بررسی چالشها و راهبردهای توسعه‌ی فضایی روستاشهرها (مطالعه موردی: بخش بندپی شرقی و غربی از شهرستان بابل)
الموضوعات :دکتر سعدی محمدی 1 , الهام داوری 2 , چنور محمدی 3
1 - عضوی هیات علمی دانشگاه پیام نور
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشگاه محقق اردبیلی
الکلمات المفتاحية: روستاشهر, چالشها و راهبردها, توسعه فضایی, بخش بندپی غربی و شرقی بابل ,
ملخص المقالة :
چکیده: طرح مساله: شهرنشین شدن جمعیت، افزایش جمعیت شهرها و به دنبال آن توسعه شهرهای کوچک و بزرگ از ویژگی‌های عصر حاضر است و توسعه‌ی پایدار آن‌ها در گرو داشتن برنامه ریزی و مدیریت شهری کارآمد است آنچه همواره در مدیریت شهری مورد توجه است عمدتاً مسائل و مشکلات کلانشهرها و شهرهای بزرگ، گاهی شهرهای میانی می‌باشد و کمتر توجهی به مسائل و مشکلات مدیریتی در روستا شهرهامی‌شود، در صورتی که اگر روستاشهرها بتوانند از نظر اقتصادی خودکفا باشند می‌توانند با پذیرش سهم عمده‌ای از عوامل منابع تولید، سرمایه گذاری و نیروی انسانی منطقه موجب شکوفایی و رونق ناحیه پیرامونی خود گردند هدف: پژوهش حاضر تلاش دارد تا به بررسی چالشها و راهبردهای روستاشهرهای بخش بندپی شرقی و غربی از شهرستان بابل بپردازد. روش: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر روش اسنادی و میدانی است. جامعه آماری پژوهش خانوارهای ساکن در بخش بندپی غربی و شرقی از شهرستان بابل است که با بهره مندی از روش کوکران 200 خانوار به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شده‌اند؛ نتایج : با جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها این نتایج حاصل شد که این گونه روستاشهرها با موانع و مشکلات اساسی چون دفع و تفکیک زباله، عملکرد ضعیف نهادهای شهری، پایین بودن مشارکت شهروندان در طرح‌های شهری و ... دچار هستند که این چالشها با راهبردهای چون تقویت سازمان‌های شهری، توسعه و گسترش خدمات و امکانات شهری و استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای و ... مسطح خواهند شد. نو آوری: با توجه به اینکه روستاها شهرها به عنوان حلقه اتصال دهنده شهر و روستا نقش مهمی در تعادل و توازن منطقه ای داشته باشند بنابراین بررسی چالشها و مشکلات فرا رو و تعیین راهبردهای توسعه فضایی این گونه سکونتگاهها از نوآوری پژوهش حاضر محسوب می شود. واژه های کلیدی: روستاشهر، چالشها و راهبردها، توسعه فضایی، بخش بندپی غربی و شرقی بابل
منابع
1- ابراهیم¬زاده، عیسی، طبیعی، نجمه، شفیعی، یوسف (تابستان 1391) : «تحلیلی کارکردی از نقش اقتصادی شهرهای کوچک در توسعه روستایی مطالعه موردی؛ زاهدشهر در بخش شیبکوه فسا»، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 23، شماره46، اصفهان، صص 172-151.
2- افراخته، حسن، برزگر، صادق و هادی سلیمانی مقدم (بهار 1389) : «نقش شهرهای کوچک در توسعه ناحیه‌ای (مطالعه موردی: شهر زیرآب)»، فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، سال دوم، شماره 3، بروجرد، صص23-5. .
3- اکبریان رونیزی، سعیدرضا (1393)، بررسی نقش ارتقاء روستاها به شهر در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان ایج)، فصلنامه¬ی مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال ششم، شماره 21، صص 103.
4- ایزادی خرامه،حسن(1380)،شهرهای میانی و نقش آن در توسعهروستایی منطقه‌ی مورد مطالعه استان فارس،رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
5- برقی،حمید،قنبری،یوسف،سیف الهی،محمود(1390)،بررسی رضایت¬مندی ساکنان مناطق روستایی در تبدیل نقاط روستایی به شهر،فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران،سال نهم،شماره 31،صص 215-233.
6- توانا،محمدحسن،قادرمزی،حامد(1388)،تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیرانشهر در فرایند خزش شهر روستاهای نایسر و حسن‌آباد سنندج،پژوهش‌های جغرافیای انسانی،شماره 68،119-135.
7- حسین آبادی، مصطفی، پورطاهری، مهدی، محیط سکه روانی، اصغر (1391) : «تحلیلی بر نقش شهرهای کوچک در توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای پیرامون (مطالعه موردی: شهرستان قیروکارزین)»، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 4، شماره 13، اصفهان، صص 115-126.
