شد . شاخص مهاجرت در کنار امنیت غذایی بررسی و با توجه به ارتباط نزدیک امنیت غذایی و کشاورزی شرایط اجتماعی و اقتصادی روستاییان در این بخش مورد توجه ویژه قرار گرفت . این شاخص شامل اهداف و سن مهاجرت، شرایط محیطی ، اقتصادی و اجتماعی مهاجران روستایی است. نتایج پژوهش نشان داد بیش از 60٪ مهاجرت به صورت مهاجرت روستاشهری است که جوانان در رأس قرار دارند. بنابراین، کاهش نیروی کار در جامعه روستایی و تفاوت جنسی به دلیل درصد بالای مهاجرت مردان نسبت به زنان، نتیجه اصلی وضعیت مهاجرت های وابسته به آب در مناطق روستایی بود. طبق نتایج با وجود رابطه نزدیک بین کشاورزی و امنیت غذایی، افزایش مهاجرت روستایی به دلیل آب، باعث کاهش نیروی تولید در روستاها شده و تهدید جدی برای امنیت غذایی است. این تحقیق یک یادآوری است که با با استفاده از روش توصيفی- تحليلی انجام شده و با توجه به تأثیر این مهاجرت در شرایط اقتصادی بررسی تئوری های اقتصادی در این بخش در رأس قرار دارد. نتیجه گیری این بررسی بر اساس ضریب همبستگی کندال صورت گرفته است . تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  14 - ارزیابی عملکرد دهیاری ها در پیشبرد اهداف طرح های هادی روستایی(مطالعه موردی: شهرستان زنجان)
  محمدتقی حیدری
  دهياري به عنوان يک نهاد عمومي و غيردولتي، با شخصيت حقوقي مستقل و با درخواست روستائيان و مجوز وزارت کشور با هدف بهبود و توسعه شاخصهاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي، فرهنگي و محيطي-کالبدي در هر روستا تشکيل مي شود. یکی از وظایف دهیاری، همکاری با بنیاد مسکن در تهیه، تصویب و اجرای أکثر

  دهياري به عنوان يک نهاد عمومي و غيردولتي، با شخصيت حقوقي مستقل و با درخواست روستائيان و مجوز وزارت کشور با هدف بهبود و توسعه شاخصهاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي، فرهنگي و محيطي-کالبدي در هر روستا تشکيل مي شود. یکی از وظایف دهیاری، همکاری با بنیاد مسکن در تهیه، تصویب و اجرای طرح هادی روستایی است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، عملکرد دهیار در نحوه تهیه و اجرای طرح هادی و نظارت بر ساخت و ساز بعد از اجرای طرح هادی روستایی بررسی می کند. جامعه آماری تحقیق شامل 24 روستای شهرستان زنجان است که با استفاده از جدول مورگان، 373 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از مدل نیکوئی برازش کلموگرونف-اسمیرنف و توزیع پواسن و تحلیل رگرسیونی چندگانه با کمک نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که، براساس مدل نیکویی برازش با سطح اطمینان 0.05P< ، عملکرد دهیار در طرح هادی مطلوب نیست. براساس توزیع پواسن، عملکرد دهیاری روند روبه رشدی دارد. همچنین تحلیل رگرسیونی نیز میزان همبستگی بین عملکرد دهیاری در توسعه و پیشبرد طرح هادی روستایی را، 0.929 برآورد کرده است. در بین شاخص های عملکرد دهیاری شاخص «عملکرد دهیار در نظارت بر ساخت و ساز بعد از اجرای طرح هادی» (0.447=β) بیشترین تاثیر و رضایت مندی را در اجرای طرح هادی داشته است. در این زمینه برای موفقیت دهیاران در اجرای طرح هادی، تاسیس دهیاریهای مستقل، آموزش دهیاران، و توسعه همکاری دهیار با سازمان ها و مشاوران و پیمانکاران ضروری است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  15 - تحلیل تأثیرپذیری تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری از عوامل درونی و بیرونی در مجموعه شهری مشهد
  مهدی جوانشیری علی اکبر عنابستانی حمدالله سجاسی قیداری
  پژوهش حاضر، به منظور بررسی، تحلیل و تبیین تحولات کالبدی – فضایی سکونتگاه های روستایی مجموعه شهری مشهد طی دوره ده ساله اخیر به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفا أکثر

  پژوهش حاضر، به منظور بررسی، تحلیل و تبیین تحولات کالبدی – فضایی سکونتگاه های روستایی مجموعه شهری مشهد طی دوره ده ساله اخیر به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه نمونه 28 روستای بالای 20 خانوار در مجموعه شهری مشهد می‌باشد که از طبقات مختلف جمعیتی و فواصل متفاوت با شهر مشهد انتخاب شدند. از مجموع 20083 خانوار در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران، حجم نمونه 377 خانوار به‌دست‌آمده این افراد با روش نمونه‌گیری تصادفي انتخاب شدند. برای آزمودن مدل مفهومی پژوهش و بررسی تاثیر عوامل شناسایی شده بر تحولات کالبدی-فضایی از تکنیک حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزارSmart PLS ، استفاده گردید. با توجه نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای 58/2 بوده یعنی رابطه معنادار و مستقیم است؛ بدین ترتیب شاخص های درونی، همجواری با کلانشهر مشهد و عوامل بیرونی بر تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه های روستایی تأثیر مثبت و معناداری دارد که طبق ضرایب کل متغیر عوامل بیرونی با ضریب تاثیر 947/0 بیشترین تاثیر و عوامل درونی روستا کمترین تاثیر را بر تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه ها داشته است. نتایج تحلیل فضایی و رتبه بندی روستاهای نمونه با مدل ارزیابی تولید وزنی تجمعی (WASPAS) مشخص کرد روستاهای گرجی سفلی، حسین آباد قرقی و دوست آباد دارای بالاترین سطح تحولات کالبدی-فضایی بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  16 - تبیین زیست پذیری روستاهای منطقه کلانشهری تهران (مورد مطالعه: شهرستان ورامین)
  کامران زنگیشه علیرضا استعلاجی نصرالله فلاح تبار
  مسائل مربوط به زیست پذیری روستاهای پیراکلانشهری با مفهوم زیست پذیری روستایی قابل تبیین نبوده و تحت یک شبکه ارتباطی و همپیوندی های روستا-شهری از شهرهای تحت نفوذ خود متأثر می گردد. پژوهش حاضر تبیین زیست پذیری روستاهای منطقه کلانشهری تهران(شهرستان ورامین) می باشد. روش این أکثر

  مسائل مربوط به زیست پذیری روستاهای پیراکلانشهری با مفهوم زیست پذیری روستایی قابل تبیین نبوده و تحت یک شبکه ارتباطی و همپیوندی های روستا-شهری از شهرهای تحت نفوذ خود متأثر می گردد. پژوهش حاضر تبیین زیست پذیری روستاهای منطقه کلانشهری تهران(شهرستان ورامین) می باشد. روش این پژوهش اکتشافی-تبیینی بوده و سعی در تبیین نقش عوامل و نیروهای موثر در زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهری در قالب عوامل درون روستایی و برون/فرا روستایی است. در این راستا،نخست بررسی نظریه ها و مدل مفهومی تحلیل ارائه گردید. بر این مبنا، ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی و گویه های آن تحت عنوان عوامل درون و برون روستایی از طریق فرا ترکیب گویه و دلفی شناسایی اولیه شدند. 19 گویه در قالب ابعاد چهارگانه برای مجموعه عوامل برون/فرا روستایی موثر در آشکارسازی وضعیت زیست پذیری روستاها و 116 گویه و 17 مولفه برای عوامل درونی زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهر تهران شناسایی شد. در تدقیق و اکتشاف عوامل یاد شده از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گیری شد و نتایج تایید 19 عوامل فرا روستایی و 81 گویه عوامل درون روستایی بود. جامعه آماری پژوهش راساکنین روستاهای پیرامون شهرورامین وشهرجوادآباد(دو نقطه شهری شهرستان ورامین) به تعداد 53،255 نفر وشهرهای مذکور و همچنین خبرگان، متخصصین،کارشناسان و مدیران محلی به تعداد 140 نفر تشکیل دادند. در نمونه گیری از ساکنین از نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شده و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران با پذیرش خطای 0.05 درصد به تعداد 682 نفر تعیین شده و به صورت سهمیه ای- طبقه ای بین مراکز توزیع گردید. از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و معادلات ساختاری جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. همچنین از نرم افزارهای lisrel وSPSS در تحلیل داده های آماری و نمایش فضایی داده ها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل برون/فرا روستایی و عوامل درون روستایی در زیست پذیری روستاهای پیرامون کلانشهر تاثیر گذاشته و آن را تبیین می کنند لکن میزان تاثیر عوامل برون روستایی بیشتر از عوامل درون روستایی بود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  17 - تفاوت پیش نیازهای جنسیتی توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: بخش پاپی شهرستان خرم آباد)
  زهرا حجازی زاده علی  منظم اسماعیل پور مهرشاد طولابی نژاد
  توسعه کارافرینی ضمن ایجاد اشتغال و ایجاد درآمد، می تواند کاهش بيكاري روستاییان را به دنبال داشته باشد. با این حال تقریبا در اکثر کشورهای جهان عوامل و پیش نیازهای موثر بر فعالیت های کارآفرینی بین مردان و زنان به خصوص در مناطق روستایی متفاوت است. لذا در این تحقیق به بررسی أکثر

  توسعه کارافرینی ضمن ایجاد اشتغال و ایجاد درآمد، می تواند کاهش بيكاري روستاییان را به دنبال داشته باشد. با این حال تقریبا در اکثر کشورهای جهان عوامل و پیش نیازهای موثر بر فعالیت های کارآفرینی بین مردان و زنان به خصوص در مناطق روستایی متفاوت است. لذا در این تحقیق به بررسی پیش نیازهای جنسیتی موثر بر توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی پرداخته شد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات پرسش نامه و مصاحبه بوده است. جامعه آماری زنان و مردان روستایی بخش پاپی شهرستان خرم آباد می باشد (8775N=). با استفاده از فرمول کوکران 330 نمونه (172 مرد و 158 زن) انتخاب شد. برای رسیدن به سوالات پژوهش، از آزمون های تحلیل واریانس، آزمون های تعقیبی (Post-Hoc) و مدل رگرسیون لجستیک باینری (روش LM- نیوتن- مارکارد- رافسون) استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت قابل‌توجهی بین عوامل و پیش نیازهای موثر بر توسعه کارآفرینی زنان و مردان روستایی وجود دارد. پیش نیازهای توسعه کارآفرینی از نظر مردان روستایی (علاوه بر عامل اقتصادی که بین زنان و مردان مهم ترین پیش-نیاز توسعه کارآفرینی بوده) تحت تأثیر عوامل زیرساختی و ساختاری- نهادی می باشد؛ در حالی که‌ عوامل خانوادگی و اجتماعی- فرهنگی مهم ترین پیش نیازهای توسعه کارآفرینی زنان روستایی بوده است. با توجه به نتایج و برای توسعه کارآفرینی و به ویژه در مناطق روستایی لازم است به عامل جنسیت کارآفرینان توجه ویژه ای داشت و برای رفع موانع کارآفرینی با توجه به جنسیت کارآفرینان استراتژی و الگوی متناسب اتخاذ گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  18 - بررسی چالش‌ها و راهبردهای توسعه‌ی فضایی روستاشهرها (مطالعه موردی: بخش بندپی شرقی و غربی از شهرستان بابل)
  دکتر سعدی  محمدی الهام داوری چنور محمدی
  چکیده: طرح مساله: شهرنشین شدن جمعیت، افزایش جمعیت شهرها و به دنبال آن توسعه شهرهای کوچک و بزرگ از ویژگی‌های عصر حاضر است و توسعه‌ی پایدار آن‌ها در گرو داشتن برنامه ریزی و مدیریت شهری کارآمد است آنچه همواره در مدیریت شهری مورد توجه است عمدتاً مسائل و مشکلات کلانشهرها و أکثر

  چکیده: طرح مساله: شهرنشین شدن جمعیت، افزایش جمعیت شهرها و به دنبال آن توسعه شهرهای کوچک و بزرگ از ویژگی‌های عصر حاضر است و توسعه‌ی پایدار آن‌ها در گرو داشتن برنامه ریزی و مدیریت شهری کارآمد است آنچه همواره در مدیریت شهری مورد توجه است عمدتاً مسائل و مشکلات کلانشهرها و شهرهای بزرگ، گاهی شهرهای میانی می‌باشد و کمتر توجهی به مسائل و مشکلات مدیریتی در روستا شهرهامی‌شود، در صورتی که اگر روستاشهرها بتوانند از نظر اقتصادی خودکفا باشند می‌توانند با پذیرش سهم عمده‌ای از عوامل منابع تولید، سرمایه گذاری و نیروی انسانی منطقه موجب شکوفایی و رونق ناحیه پیرامونی خود گردند هدف: پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررسی چالش‌ها و راهبردهای روستاشهرهای بخش بندپی شرقی و غربی از شهرستان بابل بپردازد. روش: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر روش اسنادی و میدانی است. جامعه آماری پژوهش خانوارهای ساکن در بخش بندپی غربی و شرقی از شهرستان بابل است که با بهره مندی از روش کوکران 200 خانوار به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شده‌اند؛ نتایج : با جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها این نتایج حاصل شد که این گونه روستاشهرها با موانع و مشکلات اساسی چون دفع و تفکیک زباله، عملکرد ضعیف نهادهای شهری، پایین بودن مشارکت شهروندان در طرح‌های شهری و ... دچار هستند که این چالش‌ها با راهبردهای چون تقویت سازمان‌های شهری، توسعه و گسترش خدمات و امکانات شهری و استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و ... مسطح خواهند شد. نو آوری: با توجه به اینکه روستاها شهرها به عنوان حلقه اتصال دهنده شهر و روستا نقش مهمی در تعادل و توازن منطقه ای داشته باشند بنابراین بررسی چالشها و مشکلات فرا رو و تعیین راهبردهای توسعه فضایی این گونه سکونتگاهها از نوآوری پژوهش حاضر محسوب می شود. واژه های کلیدی: روستاشهر، چالش‌ها و راهبردها، توسعه فضایی، بخش بندپی غربی و شرقی بابل تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  19 - تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمند¬سازی روان شناختی کشاورزان روستایی مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت (مقاله پژوهشی)
  بهرام ایمانی معصومه عبدالهی
  پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندسازی روانشناختی کشاورزان در مناطق روستای انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری کشاورزان روستایی بخش مرکزی شهرستان کوهدشت است که از این میان 27 روستا أکثر

  پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندسازی روانشناختی کشاورزان در مناطق روستای انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری کشاورزان روستایی بخش مرکزی شهرستان کوهدشت است که از این میان 27 روستا و 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. جهت گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده گردید. به منظور تحلیل موضوع چهارچوبی از هشت شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی روانشناختی در قالب 59 گویه تدوین و انتخاب شد. نتایج حاصل از یافته های پژوهش بیانگر این است بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندسازی روانشناختی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد فناوری اطلاعات و ارتباطات 491/0 از تغییرات توانمندسازی روانشناختی را تبیین می کنند. همچنین بر اساس نتایج آزمون t تک نمونه ای می توان بیان کرد که شاخص های توانمندسازی روانشناختی در حد مطلوب قرار دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  20 - آسیب شناسی تعاونی های تولید در راستای توسعه پایدار روستایی نمونه موردی :تعاونی های تولید شهرستان ساوه*
  گیتی صلاحی اصفهانی
  مقاله حاضر نتیجه تحقیقی میدانی است که با هدف آسیب شناسی تعاونی های تولید در راستای توسعه پایدار روستایی شهرستان ساوه با ابعاد اقتصادی و اجتماعی صورت گرفته است زیرا رسیدن به توسعه مستلزم توسعه اقتصادی است که خود منوط به توسعه درسه بخش صنعت،خدمات وکشاورزی است.دربخش کشاورز أکثر

  مقاله حاضر نتیجه تحقیقی میدانی است که با هدف آسیب شناسی تعاونی های تولید در راستای توسعه پایدار روستایی شهرستان ساوه با ابعاد اقتصادی و اجتماعی صورت گرفته است زیرا رسیدن به توسعه مستلزم توسعه اقتصادی است که خود منوط به توسعه درسه بخش صنعت،خدمات وکشاورزی است.دربخش کشاورزی شرکتهای تعاونی تولید روستایی اهرم مناسبی برای توسعه اقتصادی واجتماعی هستند که می توانند در بهره وری بهینه از شرایط زندگی ،کار و تولید وارتقای سطح درآمد ووضعیت اجتماعی جامعه موثر باشند .البته پویایی وتحولات لازم در این شرکت ها زمانی کارآمد واثربخش است که به صورت هدفمند ،نظام یافته ،برنامه ریزی شده ومبتنی برملاحظات پایداری در کلیه ابعاد اقتصادی ،اجتماعی و زیست محیطی باشد. دراین راستا تعاونی های تولید روستایی به عنوان یکی از نظام های بهره برداری با موانع و مشکلاتی روبرو هستند. این مقاله با استفاده ازروش توصیفی –پیمایشی و با برگزاری کارگاههای مشارکتی (PRA)، پرسشنامه(منطبق برمدل نظری و پیشینه تحقیق ) و مصاحبه حضوری انجام شده است .جمع آوری داده ها با استفاده از نرم افزارSPSSاستخراج شد. جامعه آماری تحقیق اعضاء شرکت تعاونی های مستقر در روستاهای شهرستان ساوه با نمونه آماری براساس فرمول کوکران (110نفر)است.نمونه گیری تصادفی و چندمرحله ای است.باتوجه به فرض اصلی تحقیق ،نتایج نشان می دهد که آسیب های جدی ،تعاونی های تولید ساوه را تهدید می کنند .درابعاداقتصادی واجتماعی شاخص های شامل درآمد کشاورزان ،ارتقاء تولید ،آگاهی واعتماد اجتماعی بود .بیشترین میانگین مربوط به ابعاد اقتصادی (4409/3)و کمترین میانگین مربوط به بعد اجتماعی (0967/2)می باشد.پیشنهاد می شود :کمکهای بلاعوض ،دادن امکانات وتجهیزات ،القاءتفکر مشارکتی ،آگاهی دادن به اعضاء تعاونی وتوانمندسازی اعضاء تعاونیهای تولید در دستور کار قرار گیرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  21 - نقش کارگاههای شیرپزی در شکل‌گیری جریان های فضایی مورد مطالعه: سکونتگاههای نواحی هشترود و چاراویماق (آذربایجان شرقی)
  عباس سعیدی مصطفي طالشی امید رفعت خواه امین ترکمان
  جریان های فضایی مبتنی بر تعامل و روابط روستایی- شهری هستند که به انواع جریان های مختلف افراد، كالا، پول و سرمایه، اطلاعات و نوآوری بین کانون های روستایی و مراکز شهری قابل تفکیک هستند. شکل‌گیری این جریانها مستلزم فراهم‌آمدن بسترهای لازم ساختاری- کارکردی است. آنچه در این أکثر

  جریان های فضایی مبتنی بر تعامل و روابط روستایی- شهری هستند که به انواع جریان های مختلف افراد، كالا، پول و سرمایه، اطلاعات و نوآوری بین کانون های روستایی و مراکز شهری قابل تفکیک هستند. شکل‌گیری این جریانها مستلزم فراهم‌آمدن بسترهای لازم ساختاری- کارکردی است. آنچه در این بین از اهمیت ویژه برخوردار است، پرهیز از رویکردهای مبتنی بر جدایی سکونتگاههای روستایی و شهری و در مقابل تکیه بر پیوستگی اجتماعی- اقتصادی روستایی- شهری است. در کشورهای درحال توسعه آنچه در عمل مانع از شکل‌گیری این گونه شبکه‌های منطقه‌ای است، به عوامل و نیروهای متنوعی بازمی‌گردد که شناسایی آنها در راستای توسعة روستایی- شهری اهمیتی ویژه دارد. البته در این میان، تسهیل گری نهادها و دستگاههای عمرانی و توسعه‌ای، در کنار مشارکت جدی روستاییان می‌تواند نقشی موثر ایفا نماید. این مقاله کوشش دارد با بررسی نحوة عمل کارگاههای شیرپزی در محدودة شهرستان های هشترود و چاراویماق به شناسایی چگونگی ایفای نقش این گونه کارگاهها در شکل‌پذیری روابط و پیوندهای روستایی ـ شهری و تشکیل جریان های محلی و ناحیه‌ای بپردازد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  22 - نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان
  سعید احمدیان بهنام ولی زاده رشید  بوکانی
  هدف کلی این پژوهش نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان می باشد. به منظور رسیدن به این اهدف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. پژوهش حاضر با رويكرد و روش اكتشافي- تحليلي در پی این موضوع بوده است که گردشگری، چه نقشی در توسعه روستایی شهرستان مریوان، ایفا می أکثر

  هدف کلی این پژوهش نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان می باشد. به منظور رسیدن به این اهدف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. پژوهش حاضر با رويكرد و روش اكتشافي- تحليلي در پی این موضوع بوده است که گردشگری، چه نقشی در توسعه روستایی شهرستان مریوان، ایفا می نماید. جامعه آماري پژوهش حاضر (15 روستای مورد مطالعه)، شامل 3 گروه کارشناسان و کارکنان (236 نفر)، روستاییان(8570 نفر) و گردشگران (1200 نفر) بوده اند كه با استفاده از فرمول كوكران و جدول مورگان، به ترتیب تعداد 146 نفر کارشناس و 368 نفر روستاییان و291 نفر از گردشگران به عنوان حجم نمونه تعيين شده است. نحوه انتخاب افراد نيز به روش نمونه گيري سيستماتيك و نهايتاٌ تصادفي ساده مي باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحليل عاملي اكتشافي و آزمون ناپارامتريك فريدمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتایج بدست آمده در مورد نقش گردشگری در توسعه روستایی نشان می دهد که بیشترین تاثیر گردشگری در بُعد اجتماعی مربوط به کاهش مهاجرت های روستایی و احیاء آداب و سنن محلی و در بُعد اقتصادی بیشترین تاثیر در افزایش قیمت زمین و مسکن بوده است. و در نهایت، با توجه به نتايج و يافته هاي به دست آمده از پژوهش، راهکارهایی در جهت توسعه فعالیت های گردشگری روستایی در شهرستان مریوان ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  23 - بررسی و شناخت علل ناکارآمدی مدیریت روستایی از دیدگاه مردم محلی شهرستان سامان
  اصغر نوروزی حیدرعلی غلامیان
  مدیریت روستایی را می‌توان برنامه‌ریزی برای روستا، سازمان‌دهی، اقدام توسعه‌ای و هماهنگی و نظارت بر کارهای انجام‌شده دانست. بررسی و شناخت نیازها، کمبودها و نارسایی‌های روستاییان، اقدام برای مشارکت مردم در انجام امور اجتماعی، اقتصادی، عمرانی و ... نيز بر عهدة مدیران روستای أکثر

  مدیریت روستایی را می‌توان برنامه‌ریزی برای روستا، سازمان‌دهی، اقدام توسعه‌ای و هماهنگی و نظارت بر کارهای انجام‌شده دانست. بررسی و شناخت نیازها، کمبودها و نارسایی‌های روستاییان، اقدام برای مشارکت مردم در انجام امور اجتماعی، اقتصادی، عمرانی و ... نيز بر عهدة مدیران روستایی است. شهرستان سامان با وجود توانمندی های گسترده (طبيعی و انسانی) اما با مشکلات عديدة توسعه‌نیافتگی روستایی مواجه است و شايد بتوان آن را در شيوة مديريت يافت. بنابراين هدف پژوهش، بررسی و شناخت عوامل تأثیرگذار بر ناکارآمدی مدیریت روستایی از دیدگاه مردم محلی است. پژوهش از نوع کاربردی و روش‌ آن توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعة آماری شامل روستائیان شهرستان سامان بوده و برای تعیین حجم نمونه ابتدا به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای پنج روستا انتخاب و با استفاده از فرمول کوکران 368 نفر از اهالی این روستاها جهت تکميل پرسشنامه به روش تصادفی ساده انتخاب و تکميل پرسشنامه صورت پذيرفت. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار spss24 تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. نتايج آزمون رگرسيون خطی نشان داد که عامل اقتصادی به‌تنهایی47 % ناکارآمدی مدیریت روستایی را تبیین می‌کند. نتایج آزمون T نيز نشان داد بُعد اجتماعی- فرهنگی(با ميانگين 21/3)، بُعد اقتصادی(با ميانگين 18/3) و بُعد ‌محیطی–کالبدی (با ميانگين 16/3) «تأثيرزياد» بر ناکارآمدی مدیران روستایی داشته‌اند. همچنین نتایج نشان داد مهم‌ترین عامل در بُعد اقتصادی مشکلات بودجه ای در سطح کلان، در بُعد اجتماعی – فرهنگی، عامل قومیت‌گرایی و اشکالات ساختاری انتخابات و در بُعد محیطی عدم توجه به محیط‌زیست و ناآگاهی به مسائل مربوطه بوده‌اند. بعلاوه نتايج نشان از تفاوت های مکانی در ابعاد مورد بررسی دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  24 - محدودیتهای توسعة یکپارچة روستایی- شهری ناحیة سروآباد (کردستان)
  لقمان زمانی عباس سعیدی عبدالرضا  رحمانی فضلی
  توسعه یکپارچه به مفهوم یکجانگری به ارتباط منطقی فضایی- زمانی بین بخشها در برنامه‌ریزی‌های محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است که قاعدتا بر مشارکت فعال مردمی و مدیریت واحد ناحیه‌ای تاکید می‌ورزد. افزون بر این، توجه لازم به تعامل اثرگذار عرصه هاي روستايي و شهري در این چا أکثر

  توسعه یکپارچه به مفهوم یکجانگری به ارتباط منطقی فضایی- زمانی بین بخشها در برنامه‌ریزی‌های محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است که قاعدتا بر مشارکت فعال مردمی و مدیریت واحد ناحیه‌ای تاکید می‌ورزد. افزون بر این، توجه لازم به تعامل اثرگذار عرصه هاي روستايي و شهري در این چارچوب پیوسته مورد تاکید است، زیرا در غیر این صورت، آنچه اتفاق افتد، نه به نفع مراكز روستايي و نه ياور كانونهاي شهري خواهد بود. نظام فضایی ناحیه سروآباد، با وجود قابلیت های برجسته، به دلیل فقدان ناهماهنگی ساختاری- کارکردی اقتصادی و برنامه ریزی مناسب و یکجانگر، از اهداف توسعة مطلوب و یکپارچة روستایی- شهری دور مانده است. مقاله حاضر در ارتباط با ناحیة سروآباد (شامل دو شهر سروآباد و اورامان‌تخت و روستاهای ناحیه) با توجه به رویکرد توسعة یکپارچه روستایی- شهری و با تکیه بر مطالعات میدانی و پیمایشی، بر اساس پژوهشی همه‌جانبه، به دنبال شناخت و تحلیل محدودیتهای توسعة روستایی- شهری این ناحیه بوده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد، گرچه بین شاخص‌های اجتماعی- فرهنگی و کالبدی- فضایی، ارتباط مستقیم و معناداری ملاحظه می‌شود، متغییرهای ایمنی، اقتصادی- تولیدی و طبیعی- اکولوژیک، بترتیب از کمترین ارتباط و متغییر جریانهای فضایی با نشانه‌های توسعة یکپارچه، از ارتباطی متوسط برخوردار است؛ در نتیجه، توسعة یکپارچه روستایی- شهری، آنطور که انتظار می‌رود، تحقق نیافته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  25 - آینده پژوهی توسعه منابع انسانی بخش کشاورزی در نواحی روستایی (مورد: بخش مرکزی شهرستان ملایر)
  علیرضا تکلو علی شمس الدینی بیژن  رحمانی مجید ولی شریعت پناهی
  بسیاری از مسائل و مشکلات کنونی بخش کشاورزی نواحی روستایی، نتیجه غفلت برنامه ریزان گذشته نسبت به آینده پژوهی است. و از آنجا که توسعه یا عدم توسعه بخش کشاورزی بر سایر بخش های اقتصادی و توسعه کشور اثرگذار بوده، می بایست عوامل مؤثر در این بخش به دقت بررسی و آسیب ها أکثر

  بسیاری از مسائل و مشکلات کنونی بخش کشاورزی نواحی روستایی، نتیجه غفلت برنامه ریزان گذشته نسبت به آینده پژوهی است. و از آنجا که توسعه یا عدم توسعه بخش کشاورزی بر سایر بخش های اقتصادی و توسعه کشور اثرگذار بوده، می بایست عوامل مؤثر در این بخش به دقت بررسی و آسیب ها و چالشهای آن شناسایی و مرتفع گردد.اکثر نیروهای شاغل در بخش کشاورزی به علت پیر سنی و تحصیلات ناکافی به مرور با مشکل مواجه شده اند و تناسبی با شرایط اقتصاد دانش بنیان جدید ندارند. زیرا جوانان و تحصیلکردگان روستاها را ترک کرده و راهی شهر ها شده اند. این پژوهش به دنبال آینده نگری در این زمینه است. تا از بروز چالش عمده جلوگیری نماید.پژوهش حاضر در سه مرحله انجام گردیده است.مرحله نخست که مربوط به بخش نظری تحقیق می باشد به شیوه کتابخانه ای و اسنادی اطلاعات مربوط به آینده پژوهی و توسعه منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. مرحله دوم در بخش داده ها و از شیوه مشاهده،مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده، و مرحله سوم از تکنیک های دلفی، تحلیل ساختاری و نرم افزارهای میک مک وویزارد استفاده شده است. براساس این پژوهش 24 عامل اصلی در توسعه منابع انسانی شناسایی و متغیرهای مدیریت یکپارچه توسعه و عمران روستا، اشتغال پایدار، فناوری پیشرفته، رفع تبعیض بین نواحی شهری و روستایی و گسترش تعاونی های تولید با بیشترین تاثیر مستقیم به عنوان پیشرانهای مهم در این رابطه شناسایی و سه گروه سناریو برای آینده منابع انسانی بخش کشاورزی نواحی روستایی پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  26 - مکان گزینی مراکز مدیریت بحران روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان اردبیل)
  بهرام ایمانی حسن  حسینی اميني رضا طالبی
  مخاطرات محیطی و انسانی یکی از اصلی ترین موانع تحقق توسعه پایدار بخصوص در سکونتگاه های انسانی (به ویژه روستاها) می باشد. در چند دهه اخیر با رویکرد مدیریت بحران استفاده از همه دستاوردهای مدیریتی، سازمان دهی و برنامه ریزی قبل از وقوع بحران با هدف مقابله با مخاطرات طبیعی و أکثر

  مخاطرات محیطی و انسانی یکی از اصلی ترین موانع تحقق توسعه پایدار بخصوص در سکونتگاه های انسانی (به ویژه روستاها) می باشد. در چند دهه اخیر با رویکرد مدیریت بحران استفاده از همه دستاوردهای مدیریتی، سازمان دهی و برنامه ریزی قبل از وقوع بحران با هدف مقابله با مخاطرات طبیعی و انسانی، امری عقلانی و الزامی می باشد. در مواجه شدن با بحران های احتمالی، یکی از ارکان اصلی مقابله و پیشگیری مناسب از اثرات منفی این نوع مخاطرات در نظر گرفتن مراکز مدیریت بحران است که همه اقدامات پیشگیری، آمادگی و مقابله، از جمله امداد رسانی، اسکان موقت حادثه دیدگان، در آن مهیا شود تا پیامدها را درباره ی بحران احتمالی به حداقل ممکن است. از این رو شهرستان اردبیل به علت واقع شدن در یک محدوده خطرپذیر طبیعی و دارا بودن تاسیسات صنعتی بزرگ قابلیت بالای شکل گیری مخاطرات طبیعی و انسانی را دارا می باشد. بنابراین در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزار ARC GIS به پهنه بندی محدوده شهرستان اردبیل در راستای جانمایی مراکز مدیریت بحران روستایی اقدام شد. در ادامه پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS (8 معیار) به اولویت بندی اجرائی مراکز مدیریت بحران روستایی در محدوده منطقه مورد مطالعه اقدام شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که 13.3 درصد از اراضی شهرستان اردبیل بالاترین قابلیت برای استقرار مراکز مدیریت بحران را از خود نشان می دهد. با توجه به پهنه های بهینه مشخص شده، 7 موقعیت برای استقرار مراکز مدیریت بحران در محدوده مورد مطالعه مشخص شد و با استفاده از مدل TOPSIS به اولویت بندی این مراکز اقدام شد و نتایج نشان داد که پایگاه شماره 2 بالاترین قابلیت و پایگاه شماره 1 کمترین قابلیت برای استقرار مرکز مدیریت بحران را از خود نشان داد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  27 - سنجش توسعه روستایی با بهره¬گیری از منطق فازی مطالعه مورد: دهستان¬های استان بوشهر
  یعقوب زارعی دکتر علیرضا  استعلاجی
  تحقیق حاضر، درصدد تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه ای و راهبردهای بهینه تحقق آن در شهرستان مینودشت پژوهش حاضر که با هدف سنجش توسعه روستایی در دهستان های استان بوشهر انجام گردیده، یک پژوهش کاربردی است که با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندشاخصه فازی صورت گرفت أکثر

  تحقیق حاضر، درصدد تبیین سناریوی مطلوب توسعه یکپارچه ناحیه ای و راهبردهای بهینه تحقق آن در شهرستان مینودشت پژوهش حاضر که با هدف سنجش توسعه روستایی در دهستان های استان بوشهر انجام گردیده، یک پژوهش کاربردی است که با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندشاخصه فازی صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر داده ها و اطلاعات جداول و فرم های رایج آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال1390 استان بوشهر) بوده است. جامعه آماری پژوهش کل دهستان های استان بوشهر است که جهت سنجش سطح توسعه آن ها، 84 مولفه در قالب شاخص های توسعه ها از آمارنامه رسمی استان بوشهر استخراج و با استفاده از تکنیک وایکور فازی بررسی شده است. تحلیل یافته های پژوهش ضمن ترسیم یک فضای منطقه ایی نابرابر در مناطق روستایی استان بوشهر و تخصیص ناعادلانه امکانات و خدمات روستایی، نشان داد که در مجموع شاخص ها، دهستان های حومه (بوشهر)، عسلویه، زیراه و پشتکوه بالاترین میزان توسعه، و دهستان های انارستان، بردخون، لیراوی میانی و آبدان پایین ترین میزان توسعه روستایی را دارند. در پایان نیز، جهت رفع عدم تعادل منطقه ای در استان بوشهر و برقراری عدالت اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان های استان، پیشنهادهای کاربردی ارائه شد و اولویت های توسعه به تفکیک دهستان تعیین گردید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  28 - نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی در مهاجرت¬های روستایی- شهری ناحیه نورعلی بیگ ساوه
  مصطفي طالشی محبوبه شبنما
  در نواحی روستایی با بروز محدودیت های ساختاری ـ عملکردی مبتنی بر فعالیت های اقتصادي و اجتماعی روستانشینان براي به کسب فرصت هاي بهتر اقتصادی و رفاه زندگی به سکونتگاههای شهري مهاجرت نمایند. پژوهش حاضر، با هدف تحلیل نقش آفرینی عوامل اجتماعی و اقتصادی در مهاجرت روستا ب أکثر

  در نواحی روستایی با بروز محدودیت های ساختاری ـ عملکردی مبتنی بر فعالیت های اقتصادي و اجتماعی روستانشینان براي به کسب فرصت هاي بهتر اقتصادی و رفاه زندگی به سکونتگاههای شهري مهاجرت نمایند. پژوهش حاضر، با هدف تحلیل نقش آفرینی عوامل اجتماعی و اقتصادی در مهاجرت روستا به شهر، به لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف گذاری کاربردی است. جامعه آماری پژوهش 373 خانوار ساکن روستاهای ناحیه نورعلی بیگ می باشند که از طریق نمونه گیری به روش خوشه ای منظم و با بهره گیری از ماتریس دوبُعدی فاصله، موقعیت اقتصادی ـ اجتماعی و جدول مورگان (جامعه نمونه در 16سکونتگاه روستایی) انتخاب شدند. باعنایت با به کارگیری تحلیل های کمی پایه از آزمون برازش داده های گردآوری شده و ابزار پرسشنامه، به تعیین روایی از طریق قضاوت جامعه خبرگان؛ و تعیین پایائی ابزار اندازه گیری با روش آلفای کرونباخ اقدام شد که مقدار آلفا (با آزمون 30 نمونه اولیه) برای شاخص اقتصادی برابر با 732/0 و برای شاخص اجتماعی- فرهنگی 900/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده های آماری با بهره گیری از سامانه های آماری و آزمون‌های کالموگروف اسمیرنوف جهت نرمال بودن متغیرها، آزمون دوجمله ای به منظور تعیین اهمیت هریک از گویه ها و آزمون تحلیل واریانس فریدمن به منظور اولویت بندی عوامل، بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از یافته های پژوهش بیانگر آن است که؛ از بین گویه های شاخص اقتصادی موثر بر مهاجرت روستاییان، بیشترین شاخص اقتصادی اختصاص به اشتغال و کمترین آن به مربوط به شاخص مکانیزاسیون بخش کشاورزی داشته است. در شاخص اجتماعی- فرهنگی مهمترین عامل در مهاجرفرستی سکونت مناسب و نیاز به پیشرفت و کسب جایگاه اجتماعی و پایین ترین آن کمبود امکانات بهداشتی و درمانی است. در نهایت، برای تعدیل میزان مهاجرفرستی در ناحیه مورد پژوهش بایستی با تقویت مزیت نسبی اقتصاد روستایی و برقراری مناسبات و پیوند نظام سکونتگاهی با شهر ساوه در مقیاس محلی ـ منطقه ایی مقدمات بنیان الگوی شبکه سکونتگاهی برای پایداری سکونتگاههای روستایی ـ شهری پایه ریزی شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  29 - عملكرد تعاوني‌های توسعۀ كشاورزي در اشتغال زنان و توليد محصولات كشاورزي روستاهاي شهرستان ساوجبلاغ (استان البرز)
  الهام فلاحتکار نصرالله مولائی هشجین محمدباسط قرشی اکبر معتمدی مهر
  تعاوني‌های توليد کشاورزي، رهيافتي مناسب براي دستيابي به توسعة اقتصادي و اجتماعي و تحقق عدالت اجتماعي به شمار می‌روند. این شرکت‌ها از منظر بازتوزيع منافع حاصله از رشد بخش كشاورزي، افزایش فرصت‌های شغلی، توسعه مشاركت مردمي، توجه به زنان روستا، پايين آوردن ريسك سرمايه‌گذاري أکثر

  تعاوني‌های توليد کشاورزي، رهيافتي مناسب براي دستيابي به توسعة اقتصادي و اجتماعي و تحقق عدالت اجتماعي به شمار می‌روند. این شرکت‌ها از منظر بازتوزيع منافع حاصله از رشد بخش كشاورزي، افزایش فرصت‌های شغلی، توسعه مشاركت مردمي، توجه به زنان روستا، پايين آوردن ريسك سرمايه‌گذاري در بخش كشاورزي، كاهش هزينه‌های توليد و...، ابزار مناسبي براي بهبود وضعيت كشاورزي هستند. بر این اساس آنچه که در پژوهش حاضر، به عنوان هدف اصلی پژوهش درنظر گرفته شد، تبیین عملکرد تعاونی‌های تولید کشاورزی در توسعۀ اشتغال زنان روستا بود که به صورت مطالعه موردی در 28 روستای برخوردار از شرکت تعاونی در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز انجام پذیرفت؛ برای انجام آن از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی استفاده شد. جامعه آماری شامل «روستاییان عضو تعاونی و مدیران تعاونی» به تعداد 708 نفر بود. حجم نمونه‌ها برای نظرسنجی با ابزار پرسشنامه براساس روش کوکران، 250 نمونه برآورد شد. نتایج تحلیل‌های به دست آمده از آمار توصیفی و استنباطی 6 گویه مرتبط با تأسیس شرکت‌های تعاونی کشاورزی در این روستاها بین سال‌های 60 تا 95 نشان داد که میانگین وزنی اغلب گویه‌ها کمتر از حد متوسط بوده و این نشان می‌دهد که نقش شرکت‌های تعاونی کشاورزی در گسترش وضع اشتغال زنان خیلی محسوس و پررنگ نبوده است. اگرچه نتایج آزمون خی دو، فرضیه تحقیق را تأیید کرده است اما نباید فراموش کرد که اثرات شرکت تعاونی در ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و کاهش مهاجرت زنان روستا، در حد کم بوده و می‌بایست برای بهبود عملکرد شرکت‌های تعاونی و بالا بردن جایگاه زنان، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  30 - تاثیر عوامل تاریخی بر نظام مدیریت نوین روستایی در ناحیه طالقان
  فرهاد عزیزپور معصومه رفیعی
  مساله مدیریت در واقع یکی از گفتمان های مهم در حیطه سیاستگزاری و برون رفت از مشکلات وضع موجود روستاها است. از این حیث، نگاهی تاریخی به ریشه ها و بنیان های عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بسیار حائز اهمیت است. این مقاله نیز، درپی واکاوی عوامل تاریخی است که بر مدیریت روستایی در أکثر

  مساله مدیریت در واقع یکی از گفتمان های مهم در حیطه سیاستگزاری و برون رفت از مشکلات وضع موجود روستاها است. از این حیث، نگاهی تاریخی به ریشه ها و بنیان های عوامل تاثیرگذار بر مدیریت بسیار حائز اهمیت است. این مقاله نیز، درپی واکاوی عوامل تاریخی است که بر مدیریت روستایی در ایران تاثیرگذار هستند. محدوده مورد مطالعه شهرستان طالقان، واقع در استان البرز است. در این پژوهش، پارادایم شناخت علمی تفسیری، روش تحقیق کیفی (مبتنی بر منطق استفهام) و رویکرد آن تاویل گرایی است. در این جهت گیری، به نقش پویش ها و رویدادهایی پرداخته می شود که در فرآیند مساله موردنظر منجر به نمود پدیدارهای عینی می شود. همچنین، ایستارها و بایسته هایی تحلیل می گردند که مکانیسم اصلی و زیربنایی پدیده موردبررسی را متاثر می سازند. با توجه به مساله پژوهش و هدف آن (تحلیل تاریخی)، جامعه هدف (ناحیه طالقان) تحلیل متون مورد استفاده قرار گرفت. در بین منابع تاریخی مرتبط با جامعه هدف، 10 منبع مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و برای تحلیل اطلاعات در چارچوب رویکرد تاویل گرایی، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. پژوهش صورت گرفته حاکی از آن است که، نظام مدیریت نوین روستایی، متاثر از دو دسته عوامل شرایطی (توپوگرافی ناهموار و موقعیت کوهستانی، انزوای سیاسی- فضایی و تسلط اقتصاد معیشتی مبتنی بر شبانی) و تعاملی (تسلط انزواگرایی، بنیادگرایی مذهبی، محافظه کاری روستاییان، تمسک بر باورهای ماورایی و استقلال طلبی و برتری جویی) و پیامد حاصل از آنها در قالب خودمداری و کنش گسسته دچار ضعف شده است. براین اساس، در ایجاد و کارآمدسازی مدیریت نوین روستایی، توجه به خصایص فرهنگی برآمده از محیط جوامع روستایی که در ادارک محیطی روستاییان و کنش آنها تاثیرگذار هستند؛ بایستی مورد توجه و تاکید قرار گیرند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  31 - پدافند غیرعامل، رمز ایجاد امنیت در گستره شهرها و روستاهای کشور (با تأکید بر معماری شهری و روستایی)
  نصرالله فلاح تبار حسن  حسینی اميني
  انسان در هر شرایطی باید قادر باشد، نسبت به حفظ جان و مال خود، در برابر تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی اقدام نماید. هدف پژوهش، مطرح می سازد که امکان دارد کشور همانند گذشته درگیر جنگ های ناخواسته سخت، نیمه سخت یا جنگ نرم شود که باید در برابر هریک از آنها آمادگی لازم داشته و از أکثر

  انسان در هر شرایطی باید قادر باشد، نسبت به حفظ جان و مال خود، در برابر تهدیدهای طبیعی و غیرطبیعی اقدام نماید. هدف پژوهش، مطرح می سازد که امکان دارد کشور همانند گذشته درگیر جنگ های ناخواسته سخت، نیمه سخت یا جنگ نرم شود که باید در برابر هریک از آنها آمادگی لازم داشته و از میهن اسلامی دفاع نماییم، زیرا در قرن بيستم بيش از 220 جنگ به وقوع پيوسته و بيش از 200 ميليون نفر تلفات داشته و این هشداری برای آمادگی است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف کاربردی است و چون موضوع ریشه در گذشته دارد، از روش تاریخی نیز بهره گرفته شده است. فرضیه تحقیق مطرح می سازد که ميهن اسلامي‌ ما طي ساليان گذشته شاهد چند جنگ مهم بوده و مقابله با انقلاب اسلامي نیز جزء اهداف راهبردي استكبار جهاني مي‌باشد و ایران قادر است، همانند هشت سال دفاع مقدس با آموزش های ضروری به آحاد جامعه در زمینه پدافند غیرعامل و ایجاد امنیت مطلوب، از ملت و کشور دفاع نماید. یافته های تحقیق، بیانگر این است که پدافند غیرعامل با رعایت اصول و تکنیک های مربوطه و ارایه آگاهی های لازم به آحاد جامعه، در اصل رمز ایجاد امنیت در میهن اسلامی است. نتیجه این که امام خمينى(ره) می فرمایند: «در هر شرايطى بايد بنيه دفاعى كشور در بهترين وضعيت باشد...»، لذا با عنایت به این تأکید و ضرورت تأمین امنیت و آمادگی لازم، اصول پدافند غیرعامل باید در معماری شهری و روستایی از نظر استحکام بناها و ایمنی برای آحاد جامعه بازنگری و اصول مهندسی در آنها لحاظ گردد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  32 - نقش گردشگری در اشتغال¬زایی مناطق روستایی (مطالعه موردی: شهرستان فیروزکوه)
  رضا سير سعید احمدیان حمید  جعفری کتایون  علیزاده
  امروزه با توجه به تغییر دیدگاهها به مقوله گردشگری به خصوص گردشگری روستایی، توجه به ابعاد اقتصادی گردشگری بیش ازپیش افزایش پیدا کرده است. رشد خودجوش گردشگری در مناطق روستایی، طی سال های اخیر، تاثیرات زیادی بر اقتصاد جوامع روستایی داشته است. نوشتار حاضر، به دنبال بررسی أکثر

  امروزه با توجه به تغییر دیدگاهها به مقوله گردشگری به خصوص گردشگری روستایی، توجه به ابعاد اقتصادی گردشگری بیش ازپیش افزایش پیدا کرده است. رشد خودجوش گردشگری در مناطق روستایی، طی سال های اخیر، تاثیرات زیادی بر اقتصاد جوامع روستایی داشته است. نوشتار حاضر، به دنبال بررسی نقش گردشگری در اشتغال روستاهای شهرستان فیروزکوه است. به منظور تدقیق مساله مورد پژوهش هشت روستا از روستاهای این شهرستان به صورت هدفمند انتخاب شده اند. به منظور گردآوری اطلاعات از روش های اسنادی و میدانی استفاده شد و لذا، پس از تدوین چارچوب نظری پژوهش عملیات میدانی از طریق تکمیل پرسش نامه جامعه محلی و کارشناسان انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و انجام آزمون t، آزمون لونANOVA و والش به مقایسه متغیرهای پژوهش، در تمامی روستاهای مورد بررسی پرداخته شده است. محاسبه پایایی ابزار اندازه گیری از روش آلفای کرونباخ بوده و ضریب پایایی 0.9 به دست آمده است. روایی پرسشنامه ها نیز براساس مطالعات قبلی و نظر کارشناسان موردتایید است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد گردشگری در روستاهای جلیزجند، بادرود، خمده و مزداران می تواند بر افزایش اشتغال در روستا نقش موثری داشته باشد و در روستاهای هرانده، لزور، طارس و سیمیندشت گردشگری بر افزایش اشتغال نقش موثری نداشته است، همچنین بیشترین اشتغالزایی در روستای خمده و کمترین اشتغالزایی مربوط به روستای سیمیندشت می باشد، در روستای خمده که بیشترین اشتغالزایی را داشته است، اشتغالزایی در زمینه عرضه و فروش محصولات زراعی و باغی، اجاره منزل، ویلا و یا سوئیت، خدمات رسانی به گردشگران، عرضه و فروش محصولات دامی و در نهایت، فروش صنایع دستی بوده است. به علاوه بیش از 60 درصد از پاسخ دهندگان اظهار داشتند مشاغل ایجاد شده توسط اهالی بومی اداره می-شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  33 - نقش آزاد¬راه تهران - شمال بر توسعة سکونتگاههای روستایی
  نصرالله فلاح تبار
  توسعه پایدار، مؤلفه های مختلف: اقتصادی، اجتماعی، توریستی، کالبدی و زیست محیطی را دربرمی گیرد. یکی از ارکان مهم در این رابطه، تغییر و تحولات کالبدی و کاربردی اراضی و ایجاد بسترهای حمل ونقل و تأثیر آن بر سکونتگاههای روستایی است. لذا، بسیاری از نقاط کشورمان به خاطر این گون أکثر