8- داگلاس، مایک (1388) : «استراتژی ایجادشبکه منطقه‌ای» به منظور تقویت پیوندهای میان شهر و روستا.مترجم: سوسن چاره جو، فصلنامه کتاب و ماه علوم اجتماعی، شماره 20، تهران، صص 95-86.
9- رضوانی، محمدرضا، منصوریان، حسین و فاطمه احمدی (1389) : «ارتقای روستا به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی (مطالعه موردی: شهرهای فیروزآباد و صاحب در استان‌های لرستان و کردستان)»، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال اول، شماره 1، تهران، صص 65-33.
10- زبردست، اسفندیار (1383)، اندازه شهر، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
11- زنگنه شهرکی،سعید(1392)،فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیده خامشهرها،پژوهش‌های روستایی،دوره 4،شماره3،صص 535-557.
12- زنگنه،یعقوب،سمیعی پور،داوود،حمیدیان،علیرضا(1392)،تبدیل روستا به شهر و نقش آندر توسعه منطقه‌ای و تحولات نظام شهری مطالعه موردی استان خراسان رضوی، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 4،شماره 13،صص17-36.
13- سعیدی، عباس (1390)، روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، انتشارات مهرمینو، چاپ اول، تهران.
14- سیف الهی،محمود،شهابی،سیامک،صالحی،اصغر(1387)،اثرات تبدیل روستا به شهر بر بخش کشاورزی مناطق روستایی:مطالعه موردی شهر اژیه درپایاب،فصلنامه روستا و توسعه،سال 11،شماره3،صص 77-96.
15- شریفی نیا، زهرا و محمدرضا نورا (زمستان 1389) : «بررسی نقش شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه»، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره 1، گرمسار، صص 109-93.
16- شهرداری خشرودپی، 1394.
17- کریمی، بهرام، بدری، سیدعلی، سلیمانی، محمد و مجتبی قدیری معصوم، (پاییز1391)، «ارزیابی تأثیر ارتقای روستاها به شهر در توسعه مناطق کوهستانی از دیدگاه مردم محلی (مطالعه موردی: بخش دیلمان- شهرستان سیاهکل)»، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شماره 3، تهران، صص 31-1.
18- لطفی،صدیقه،ملکشاهی،غلامرضا،نجفی،مریم(1395)،بررسی نقش شهرهای نوپا و کوچک در تعادل بخشی سیستم‌های شهری مطالعه موردی¬:شهرخشرودپی،مجله آمایش جغرافیایی فضا،فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان،سال6،شماره 21،صص 103-114.
19- محمدزاده تیتکانلو، حمیده (1381)، تبیین نقش شهرهای متوسط در توسعه‌ی فضایی منطقه‌ای، مطالعه موردی: شهر بجنورد، رساله دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران.
20- مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن سال‌های 1385،1390.
21- مهندسین مشاور شاراندیشان پارس، 1385.
22- نوری، هدایت، حسینی ابری، سیدحسن و حسین خادمی (بهار 1388) : «نقش شهرهای کوچک در تعادل بخشی نظام سکونتگاهی روستایی استان یزد»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 13، زاهدان، صص 77-61.
23- Bartsch Charles & Wells Barbara (2006) , Financing Brownfield Redevelopment in small towns and Rural Area: Helpful Hints and Examples- Northeast- Midwest Institute. www.nemw.org.April 2006.
24- Hardoy and Satterthwaite (1986) :The Rol of Small and Intermedia Urban Centers in the National and Regional Development, London.
25- Hinderin K, J. and Titus,M (2002) : Small Towns and Reginal Development:Major Findinys, Urban Studies , Vol 39, No.30.
26- Kamanda, U (2007) :concept of urban centers and small town in Latin America: Brazilia, P63.
27- Ligale, A .N (1982) : The Role Small and Intermediate Cities in National Development in Africa, UNCRD, Nagoya, Japan
28- Long, Hualou, Jian, Zou, Yansui, Liu (2009) : “Differentiation of rural development driven by industrialization and urbanization in eastern coastal china”, Journal Habitat International 33.
29- Long, Hualou (2011) : Analysis of rural transformation development in China since the turn of the new millennium, Applied Geography, 31, pp1094-1105.
30- Omoja Lawrence Onwura (1987) :The Role of Small Town in Rural Development in Bomo State, Nigeria, Uk, London University (PHD.D).
31- Puwen, K(2008) : role of small centers and development, a case study: Indonesia, Cambon University.
32- Umo, Joe. U (1983) :Small and Intermedia Cities as a Development Strategy, New Direction in Urban Geography.
33- UNCHC (2009) :small town and its position in third world, NewYork, pp25-29.
34- United Nations Center for Human Settlement (UNCHS) (habitat) (1985) , Population Distribution and Urbanization, A Review of Policy Options, Nairobi Kenya, UNCHS (habitat).
35- www.amar.org.ir