  توسعه پایدار، مؤلفه های مختلف: اقتصادی، اجتماعی، توریستی، کالبدی و زیست محیطی را دربرمی گیرد. یکی از ارکان مهم در این رابطه، تغییر و تحولات کالبدی و کاربردی اراضی و ایجاد بسترهای حمل ونقل و تأثیر آن بر سکونتگاههای روستایی است. لذا، بسیاری از نقاط کشورمان به خاطر این گونه تغییرات، دچار تحولات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شده اند. هدف این تحقیق، بررسی تأثیر ایجاد آزاد راه تهران - شمال بر توسعه روستاها و سکونتگاههای مسیر و تعیین و ارایه راهکارهای مناسب در زمینه های: زیست محیطی، جمعیتی، اکولوژی جانوری، ساختار اجتماعی، صنعتی، خدماتی، مراتع و جنگل ها، زمین شناسی، کشاورزی، اراضی، دامپروری، گردشگری، ساختار اقتصادی، ترافیکی و حمل ونقل و مدیریت، با بهره گیری از روشAHP می باشد. در فرضیه تحقیق مطرح می شود که آزادراه تأثیرات مثبتی را بر سکونتگاههای روستایی مسیر عبور می گذارد و نیز اثرات و تغییرات زیست محیطی را برای ناحیه تحت نفوذ ایجاد می کند. روش تحقیق حاضر، توصیفی ـ تحلیلی و با هدف کاربردی است و از روش مطالعات میدانی در قالب مشاهده و... استفاده شده است. چنین نتیجه گیری می شود که بسیاری از روستاهای مسیر که در بن بست قرار داشتند و تنها از طریق راه های محلی به سایر روستاها، دهستان ها، بخش ها و شهرها منتهی می شدند، پس از احداث آزادراه و سیر تکاملی آن، به شریان اصلی وصل شده و این جریان ضمن این که خود تحولات چشمگیری را در نواحی تحت نفوذ به همراه دارد، کمترین آسیب زیست محیطی را نیز درپی خواهد داشت. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  34 - عملکرد دهیاران زن در فرآیند توسعه روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان رشت)
  زهرا مهربخش عیسی پوررمضان
  اگر امروزه توسعه روستایی را راهبردی بدانیم که به منظور بهبود زندگی اقتصادی، اجتماعی، محیطی و... گروه خاصی از مردم به مرحله اجرا درآمده است؛ در این صورت رابطه معناداری میان شرح وظایف دهیاران و توسعه روستایی قابل مشاهده می باشد. این پژوهش بر آن هست تا اهدافی را که توسعه ر أکثر

  اگر امروزه توسعه روستایی را راهبردی بدانیم که به منظور بهبود زندگی اقتصادی، اجتماعی، محیطی و... گروه خاصی از مردم به مرحله اجرا درآمده است؛ در این صورت رابطه معناداری میان شرح وظایف دهیاران و توسعه روستایی قابل مشاهده می باشد. این پژوهش بر آن هست تا اهدافی را که توسعه روستایی به دنبال آن است در عملکرد دهیاران زن مورد بررسی قرار دهد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل عملکرد دهیاران زن در مقایسه با عملکرد دهیاران مرد می باشد که در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی - اجتماعی و کالبدی در فرآیند توسعه روستاهای مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و اطلاعات موردنیاز آن از دو روش اسنادی و پیمایشی به دست آمده است. جامعه آماری روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت است. برای بررسی عملکرد زنان 12 روستا دربخش مرکزی که دارای دهیار زن بوده اند و 12روستا که دارای دهیار مرد بوده اند، انتخاب شده و تعداد 370 پرسش نامه به روش نمونه گیری تصادفی در بین روستاییان توزیع شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که زنان در بخش های مختلف توسعه روستایی دارای عملکرد متفاوتی بوده و بیشترین عملکرد آنها براساس نظرسنجی و آزمون آماری جان فریدمن در عرصه کالبدی – فیزیکی روستا و در زمینه اقتصادی می باشد که در مجموع دهیاران زن در بسیاری موارد از مردان پیشی گرفته و میزان رضایت مردم از آنان زیاد است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  35 - تحلیل فضایی توسعه در نواحی روستایی استان سمنان مورد مطالعه: شهرستان دامغان
  عبدالرضا  رحمانی فضلی فرهاد عزیزپور مریم شامانیان
  نیل به تعادل و کاهش نابرابری در نظام سکونتگاه های روستایی کشور مستلزم بررسی و شناخت منابع و امکانات این سکونتگاه هاست. در واقع تحلیل فضایی توسعه، نابرابری و میزان محرومیت نواحی مختلف و اولویت اقدامات را برای ارتقای سطح زندگی مشخص می کند. پژوهش حاضر بر اساس هدف، کار أکثر

  نیل به تعادل و کاهش نابرابری در نظام سکونتگاه های روستایی کشور مستلزم بررسی و شناخت منابع و امکانات این سکونتگاه هاست. در واقع تحلیل فضایی توسعه، نابرابری و میزان محرومیت نواحی مختلف و اولویت اقدامات را برای ارتقای سطح زندگی مشخص می کند. پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. داده های موردنیاز با بهره گیری از 29 شاخص در ابعاد مختلف و به روش اسنادی به دست آمده است. محدوده مورد مطالعه شهرستان دامغان و جامعه آماری پژوهش روستاهای دارای سکنه شهرستان دامغان هستند. وزن دهی به شاخص های پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحلیل داده ها با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره VIKOR انجام شد. برای طبقه بندی روستاهای مورد مطالعه از جنبه سطوح توسعه یافتگی و تحلیل نابرابری ها آن از روش تحلیل خوشه ای و برای تحلیل میزان اثرگذاری مولفه ها (مورد تاکید در مدل مفهومی) بر شاخص نهایی توسعه در سطح ناحیه مورد مطالعه از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد توسعه در نواحی روستایی مورد مطالعه به صورت یکپارچه، همگون و عادلانه اتفاق نیفتاده است. الگوی فضایی این وضعیت، به صورت الگویی نامتعادل عینیت یافته است. در این الگو، جمعیت و امکانات در چند روستا از تراکم بیش از حد و در دیگر روستاها از تراکم کم برخوردار است. این امر، سبب مهاجرفرستی به خصوص مهاجرت جوانان و در نتیجه به هم خوردن تعادل سنی و جنسی، تضعیف بنیان های اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری شده است. هم چنین، این نابرابری توسعه در ناحیه روستایی شهرستان دامغان، بیش از همه متأثر از دو عامل “دسترسی به خدمات رفاهی و سطح مشارکت اقتصادی” بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  36 - امکانات و محدودیتهای کارآمدی منظومه‌های روستایی- شهری به عنوان مناطق کارکردی مورد: منظومة ضیاء‌آباد قزوین
  سیده کیناز محمودی عباس سعيدي حسن افراخته فرهاد عزیزپور
  یکی از مسایل برنامه‌ریزی فضایی پیوسته تعیین مناطق برنامه‌ریزی در سطوح و مقیاسهای مختلف بوده است. از این رو، در اغلب موارد حدود تقسیمات اداری، حتی بصورت ادغام چند منطقة تقسیماتی اساس قرار می‌گیرد. شاید بتوان گفت، مشکل اساسی در این رابطه هنگامی بروز می‌کند که بحث برنامه‌ر أکثر

  یکی از مسایل برنامه‌ریزی فضایی پیوسته تعیین مناطق برنامه‌ریزی در سطوح و مقیاسهای مختلف بوده است. از این رو، در اغلب موارد حدود تقسیمات اداری، حتی بصورت ادغام چند منطقة تقسیماتی اساس قرار می‌گیرد. شاید بتوان گفت، مشکل اساسی در این رابطه هنگامی بروز می‌کند که بحث برنامه‌ریزی سطوح خرد و پایین‌تر از سطح استان و شهرستان، یعنی مناطق و نواحی رسمی مطرح می‌گردد. مفهوم "منظومه" در سالهای اخیر به عنوان بدیلی برای این سطوح خُرد از برنامه‌ریزی فضایی که واحد تقسیماتی "بخش" را نمایندگی می‌کند، مطرح شده است. پرسش اساسی در این رابطه این است که آیا تعیین محدوده‌های تقسیماتی که اغلب بنابر ملاحظات سیاسی صورت می‌پذیرد، تا چه حد با الزامات برنامه‌ریزی انطباق دارد؟ و آیا می‌توان این محدوده‌ها را به عنوان "مناطق کارکردی" مدّ نظر قرار داد؟ در این چارچوب، این مقاله با بررسی بخش ضیاء‌آباد قزوین، به عنوان نمونة موردی، تلاش دارد، ضمن بررسی این مسایل، با بهره‌گیری از شیوه‌های کیفی بحث و اتکاء به دیدگاه پویش ساختاری- کارکردی، امکانات و موانع شکل‌گیری مناطق کارکردی را در سطوح خُرد مورد مطالعه قرار داده، کارآمدی این سطح از عرصه‌های فضایی را در قالب واحدهای تقسیماتی نشان دهد. نتایج مطالعه نشان می‌دهد، کارآمدی منظومه‌ها به عنوان مناطق کارکردی نه تنها در گرو تعیین اندیشیدة تقسیماتی است، بلکه اصلاح زیرساختها، سرمایه‌گذاریهای مرتبط و پشتیبانی موثر در تخصیص امکانات و اعتبارات، شرط تعامل متناسب و کارکردپذیری واحدهای سکونتگاهی موجود در سطح منظومه‌ها ست. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  37 - سازمان فضایی مقصدهای گردشگری درنواحی روستایی (نوع مقاله : پژوهشی)
  هاجر مزیدی رحمت اله منشی زاده فرهاد عزیزپور بيژن  رحماني
  گردشگری روستایی نیز جزئی از گردشگری محسوب می شود که در یك اقتصاد پیرامونی قرار گرفته که نه تنها باعث توسعه مناطق روستایی و محلی نشده، بلکه سبب ایجاد عدم تعادل های محیطی وفضایی نیز در این مناطق گردیده و در نتیجه منافع بسیار اندکی از این فعالیت اقتصادی عاید روستائیان گشته أکثر

  گردشگری روستایی نیز جزئی از گردشگری محسوب می شود که در یك اقتصاد پیرامونی قرار گرفته که نه تنها باعث توسعه مناطق روستایی و محلی نشده، بلکه سبب ایجاد عدم تعادل های محیطی وفضایی نیز در این مناطق گردیده و در نتیجه منافع بسیار اندکی از این فعالیت اقتصادی عاید روستائیان گشته و عمده منافع و هزینه های آن به مادر شهرها و شهرهای بزرگ جهان سوم و در نهایت به شرکت های فراملیتی و بزرگ بر می گردد(Holland at all,.2003).دراین راستاتوجه به امربرنامه ریزی فضایی ضرورت پیدامی کند. این نوع برنامه ریزی به طورخاص به عنوان رویکردی تاثیرگذاردرهدایت سازمان یابی فضایی گردشگری است که باید موردتوجه قرارگیرد. پژوهش حاضربراساس هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، برای گردآوريِ اطلاعات به شیوه ي اسنادي و میدانی عمل شده است. جامعه آماري موردمطالعه،شامل 20 مقصدگردشگري روستایی درناحیه محمدآباد- زرین گل واقع در شهرستان علی آبادکتول بوده است، برای وزن دهی معیارهاازروش(AHP)، براي امتیاز نهایی و رتبه بندي مقصدها از روش پرومتی و براي سطح بندي مقصدهاي گردشگري از روش تحلیل خوشه اي استفاده شده است؛همچنین برای تعیین حوزه عملکردی مقصدهای گردشگری روستایی ازنقطه شکست درمحیط نرم افزار(GIS) استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان دادکه عدم تناسب در توزیع سطوح مقصدهاي گردشگري روستایی درمحدودموردمطالعه،یکی از چالش هاي مهم سازمان فضایی توسعه گردشگري این ناحیه به شمار می آید. نتایج تحقیق بازگو کننده این است که عدم توجه نظام برنامه ریزی نسبت به پراکنش مقصدهای گردشگری درچارچوب سازمان فضایی مناسب،سبب بروزنابرابری ونهایتا تضعیف جایگاه مقصدهای گردشگری ناحیه مورد مطالعه نسبت به سایرمقاصد گردشگری درنواحی دیگرمی شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  38 - بررسی نقش شرکت تعاونی دهیاری‌ها در توسعه کالبدی - فضایی نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان گرگان)
  صفیه بهمنی بهمن صحنه علی اکبر نجفی کانی
  یکی از پیش نیازهای اساسی زیستن در جوامع روستایی، برخورداری از حداقل امکانات و خدمات رفاهی بوده لذا جهت دستیابی روستاییان به خدمات رفاهی و کالبدی، تعاونی دهیاری‌ها در سال 1387 شکل گرفت و باعث درآمدزايي، خودکفايي و کاهش هزينه‌هاي اجرايي و افزايش کيفيت فني پروژه‌ها و به طو أکثر

  یکی از پیش نیازهای اساسی زیستن در جوامع روستایی، برخورداری از حداقل امکانات و خدمات رفاهی بوده لذا جهت دستیابی روستاییان به خدمات رفاهی و کالبدی، تعاونی دهیاری‌ها در سال 1387 شکل گرفت و باعث درآمدزايي، خودکفايي و کاهش هزينه‌هاي اجرايي و افزايش کيفيت فني پروژه‌ها و به طورکلي مشارکت دهیاری‌ها در بخش‌هاي عمراني و خدماتي گردید. این پژوهش به بررسی نقش تعاونی دهیاری‌ها در توسعه کالبدی فضایی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان گرگان می‌پردازد. جامعه آماری این پژوهش روستاهای بخش مرکزی گرگان که دارای 3 دهستان بوده و از هر دهستان 3 روستا با 5402 خانوار انتخاب شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن توسط اساتید و پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ به مقدار 83/0 مورد تایید قرار گرفت. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 359 سرپرست خانوارهای روستایی عضو تعاونی دهیاری‌ها انتخاب گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون‌های آماری (فریدمن، کای اسکوئر تک نمونه‌ای و کروسکال والیس) انجام گرفت. نتایج نشان می‌دهد تعاونی دهیاری‌ها در متغیرهای کالبدی، زیرساختی و رفاهی توانسته‌اند به موفقیت‌هایی دست پیدا کنند اما در متغیرهای زیست محیطی از جمله فضای سبز و ارتقای چشم‌انداز روستایی موفقیت چندانی را بدست نیاورده‌اند. از سوی دیگر عدم احاطه شوراها و اعضای تعاونی دهیاری‌ها نسبت به وظایف خود از مهمترین مشکلات پیش رو، برای اینگونه از تعاونی‌ها می‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  39 - فرایند دگرگونی بافت روستایی در روند تحول نظام کاربری اراضی، با ارجاع به روستاهای ناحیة اردبیل (1355-1395)
  اصغر صفرنژاد عباس سعیدی
  مردمان ساکن در کانونهای روستايي از دیرباز، بر بنیاد روابط و مناسبات حاکم بر زندگی و فعالیت خویش، بافتهای سکونتگاهی ویژه ای را پدید آورده اند که چه به لحاظ ساختاری- کالبدی و چه از نظر کارکردهای مختلف اجتماعی- اقتصادی، ميراث گرانبهاي تاریخی- تمدنی سرزمین بشمار می آیند. شن أکثر

  مردمان ساکن در کانونهای روستايي از دیرباز، بر بنیاد روابط و مناسبات حاکم بر زندگی و فعالیت خویش، بافتهای سکونتگاهی ویژه ای را پدید آورده اند که چه به لحاظ ساختاری- کالبدی و چه از نظر کارکردهای مختلف اجتماعی- اقتصادی، ميراث گرانبهاي تاریخی- تمدنی سرزمین بشمار می آیند. شناخت مجموعه نیروهای اثرگذار در برپایی این گونه بافتها و عوامل موثر در تحول و دگرگونی ساختاری – کارکردی آنها، راه را برای بازشناسایی روند تولید و شکل گیری فضاهای اجتماعی می گشاید. از این رو، دریافت علمی این گونه فرایندها و نیز چگونگی شکل پذیری انواع کاربری زمین در روند تحول اجتماعی- اقتصادی، از وظایف بنیادین پژوهشگران نظامهای فضایی، بویژه جغرافیدانان است. این مقاله، به عنوان مطالعه ای موردی کوشش دارد، با تکیه بر راهبرد پویش ساختاری- کارکردی، ضمن شناخت عوامل و نیروهای اثربخش در شکل گیری انواع بافتهای روستاهای ناحیة اردبیل، روند تغییرات کاربریهای زمین و نقش آنها را در دگرگونی بافتهای روستایی در گذر زمان، بررسی و ارزیابی نماید. روش تحقیق در این بررسی، از نوع تشریحی- تحلیلی، مبتنی بر گردآوری داده ها و اطلاعات کتابخانه ای و میدانی (مشاهده و مصاحبه) بوده است. نتایج نشان می دهد، تحول بافت از طریق تغییر جنبه ها و ابعاد انواع کاربری زمین در این روستاها، با توجه به شرایط حاکم بر کل سرزمین، در راستای دگرگونی فضاها و نوعی همسویی با فضاهای شهری است. آشکار اس که این گونه دگرگونیها، پیوسته با جنبه های مثبت و منفی همراه بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  40 - سنجش و تحلیل اثرات اجرای طرح های هادی در توسعه کالبدی روستاهای پیرامون شهری(مطالعه موردی: روستاهای اطراف شهر مریوان) (مقاله پژوهشی)
  دکتر سعدی  محمدی
  درهم ریختگی کالبدی روستاهای پیرامون شهری به دلیل رشد هدایت نشده فیزیکی، این دسته از روستاها را با معضلات متعددی در عرصه های اقتصادی و اجتماعی روبه رو ساخته است که جهت رفع این معضلات، اجرای طرح های محلی روستایی که در کشور، مهمترین آنها طرح های هادی می باشد، جهت اصلاح وضع أکثر

  درهم ریختگی کالبدی روستاهای پیرامون شهری به دلیل رشد هدایت نشده فیزیکی، این دسته از روستاها را با معضلات متعددی در عرصه های اقتصادی و اجتماعی روبه رو ساخته است که جهت رفع این معضلات، اجرای طرح های محلی روستایی که در کشور، مهمترین آنها طرح های هادی می باشد، جهت اصلاح وضع نامطلوب موجود و توسعه کالبدی این روستاها ضروری است. در این راستا پژوهش کاربردی حاضر با هدف سنجش اثرگذاری اجرای طرح‏های هادی در توسعه کالبدی روستاهای پیرامون شهری شهرستان مریوان با روشی توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه و میدانی مبتنی بر توزیع تصادفی پرسشنامه در میان 250 نفر از سرپرستان خانوار روستاها مورد مطالعه و 10 تن از کارشناسان توسعه روستایی منطقه انجام گرفته است تا به دنبال شناسایی وضع موجود کالبد روستاها؛ راهکارهایی جهت توسعه مطلوب کالبدی آنها ارائه گردد. تعیین حجم نمونه با اعمال فرمول کوکران از میان 1122 خانوار روستاهای نمونه و تعیین سهم هر روستا نیز از تعداد کل پرسشنامه ها به روش طبقه ای انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از شاخص توصیفی میانگین، آزمون های آمار استنباطی(T تک نمونه ای و خی دو) و وزن دهی شاخص ها با روش دلفی، در نرم افزار EXPERT CHOICE و اولویت بندی آنها با تکنیک VIKOR، نشان می دهد که اجرای طرح‏های هادی توانسته است با توجه به میانگین مجموع محاسبه شده برابر 3.50؛ در سطح رضایت بخشی موجب توسعه کالبدی روستاهای مورد مطالعه گردد و در این میان بعد کیفیت معابر با میانگین محاسبه شده برابر 3.62 دارای بیشترین بهبود وضعیت از اجرای طرح های هادی و روستای (( نی )) به عنوان پرجمعیت ترین روستای منطقه با کمترین مقدار آماره ویکور (000.)، دارای بیشترین سطح اثرپذیری و توسعه کالبدی می باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  41 - ارزیابی تغییرات پیوندهای شهر و روستا در نظام توسعه پایدار ناحیه‌ای )مطالعه موردی شهرستان ری و حوزه نفوذ(
  حسین توکلی کجانی علیرضا  استعلاجی محسن رنجبر
  دردهه های اخیر تحولات مهمی در راستای تقویت و بهبود ارتباط بین شهر و روستا و پیوند آن به عنوان مهمترین ابزار توسعه در نظام توسعه پایدار ناحیه ای رخ داده است. و این ارتباط و پیوند یکی از عملی ترین سیاست‌های ارتقاء در شاخص های مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سلسله مراتب س أکثر

  دردهه های اخیر تحولات مهمی در راستای تقویت و بهبود ارتباط بین شهر و روستا و پیوند آن به عنوان مهمترین ابزار توسعه در نظام توسعه پایدار ناحیه ای رخ داده است. و این ارتباط و پیوند یکی از عملی ترین سیاست‌های ارتقاء در شاخص های مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سلسله مراتب سکونتگاهی، تغییرات کمی وکیفی در بافت شهر و روستا بوده است. اگرچه شهرستان ری به عنوان یکی از شهرهای قدیمی، تاریخی، مذهبی، گردشگری و با شرایط خاص جغرافیایی می باشد و این خصوصیات، موجبات رشد پیرامونی و تبدیل پنج روستا به شهر طی سه دهه اخیرگردیده و زمینه تحولات گوناگون در ناحیه مورد نظر و حریم کلانشهر تهران شده است در این مقاله ضمن ارزیابی تغییرات و بررسی مناسبات در ساختار ناحیه ای شهرستان ری و تجزیه و تحلیل داده ها و برداشت های میدانی و استفاده از نتایج طرح ها و سندهای توسعه استان تهران و شهرستان ری و همچنین حریم تهران می توان یافته های پژوهش را اینگونه مطرح نمود که تفاوت بین شاخص های اداری، سیاسی، طبیعی، اقتصادی، جمعیتی، سبک زندگی و الگوهای رفتاری ساکنین در مطالبه نوع امکانات در روستاها تبدیل شده به شهر مشهود بوده و عدم وجود پیوند و ارتباط یکسان بین شهر و روستا و اینکه با یک نگاه و بدون شناخت دقیق از محیط های پیرامونی نمی توانیم زمینه تحقق طرح های فرادست را فراهم آورد، لزوم وضع قوانین با رویکرد و اهداف جدید در ایجاد مدیریت یکپارچه در اینگونه نواحی که با شرایط خاص رشد نموده اند ، بویژه قرار گرفتن در کنار پایتخت جهت رسیدن به توسعه پایدار ضروری به نظر می رسد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  42 - سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخص¬های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) (نوع مقاله : پژوهشی)
  علی حاجی نژاد شیما دادفر مهرشاد طولابی نژاد
  برای سنجش سطح توسعه، تغییر و تحولات فرایند توسعه روستایی و با هدف برنامه ریزی و ارزشیابی طرح های توسعه روستایی از شاخص-های مختلفی استفاده می شود. یکی از شاخص های مهم برای سنجش برنامه های توسعه روستایی استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) می باشد. این شاخص به دلی أکثر

  برای سنجش سطح توسعه، تغییر و تحولات فرایند توسعه روستایی و با هدف برنامه ریزی و ارزشیابی طرح های توسعه روستایی از شاخص-های مختلفی استفاده می شود. یکی از شاخص های مهم برای سنجش برنامه های توسعه روستایی استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) می باشد. این شاخص به دلیل سادگی و قابلیت استفاده در سطح وسیع برای سنجش و یا مقایسه سطح توسعه بین مناطق مختلف کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه نیز با استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی موریس و مک آلپین به بررسی سطح توسعه روستاهای کشور پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی اثباتگرایانه و پوزیتیویسم که دارای ماهیتی کاربردی است و بر روش های کمی تاکید دارد، به پیگیری هدف تحقیق که سنجش سطح توسعه روستاهای ایران است، پرداخته شد. داده های تحقیق از منابعی چون مرکز آمار ایران، داده های وزارت بهداشت و درمان و سالنامه های آماری استان ها گردآوری و با استفاده از فرمول های سنجش ضریب سطح توسعه موریس و مک آلپین، سطح توسعه روستاهای کشور محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که سطح توسعه روستاهای کشور از نظر شاخص-های طبیعی کیفیت زندگی با همدیگر تفاوت دارند. استان های مرکزی کشور از نظر ضریب این شاخص نسبت به مناطق دیگر کشور در سطح مناسبی از توسعه روستایی قرار دارند. در حالی که استان های حاشیه ای کشور در سطح متوسطی از توسعه قرار دارند، و استان سیستان و بلوچستان که جز استان های توسعه نیافته کشور محسوب می شود، در پایین ترین سطح توسعه روستایی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  43 - واکاوی شاخص ها و امکان‌سنجی توسعة روستای هوشمند (نمونة مورد مطالعه: روستای آورگان)(مقاله پژوهشی)
  اصغر نوروزی
  با وجود کاهش شديد جمعيت روستايی، اما هنوز حدود 47% از جمعيت جهان در نواحی روستایی زندگی می کنند. روستاهایی که عموماً در شرايط فقر و توسعه‌نیافتگی قرار دارند. اين درحالی است که روستاها از جنبه‌های مختلف دارای توانمندی‌هایی بوده که می توانند در تحقق توسعة ملی نقش اساسی ای أکثر

  با وجود کاهش شديد جمعيت روستايی، اما هنوز حدود 47% از جمعيت جهان در نواحی روستایی زندگی می کنند. روستاهایی که عموماً در شرايط فقر و توسعه‌نیافتگی قرار دارند. اين درحالی است که روستاها از جنبه‌های مختلف دارای توانمندی‌هایی بوده که می توانند در تحقق توسعة ملی نقش اساسی ایفا نمايند. از نگاهی ديگر اندیشه‌های توسعه بعد از انقلاب تکنولوژی و بويژه در دهة اخير به سمت فناوری‌های نوين و بويژه هوشمند متمايل شده‌اند و ديگر الگوهای سنتی پاسخگوی توسعة پايدار روستایی نخواهد بود. درواقع فضای جديدی برای روستاها و مبتنی بر فناوری ايجاد گرديد که از آن به‌عنوان «روستای هوشمند» نام برده می‌شود. در اين پژوهش که از نوع کاربردی- بنيادی و روش آن توصیفی- تحليلی و مبتنی بر پيمايش است، سعی گرديد با مطالعات کتابخانه‌ای و تدوین ادبيات و شاخصهای روستای هوشمند، به بررسی و امکان سنجی تحقق آنها به شيوة ميدانی پرداخته شود. جامعة آماری شامل ساکنان روستای آورگان به تعداد 2041 نفر است که با کاربرد فرمول کوکران و تعديل آن تعداد 280 نمونه به روش تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفته‌اند. نتايج نشان داد که مهمترين شاخص‌های روستای هوشمند در زمينه های کشاورزی، صنعت، خدمات، آموزش، سلامت و ... است. همچنين نتايج کاربرد آزمون تی. تک نمونه‌ای نشان داد که بهترين شرايط در روستای مورد مطالعه جهت توسعة روستای هوشمند در بُعد «اقتصادی» و بدترين شرايط در بُعد «نهادی» است. در بعد اقتصادی، شاخص «خدمات» (با ميانگين 48/3) و در بعد نهادی، شاخص «برنامه‌ریزی» (با ميانگين 11/2) به ترتيب بهترين و بدترين شرايط را دارا است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  44 - اثربخشی کارآفرینی روستایی در گسترش پیوندهای روستایی–شهری مطالعه موردی: روستاهای ناحیة دالاهو (استان کرمانشاه)
  عباس سعیدی بهرام فتحی
  کارآفرینی روستایی می تواند به تعامل بیشتر بین مراکز روستایی و شهری و از طریق گسترش جریانهای روستایی- شهری (از جمله جریان افراد، کالا، سرمایه، اطلاعات و فناوری)، به روابط دوسویه و نهایتا، به پیوندهای روستایی- شهری منتهی گردد. این روند، در گذر زمان، به نوبة خود، به پویا أکثر

  کارآفرینی روستایی می تواند به تعامل بیشتر بین مراکز روستایی و شهری و از طریق گسترش جریانهای روستایی- شهری (از جمله جریان افراد، کالا، سرمایه، اطلاعات و فناوری)، به روابط دوسویه و نهایتا، به پیوندهای روستایی- شهری منتهی گردد. این روند، در گذر زمان، به نوبة خود، به پویایی فضاهای روستایی و ایجاد فرصتهای بیشتر برای فعالیتهای کسب و کار و بهبود شرایط اجتماعی- اقتصادی سکونتگاههای روستایی می انجامد. مقالة حاضر با بررسی امکان گسترش کارآفرینی روستایی در روستاهای ناحیة دالاهو (استان کرمانشاه)، می کوشد نشان دهد، گسترش این فعالیتها و روابط مرتبط با آن می تواند نه تنها به گسترش تعامل بیشتر و پیوستگی روستاها با کانونهای شهری بیانجامد، بلکه زمینة رونق و توسعة سکونتگاههای روستایی را در هماهنگی با کانونهای شهری فراهم آورد. جامعة آماری این پژوهش 139 سکونتگاه روستایی پراکنده در سطح ناحیه است که به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، برای گردآوری داده ها و اطلاعات لازم، از روشهای کتابخانه ای و میدانی، با بهره گیری از شیوه های پرسشگری و مصاحبه استفاده شده است. شاخصهای مورد استفاده برای سنجش کارآفرینی روستایی و نقش آن در توسعه پایدار محلی، از جمله عبارت بوده اند از دامنة افزایش اشتغال، افزایش سطح درآمد، امکان دسترسی به خدمات، تلاش برای حفاظت از محیط. تحلیل داده های گردآوری شده با بهره گیری از روشهای آمار توصیفی و استفاده از نرم افزارهای Spss و Excel و همچنین از آزمون T و آزمون همبستگی پیرسون به انجام رسیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ناحیه دالاهو، با وجود برخورداری از برخی توانهای محیطی و قابلیتهای اجتماعی- اقتصادی، به سبب پراکنش افراطی سکونتگاههای روستایی و فاصله زیاد آنها از مرکز ناحیه ای، همچنین عدم دسترسی آسان به بازارهای مبادله کالایی و سازوکارهای خاص حاکم بر این بازارها، فعالیت کارآفرینان روستایی نتوانسته آنچنان که باید و شاید، با رونق و گسترش همراه باشد و به درستی به پیوستگی روستایی- شهری و توسعه پایدار نسبی در سطح ناحیه بیانجامد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  45 - تحليل میزان اثرگذاری فرایندهای جهانی شدن بر کیفیت زندگی روستاييان مطالعه موردي: روستاهاي دهستان کبود گنبد شهرستان کلات
  حمدالله سجاسی قیداری الهام  عاشوری گرو رمضان فخرائی مجید جویانی آبی بیگلو
  10.29252/.1.4.20
  به نظر میرسد که جهانی شدن برای مردم بیم و امید به ارمغان آورده است. در این بین آثار جهانی شدن بر روستاییان عمق و پیچیدگی بیشتری دارد. در این راستا تحقیق حاضر با هدف میزان اثر گذاری فرآیندهای جهانی شدن بر کیفیت زندگی روستاییان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی به أکثر

  به نظر میرسد که جهانی شدن برای مردم بیم و امید به ارمغان آورده است. در این بین آثار جهانی شدن بر روستاییان عمق و پیچیدگی بیشتری دارد. در این راستا تحقیق حاضر با هدف میزان اثر گذاری فرآیندهای جهانی شدن بر کیفیت زندگی روستاییان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی به شيوه پيمايش ميداني در بين 10 نقطه روستايي با حجم نمونه 118 نفر بوده است. جمع آوري داده ها از طريق ابزار پرسشنامه در قالب 42 شاخص در سه بعد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی- محیطی در سطح دهستان كبودگنبد شهرستان كلات ميباشد. نتایج بدست آمده نشان میدهد که روستاهای دهستان کبود گنبد، به طور نابرابر از فرآیندهای جهانی تاثیر پذیرفته اند به طوری که روستای گرو با گرفتن رتبه یک بیشتر از سایر روستاها از فرآیندهای جهانی تاثیر پذیرفته است. ویژگی های کارکردی روستاهای ایران نشان میدهد که به دلیل محدودیت های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر جامعه روستایی و تجربیات جهانی حاصل از جهانی شدن، تهدیدهای فراروی روستاها بیشتر از فرصت های پیش روی آنان است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  46 - جایگاه روابط شهر و روستا در تولید و عرضة فرش مورد: ناحیة سنقر (کرمانشاه) (مقاله پژوهشی)
  رضوان  صفرخانی عباس سعیدی پگاه مریدسادات مرتضی قورچی
  کوشش در راستای شناخت درست روابط و مناسبات روستا و شهر جلوه ای از دستیابی به تحول و توسعه محسوب می شود. عملکرد اجتماعی - اقتصادی سکونتگاه های روستایی و شهری در قالب روابط و مناسبات در چارچوب تئوری "سرمایه داری بهره بری" بیانگر شکل گیری نابرابری های موجود بین سکونتگاه های أکثر

  کوشش در راستای شناخت درست روابط و مناسبات روستا و شهر جلوه ای از دستیابی به تحول و توسعه محسوب می شود. عملکرد اجتماعی - اقتصادی سکونتگاه های روستایی و شهری در قالب روابط و مناسبات در چارچوب تئوری "سرمایه داری بهره بری" بیانگر شکل گیری نابرابری های موجود بین سکونتگاه های مختلف است. پژوهش پیش رو مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و به بررسی نحوه تولید و عرضه فرش دستباف، در دو بعد درون ناحیهای و فرا ناحیه ای با تأکید بر روابط و مناسبات شهر و روستا در ناحیه سنقر مشتمل بر دو سکونتگاه شهری و 211 سکونتگاه روستایی صورت گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر تسلط شیوه "سرمایه داری بهره بری" در روابط و مناسبات حاکم بین شهر و روستا در تولید فرش دستباف و ارائه آن به بازارهای ملی و جهانی است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  47 - بررسی و تحلیل نقش ترويج و آموزش کشاورزی در توسعه پايدار روستايی (مطالعه موردی: نواحی روستایی استان چهارمحال و بختياری)
  اصغر نوروزی داوود  مهدوی خدابخش  توکلی
  در دهه های اخير کاهش شديد جمعيت روستايی کشور و از طرفی تداوم توسعه‌نیافتگی و در عین‌حال ناپايداری در ابعاد توسعة رايج، قابل‌مشاهده است. این در حالی است که نقش و اهمیتی که نواحی روستايی در اشتغال، توليد، صادرات و نهايتاً توسعة ملی دارند، بر کسی پوشيده نيست و ارائه راهبرد أکثر

  در دهه های اخير کاهش شديد جمعيت روستايی کشور و از طرفی تداوم توسعه‌نیافتگی و در عین‌حال ناپايداری در ابعاد توسعة رايج، قابل‌مشاهده است. این در حالی است که نقش و اهمیتی که نواحی روستايی در اشتغال، توليد، صادرات و نهايتاً توسعة ملی دارند، بر کسی پوشيده نيست و ارائه راهبردهای مناسب جهت تحقق توسعه پايدار روستایی اجتناب‌ناپذیر است. از جملة اين راهبردها، آموزش و ترويج است که مورد تأکيد اندیشه‌های توسعه پايدار نيز می باشد. لذا پژوهش حاضر که توصیفی- تحليلی و مبتنی بر پیمایش است، به بررسی و تحليل اثرات آموزش-های ترویجی بر توسعه پایدار روستایی از دیدگاه آموزش دید گان و کارشناسان فعال در این زمینه در استان چهارمحال وبختیاری پرداخته است. جامعه آماری شامل 50000 نفر شرکت‌کنندگان در دوره‌های آموزشی و تعداد 52 نفر کارشناسان مرتبط می باشد که با استفاده از فرمول کوکران -381 نفر از آموزش دید گان و 31 نفر از کارشناسان به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. اطلاعات موردنیاز از طریق پرسشنامه جمع‌آوری و با استفاده از آمار توصيفی و استنباطی تجزیه‌وتحلیل شده است. نتایج نشان داد که از دیدگاه دو گروه بیشترین اثر مثبت آموزش های ترویج کشاورزی بر مجموع شاخص های بعد زیست محیطی و کمترین تأثير آن برگویه های بعد اجتماعی توسعه پایدار روستایی بوده است. ازنظر آموزش دید گان کل گویه های زیست محیطی با میانگین38/3 و اقتصادی با 16/3 در وضعیت تأثیرپذیری بالا و گویه های اجتماعی با میانگین 14/3 در حد متوسط بوده‌اند. ازنظر کارشناسان نیز گویه های زیست محیطی با میانگین 58/3 تأثيرپذیری بالا، اقتصادی با 15/3 و اجتماعی با ميانگين 05/3 در وضعیت متوسط قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  48 - واکاوی پیشران‌های موثر بر سطوح مشارکت پذيري زنان روستايي در پيشبرد اهداف صندوق‌هاي اعتبارات خرد استان کردستان
  شهپر  گراوندی
  هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی پیشرانهای موثر بر سطوح مشارکت پذيري زنان روستايي در پیشبرد اهداف صندوق های اعتبارات خرد استان کردستان می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه 272 نفر از زنان روستایی عضو صندوق اعتبارات خرد می باشند که به کمک جدول نمونه گيري مورگان، 160 نفر از آنان به أکثر

  هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی پیشرانهای موثر بر سطوح مشارکت پذيري زنان روستايي در پیشبرد اهداف صندوق های اعتبارات خرد استان کردستان می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه 272 نفر از زنان روستایی عضو صندوق اعتبارات خرد می باشند که به کمک جدول نمونه گيري مورگان، 160 نفر از آنان به عنوان حجم نمونه از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج حاصل از آنالیز داده های جمع آوری شده نشان داد فقط حدود 28 درصد از زنان عضو، در تصمیم گیری و برنامه ریزی صندوق ها نقش مشارکتی دارند. هم چنین بر اساس یافته ها، صندوق ها در برآورد برخی از اهداف مانند: ارتقاء مهارت، افزایش اعتماد به نفس و توسعه اشتغال تأثیرگذار بوده است. در مجموع، کارکرد این واحدهای مالی در مسیر درستی قرار دارد ولی سطح مشارکت تحقق یافته در آن به نسبت پایین می باشد. تحلیل دقیق تر بر یافته ها از طریق تحلیل مسیر نشان داد متغیرهای مهارتهای فردی و گروهی، اعتماد به نفس، گرایش به روستا نشینی، سال های عضویت، عامل فرهنگی و سطح سواد شوهر از پیشرانهای موثر بر مشارکت پذیری زنان در صندوق های اعتبار خرد می باشد. بر این اساس مشخص گردید، افزایش مشارکت لزوماً با انگیزه های اقتصادی همراه نبوده بلکه فاکتورهای اجتماعی و فرهنگی نیز دارای سهمی مهم در تقویت آن دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  49 - بررسی تاریخی تأثیر توزیع ناموزون فضایی یارانه‌های کالاهای اساسی بر مهاجرت‌های روستایی- شهری در راستای نظام آتی سیاستگذاری در برنامه‌ریزی منطقه‌ای (مطالعۀ موردی: مهاجران روستایی شهر ایلام)
  جواد علی‌بیگی
  هدف از پرداخت یارانه کالاهای اساسی، کمک به اقشار کم درآمد جامعه برای تحقق عدالت اجتماعی است، اما برخلاف تعریف فوق، به‌نظر می‌رسد توزیع ناموزون فضایی کالاهای اساسی یارانه‌ای در شهرها و روستاها در مقطع زمانی 1358 تا 1374 ناعدالتی اجتماعی را سبب گردید. در این مقاله سعی شده أکثر

  هدف از پرداخت یارانه کالاهای اساسی، کمک به اقشار کم درآمد جامعه برای تحقق عدالت اجتماعی است، اما برخلاف تعریف فوق، به‌نظر می‌رسد توزیع ناموزون فضایی کالاهای اساسی یارانه‌ای در شهرها و روستاها در مقطع زمانی 1358 تا 1374 ناعدالتی اجتماعی را سبب گردید. در این مقاله سعی شده است تا تأثیر توزیع ناعادلانۀ جغرافیایی یارانه‌های کالاهای اساسی بر مهاجرت‌های روستاییان در شهر ایلام در مقطع زمانی 1358 تا 1374 مورد بررسی قرار گیرد؛ موضوعی که پیش از این در ادبیات توسعه‌ای کشور کمتر به آن پرداخته شده است. بر همین اساس، نوع تحقیق کاربردي، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، روش گردآوري اطلاعات کتابخانه‌اي و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات هم به صورت آمار توصیفی و استنباطی (آزمونهای t و فریدمن) است. جامعه آماري تحقیق، شامل خانوارهای مهاجر روستایی شهر ایلام است که در فواصل سال‌های 1358 تا 1374 به این شهر مهاجرت کرده‌اند که بر اساس نمونه‌گیری گلوله برفی تعداد 72 سرپرست خانوار به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که توزیع ناموزون فضایی یارانه‌های کالاهای اساسی و میزان اطلاعات خانوارهای مهاجر روستایی از آن بر انگیزۀ مهاجرت خانوارهای روستایی به شهر مؤثر بوده است که می‌تواند به عنوان تجربه‌ای تاریخی در نظام آتی سیاست‌گذاری در برنامه‌ریزی منطقه‌ای مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  50 - بررسی موانع و مشکلات توسعه صنایع روستایی با رویکرد فرا تحلیل
  نرجس مومن
  صنعتی شدن روستا و گسترش فعالیت های غیرزراعی عاملی مهم در متنوع شدن اقتصاد روستایی است. در این راستا، صنایع روستایی باعث ارتقای شاخصهای مختلف اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، درآمد و برخورداری از امکانات رفاهی و غیره می شود. مقاله حاضر به روش کیفی سنتز پژوهی یا فراترکیب د أکثر

  صنعتی شدن روستا و گسترش فعالیت های غیرزراعی عاملی مهم در متنوع شدن اقتصاد روستایی است. در این راستا، صنایع روستایی باعث ارتقای شاخصهای مختلف اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، درآمد و برخورداری از امکانات رفاهی و غیره می شود. مقاله حاضر به روش کیفی سنتز پژوهی یا فراترکیب در پی پاسخ به این مسئله است که موانع و مشکلاتی پیش روی توسعه صنایع روستایی ایران است. واحد تحلیل در این پژوهش کلیه مقالات علمی_ پژوهشی است که در مجلات معتبر مورد تایید و در بازه زمانی 1397_1380 به چاپ رسیده است. از این رو، تعداد 55 مقاله مورد شناسایی، که از این تعداد 22 مقاله برای کدگذاری و شاخص و مفاهیم انتخاب شدند. جهت تحلیل داده ها از الگو شش مرحله ای سنتز پژوهی روبرتس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در ارتباط با موانع و مشکلات توسعه صنایع روستایی، 6 مقوله هسته ای که شامل مقوله های انسانی، اقتصادی، خدماتی و تسهیلاتی، محیطی، تکنولوژیکی و نهادی است و 13 مقوله و 108 مفهوم شناسایی و دسته بندی شدند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  51 - رفاه اجتماعی روستایی؛ معرف¬ها و سنجش عوامل موثر بر آن (موردپژوهی: روستاییان دهستان منصور آقایی روانسر)
  شهپر  گراوندی
  مطالعه و سنجش شاخص های رفاه اجتماعي روستایی ضرورت و نيازي اساسي تلقی می شود، زيرا تصميم گيرندگان بر مبناي يافته هاي حاصل از آن، بهتر می توانند کنش ها و سیاست هایی را شکل دهند که می تواند باعث بهبود وضعیت رفاه اجتماعی در مناطق روستایی شود. از این رو هدف کلی این مطالعه تو أکثر

  مطالعه و سنجش شاخص های رفاه اجتماعي روستایی ضرورت و نيازي اساسي تلقی می شود، زيرا تصميم گيرندگان بر مبناي يافته هاي حاصل از آن، بهتر می توانند کنش ها و سیاست هایی را شکل دهند که می تواند باعث بهبود وضعیت رفاه اجتماعی در مناطق روستایی شود. از این رو هدف کلی این مطالعه توصیفی پیمایشی سنجش معرف های رفاه اجتماعی روستایی و تبیین عوامل موثر بر آن در دهستان منصورآقایی شهرستان روانسر است. جامعه‌ی آماری مورد مطالعه روستائیان سرپرست خانوار دهستان منصور آقایی بودند (N= 2294) که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، 189 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی و پایایی آن از طریق پانل متخصصان و آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. بر اساس نتایج، از بین شاخص های رفاه اجتماعی روستایی: شاخص‌های رضایت شغلی، انسجام و مشارکت اجتماعی به ترتیب در اولویت اول تا سوم جای گرفتند. علاوه بر این یافته ها نشان داد تفاوتهای معنی داری بین میزان رفاه اجتماعی روستایی از لحاظ جنسیت، وضعیت تاهل و سطح تحصیلات افراد وجود داشت. لازم به ذکر است زنان مورد مطالعه به طور کلی از رفاه اجتماعی کمتری نسبت به مردان برخوردار بودند. بر اساس یافته ها، رابطه مثبت و معنی‌داری نیز بین سن، تحصیلات و میزان درآمد با رفاه اجتماعی روستایی وجود دارد، به‌گونه‌ای که با افزایش هرکدام از این متغیرها، میزان رفاه اجتماعی روستایی نیز افزایش می‌یابد. بر اساس یافته های استخراج شده سه متغیر سن، سطح تحصیلات و درآمد ماهیانه خانوار، 39 درصد از تغییرات متغیر وابسته رفاه اجتماعی روستایی را تبیین می نمایند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  52 - آسیب شناسی توسعه روستایی از دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی
  احسان  معصومی
  توسعه روستایی دارای مباحث مهم و گسترده در زمینه های متنوع است. این مفهوم دارای طیف متنوعی از سطوح، ابعاد و مفاهیم می‌باشد. با توجه به این تنوع، توسعه روستایی یک علم بین‌رشته‌ای به شمار می‌رود. ازاین‌رو، مطالعه جامع توسعه روستایی نیازمند بهره‌گیری از علوم مختلف می‌باشد. أکثر

  توسعه روستایی دارای مباحث مهم و گسترده در زمینه های متنوع است. این مفهوم دارای طیف متنوعی از سطوح، ابعاد و مفاهیم می‌باشد. با توجه به این تنوع، توسعه روستایی یک علم بین‌رشته‌ای به شمار می‌رود. ازاین‌رو، مطالعه جامع توسعه روستایی نیازمند بهره‌گیری از علوم مختلف می‌باشد. به دلیل ماهیت انسانی توسعه روستایی، بهره‌گیری از علوم اجتماعی نسبت به سایر علوم از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. روان‌شناسی اجتماعی، شاخه‌ای از علوم اجتماعی می‌باشد که در مطالعات توسعه روستایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. روان‌شناسی اجتماعی به مطالعه تأثیرگذاری و تأثیرپذیری فرد در اجتماع می‌پردازد و در همین راستا، کاربرد مهمی در مطالعات توسعه روستایی دارد. هدف این مطالعه مروری، آسیب‌شناسی توسعه روستایی از دیدگاه علم روان‌شناسی اجتماعی بود. در این راستا، ابتدا مفاهیم روان‌شناسی اجتماعی مرتبط با توسعه روستایی شناسایی و پس از آن، آسیب‌شناسی توسعه روستایی بر مبنای این مفاهیم مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بیانگر این واقعیت است که بسیاری از ابعاد توسعه روستایی نیازمند ملاحظه مفاهیم روان‌شناسی اجتماعی می باشد. مفاهیمی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند شامل ارزیابی نیاز، همنوایی، منبع کنترل و مبادله اجتماعی می باشند. نتایج نشان داد که مفاهیم روان‌شناسی اجتماعی، ظرفیت بررسی ابعاد متنوع توسعه روستایی را دارند. در پایان بر اساس یافته ها و نتایج پژوهش، پیشنهادات کاربردی در هر یک از زمینه ها ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  53 - بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اقتصادی و اجتماعی جوانان روستایی (مورد مطالعه شهرستان‌های هشترود و اسکو)
  ولي‌اله  رستمعلي‌زاده
  هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اقتصادی و اجتماعی در میان جوانان روستایی بوده و از نظر روش تحلیل از نوع تحقیقات کمی- پیمایشی و از نظر نحوة گردآوری داده ها توصیفی- تبیینی بود. جامعه آماری جوانان روستایی 30-15 ساله شهرستان‌های اسکو و هشترود در استان آذربایجان‌شرق أکثر

  هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اقتصادی و اجتماعی در میان جوانان روستایی بوده و از نظر روش تحلیل از نوع تحقیقات کمی- پیمایشی و از نظر نحوة گردآوری داده ها توصیفی- تبیینی بود. جامعه آماری جوانان روستایی 30-15 ساله شهرستان‌های اسکو و هشترود در استان آذربایجان‌شرقی و حجم نمونه نیز 769 نفر بوده است. دلیل انتخاب دو شهرستان این بوده است که طی دوره (1385-1375) هشترود مهاجرفرست‌ترین و شهرستان اسکو دارای کمترین میزان مهاجرت در سطح استان بوده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای، جوانان ساکن در روستاهای شهرستان‌های مذکور مورد مطالعه قرار گرفتند. موقعیت جغرافیایی، دوری و نزدیکی به شهر، شیوه معیشت و تعداد جمعیت، ازجمله ملاک‌های تعیین کننده در امر انتخاب خوشه‌ها بوده‌اند. برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق‏ساخته، استفاده شده که روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که اکثریت پاسخگویان دارای میزان مشارکت اقتصادی و اجتماعی متوسط به بالایی بودند. افزایش تحصیلات و درآمد، وضعیت شغلی متزلزل (عدم اشتغال) و وضعیت مجرد بودن، باعث کاهش میزان مشارکت اقتصادی در محیط روستا شده‌اند که با افزایش سن، میزان مشارکت در روستا افزایش یافته است. یافته‌های تحلیلی نشان داد هر چقدر سطح کیفیت زندگی، رضایت از زندگی و وابستگی به محل زندگی بالا باشد، میزان مشارکت اجتماعی و اقتصادی افزایش یافته است. نتایج رگرسیون چندمتغیره هم نشان داد که متغیرهای کیفیت زندگی و وابستگی مکانی توانسته‌اند در مشارکت اقتصادی تأثیر مثبت و معنادار داشته باشند. بنابراین کسانی که کیفیت زندگی و تعلق مکانی بیشتری در روستای خود داشته‌اند میزان مشارکت اقتصادی‌شان بیشتر بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  54 - طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی (مطالعه موردی: استان گلستان)
  حمید رضائی سید مهدی خاکزادیان مهسا زمانی
  هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی در استان گلستان بوده است. بنابراین، این تحقیق بر اساس هدف از نوع توسعه اي – کاربردي و بر اساس روش، توصیفی- همبستگی است. براي این منظور در گام اول عناصر تشکیل دهنده الگوی توسعه پایدار کارآفرینی روستای أکثر

  هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی در استان گلستان بوده است. بنابراین، این تحقیق بر اساس هدف از نوع توسعه اي – کاربردي و بر اساس روش، توصیفی- همبستگی است. براي این منظور در گام اول عناصر تشکیل دهنده الگوی توسعه پایدار کارآفرینی روستایی از ادبیات نظري (به روش مرور نظامند) و مصاحبه با خبرگان (تحلیل محتوا) شناسایی شد . خروجی این مرحله شناسایی 29 مولفه در قالب چهار بعد اصلی بود. در گام بعدي به منظور برقراري ارتباط و توالی بین ابعاد و ارائه مدل ساختاري شان از روش مدلسازي ساختاري تفسیري بهره گرفته شد که در این روش بر اساس مد نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل هاي صورت گرفته، مدل توسعه پایدار کارآفرینی روستایی احصا گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ابعاد اجتماعی و محیطی در سطح اول و اقتصادی و نهادی در سطح دوم قرار گرفتند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  55 - عوامل مؤثر در ارتقاء کارآفرینی گردشگری در مناطق روستایی با تأکید بر حفظ محیط زیست
  سیده محدثه  حاتمی شاه خالی
  می توان گفت مانند دیگر فعالیت های خودجوش بشر، کارآفرینی که منجر به ارتقاء کیفیت زندگی و بهزیستی شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. در مسیر توسعه و ارتقاء سطح کارآفرینی عوامل اثرگذاری نقش دارند ضمن اینکه در مقابل این عوامل موانع و چالش هایی نیز پیش روی کارآفرینان وجود دا أکثر

  می توان گفت مانند دیگر فعالیت های خودجوش بشر، کارآفرینی که منجر به ارتقاء کیفیت زندگی و بهزیستی شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. در مسیر توسعه و ارتقاء سطح کارآفرینی عوامل اثرگذاری نقش دارند ضمن اینکه در مقابل این عوامل موانع و چالش هایی نیز پیش روی کارآفرینان وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی این عوامل و مطالعه عناصر اثرگذار می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است و می توان از نتایج تحقیق در مناطق دیگر نیز بهره برد و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی_ تحلیلی می باشد. در این پژوهش جهت استخراج داده های پرسشنامه ها از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است و برای آزمون فرضیه ها از روش تک نمونه ای استفاده شده است. پژوهش حاکی از این مطلب است که رابطه معناداری بین عوامل نهادی و سازمانی، عوامل اقتصادی، عوامل مدیریتی، عوامل اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی و ارتقاء سطح کارآفرینی در روستاهای مورد مطالعه وجود دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  56 - تأثیر گردشگری بر افزایش درآمد روستاییان مطالعه موردی: روستاهای بخش چابکسر شهرستان رودسر
  صابره  صلاح کار
  برای کشورهایی مانند ایران، درآمدهای نفتی نوعی رانت اقتصادی تلقی می شود که فاقد هرگونه اثرات القایی مستقیم از لحاظ بالا بردن سطح تولید در اقتصاد است. در حالیکه صنعت گردشگری به صورت زنجیروار با برخی از فعالیت های اقتصادی وابستگی دوسویه دارد و رونق آن، از لحاظ افزایش درآ أکثر

  برای کشورهایی مانند ایران، درآمدهای نفتی نوعی رانت اقتصادی تلقی می شود که فاقد هرگونه اثرات القایی مستقیم از لحاظ بالا بردن سطح تولید در اقتصاد است. در حالیکه صنعت گردشگری به صورت زنجیروار با برخی از فعالیت های اقتصادی وابستگی دوسویه دارد و رونق آن، از لحاظ افزایش درآمدها در اقتصاد کشور میزبان تأثیر بسزایی می گذارد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثرات گردشگری در افزایش درآمد روستاهای مورد مطالعه می باشد که به شیوه پیمایشی و توصیفی-تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق ساکنان 7روستای منتخب گردشگرپذیر از دو بخش سیاهکلرود و اوشیان بخش چابکسر شهرستان رودسر می باشند که براساس فرمول کوکران 331نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انجام گرفته است. پرسشنامه مهمترین ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر است که روایی آن از سوی متخصصان فن مورد تأیید قرار گرفته و پایایی ابزار تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 94% به تأیید رسیده است نتایج به دست آمده از آزمون علامت و فریدمن، افزایش درآمد روستاییان با میانگین 79/3 و انحراف معیار 51/0 را تبیین نمود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  57 - واکاوی عوامل مؤثر بر توسعه تقاضای گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم در مناطق روستایی گیلان
  فرهاد جوان نازنین نعیم آبادی
  صنعت گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم یکی از پربازده ترین صنایع در کشور های مختلف بوده و نقش بسیار مهم در رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا می کند. بنابراین، شناسایی عوامل موثر مقاصد گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم در جذب گردشگر اهمیت فراوانی در رشد و توسعه این صنعت در کشور أکثر

  صنعت گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم یکی از پربازده ترین صنایع در کشور های مختلف بوده و نقش بسیار مهم در رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال ایفا می کند. بنابراین، شناسایی عوامل موثر مقاصد گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم در جذب گردشگر اهمیت فراوانی در رشد و توسعه این صنعت در کشور ایران و روستا های آن ایفا می کند. در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی واکاوی عوامل موثر بر توسعه تقاضای گردشگری مبتنی بر اکوتوریسم در مناطق روستایی گیلان پرداخته شده است. روش تحقیق تحلیلی و هدف پژوهش نیز کاربردی می باشد، به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل FARAS استفاده شد. نتایج مدل تحلیل اکتشافی نشان داد، در عامل کالبدی، زیرمعیار (وجود چشم اندازهای زیبا و منحصر به فرد ) بیشترین درصد اثر و معیار (مناسب بودن تجهیزات تفریحی و ورزشی) کمترین میزان اثر را داشته، در عامل اقتصادی، زیرمعیار (ارزان بودن سفر به روستاهای گیلان) بیشترین میزان تاثیر و و زیر معیار (قیمت مناسب اقامتگاههای رفاهی و سوییت های گردشگری) کمترین میزان تاثیر را داشته، در نهایت عامل اجتماعی، زیرمعیار (جذابیت سبک زندگی خاص مردم روستای گیلان برای گردشگران) بیشترین میزان تاثیر و زیرمعیار (سطح آگاهی و آموزش ساکنین روستا نسبت به گردشگران) کمترین میزان تاثیر را در توسعه تقاضای اکوتوریسم در مناطق روستایی گیلان می باشد. در ادامه نیز نتایج مدل آراس خاکستری نشان داد، به ترتیب بعد کالبدی با مقدار وزن (590/0)، بعد اجتماعی و فرهنگی با مقدار وزن (542/0)، بعد اقتصادی با مقدار وزن (389/0)، بالاترین و پایین ترین رتبه ها را به خود اختصاص داده اند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  58 - بررسی تطبیقی شاخص های کیفیت زندگی عشایر در دوره های پیش و پس از اسکان ناشی از وقوع سیلاب مورد مطالعه: روستای آزادگان، شهرستان جیرفت
  محمد امین  خراسانی
  داشتن کیفیت زندگی مطلوب همواره آرزوی بشر بوده و هست. کیفیت زندگی در محیط های روستایی به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، امنیت اجتماعی وابسته است به طوری که عواملی مانند تراکم کم سکونتگاه های روستایی، کاهش اشتغال و د أکثر

  داشتن کیفیت زندگی مطلوب همواره آرزوی بشر بوده و هست. کیفیت زندگی در محیط های روستایی به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، امنیت اجتماعی وابسته است به طوری که عواملی مانند تراکم کم سکونتگاه های روستایی، کاهش اشتغال و درآمد در بخش کشاورزی، راه های ارتباطی و شبکه حمل و نقل نامناسب و ناکارآمد، اجرای سیاست های لازم برای بهبود کیفیت زندگی روستایی را پیچیده تر کرده است. با این دیدگاه هدف پژوهش حاضر، مطالعه ومقایسه شاخص های کیفیت زندگی قبل از اسکان و حضور در محیط زیست عشایری و بعد از اسکان در روستای آزادگان پس از وقع سیلاب است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای- میدانی (پرسشنامه) و جستجو در پایگاه های اینترنتی است. که به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری t نرم افزار SPSS استفاده شده است .یافته های تحقیق نشان می دهد که شاخص های کیفیت زندگی قبل و بعد از اسکان در روستای آزادگان با سطح معناداری کمتر از 05/0 درصد اثرات مثبتی در روستای آزادگان نداشته است. همچنین، نتایج نشان داد مؤلفه های اشتغال و درآمد در روستای آزادگان واقع در شهرستان جیرفت بر اشتغال زایی برای روستائیان تأثیر مثبتی نداشته است که میزان درآمد با ماندگاری گروه های شغلی در روستای آزادگان با سطح معنی داری بیشتر از 99 درصد بوده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  59 - تحلیل و بررسی تاثیر ساختار حقوقی "نشانه¬های جغرافیایی" در توسعه صنایع-دستی و گردشگری روستایی
  حمید حمیدیان عباس برزوئی
  نواحی روستایی دارای قایلیت های طبیعی و انسانی هستند که منجر به ایجاد تولیدات منحصر به فردی می شود که ویژگی قابل تمایزی با سایرمناطق دارد. این تولیدات که در مفهوم اعم می توان از آن به عنوان صنایع دستی روستایی و یا محصولات بومی روستایی یادکرد، به عنوان یکی از پایه های رشد أکثر

  نواحی روستایی دارای قایلیت های طبیعی و انسانی هستند که منجر به ایجاد تولیدات منحصر به فردی می شود که ویژگی قابل تمایزی با سایرمناطق دارد. این تولیدات که در مفهوم اعم می توان از آن به عنوان صنایع دستی روستایی و یا محصولات بومی روستایی یادکرد، به عنوان یکی از پایه های رشد و توسعه اقتصاد روستایی همواره مورد توجه بوده است.درآمدزایی و تجاری سازی این صنایع بعضا می تواند در اقتصاد بومی منطقه ای،ملی و حتی بین المللی موثر باشد. حمایت از این تولیدات دستی روستایی نه تنها می تواند به طور مستقیم در اقتصاد روستایی موثر باشد بلکه می تواند زمینه را برای جذب گردشگر نیز فراهم نماید.پیش شرط ارائه محصولات و صنایع دستی روستایی به بازار و کسب درآمد از آن،حمایت در برابر هرگونه تقلب و سواستفاده و جعل است."نشانه های جغرافیایی"به عنوان یکی از ابزار های نظام حقوق مالکیت فکری،در عرصه های ملی و بین المللی تضمیناتی برای حمایت از این صنایع فراهم نموده است. با این حال این تضمینات علی رغم فراهم-نمودن فرصت هایی برای رشد و توسعه صنایع روستایی،دارای چالشهای متعددی است که برای رفع آن در این پژوهش پیشنهاداتی ارائه شده است.نواحی روستایی دارای قایلیت های طبیعی و انسانی هستند که منجر به ایجاد تولیدات منحصر به فردی می شود که ویژگی قابل تمایزی با سایرمناطق دارد. این تولیدات که در مفهوم اعم می توان از آن به عنوان صنایع دستی روستایی و یا محصولات بومی روستایی یادکرد، به عنوان یکی از پایه های رشد و توسعه اقتصاد روستایی همواره مورد توجه بوده است.درآمدزایی و تجاری سازی این صنایع بعضا می تواند در اقتصاد بومی منطقه ای،ملی و حتی بین المللی موثر باشد. حمایت از این تولیدات دستی روستایی نه تنها می تواند به طور مستقیم در اقتصاد روستایی موثر باشد بلکه می تواند زمینه را برای جذب گردشگر نیز فراهم نماید.پیش شرط ارائه محصولات و صنایع دستی روستایی به بازار و کسب درآمد از آن،حمایت در برابر هرگونه تقلب و سواستفاده و جعل است."نشانه های جغرافیایی"به عنوان یکی از ابزار های نظام حقوق مالکیت فکری،در عرصه های ملی و بین المللی تضمیناتی برای حمایت از این صنایع فراهم نموده است. با این حال این تضمینات علی رغم فراهم-نمودن فرصت هایی برای رشد و توسعه صنایع روستایی،دارای چالشهای متعددی است که برای رفع آن در این پژوهش پیشنهاداتی ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  60 - بررسی تأثیر عایقکاری حرارتی دیوارها در مسکن روستایی اقلیم سرد (نمونه موردی: روستای نظم آباد شهرستان اراک)
  میلاد  حدادی یوسف  نیکزاد ثمرین سید امیرحسین گرکانی
  مسکن روستايي تحت تأثير معیشت داراي ويژگي‌هايي است که آن را از مسکن شهري متمايز مي‌کند. مهم‌ترین نکته در معماري جدید، استفاده بیش‌ازحد از انرژی‌های تجدیدناپذیر است که علت اصلی آن عدم طراحی مطلوب بدون توجه به شرایط اقلیمی می‌باشد. ازاین‌رو با استفاده صحیح از مصالح بومی در أکثر

  مسکن روستايي تحت تأثير معیشت داراي ويژگي‌هايي است که آن را از مسکن شهري متمايز مي‌کند. مهم‌ترین نکته در معماري جدید، استفاده بیش‌ازحد از انرژی‌های تجدیدناپذیر است که علت اصلی آن عدم طراحی مطلوب بدون توجه به شرایط اقلیمی می‌باشد. ازاین‌رو با استفاده صحیح از مصالح بومی در مناطق روستایی می‌توان از انرژی‌های تجدیدپذیر جهت بهبود شرایط آسایش حرارتی بهره برد. از مسائلی که صرفه‌جویی مصرف انرژی در روستاها را امری مهم قلمداد می‌کند این است که سکونتگاه‌های روستایی با مشکلات مضاعفی همچون عدم دسترسی بسیاری از روستاها به شبکه گاز، هزینه‌های تأمین سوخت موردنیاز، مخاطرات حمل و نگهداری سوخت (غالباً نفت سفید و گازوئیل در اقلیم سرد)، هزینه‌های برق مصرفی روبرو هستند. در این پژوهش بناست در خصوص میزان تأثیر عایق‌کاری در دیوارها در اقلیم سرد مسکن روستایی استان مرکزی بررسی شود. در این میان با توجه به وضعیت معیشت، بناست عایق‌کاری دیوارهای در معرض تبادل حرارت به عنوان گامی ابتدایی، بررسی گردد. بنابراین هدف این پژوهش ضمن بهینه‌سازی دیوارهای خارجی، آسایش حرارتی نیز می‌باشد. در این پژوهش اصل بر این اساس است که بدون تحميل هزينه گزاف، مصرف انرژي مسكن روستایی در پهنه موردنظر با ابتدایی‌ترین راهکارها بررسی شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  61 - سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان گیلان در بخش کشاورزی
  سهیلا دالوندی مارال ریاحی یوسف قنبری
  در جوامعی همچون کشور ما تا قبل از روی کار آمدن درآمدهای نفتی، اقتصاد ملی بر پایه کشاورزی استوار بود و تنها منبع تأمین خزانه و هزینه های دولت به شمار می رفت. در عصر حاضر با وجود کاهش نقش این بخش در اقتصاد، هنوز مطالعه کارکرد بخش های اقتصادی در چارچوب اقتصاد کلان ملی مؤید أکثر

  در جوامعی همچون کشور ما تا قبل از روی کار آمدن درآمدهای نفتی، اقتصاد ملی بر پایه کشاورزی استوار بود و تنها منبع تأمین خزانه و هزینه های دولت به شمار می رفت. در عصر حاضر با وجود کاهش نقش این بخش در اقتصاد، هنوز مطالعه کارکرد بخش های اقتصادی در چارچوب اقتصاد کلان ملی مؤید نقش قابل توجه بخش کشاورزی در کشور است. کشاورزی رکن اصلی معیشت و اقتصاد مردم گیلان به شمار میرود. اما مسئله ای که در این میان کمتر به آن توجه شده است، عدالت و توازن منطقه ای در برخورداری از امکانات و خدمات کشاورزی در بین شهرستان های استان گیلان است. در واقع شواهد حاکی از آن است که برخی از شهرستان ها از نظر توسعه یافتگی در سطوح بالاتری قرار دارند و از این حیث، عدم تعادل در بین شهرستان ها وجود دارد. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از آمارنامه کشاورزی استان گیلان (1393) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از مدل های آنتروپی شانون و تاپسیس استفاده گردید. نتایج مدل تاپسیس در گروه شاخص های « ابزارآلات و فناوری های کشاورزی» نشان داد که شهرستان های رشت، صومعه سرا، لاهیجان و طوالش در سطح اول از توسعه یافتگی قرار دارند. شهرستان های آستانه اشرفیه، رودسر، بندرانزلی، شفت و فومن در سطح دوم و شهرستان های لنگرود، املش، سیاهکل، رودبار، رضوانشهر و ماسال و آستارا در سطح سوم قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  62 - شناسایی مشکلات توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد
  رحیم جاودان خرد
  اولین قدم جهت رسیدن به توسعه ی پایدار روستایی، شناسایی توانمندی های ، موانع و چالشهای آن است.یکی از پتانسیل های موجود درسطوح محلی در مناطق روستایی کشور، ظرفیت های توسعه فعالیت های گردشگری است که از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجر أکثر

  اولین قدم جهت رسیدن به توسعه ی پایدار روستایی، شناسایی توانمندی های ، موانع و چالشهای آن است.یکی از پتانسیل های موجود درسطوح محلی در مناطق روستایی کشور، ظرفیت های توسعه فعالیت های گردشگری است که از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اجتماعی و اقتصادی توسعه گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی می باشد. در حال حاضر، صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در صنعت گردشگری است. مقاله حاضر با هدف شناسایی پتانسیل ها و محدودیت های توسعه گردشگری روستایی وراهبردها و راهکارهایی جهت توسعه گردشگری در مناطق روستایی مشکلات توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد ارائه شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و مطالعات کتابخانه ای است. جامعه آماری را روستاهای دارای پتانسیل گردشگری این شهرستان تشکیل می دهند. نتایج و یافته ها تحقیق نشان می دهد که توان جذب گردشگر مناطق روستاییان شهرستان بسیار بالاست و نیازمند ارایه سیاست های مناسب از سوی سازمان های مجری در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از پتانسیل ها و توانمندی های موجود می باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  63 - شناسایی مشکلات توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد
  رحیم جاودان خرد
  اولین قدم جهت رسیدن به توسعه ی پایدار روستایی، شناسایی توانمندی های ، موانع و چالشهای آن است.یکی از پتانسیل های موجود درسطوح محلی در مناطق روستایی کشور، ظرفیت های توسعه فعالیت های گردشگری است که از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجر أکثر

  اولین قدم جهت رسیدن به توسعه ی پایدار روستایی، شناسایی توانمندی های ، موانع و چالشهای آن است.یکی از پتانسیل های موجود درسطوح محلی در مناطق روستایی کشور، ظرفیت های توسعه فعالیت های گردشگری است که از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه یکی از راههای نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اجتماعی و اقتصادی توسعه گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی می باشد. در حال حاضر، صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در صنعت گردشگری است. مقاله حاضر با هدف شناسایی پتانسیل ها و محدودیت های توسعه گردشگری روستایی وراهبردها و راهکارهایی جهت توسعه گردشگری در مناطق روستایی مشکلات توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد ارائه شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و مطالعات کتابخانه ای است. جامعه آماری را روستاهای دارای پتانسیل گردشگری این شهرستان تشکیل می دهند. نتایج و یافته ها تحقیق نشان می دهد که توان جذب گردشگر مناطق روستاییان شهرستان بسیار بالاست و نیازمند ارایه سیاست های مناسب از سوی سازمان های مجری در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از پتانسیل ها و توانمندی های موجود می باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  64 - تاثیر آب و هوای سرد کوهستانی بر شکل گیری معماری همساز با اقلیم (نمونه مورد مطالعه مناطق روستایی شهرستان بویراحمد)
  حسین  شاهمرادی علی آرام
  در طرح خانه های روستایی، شاهد تفاوت های آشکاری در آن ها هستیم. در بعضی روستاها، خانه ها دارای سقف های مدور و کروی، مسطح و دارای زاویه ی تند و شیب فراوان، که شکل غالب دارند هستند. دیوارهای ضخیم، دیوارها بسیار نازک، پنجره ها کوچک ، پنجره های بزرگ از جمله این تفاوت ها به أکثر

  در طرح خانه های روستایی، شاهد تفاوت های آشکاری در آن ها هستیم. در بعضی روستاها، خانه ها دارای سقف های مدور و کروی، مسطح و دارای زاویه ی تند و شیب فراوان، که شکل غالب دارند هستند. دیوارهای ضخیم، دیوارها بسیار نازک، پنجره ها کوچک ، پنجره های بزرگ از جمله این تفاوت ها به حساب می آید. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر آب و هوای سرد کوهستانی بر شکل گیری معماری همساز با اقلیم می باشد. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی - تحلیلی است و بررسی نقش آب و هوا کوهستانی در فرم دادن به مسکن روستایی مورد بررسی و آنالیز قرار می گیرد. مؤلفه‌های مورد بررسی، انواع مسکن روستایی و بافت آنها در اقلیم سرد است.گردآوری اطلاعات، از طریق متون، منابع، سایت‌های مختلف و سایر تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع در منطقه مورد مطالعه است. در ایران معماری مناطق سرد و کوهستانی یکی از بارزترین و مشخص ترین نمودهای تاثیر اقلیم بر فرم و کالبد اصلی روستاها است، طراحی اقلیمی و مبتنی بر اقلیم علاوه بر تاثیر بر بافت معمای می تواند با بکارگیری انرژی های تجدید شونده مصرف انرژی را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد و نیاز به فعالیت تجهیزات گرمایشی و سرمایشی را به حداقل ممکن برسانند. استفاده از مصالح بوم آورد را پیشنهاد می شود تا از مصالح در دسترس که به درستی با خصوصیات آن آشنا بوده اند و در شرایط اقلیم مربوطه برآورد کننده نیازهای مربوطه بوده، در جاهای مختلف بنا بهره گیری کنند. با طراحي معماری مناسب و منطبق با شرایط اقلیمي و معماری بومی منطقه ضمن همراهی با معماری پایدار و صرفه جویي در مصرف انرژي از منابع رایگان یا ارزانتر و قابل تجدید می توان بهره مند شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  65 - تحلیل شبکه¬های اجتماعی؛ رویکردی نو در توسعۀ گردشگری روستایی
  مهدی  حسام
  یکی از راهبردهای توسعۀ روستایی، توسعۀ گردشگری است. از ویژگی‎های گردشگری، ماهیت پراکندۀ آن است. به همین دلیل در چند سال اخیر موضوع همکارهای شبکه‏ای در گردشگری مورد توجه بسیار قرار گرفته است. در اقتصاد بسیاری از کشورها، شبکه ها نسبت به سایر حوزه ها در گردشگری اهمیت بیشتری أکثر

  یکی از راهبردهای توسعۀ روستایی، توسعۀ گردشگری است. از ویژگی‎های گردشگری، ماهیت پراکندۀ آن است. به همین دلیل در چند سال اخیر موضوع همکارهای شبکه‏ای در گردشگری مورد توجه بسیار قرار گرفته است. در اقتصاد بسیاری از کشورها، شبکه ها نسبت به سایر حوزه ها در گردشگری اهمیت بیشتری دارند. از این روی پرداختن به تحلیل شبکه های اجتماعی و کاربردهای آن در توسعۀ گردشگری بسیار ضروری است. تحلیل شبکه های اجتماعی، روش‏شناسی علمی و تکنیکی آماری در توصیف، تحلیل و بررسی روابط تجربی بین موضوعات مورد پژوهش و ساختار این روابط است. این موضوعات می‌توانند افراد، اشیاء، گروه‌ها، مفاهیم، مشاغل، سؤالات، عوامل، ابعاد، خوشه‌ها و طبقات مختلف باشند. این تحلیل دارای این قابلیت است که واقعیت بیرونی را که به صورت شبکه است، به طور منظم و فشرده تشریح کند و امکان چکیده‏سازی، ذخیره، تکثیر، ترکیب و یکپارچه‏سازی، بازیابی و نمایش اطلاعات را فراهم آورد. در این پژوهش با مرور ادبیات موجود، به بررسی ابعاد مختلف نظری و روش‏شناسی شبکه، سابقۀ کاربرد تحلیل شبکه های اجتماعی در موضوعات مختلف، همچنین ظهور،کاربرد و مزایای آن به‏ویژه در گردشگری روستایی پرداخته شده است. نتایج نشان می‏دهد با توجه به ماهیت پراکندۀ مقصدها و کسب‏و‏کارهای گردشگری، رویکرد شبکه‏ای می‏تواند روشی برای بقا و توسعۀ فعالیت‏های گردشگری محسوب شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  66 - اثرات گسترش طبیعت‌گردی بر شبکه روابط اجتماعی میان ساکنان روستا (مورد مطالعه: روستای طبل/جزیره قشم)
  حنانه محمدی کنگرانی
  با توجّه به اهمیّت آثار اجتماعی در فرآیند برنامه ریزی توسعۀ گردشگری و از این روی که از جمله آثار اجتماعی گردشگری، تأثیر آن بر روابط اجتماعی افراد است، در این پژوهش تأثیر طبیعت‌گردی بر روابط اجتماعی و الگوهای ارتباطی افراد در روستای طبل مورد مطالعه و بررسی قرارگرفت و افر أکثر

  با توجّه به اهمیّت آثار اجتماعی در فرآیند برنامه ریزی توسعۀ گردشگری و از این روی که از جمله آثار اجتماعی گردشگری، تأثیر آن بر روابط اجتماعی افراد است، در این پژوهش تأثیر طبیعت‌گردی بر روابط اجتماعی و الگوهای ارتباطی افراد در روستای طبل مورد مطالعه و بررسی قرارگرفت و افراد شاغل در بخش طبیعت گردی به دلیل اینکه در ارتباط مستقیم با طبیعت گردان هستند، به عنوان جامعۀ مورد بررسی انتخاب شدند. برای نشان دادن میزان و نوع این تأثیر، داده های جمع آوری شده از پرسش‌نامه با استفاده از روش تحلیل شبکه ای و نرم‌افزارهای UCINET، Visone و Netdraw و شاخص های مرکزیت درجه، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه و نقاط برشی، مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج بررسی شبکه‌های ارتباطات میان افراد نشان داد که مبنای اصلی ارتباطات میان افراد را روابط قوم و خویشی و وجود طوایف مختلف در این روستا تشکیل می‌دهد و پس از آن دوستان و معتمدان محلی در رده‌های پایین تر قرار می گیرند. از نکات منفی در مورد شبکه ارتباطات روستای طبل این است که هیچ یک از کارکنان بخش طبیعت‌گردی به جز یک فرد، همکاران خود را به عنوان فرد مورد مشورت انتخاب نکرده‌اند. در نهایت پیشنهاد شد تا با شناسایی افرادی که به عنوان نقاط برشی مشخص شده‌اند ویا دارای بیشترین مقادیر مرکزیت‌ها هستند، برای گسترش ارتباطات و تبدیل شبکه موجود به یک شبکۀ منسجم و یکپارچه استفاده نمایند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  67 - تأثیر گردشگري مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردي: روستاي بردی؛ شهرستان دهلران)
  جواد  علی‌بیگی
  گردشگری مذهبی یک از کهن ترین انواع گردشگری می‌باشد که از دیرباز مورد توجه بشر واقع شده است و از طریق تغییر در کنش‌هاي متقابل میان انسان‌‎ها تحولاتی را در کیفیت زندگی و سرمایه‌های اجتماعی جامعه میزبان ایجاد می‌کند. این امر به خصوص در نواحی روستایی کشورهاي جهان سوم که مرا أکثر

  گردشگری مذهبی یک از کهن ترین انواع گردشگری می‌باشد که از دیرباز مورد توجه بشر واقع شده است و از طریق تغییر در کنش‌هاي متقابل میان انسان‌‎ها تحولاتی را در کیفیت زندگی و سرمایه‌های اجتماعی جامعه میزبان ایجاد می‌کند. این امر به خصوص در نواحی روستایی کشورهاي جهان سوم که مراحل اولیه توسعه گردشگري را سپري می‌کند داراي نمود بیشتري می‌باشد. بر همین اساس، هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات گردشگري مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی در روستای بردی از توابع شهرستان دهلران می‌باشد. نوع تحقیق کاربردي، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، روش گردآوري اطلاعات کتابخانه‌اي و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی و استنباطی (آزمون‌های فریدمن و ویلکاکسون) صورت گرفته است. جامعه آماري تحقیق، شامل خانوارهاي روستاي بردی که طبق سرشماري سال 1390، داراي 165 خانوار و 857 نفر جمعیت می‌باشد، طبق فرمول کوکران تعداد 102 خانوار به‌ عنوان حجم نمونه بهدست آمد. یافته‌هاي تحقیق نشان می‌دهد، گردشگري مذهبی در مؤلفه کیفیت زندگی در تمامی ابعاد اعم از اجتماعی، زیست محیطی (در حد بالاتر از متوسط) و اقتصادی، کالبدي (در حد متوسط)، بهبود وضعیت کیفیت زندگی خانوارهاي روستاهاي مورد مطالعه به همراه داشته است، همچنین یافته‌هاي تحقیق در ارتباط با مؤلفه سرمایه اجتماعی نشان می‌دهد، بعد از گسترش گردشگري مذهبی در بعد مشارکت اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی و انسجام اجتماعی بهبود داشته، اما در بعد اعتماد اجتماعی، بعد از گسترش گردشگري مذهبی از سطح این بعد کاسته شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  68 - باورهای جامعه روستایی دربارۀ اثرات توسعۀ گردشگری روستایی (مورد مطالعه: روستای فش، شهرستان کنگاور)
  وحید  علی آبادی
  گردشگری یکی از بزرگترین و سریع ترین صنایع در حال رشد است. در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، گردشگری، ابزار قابل دوام و مناسب برای افزایش فعالیت های اقتصادی مناطق محلی فرض شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی باورهای جامعه روستایی درخصوص اثرات توسعۀ گردشگری روستایی در ر أکثر

  گردشگری یکی از بزرگترین و سریع ترین صنایع در حال رشد است. در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، گردشگری، ابزار قابل دوام و مناسب برای افزایش فعالیت های اقتصادی مناطق محلی فرض شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی باورهای جامعه روستایی درخصوص اثرات توسعۀ گردشگری روستایی در روستای فش شهرستان کنگاور بوده است. جمعیت این مطالعه، اهالی روستای فش هستند (1925 نفر) که با استفاده از نمونه گیری تصادفی سیستماتیک، 225 نفر برآورد گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش‏نامه است که روایی صوری آن را جمعی از متخصصان تأیید کردند و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد. نتایج تحلیل عاملی نشان می‏دهد که اثرات توسعۀ گردشگری روستایی در سه عامل فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی جای گرفتند. همچنین، میانگین باور جامعۀ روستایی نسبت به اثرات اجتماعی و اقتصادی توسعۀ گردشگری از حد مطلوب بیشتر است. یکی از پیامدهای منفی توسعۀ گردشگری روستایی به باور جامعۀ روستایی این است که برخی از گردشگران باعث آسیب رساندن به محیط طبیعی شده اند که در این زمینه می توان پیشنهاد نمود که با ایجاد تیم های مردمی ناظر محیط زیست یا ناظر گردشگری با این معضل مقابله نمود؛ تا به این روش خود مردم محلی نیز در حفظ و مدیریت محیط زیست منطقه مشارکت فعال داشته باشند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  69 - تحلیل موانع توسعۀ گردشگری روستايی (مورد مطالعه: روستاي فش، شهرستان کنگاور، استان كرمانشاه)
  رضا  موحدی نسیم  ایزدی وحید  علی آبادی
  گردشگري روستايي، عامل اشتغال زايي و ايجاد درآمد است و مي تواند راهی براي توسعۀ اجتماعي و اقتصادي جوامع روستايي و حمايت از محيط زيست و فرهنگ روستا باشد. گام نخست در توسعۀ گردشگري روستايي، شناسايي موانع و چالش هاي آن است. در اين پژوهش با بهره گيري از پارادايم كيفي و نظريۀ أکثر

  گردشگري روستايي، عامل اشتغال زايي و ايجاد درآمد است و مي تواند راهی براي توسعۀ اجتماعي و اقتصادي جوامع روستايي و حمايت از محيط زيست و فرهنگ روستا باشد. گام نخست در توسعۀ گردشگري روستايي، شناسايي موانع و چالش هاي آن است. در اين پژوهش با بهره گيري از پارادايم كيفي و نظريۀ بنياني، هم چنین تحلیل واریانس به مطالعة موردي موانع و مشكلات گردشگری در روستای فش از توابع شهرستان کنگاور پرداخته می شود. براي گردآوري اطلاعات از مصاحبة عميق، مشاهده اسناد و مدارك كتابخانه اي و اينترنتي استفاده شد. روايي پژوهش را نيز كارشناسان و متخصصان از جمله کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، استادان دانشگاه و مدیران ستادی سازمان میراث فرهنگی تأييد كردند. با به کارگیری نرم افزار مکس کیودا به عنوان یک نرم افزار کیفی مناسب، درصد و فراوانی کدها و مفاهیم جداسازی شد. نتايج گویای آن است كه موانع گردشگری روستايي در روستاي فش عبارتند از: مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی ـ اجتماعی، مشکلات مدیریتی ـ زیرساختی، مشکلات اطلاع رسانی و تبلیغاتی. تحلیل واریانس و نتایج آزمون توکی گویای آن است که از نظر روستاییان مانع مدیریتی و زیرساختی تأثیر بیشتری دارد؛ در کنار دیدگاه متخصصان و مسئولان که اعتقاد دارند عامل اطلاع رسانی و تبلیغات مانع بزرگتری بر سر راه توسعۀ گردشگری است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  70 - تحلیل سطح مسئولیت پذیری اجتماعی گردشگران در روستاهای مقصد گردشگری (مورد مطالعه: گردشگران دهستان¬های شهرستان خواف)
  حمدالله  سجاسی قیداری الهه  دلير
  رفتارها و فعاليت هاي تفريحي نامناسب گردشگران ممكن است به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر محيط مقصد گردشگري تأثیر منفي بر جای بگذارد، به همین دلیل كاهش ميزان تأثيرات منفي گردشگري بر محيط زيست جزء اولويت ها و نگراني هاي اصلي اين حوزه است. بر اين اساس، امروزه رفتار مسئولانة زيست أکثر

  رفتارها و فعاليت هاي تفريحي نامناسب گردشگران ممكن است به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر محيط مقصد گردشگري تأثیر منفي بر جای بگذارد، به همین دلیل كاهش ميزان تأثيرات منفي گردشگري بر محيط زيست جزء اولويت ها و نگراني هاي اصلي اين حوزه است. بر اين اساس، امروزه رفتار مسئولانة زيست محيطي گردشگران در مسير دست يابي به توسعه پايدار گردشگري اهميت و ضرورت زيادي يافته است. پژوهش حاضر در بهار 1395 با هدف تحلیل میزان مسئولیت پذیری اجتماعی گردشگران روستایی انجام شد. براي اين منظور از روش شناسي توصيفي- تحليلي، با استفاده از منابع كتابخانه اي و مطالعه ميداني(پرسش نامه) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را 228 نفر از گردشگران 14 نقطه روستایی شهرستان خواف تشکیل داده اند. برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با ابزار پرسش نامة محقق-ساخته بر اساس شاخص ها و مؤلفه های ابعاد پنج گانة مسئولیت پذیری اجتماعی مستخرج از ادبيات نظري استفاده شد. سطح پایایی ابزار اندازه گیری براساس ضریب آلفای کرونباخ، (0.869) است. نتایج و یافته های این پژوهش حاکی از آن است که گردشگران روستاهای نمونه در برخورداری از مؤلفه های مسئولیت پذیری اجتماعی، بالاتر از سطح مطلوب میانگین عددی 3 قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  71 - بررسی ادراک ذی نفعان از تحقق گردشگری حامی فقرا در روستاهای منتخب شرق استان سمنان
  محمد رضا  رضوانی سید علی بدری ذبیح الله  ترابی
  در سال های اخیر توجه به فقرا در روح برنامه های توسعه گردشگری در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. به‌طوری‌که توجه به فقرابه کانون نگرانی‌ها در برنامه‌های توسعه گردشگری تبدیل شده است و میزان برخورداری فقیران از منافع خالص گردشگری، معیار اولیه توجیه هرگونه اب أکثر

  در سال های اخیر توجه به فقرا در روح برنامه های توسعه گردشگری در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار گرفته است. به‌طوری‌که توجه به فقرابه کانون نگرانی‌ها در برنامه‌های توسعه گردشگری تبدیل شده است و میزان برخورداری فقیران از منافع خالص گردشگری، معیار اولیه توجیه هرگونه ابتکار توسعه‌ای مبتنی بر گردشگری بوده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش‌شناسی کیفی از نوع روش تحلیل محتوا در صدد کشف و تبیین ادراک ذی نفعان گردشگری و کاهش فقردر روستاهای منتخب شرق استان سمنان (قلعه بالا، ابر و رضاآباد) است.به علت انزوای جغرافیایی و معیشت سنتی، مردم این روستاها از فقرنسبی رنج می-برند. دولت در سال‌های اخیر با برنامه‌های دستوری تلاش‌هایی را برای کاهش فقراز طریقتوسعه گردشگری در این مناطق انجام داده است. نتایج مصاحبه‌ها با پنج گروه ذی نفع نشان می دهدگردشگردی باحمایت‌های دولتی توانسته است فقر را از سه مسیر (مستقیم، غیرمستقیم و اثرات پویا) نسبتاً کاهش دهد به‌طوری‌که فرصت‌ها و مهارت‌های شغلی بخش بزرگی از فقرای روستایی را افزایش داده و همچنین باعث ارتقای نسبی انسجام، مشارکت و رفتارهای مسئولانه زیست محیطی شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  72 - تمایل گردشگران به پرداخت هزینة خدمات در مقصدهای گردشگری روستایی
  حمدالله  سجاسی قیداری حمیده محمودی عاطفه  جمعه ای
  توسعه ناشی از گردشگری زمانی امکان پذیر است که آورده های اقتصادی از سوی گردشگران برای جامعه محلی فراهم شده و آن ها مایل به پرداخت حق الزحمه خدمات گردشگری در روستاها باشند. هدف از این پژوهش تحلیل و بررسی میزان تمایل گردشگران به پرداخت دستمزد خدمات گردشگری در روستاهای بخش أکثر

  توسعه ناشی از گردشگری زمانی امکان پذیر است که آورده های اقتصادی از سوی گردشگران برای جامعه محلی فراهم شده و آن ها مایل به پرداخت حق الزحمه خدمات گردشگری در روستاها باشند. هدف از این پژوهش تحلیل و بررسی میزان تمایل گردشگران به پرداخت دستمزد خدمات گردشگری در روستاهای بخش شاندیز، شهرستان بینالود است. بر این اساس روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و میزان تمایل به پرداخت با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و مدل لاجیت محاسبه شده است. همچنین برای شناخت فضایی تفاوت تمایل گردشگران به پرداخت هزینه ها، از مدل وایکور استفاده شده است. تعداد روستاهای نمونه برابر با 11 روستای گردشگری، در مقطع زمانی سال 1397 انجام شده و نمونه ها با توجه به فرمول کوکران و با خطای 1/0 معادل 96 گردشگر تعیین گردید. نتایج نشان می دهد هر گردشگر به طور متوسط تمایل دارد مبلغی معادل 776540 ریال در روستا هزینه نماید. همچنین با توجه به مجموع میزان تمایل گردشگران به پرداخت هزینه ها در یک شبانه روز، بیشترین تمایل به پرداخت در زمینه استفاده از امکانات تجاری، پذیرایی و تفریحی، و در مرتبه بعد بیشترین تمایل به پرداخت در بخش امکانات اقامتی است. همچنین بر اساس مدل وایکور، گردشگران تمایل دارند در روستای ویرانی هزینه های بیشتری پرداخت نمایند که دلیل آن وجود امکانات و خدمات بیشتر این روستا در زمینه پذیرایی و رستوران است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  73 - تحول معیارهای کارآفرینی اجتماعی در توسعه گردشگری روستایی استان گیلان
  حامد فلاح تفتی فاطمه دوزنده ضیابری اصغر نبیل
  10.52547/journalitor.35766.11.22.309
  امروزه جهت تداوم حیات و بقای روستاها یافتن راه حل های کاربردی برای مقابله با تحولات و دگرگونی روستاها امری ضروری می باشد. گردشگری به عنوان موتور محرکه اقتصادی در اکثر کشورها به عنوان استراتژی در خط مقدم برنامه ها جهت توسعه روستاها در نظر گرفته می شود. در این زمینه توجه أکثر

  امروزه جهت تداوم حیات و بقای روستاها یافتن راه حل های کاربردی برای مقابله با تحولات و دگرگونی روستاها امری ضروری می باشد. گردشگری به عنوان موتور محرکه اقتصادی در اکثر کشورها به عنوان استراتژی در خط مقدم برنامه ها جهت توسعه روستاها در نظر گرفته می شود. در این زمینه توجه خاصی به کارآفرینی اجتماعی و گردشگري معطوف است و تقويت كارآفريني اجتماعی و گردشگري و ايجاد بستر مناسب براي توسعه ي آن از ابزار پيشرفت و توسعه ي مناطق روستایی به شمار مي آيد. با توجه به اهمیت معیارهای کارآفرینی اجتماعی، و کمبود مطالعات در زمینه بررسی این معیارها جهت نیل به اهداف توسعه، هدف از پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی معیارهای کارآفرینی اجتماعی در توسعه گردشگری مناطق روستایی در استان گیلان می باشد. بدین منظور ابتدا با بررسی منابع معیارهای کارآفرینی اجتماعی گردشگری استخراج شده و پیمایشی میان خبرگان، کارآفرینان، متخصصان و کارشناسان حوزه گردشگری که دارای حداقل 5 سال سابقه بودند، انجام گردید تا اهمیت هر یک از متغیرها در ارتباط با یکدیگر شناسایی شوند. به دلیل نامحدود بودن جامعه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی 35 نفر انتخاب شدند. جهت رتبه بندی معیار های مورد مطالعه از مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که سطح-بندی معیارهای پژوهش این مدل دارای نه سطح است که تأثیرگذارترین سطح به تأثیرپذیرترین سطح معیارهای کارآفرینی اجتماعی گردشگری در توسعه گردشگری روستایی در استان گیلان در مدل نشان داده شده است. در انتهای مدل مشخص شد که دو معیار باور به کارآفرینی و استفاده خلاق از منابع در سطح نهم قرار داشته و به عنوان مؤثرترین معیارهای اثر گذار بر سایر معیار ها شناخته می شوند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  74 - الگوی بازاریابی مقصدهای گردشگری روستایی در ایران
  سمیرا اله‌یاری ابوالفضل تاج زاده نمین علی بدیع‌زاده اکبر پورفرج
  هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی بازاریابی گردشگری روستایی در ایران است. فلسفة پژوهش تفسیرگرایی، رویکرد آن کیفی و استراتژی پژوهش، مطالعه موردی است. در این پژوهش با استفاده از روش مطالعه چند موردی و رویکرد کثرت‌گرایانه، هفت سازمان از سازمان‌های فعال ایران در صنعت گردشگری انتخا أکثر

  هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی بازاریابی گردشگری روستایی در ایران است. فلسفة پژوهش تفسیرگرایی، رویکرد آن کیفی و استراتژی پژوهش، مطالعه موردی است. در این پژوهش با استفاده از روش مطالعه چند موردی و رویکرد کثرت‌گرایانه، هفت سازمان از سازمان‌های فعال ایران در صنعت گردشگری انتخاب و بررسی شد‌ و در نهایت با هفت نفر از مدیران و نخبگان آنان مصاحبه به عمل آمد. در هر یک از شرکت‌ها، در راستای فرایند بازاریابیِ مقصدهای گردشگری، از روش‌های مختلفی مانند: مصاحبه نیمه ساختاریافته، مشاهده و مطالعة اسناد، داده‌های مورد نیاز جمع‌آوری گردید. سپس مفاهیم پیشنهادی برآمده از مصاحبه‌ها تحلیل شد و در نهایت الگوی پیشنهادی مذکور، پس از مقایسه با مبانی نظری پژوهش و تحلیل نهائی داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها، ترسیم گردید. نتایج نشان می‌دهد که الگوی بازاریابی گردشگری روستایی در ایران شامل چهار بعد تحلیل محیطی (محیط عمومی و تخصصی)، برنامه‌ریزی بازاریابی (مأموریت، هوشمندی محیطی، ورود به بازار و ایجاد برند روستا/ سازمان)، برنامه ریزی عملیاتی (آمیخته بازاریابی و شبکه سازی) و پیامدها است که در راستای پیاده‌سازی عملی این الگو، توجه و جامع‌نگری به تمامی این ابعاد ضروری است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  75 - شناسایی پیشران های مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری روستای کندوله شهرستان صحنه
  میترا جلیلیان محمد اکبرپور جعفر توکلی
  10.52547/journalitor.35983.10.20.131
  در عصر حاضر، گردشگری یکی از عوامل مؤثر در گسترش روابط بین ملت ها به شمار می رود و به منزله ی ایجادکننده ی فرصت های شغلی در بخش اقتصادی و ایجاد تعاملات اجتماعی- فرهنگی مطرح می شود. امروزه گردشگری روستایی در سطح جهانی مورد توجه بسیاری از محققان قرارگرفته است. گردشگری روست أکثر

  در عصر حاضر، گردشگری یکی از عوامل مؤثر در گسترش روابط بین ملت ها به شمار می رود و به منزله ی ایجادکننده ی فرصت های شغلی در بخش اقتصادی و ایجاد تعاملات اجتماعی- فرهنگی مطرح می شود. امروزه گردشگری روستایی در سطح جهانی مورد توجه بسیاری از محققان قرارگرفته است. گردشگری روستایی موجب ایجاد اشتغال، درآمد و کاهش فقر به ویژه در روستاهایی با جاذبه‌های فرهنگی بوده است. پژوهش حاضر با رویکرد آینده‌پژوهی و با استفاده از تکنیک دلفی سعی در پاسخ به این مسئله اصلی هست که عوامل کلیدی و پیشران های موثر بر چشم انداز توسعه گردشگری در روستای کندوله کدامند؟این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی، ازنظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام‌گرفته است. شاخص های کلیدی از طریق روش دلفی و شناسایی پیشران های حیاتی از طریق نرم افزار میک مک بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش از میان 28 عامل کلیدی،شاخصهای مدیریت شایسته وتبدیل روستای کندوله به روستای پایلوت گردشگری بیشترین تاثیرگذاری را بر سایر عوامل داشته اند. درکنار این عوامل، افزایش میزان سر مایه گذاری بخش خصوصی، تبلیغات ،ثبت ونگهداری آثار تاریخی وفرهنگی و تامین امنیت گردشگران به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  76 - تحلیل عامل­های تأثیرگذار بر شکل­گیری برند گردشگری روستایی شهرستان کرمان
  علی اکبر  عنابستانی مرضیه پورجوپاری علی خدادادی
  10.52547/journalitor.36040.9.17.0
  اصلی ترین عاملی که گردشگران بر اساس آن اقدام به تعیین مقصد گردشگری می کنند، تصویر ذهنی آنان از مکان‌های موردنظر است. بنابراین، مشکل اساسی نبود تصویر مناسب از این مسأله می باشد. به طوری که تصویر نامناسب منجر به محدود شدن سفر به این مناطق شده است. از این ‌رو لزوم توجه به أکثر

  اصلی ترین عاملی که گردشگران بر اساس آن اقدام به تعیین مقصد گردشگری می کنند، تصویر ذهنی آنان از مکان‌های موردنظر است. بنابراین، مشکل اساسی نبود تصویر مناسب از این مسأله می باشد. به طوری که تصویر نامناسب منجر به محدود شدن سفر به این مناطق شده است. از این ‌رو لزوم توجه به شکل گیری برند گردشگری اهمیت چشم گیری دارد. شهرستان کرمان در بین دیگر شهرستان‌های استان کرمان از لحاظ زیرساخت ها، امکانات و خدمات گردشگری در سطح پائینی قرار دارد. بر این اساس، هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر(محیطی، اجتماعی و اقتصادی) بر شکل‌گیری برند گردشگری در مناطق روستایی شهرستان کرمان است. برای جمع‌آوری اطلاعات از مطالعات اسنادی و در تحلیل تجربی از ابزار میدانی پرسشنامه استفاده گردید. بدین منظور عامل های اصلی و فرعی در چارچوب دو پرسشنامه جامعه میزبان(52نفر) و مقایسه هاي زوجی خبرگان(24نفر) تنظیم گردید. برای وزن دهی به عامل های اصلی و رتبه بندی روستاها از مدل‌های سلسله مراتبی فازی و ماباک استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که متأسفانه در حوزه برندسازی گردشگری به عامل های اقتصادی و اجتماعی توجه کافی نشده است. به ‌نحوی‌ که عامل محیطی با ضریب 676/0 دارای بالاترین وزن و عامل های اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با ضریب 213/0 و 111/0 دارای کمترین وزن بوده اند. حال، مناطق روستایی این شهرستان در این زمینه ها با ضعف اساسی روبه رو هستند که با لحاظ نمودن یافته های این پژوهش می توان به برطرف ساختن نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت متناسب با برند گردشگری پرداخت. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  77 - بررسی تأثير حضور گردشگران بر سلامت اجتماعی جوامع میزبان (مطالعه موردی: روستاهای نمونه گردشگری شهرستان بینالود)
  طاهره صادق لو میترا یاراحمدی
  10.52547/journalitor.36052.9.17.0
  هدف در کنار اثرات و منافع اقتصادی حاصل از صنعت گردشگری به عنوان رویکردی نوین در توسعه، تحولات اجتماعی و به تبع آن ارتقای سلامت اجتماعی جوامع گردشگرپذیر که متناسب با توزیع اثرات حاصل از گردشگری در گروه های مختلف، درجات و سطوح مختلفی تجربه می شود، از اهمیت بسیاری برخوردار أکثر

  هدف در کنار اثرات و منافع اقتصادی حاصل از صنعت گردشگری به عنوان رویکردی نوین در توسعه، تحولات اجتماعی و به تبع آن ارتقای سلامت اجتماعی جوامع گردشگرپذیر که متناسب با توزیع اثرات حاصل از گردشگری در گروه های مختلف، درجات و سطوح مختلفی تجربه می شود، از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثير حضور گردشگران در روستا بر سلامت اجتماعی جوامع میزبان (روستاییان) می باشد. این پژوهش از نظر ماهيت و هدف در زمره تحقيقات کاربردی و از جهت روش، در زمره تحقيقات توصيفي– پیمایشی به شمار مي آيد. جامعه آماری این پژوهش، روستاییان ساکن در روستاهای گردشگرپذیر شهرستان بینالود می-باشد. جمع آوری داده ها به دو روش کتابخانه ای و مطالعه میدانی با بهره گیری از ابزار پرسش نامه صورت گرفته است. به منظور تحلیل داده ها نیز از نرم افزار آماری SPSS22 و با توجه به غیر نرمال بودن داده ها از آزمون های آماری یومن- وایت نی، کروسکال- والیس و فریدمن استفاده شده است.يافته ها و نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته به طور کلی بیانگر تأثير بالاتر از حد متوسط گردشگری و حضور گردشگران در روستاهای مورد مطالعه بر سلامت جامعه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، محیطی و فردی روانی می باشد که این تأثيرگذاری بر اقشار درگیر در کسب و کارهای گردشگری و یا کسانی که مستقیما با گردشگران در ارتباط بوده اند از سایر روستاییان نمود بیشتری داشته است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  78 - تأثیرات فعالیت های خرابکارانه گردشگران در محیط های روستایی بر روحیه گردشگرپذیری و تاب آوری مردم محلی (روستاهای گردشگری شهرستان نیشابور)
  حمدالله  سجاسی قیداری زهرا رجایی اسما بذری کشتان
  10.52547/journalitor.36162.9.18.0
  توسعه گردشگری در مناطق روستایی، علاوه بر اثرات مثبت، دارای اثرات ملموس و ناملموس منفی نیز بر جامعه میزبان می باشد. زیرا برخی از گردشگران در زمان های گردشگری به شیوه های مختلف اقدام به تخریب و آسیب رسانی به زیرساخت و جاذبه های روستایی از طریق نوشتن یادگاری، شکستن درختان أکثر

  توسعه گردشگری در مناطق روستایی، علاوه بر اثرات مثبت، دارای اثرات ملموس و ناملموس منفی نیز بر جامعه میزبان می باشد. زیرا برخی از گردشگران در زمان های گردشگری به شیوه های مختلف اقدام به تخریب و آسیب رسانی به زیرساخت و جاذبه های روستایی از طریق نوشتن یادگاری، شکستن درختان و ... می کنند. لذا تداوم چنین امری می تواند در بلند مدت بر روی رابطه جامعه میزبان و میهمان در روستاهای مقصد گردشگری تأثیر داشته و منجر به کاهش روحیه گردشگرپذیری و تاب آوری اجتماعی جامعه میزبان گردد. بر این اساس هدف مطالعه حاضر تحلیل رابطه فعالیت های خرابکارانه (وندالیستی) گردشگران در محیط های روستایی با روحیه گردشگرپذیری و تاب آوری مردم محلی در پنج روستای گردشگری شهرستان نیشابور می باشد. برای این منظور از روش شناسی توصیفی- تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه ای و داده های میدانی حاصل از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه 92 نفر از سرپرست خانواده های ساکن در روستاهای مورد مطالعه می باشند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیشترین فعالیت وندافهرستی مشاهده شده از گردشگران، پراکندن زباله در روستا و محیط های اطراف آن و استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر می باشد. میانگین های مربوط به روحیه گردشگر پذیری و تاب آوری مردم محلی نیز به جز یک مورد (تحمل ناهنجاری های اجتماعی ناشی از حضور گردشگران) بالاتر از حد متوسط می باشد. همچنین نتایج بررسی همبستگی نشان داد بین دو متغیر روحیه گردشگری و درگیری مردم با گردشگران رابطه معکوس معنی دار با شدت 287/0 وجود دارد. تحلیل اثر متغیر مستقل (فعالیت های خرابکارانه) بر وابسته (روحیه گردشگرپذیری و تاب آوری مردم محلی) با آزمون رگرسیون نشان داده که مقدار سطح معناداری کمتر از 05/0 بوده و گویای معنادار بودن مدل رگرسیون برای هر دو متغیر وابسته می باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  79 - تأثیر گردشگری اجتماع- محور بر توسعه جوامع روستایی از دیدگاه جامعه محلی مورد مطالعه: روستاهای هدف گردشگری شهرستان پاوه
  بهروز بادکو
  10.52547/journalitor.36164.9.18.0
  گردشگری اجتماع-محور به دنبال ایجاد منافع اقتصادی - اجتماعی، حفاظت از منابع طبیعی، حفظ هویت و فرهنگ محلی و بهبود کیفیت زندگی جامعه به منظور رفع نیازهای نسل‌های حال و آینده است. توسعه این نوع از گردشگری چنانچه با تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زیرساختی جوامع محلی و توانمندی أکثر

  گردشگری اجتماع-محور به دنبال ایجاد منافع اقتصادی - اجتماعی، حفاظت از منابع طبیعی، حفظ هویت و فرهنگ محلی و بهبود کیفیت زندگی جامعه به منظور رفع نیازهای نسل‌های حال و آینده است. توسعه این نوع از گردشگری چنانچه با تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زیرساختی جوامع محلی و توانمندی جامعه روستایی در استفاده از آنها صورت گیرد، دارای بیشترین منافع خواهد بود. این مقاله با رویکرد تحلیلی به بررسی تأثیر گردشگری اجتماع -محور بر توسعه جوامع روستایی از دیدگاه جامعه محلی می‌پردازد. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه و مطالعه میدانی در روستاهای هدف گردشگری (هجیج، شمشیر، نسمه و خانقاه) شهرستان پاوه، تعداد 365 پرسشنامه توزیع گردید و به وسیله نرم افزار اس‌پی‌اس‌اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گردشگری اجتماع-محور ارتقاء شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را در پی داشته و این شاخص‌ها موجب توسعه روستایی شده است. تحلیل رگرسیون در بین متغیرهای مورد پژوهش نشان داد که در بین این شاخص‌ها، شاخص‌های بعد اقتصادی بالاترین نقش را در توسعه جامعه محلی ایفا کرده‌اند و در رتبه بعدی شاخص‌های اجتماعی قرار دارند و شاخص‌های فرهنگی و زیست محیطی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج آزمون کندال تائوبی نیز رابطه توسعه جامعه محلی را با گردشگری اجتماع-محور مورد تأیید قرار داد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  80 - گام‌های توسعه گردشگری فرهنگی در روستاهای استان لرستان
  زینب  اسدپوریان یاسر محمدی مهدی رحیمیان
  10.52547/journalitor.36166.9.18.0
  پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ‏تعیین اولویت گام‏های توسعه گردشگری فرهنگی در روستاهای استان لرستان به روش کیفی-کمی و با رویکرد اکتشافی انجام شد. در مرحله اول جهت شناسایی گام‏های توسعه گردشگری فرهنگی 19 مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان گردشگری فرهنگی انجام و با بهره‏گیری ا أکثر

  پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ‏تعیین اولویت گام‏های توسعه گردشگری فرهنگی در روستاهای استان لرستان به روش کیفی-کمی و با رویکرد اکتشافی انجام شد. در مرحله اول جهت شناسایی گام‏های توسعه گردشگری فرهنگی 19 مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان گردشگری فرهنگی انجام و با بهره‏گیری از روش تئوری زمینه‏ای و انواع کدگذاری باز، محوری و انتخابی، 33 راهکار در قالب چهار گام اصلی شناسایی شدند. در مرحله دوم، طی دو مرحله جهت دستیابی به توافق گروهی بین خبرگان و تعیین اولویت گام‏های شناسایی شده از طریق فرایند فازی‏زدایی، از تکنیک دلفی-فازی استفاده شد. نتایج نشان داد که راهکارهای شناسایی‌شده توسعه گردشگری فرهنگی در استان لرستان را می‏توان در چهار گام «آموزش و نوآوری»، «کالبدی-زیرساختی»، «حمایتی-نهادی» و «فرهنگی-تبلیغاتی» طبقه‌بندی نمود و با توجه به اینکه اختلاف میانگین فازی‏زدایی شده نظر خبرگان در دو مرحله کمتر از 25/0 بود، همه راهکارهای شناسایی شده از اعتبار لازم برخوردار بودند. همچنین نتایج نشان داد که از بین گام های شناسایی شده، اولین و مهمترین گام توسعه گردشگری، گام آموزش و نوآوری است. سایر گام ها به ترتیب اولویت عبارت از کالبدی-زیرساختی، حمایتی-نهادی و فرهنگی- تبلیغاتی هستند. مهم‏ترین راهکارها در هر گام نیز به ترتیب عبارت از راهکارهای اطلاع‏رسانی و تبلیغات در خصوص روستاهای گردشگری، شناسایی روستاهای دارای قابلیت گردشگری، راهکار ارائه تسهیلات بانکی جهت توسعه فعالیت‏های گردشگری به روستاییان و توجه بیشتر و ساخت المان‏های فرهنگی و معماری های خاص روستایی بودند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  81 - زيبايي‌شناسي گردشگری کشاورزی و توليد اجتماعي فضا از منظر ذي‌نفعان محلي (مورد مطالعه: جشنواره انگور در شهرستان ابهر، روستای درسجین)
  محمد تقی  حیدری داریوش جهانی اسمعیل  دلیر یعقوب  حقی
  10.61186/journalitor.36229.11.24.57
  گردشگری کشاورزی در کاهش فقر روستایی، عمران و توسعه پایدار کشاورزی و روستایی، ایجاد فرصت‌های درآمدزا برای ساکنان بومی، توسعه فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و استفاده بهینه از جذابیت‌های فرهنگی و طبیعی نقش مهمی دارد و زمینه را برای تعامل و روابط متقابل بین مردم افراد روستا و أکثر

  گردشگری کشاورزی در کاهش فقر روستایی، عمران و توسعه پایدار کشاورزی و روستایی، ایجاد فرصت‌های درآمدزا برای ساکنان بومی، توسعه فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و استفاده بهینه از جذابیت‌های فرهنگی و طبیعی نقش مهمی دارد و زمینه را برای تعامل و روابط متقابل بین مردم افراد روستا و جامعه گردشگران فراهم می‌کند. با این رویکرد نوشتار حاضر می‌کوشد پیشران گردشگری کشاورزی را در روستای درسجین از منظر ذی‌نفعان محلي با تأکید بر جشنواره انگور مورد مداقه قرار دهد. تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. گردآوری اطلاعات به طرق کتابخانه‌ای و میدانی از طریق مصاحبه از طریق ابزار پرسشنامه (مصاحبه با ساکنان روستای درسجین عمدتاً سرپرستان خانوار)؛ و حجم نمونه 78 نفر خانوار در طول پياده راه‌های منتهي به محل جشنواره روستاي درسجين صورت گرفته است. در این نوشتار ابزارهای تحقیق بر میک‌مک و تکنیک ارجحیت بهترین- بدترین بوده است. حس مثبت و خوشايند بودن فضا و همچنین مرمت و نگهداری آثار با اختلاف زیاد نسبت به دیگر فاکتورها رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند و در تولید اجتماعی فضا نسبت به دیگر شاخص‌ها دارای وضعیت ارجحیت بوده است و این امر پیش از همه وضعیت خوشایند و آثار مثبت را در روستای درسجین خلق کرده است. در این راستا باید برنامه هایی جهت توسعه گردشگری پیگیری شوند و در ضمن آن مأموریت و وظایف نهادها در تحقق این مهم مشخص گردد تا موازی کاری و دوباره‌کاری ایجاد نگردد و حس مسئولیت ایجاد شده تا زمینه برای ایجاد تعلق به مکان فراهم آید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  82 - ارائه مدل توسعه اکوسیستم کارآفرینی روستایی (با تأکید بر اقامتگاه های بوم گردی روستاهای هدف گردشگری استان خراسان رضوی)
  جواد سخدری جهانگیر یدالهی فارسی ملیحه  شهریاری
  10.52547/journalitor.36239.11.21.169
  اکوسیستم کارآفرینی روستایی می تواند راهبردي مناسب براي شتابدهی به توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در مناطق روستایی باشد. از طرفی در کشور ما برای رفع چالش های توسعه روستایی و برخورداری روستاییان از شرایط مطلوب زندگی، استفاده از کارآفرینی در بومگردی در نقش مکمل فعالیت های ک أکثر

  اکوسیستم کارآفرینی روستایی می تواند راهبردي مناسب براي شتابدهی به توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در مناطق روستایی باشد. از طرفی در کشور ما برای رفع چالش های توسعه روستایی و برخورداری روستاییان از شرایط مطلوب زندگی، استفاده از کارآفرینی در بومگردی در نقش مکمل فعالیت های کشاورزی در روستاهای هدف گردشگری مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی، مدل توسعه اکوسیستم کارآفرینی روستایی مبتنی بر بوم گردی در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان رضوی، ارائه مي‌گردد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-پیمایشی است. به‌ منظور طراحی مدل پژوهش، مصاحبه ی نیمه‌ساختاریافته‌ای با 15 نفر از مدیران و اعضاء هیأت مدیره اقامتگاه های بوم گردی استان خراسان رضوی انجام و اطلاعات به‌دست آمده از مصاحبه با تکیه بر تکنیک نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد، توسعه این اکوسیستم نیازمند آمادگی در قالب پنج بُعد (جهت گیری استراتژیک و رهبری اثربخش، مکان یابی، پایش و مکانیزم های تکامل اکوسیستم، سیاست های تحریک تقاضا، سیاست های تحریک عرضه) و 12 مؤلفه می باشد. روایی محتوایی مدل توسط اساتید دانشگاه و دو نفر از پژوهشگران حوزه گردشگری تأیید شد و پایایی مدل نیز از طریق شاخص کاپا مورد سنجش قرار گرفت. اجرایی نمودن مدل ارائه شده در پژوهش حاضر بینش های ارزشمندی را جهت توسعه اکوسیستم کارآفرینی در مناطق روستایی با تأکید بر فرصت های بوم گردی ایجاد می نماید. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  83 - طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی (مطالعه موردی: استان گلستان)
  حمید  رضائی
  هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی در استان گلستان بوده است. بنابراین، این تحقیق بر اساس هدف از نوع توسعه اي – کاربردي و بر اساس روش، توصیفی- همبستگی است. براي این منظور در گام اول عناصر تشکیل دهنده الگوی توسعه پایدار کارآفرینی روستای أکثر

  هدف پژوهش حاضر طراحی مدل ساختاری تفسیری توسعه پایدار کارآفرینی روستایی در استان گلستان بوده است. بنابراین، این تحقیق بر اساس هدف از نوع توسعه اي – کاربردي و بر اساس روش، توصیفی- همبستگی است. براي این منظور در گام اول عناصر تشکیل دهنده الگوی توسعه پایدار کارآفرینی روستایی از ادبیات نظري (به روش مرور نظامند) و مصاحبه با خبرگان (تحلیل محتوا) شناسایی شد. خروجی این مرحله شناسایی 29 مولفه در قالب چهار بعد اصلی بود. در گام بعدي به منظور برقراري ارتباط و توالی بین ابعاد و ارائه مدل ساختاري شان از روش مدلسازي ساختاري تفسیري بهره گرفته شد که در این روش بر اساس مد نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل هاي صورت گرفته، مدل توسعه پایدار کارآفرینی روستایی احصا گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ابعاد اجتماعی و محیطی در سطح اول و اقتصادی و نهادی در سطح دوم قرار گرفتند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  84 - بررسی تأثیرات اقامتگاه های بومگردی بر روستاهای شهرستان طالقان
  صادق ثقفی اصل
  امروزه گردشگری روستایی به یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است و دولت ها سیاست های مختلفی را به منظور توسعه ی گردشگری روستایی در مقیاس های گوناگون، از سطوح محلی تا سطح ملی به کار گرفته اند. یکی از شاخه های گردشگری که در چند دهه اخیر بد أکثر

  امروزه گردشگری روستایی به یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است و دولت ها سیاست های مختلفی را به منظور توسعه ی گردشگری روستایی در مقیاس های گوناگون، از سطوح محلی تا سطح ملی به کار گرفته اند. یکی از شاخه های گردشگری که در چند دهه اخیر بدان توجه گردیده است، بومگردی می باشد. بومگردی فعالیتی است که از قرن بیستم به بعد مورد توجه کارشناسان و متخصصین امر قرار گرفته است و از شاخه های اصلی گردشگری می باشد که به مبحث گردشگری روستا و اشتغال زایی افراد ساکن روستا می پردازد و همچنین می توان ذکر کرد که به لحاظ اقتصادی عامل درآمدزایی خوبی و به لحاظ اجتماعی و فرهنگی یک عامل مؤثر برای پیشرفت زندگی جامعه روستائی می باشد. البته نباید نقش اقامتگاه هایی که بخوبی می توانند به رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در روستاها ایفا نمایند را نادیده گرفت. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیرات اقامتگاه های بومگردی بر روستاها در شهرستان طالقان می باشد. در فرضیات پژوهش تاثیراقامتگاه های بومگردی با استفاده از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی در شهرستان طالقان بررسی شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی-تحلیلی و پیمایشی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS انجام شده است. بر اساس نتایج بدست آمده عوامل اجتماعی و فرهنگی(35)، عوامل اقتصادی (65)، میزان اثرگذاری آن ها بر اقامتگاه های بومگردی بالاتر از حد متوسط می باشد و عوامل جغرافیایی(0) اثرگذاری پایینتری بر بومگردی منطقه دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  85 - ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر مدیریت نوین روستایی با رویکرد دیمتل فازی
  احمد  حجاریان
  نتایج برنامه‌های اجرا شده در مناطق روستایی برای توسعه در بیشتر موارد نه تنها مفید نبوده بلکه باعث آشفته تر شدن وضعیت موجود روستاها شده است، این امر به دلیل عدم مدیریت مناسب در فرآیند برنامه‌ها می‌باشد، با مدیریت نوین، روستاییان می‌توانند در فرآیند برنامه ریزی و اجرای بر أکثر

  نتایج برنامه‌های اجرا شده در مناطق روستایی برای توسعه در بیشتر موارد نه تنها مفید نبوده بلکه باعث آشفته تر شدن وضعیت موجود روستاها شده است، این امر به دلیل عدم مدیریت مناسب در فرآیند برنامه‌ها می‌باشد، با مدیریت نوین، روستاییان می‌توانند در فرآیند برنامه ریزی و اجرای برنامه‌ها مشارکت داشته باشند.یکی از مهم‌ترین ابعاد توسعه روستایی و شاید بتوان گفت مهم‌ترین بعد آن مدیریت روستایی است که نقش بسیار مهمی در هماهنگی فعالیت های توسعه روستایی بر عهده دارد(لشنی پارسا،1385: 2)، بنابراین در فرآیند برنامه ریزی و توسعه روستایی مدیریت جایگاه و نقش بسیار مهمی دارد از این رو این پژوهش با هدف ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر مدیریت نوین روستایی انجام شده است. تحقیق حاضر با توجه به هدف آن کاربردی ، و براساس روش انجام توصیفی-علی می باشد. نمونه آماری پژوهش را 30 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با مدیریت روستایی تشکیل می دادند. به منظور دستیابی به هدف پژوهش از تکنیک دیمتل فازی استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان دهنده آن بود که از بین معیارهای چهارگانه مدیریت نوین روستایی معیار مسئولیت پذیری تاثیرگذارترین و معیار ابتکار تاثیر پذیرترین معیار مدیریت نوین روستایی بودند. همچنین معیار مسئولیت پذیری به عنوان بااهمیت ترین معیار مدیریت نوین روستایی شناسایی شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  86 - بررسی حوزه‌های آبریز در ساختار ابنیه فنی در حاشیه مسیر راه‌های روستایی نمونه موردی: شهرستان بویراحمد
  امید  فتحی علی آرام
  بررسی جامع حوضه های آبریز از نظر هیدروموفولوژی یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجربه حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهد شد تغییرات کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذراند. شیب دامنه هاو طبقه بندی آنها ، شی أکثر

  بررسی جامع حوضه های آبریز از نظر هیدروموفولوژی یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجربه حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهد شد تغییرات کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذراند. شیب دامنه هاو طبقه بندی آنها ، شیب بستر، پوشش گیاهی، نوع و شکل زمین و نوع محصول کاشت شده در زمین، رژیم های جریانی و یا نحوه جریان رژیم قشری، رژیم عمقی، رژیم دائمی و فصلی، لیتوژی و ضخامت سازنده ها و نوع سازنده و روان آبهای موجود در یک حوضه به همراه شکل حوضه از جمله مواردی هستند که در ساختار ابنیه فنی در حاشیه مسیر راه‌های روستایی مورد مطالعه قرار می گیرند. در این پژوهش نقشه های مختلف زمین شناسی، توپوگرافی، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی و ابزارآلات برداشت میدانی از قبیل دوربین عکاسی و فیلمبرداری، کامپیوتر و دانش GIS جهت تهیه نقشه های مورد نیاز از اطلاعات پایه ضروری می باشد. با توجه به داده های تحقیق می توان نتیجه گرفت که جاده هاي مواصلاتی نقش مهمي در توسعه مراکز جمعیتی واقع در دل کوهستان هاي شهرستان بویراحمد دارند. جاده های اصلی و فرعی روستايي مورد مطالعه ، از جمله اين راه هاست که اهالي این شهرستان نيز به ترميم و بهسازي آن علاقه مند هستند، ولي بايد در نظر داشت که بي توجهي به تأثيرات بعدي مي تواند ما را به همان پارادايمي که از طريق قطع جنگل ها يا فعاليت هاي نابجاي کشاورزي و دامداري دچار شديم ، گرفتار کند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  87 - بررسی و تاثیر گردشگری فرهنگی و ایجاد کارآفرینی روستایی
  جمشید  وصال نژاد
  بیکاری و کمبود فرصت ها ی شغلی از مشکلات اصلی روستاها، به ویژه در بین جوانان روستایی است. کاهش شاغلان بخش کشاورزی این واقعیّت را نشان می دهد که در آینده، افزایش اشتغال در نواحی روستایی در گرو توسعه ی بخش های صنعت و خدمات است. کارآفرینی به عنوان موتور توسعه ی اقتصادی، می أکثر

  بیکاری و کمبود فرصت ها ی شغلی از مشکلات اصلی روستاها، به ویژه در بین جوانان روستایی است. کاهش شاغلان بخش کشاورزی این واقعیّت را نشان می دهد که در آینده، افزایش اشتغال در نواحی روستایی در گرو توسعه ی بخش های صنعت و خدمات است. کارآفرینی به عنوان موتور توسعه ی اقتصادی، می تواند یکی از راهبردهای اصلی حلِّ مشکلات روستایی، متنوّع سازی اقتصاد و استفاده ی بهینه از منابع روستاهای کشور باشد. گردشگری یکی از بزرگ ترین و سریع ترین صنایع در حال رشد است، درنتیجه تقاضاهای جدید گردشگران و نیاز به تنوّع محصولات و مقصدهای گردشگری، زمینه ای برای توسعه ی کسب و کارها، به ویژه کسب وکارهای کوچک و متوسّط و توسعه ی کارآفرینی فراهم می آورد. هم دولت و هم مردم بومی گردشگری را به عنوان یک منبع بالقوه اشتغال زایی و عامل رشد اقتصادی برای جوامع بومی محسوب می کنند. صنعت گردشگری با ایجاد فرصت های شغلی جدید موجب تقویت موقعیت مردم بومی در جامعه و استقلال اقتصادی می شود. توسعه گردشگری قومی و عشایری همچنین موجب بهبود سرمایه گذاری، توسعه زیرساخت ها و افزایش درآمدهای مردم محلی می شود. گردشگران سفر کرده به مناطق قومی و عشایری، پول بیشتری برای خرید سوغات و اقامت در چنین مناطقی می پردازند، بنابراین گردشگری قومی و عشایری یک ابزار مهم توسعه اقتصادی است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  88 - تحلیل و بررسی تاثیرساختار حقوقی«نشانه¬های جغرافیایی» در توسعه صنایع¬دستی و گردشگری روستایی
  حمید حمیدیان عباس برزوئی
  نواحی روستایی دارای قایلیت های طبیعی و انسانی هستند که منجر به ایجاد تولیدات منحصر به فردی می شود که ویژگی قابل تمایزی با سایرمناطق دارد. این تولیدات که در مفهوم اعم می توان از آن به عنوان صنایع دستی روستایی و یا محصولات بومی روستایی یادکرد، به عنوان یکی از پایه های رشد أکثر

  نواحی روستایی دارای قایلیت های طبیعی و انسانی هستند که منجر به ایجاد تولیدات منحصر به فردی می شود که ویژگی قابل تمایزی با سایرمناطق دارد. این تولیدات که در مفهوم اعم می توان از آن به عنوان صنایع دستی روستایی و یا محصولات بومی روستایی یادکرد، به عنوان یکی از پایه های رشد و توسعه اقتصاد روستایی همواره مورد توجه بوده است.درآمدزایی و تجاری سازی این صنایع بعضا می تواند در اقتصاد بومی منطقه ای،ملی و حتی بین المللی موثر باشد. حمایت از این تولیدات دستی روستایی نه تنها می تواند به طور مستقیم در اقتصاد روستایی موثر باشد بلکه می تواند زمینه را برای جذب گردشگر نیز فراهم نماید.پیش شرط ارائه محصولات و صنایع دستی روستایی به بازار و کسب درآمد از آن،حمایت در برابر هرگونه تقلب و سواستفاده و جعل است."نشانه های جغرافیایی"به عنوان یکی از ابزار های نظام حقوق مالکیت فکری، در عرصه های ملی و بین المللی تضمیناتی برای حمایت از این صنایع فراهم نموده است. از این رو این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی نظری و بنیادی و براساس روش کتابخانه‌ای، مبتنی بر آثار و کتب و تحقیقات موجود در این زمینه، استفاده از داده های اینترنتی و پایگاه‌های داده و فهم نگارنده از این آثار به بررسی تاثیر ساختار حقوقی نشانه های جغرافیایی در توسعه ی صنایع دستی و گردشگری روستایی پرداخته است. با این حال این تضمینات علی رغم فراهم نمودن فرصت هایی برای رشد و توسعه صنایع روستایی،دارای چالشهای متعددی است که برای رفع آن در این پژوهش پیشنهاداتی ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  89 - سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان گیلان در بخش کشاورزی
  یوسف قنبری سهیلا  دالوندی مارال  ریاحی
  در جوامعی همچون کشور ما تا قبل از روی کار آمدن درآمدهای نفتی، اقتصاد ملی بر پایه کشاورزی استوار بود و تنها منبع تأمین خزانه و هزینه های دولت به شمار می رفت. در عصر حاضر با وجود کاهش نقش این بخش در اقتصاد، هنوز مطالعه کارکرد بخش های اقتصادی در چارچوب اقتصاد کلان ملی مؤید أکثر

  در جوامعی همچون کشور ما تا قبل از روی کار آمدن درآمدهای نفتی، اقتصاد ملی بر پایه کشاورزی استوار بود و تنها منبع تأمین خزانه و هزینه های دولت به شمار می رفت. در عصر حاضر با وجود کاهش نقش این بخش در اقتصاد، هنوز مطالعه کارکرد بخش های اقتصادی در چارچوب اقتصاد کلان ملی مؤید نقش قابل توجه بخش کشاورزی در کشور است. کشاورزی رکن اصلی معیشت و اقتصاد مردم گیلان به شمار می‌رود. اما مسئله ای که در این میان کمتر به آن توجه شده است، عدالت و توازن منطقه ای در برخورداری از امکانات و خدمات کشاورزی در بین شهرستان های استان گیلان است. در واقع شواهد حاکی از آن است که برخی از شهرستان ها از نظر توسعه یافتگی در سطوح بالاتری قرار دارند و از این حیث، عدم تعادل در بین شهرستان ها وجود دارد. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از آمارنامه کشاورزی استان گیلان (1393) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از مدل های آنتروپی شانون و تاپسیس استفاده گردید. نتایج مدل تاپسیس در گروه شاخص های «ابزارآلات و فناوری های کشاورزی» نشان داد که شهرستان های رشت، صومعه سرا، لاهیجان و طوالش در سطح اول از توسعه یافتگی قرار دارند. شهرستان های آستانه اشرفیه، رودسر، بندرانزلی، شفت و فومن در سطح دوم و شهرستان های لنگرود، املش، سیاهکل، رودبار، رضوانشهر و ماسال و آستارا در سطح سوم قرار دارند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  90 - واکاوی سیاست‌گذاری مدیریت پسماند از دیدگاه مردم محلی در روستاهای منتخب شهرستان کرمانشاه
  محمد اکبرپور پروین رضایی باوندپور
  با توجه به افزایش تولید پسماند و دل نگرانی¬هاي حاصل از خسارات اکولوژیکی ناشی از آنها، سیاست گذاري مدیریت پسماند از اهمیت فوق العاده¬اي برخوردار شده است. پسماند محصول جانبی فعالیت¬هاي انسانی و شامل انواع پسماندهاي خانگی، پزشکی، کشاورزي، صنعتی، تجاري، ویژه و خطرناک است. أکثر

  با توجه به افزایش تولید پسماند و دل نگرانی¬هاي حاصل از خسارات اکولوژیکی ناشی از آنها، سیاست گذاري مدیریت پسماند از اهمیت فوق العاده¬اي برخوردار شده است. پسماند محصول جانبی فعالیت¬هاي انسانی و شامل انواع پسماندهاي خانگی، پزشکی، کشاورزي، صنعتی، تجاري، ویژه و خطرناک است. در سیاست گذاری و مدیریت جامع پسماند، جمع¬آوري و روش¬هاي پردازش و دفع پسماند در تعامل با یکدیگر به نحوي مدیریت می¬گردند که اهداف سه گانه محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادي مطلوب منطقه به دست آید. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، واکاوی سیاست‌گذاری مدیریت پسماندهای از دیدگاه مردم محلی در مناطق روستایی منتخب شهرستان کرمانشاه مي¬باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و از ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای روستاهای منتخب می باشد. که شامل 8 روستای برگزیده از 4 دهستان بخش مرکزی کرمانشاه،که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 275 نفر تعیین گردید. نتایج تحقیق بیانگر این است که پژوهش حاضر دارای سیاست مدیریتی ضعیفی در خصوص پسماندهای منطقه دارند که روستای تکیه سرابله از دهستان میان دربند وضعیت مطلوبتری نسبت به سایر روستاهای منتخب دارد و روستای عمه از دهستان قره سو، وضعیت ضعیف تری نسبت به سایر روستاهای منتخب دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  91 - چارچوب توسعه‌یافته مدل مفهومی آینده‌نگاری راهبردی گردشگری خلاقیت‌بنیان‌روستایی ایران در افق 1424
  فرهاد درویشی سه تلانی بیژن خلیل مقدم روح اله بیات صفر فضلی علی  زنگی‌آبادی
  هدف: باتوجه به اهمیت و جایگاه گردشگری روستایی و رویکرد خلاق در فرآیند توسعه روستاهای آینده ایران، و همچنین باتوجه به فقدان مطالعه‌ای در زمینه گردشگری خلاقیت‌بنیانروستایی مبتنی بر نگاه آینده‌محوری؛ چگونگی انجام چنین پژوهشی، محل سوال است. لذا هدف اصلی این مقاله، تدوین چار أکثر

  هدف: باتوجه به اهمیت و جایگاه گردشگری روستایی و رویکرد خلاق در فرآیند توسعه روستاهای آینده ایران، و همچنین باتوجه به فقدان مطالعه‌ای در زمینه گردشگری خلاقیت‌بنیانروستایی مبتنی بر نگاه آینده‌محوری؛ چگونگی انجام چنین پژوهشی، محل سوال است. لذا هدف اصلی این مقاله، تدوین چارچوب مدل پیشنهادی آینده‌نگاری راهبردی توسعه گردشگری خلاقیت‌بنیانروستایی ایران در افق 1424 می‌باشد. روش‌شناسی پژوهش: مقاله حاضر بر اساس هدف، از نوع توسعه‌ای و کاربردی و جزو پژوهش‌های کیفی، تفسیری، اکتشافی، استقرایی، پیمایشی و توصیفی است. جامعه آماری مشتمل بر ادبیات موضوع مرتبط با عنوان پژوهش منتشر شده از سال 2000 تا 2020 است. روش نمونه‌گیری از اطلاعات، روش نمونه‌گیری از درون اطلاعات و روش نمونه‌گیری بازنمودی استفاده شد. نمونه آماری مشتمل بر 40 پژوهش است. برای گردآوری داده و اطلاعات از روش پیمایش موضوعات و روش‌ برون‌یابی روند کیفی و برای تجزیه و تحلیل از روش فراترکیب استفاده شد. یافته‌ها: مدل پیشنهادی آینده‌نگاری راهبردی گردشگری خلاقیت‌بنیان روستایی ایران در افق 1424 مشتمل بر 3 مرحله ارائه گردید. مرحله ورودی با ماهیت فکرافزاری و نرم‌افزاری و با هدف آماده‌سازی است. مرحله خردآوری شامل دانش‌آوری و ادغام و خردآوری است و نهایتاً آفرینش بعنوان خروجی که شامل دو محصول ملموس (سناریوها و راهبردها) و غیر ملموس است. بحث و نتیجه‌گیری: در مدل پیشنهادی مذکور، بستر موردنظر برای تحقق مدل، بستری مشارکتی، شبکه‌ای، منعطف و لغزان، خلاقیت محور و مبتنی بر آموزش مستمر (کثرت‌گرایی و خبره‌گرایی) است و عامل تخیل و خلاقیت نقش برجسته‌ای در طراحی و پیاده‌سازی دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  92 - ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر مدیریت نوین روستایی با رویکرد دیمتل فازی
  احمد حجاریان
  نتایج برنامه‌های اجرا شده در مناطق روستایی برای توسعه در بیشتر موارد نه تنها مفید نبوده بلکه باعث آشفته تر شدن وضعیت موجود روستاها شده است، این امر به دلیل عدم مدیریت مناسب در فرآیند برنامه‌ها می‌باشد، با مدیریت نوین، روستاییان می‌توانند در فرآیند برنامه ریزی و اجرای بر أکثر

  نتایج برنامه‌های اجرا شده در مناطق روستایی برای توسعه در بیشتر موارد نه تنها مفید نبوده بلکه باعث آشفته تر شدن وضعیت موجود روستاها شده است، این امر به دلیل عدم مدیریت مناسب در فرآیند برنامه‌ها می‌باشد، با مدیریت نوین، روستاییان می‌توانند در فرآیند برنامه ریزی و اجرای برنامه‌ها مشارکت داشته باشند. از این رو این پژوهش با هدف ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر مدیریت نوین روستایی انجام شده است. تحقیق حاضر با توجه به هدف آن کاربردی و براساس روش انجام توصیفی-علی می باشد. نمونه آماری پژوهش را 30 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با مدیریت روستایی تشکیل می دادند. به منظور دستیابی به هدف پژوهش از تکنیک دیمتل فازی استفاده شد. یافته¬های حاصل از پژوهش نشان دهنده آن بود که از بین معیارهای چهارگانه مدیریت نوین روستایی معیار مسئولیت پذیری تاثیرگذارترین و معیار ابتکار تاثیر پذیرترین معیار مدیریت نوین روستایی بودند. همچنین معیار مسئولیت¬پذیری به عنوان بااهمیت ترین معیار مدیریت نوین روستایی شناسایی شد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  93 - تاثیر شاخص‌های اقتصادی بر توسعه صنعت گردشگری روستایی بخش رودبار قصران
  معصومه نظری
  به طور کلی توسعه گردشگری می¬تواند تاثیرهای مثبت و منفی اقتصادی را در نواحی روستایی به همراه داشته باشد. اگر چه اثرات مثبت اقتصادی گردشگری مورد تایید است ولی بسیاری از پژوهشگران معتقدند که گردشگری روستایی اثرات منفی نیز بر جامعه میزبان به دنبال دارد به این ترتیب که معمول أکثر

  به طور کلی توسعه گردشگری می¬تواند تاثیرهای مثبت و منفی اقتصادی را در نواحی روستایی به همراه داشته باشد. اگر چه اثرات مثبت اقتصادی گردشگری مورد تایید است ولی بسیاری از پژوهشگران معتقدند که گردشگری روستایی اثرات منفی نیز بر جامعه میزبان به دنبال دارد به این ترتیب که معمولا در مرحله اولیه توسعه گردشگری، فواید اقتصادی نمود پیدا می‌کند، ولی در مراحل بعدی و با توسعه در مقیاس انبوه و کنترل نشده، اثرات و پیامدهای منفی جلوه گر می شود. بنابراین لزوم شناخت اثرات و مدیریت و کنترل آن به منظور کاهش اثرات منفی و تقویت اثرات مثبت اهمیت می‌یابد. این پژوهش با هدف شناسایی شاخص‌های اقتصادی مؤثر در تحولات توسعه صنعت گردشگری روستایی بخش رودبارقصران، تأثیرات ابعاد اقتصادی را مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل سرپرستان خانوارهای روستاهای این بخش می باشند. حجم نمونه برای جامعه محلی با استفاده از فرمول کوکران 100 نفر تعیین گردید. روش انجام اين پژوهش بصورت پيمايشي و با مصاحبه با پاسخ دهندگان و تکمیل پرسشنامه ها از آنها صورت گرفته است. همچنین پایایی یا قابليت اعتماد پرسشنامه از طريق آزمون مقایسه دو نسبت سنجيده شد. نتایج حاصل با استفاده از آزمون استقلال صفات به کمک توزیع کای دو نشان داد بین شاخص های اقتصادی و تاثیرهای تحولات توسعه روستایی منطقه مورد مطالعه رابطه معنادار وجود دارد تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  94 - معماری بومی در طراحی پایدار سکونتگاه‌های روستایی (نمونه موردی روستاهای وِنان و کهندان قم)
  محسن  گلریز سید احسان   موسوی
  <p>هنوز در روستاهای ایران با توجه به قدمت بالای آن و دارا بودن بافت باارزش می&zwnj;توان مجموعه&zwnj;ای متناسب و همگن را دید که در آن ارتباطات، عملکردها و کارکردهای فضاها در مسکن یک نظام اجتماعی اقتصادی و فرهنگی متناسب را در برگرفته باشد. روستاهای ونان و کهندان بافت نسبت أکثر

  <p>هنوز در روستاهای ایران با توجه به قدمت بالای آن و دارا بودن بافت باارزش می&zwnj;توان مجموعه&zwnj;ای متناسب و همگن را دید که در آن ارتباطات، عملکردها و کارکردهای فضاها در مسکن یک نظام اجتماعی اقتصادی و فرهنگی متناسب را در برگرفته باشد. روستاهای ونان و کهندان بافت نسبتاً ارزشمند ازنظر معماری بومی و درخور مطالعه هستند که گونه&zwnj;های موجود مسکن روستایی در این مقاله ازجمله نمونه&zwnj;های بررسی&zwnj;شده در این پژوهش محسوب می&zwnj;شوند. در این تحقیق ازآنجاکه می&zwnj;بایست به بررسی ویژگی&zwnj;های روستا پرداخته شود، روش کیفی برای توصیف داده&zwnj;ها و بررسی نمونه موردی و روش تحلیلی برای نتیجه&zwnj;گیری از داده&zwnj;های گردآوری&zwnj;شده است. در این بررسی روستاها ازنظر استقرار و سیما و منظر و بافت و مسکن موردمطالعه قرارگرفته&zwnj;اند و از دو دیدگاه ارزیابی الگوی اقلیمی و ارزیابی الگوی فضایی-عملکردی مورد تحلیل قرارگرفته&zwnj;اند. همچنین بررسی&zwnj;ها نشان می&zwnj;دهد ویژگی&zwnj;های برجسته معماری بومی این روستاها شامل هماهنگی بافت با شیب زمین، تنظیم فضاهای مسکونی روستایی بر اساس نیازهای خانواده، توجه به عوامل اقلیمی و فرهنگ مردم روستا است. علاوه بر این، ثبت و مستندسازی این سکونتگاه&zwnj;ها باعث شده تا اسناد و مدارک مربوط به آن&zwnj;ها تهیه شود و در حفاظت از روستا و توسعه ساخت&zwnj;وسازهای آینده کمک کند.</p> تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  95 - راهکارهای معماری همساز با اقلیم با بهره گیری از شاخصهای آسایش حرارتی در روستای قلعه بالا (ی) بیارجمند (استان سمنان)
  حسین مرادی نسب
  هماهنگی فضاهای معماری و شهری با اقلیم از اصول لازم برای پایدار ماندن بناها و از مهم‌ترین اهداف توسعه پایدار است. استفاده از دستورالعمل¬های مشترک جهت طراحی بناها و عدم توجه به داده¬های اقلیمی در مواجهه با شرایط مختلف اقلیمی و معماری بومی منطقه، پاسخگویی مناسب جهت ایجاد آ أکثر

  هماهنگی فضاهای معماری و شهری با اقلیم از اصول لازم برای پایدار ماندن بناها و از مهم‌ترین اهداف توسعه پایدار است. استفاده از دستورالعمل¬های مشترک جهت طراحی بناها و عدم توجه به داده¬های اقلیمی در مواجهه با شرایط مختلف اقلیمی و معماری بومی منطقه، پاسخگویی مناسب جهت ایجاد آسایش حرارتی برای بهره‌وران را ندارند. بررسی داده¬های محیطی موجود در یک منطقه به‌منظور شناخت رفتارهای اقلیمی به طرق مختلف همواره موردتوجه طراحان و معماران اقلیمی قرار داشته است. معماری همساز با اقلیم، تطابق سازگار معماری با محیط‌زیست پیرامون را باعث می‌شود. محل موردمطالعه روستای قلعه بالا (ی) بیارجمند از توابع شهرستان شاهرود واقع در استان سمنان است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی-تحلیلی با رویکرد کمی است و اطلاعات کسب‌شده از طریق مطالعات میدانی و سایت‌های اینترنتی معتبر در یک دوره 18 ساله حاصل شده‌اند، همچنین با استفاده از اطلاعات هواشناسی و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها با توجه به روش الگی، اوانز، ماهانی و گیونی چارچوب کلی اصول معماری همساز با اقلیم با هدف استفاده از منابع انرژی طبیعی مشخص شد در انتها یافته¬های تحقیق نشان می¬دهد که با توجه به اقلیم سرد و خشک روستا استفاده از بافت فشرده و متراکم، کشیدگی شرقی- غربی روستا، کاهش نسبت سطح بنا به حجم آن، بهره‌گیری از مصالح سنگین با ظرفیت حرارتی بالا در جداره جنوبی، استفاده از بازشو (پنجره) های کوچک از راهبردهای نیل به معماری همساز با اقلیم در این روستا است. تفاصيل المقالة