بررسی تأثير حضور گردشگران بر سلامت اجتماعی جوامع میزبان (مطالعه موردی: روستاهای نمونه گردشگری شهرستان بینالود)
الموضوعات :طاهره صادق لو 1 , میترا یاراحمدی 2
1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
الکلمات المفتاحية: گردشگری روستایی#توسعه روستایی#سلامت اجتماعی#شهرستان بینالود.,
ملخص المقالة :
هدف در کنار اثرات و منافع اقتصادی حاصل از صنعت گردشگری به عنوان رویکردی نوین در توسعه، تحولات اجتماعی و به تبع آن ارتقای سلامت اجتماعی جوامع گردشگرپذیر که متناسب با توزیع اثرات حاصل از گردشگری در گروه های مختلف، درجات و سطوح مختلفی تجربه می شود، از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثير حضور گردشگران در روستا بر سلامت اجتماعی جوامع میزبان (روستاییان) می باشد. این پژوهش از نظر ماهيت و هدف در زمره تحقيقات کاربردی و از جهت روش، در زمره تحقيقات توصيفي– پیمایشی به شمار مي آيد. جامعه آماری این پژوهش، روستاییان ساکن در روستاهای گردشگرپذیر شهرستان بینالود می-باشد. جمع آوری داده ها به دو روش کتابخانه ای و مطالعه میدانی با بهره گیری از ابزار پرسش نامه صورت گرفته است. به منظور تحلیل داده ها نیز از نرم افزار آماری SPSS22 و با توجه به غیر نرمال بودن داده ها از آزمون های آماری یومن- وایت نی، کروسکال- والیس و فریدمن استفاده شده است.يافته ها و نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته به طور کلی بیانگر تأثير بالاتر از حد متوسط گردشگری و حضور گردشگران در روستاهای مورد مطالعه بر سلامت جامعه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، محیطی و فردی روانی می باشد که این تأثيرگذاری بر اقشار درگیر در کسب و کارهای گردشگری و یا کسانی که مستقیما با گردشگران در ارتباط بوده اند از سایر روستاییان نمود بیشتری داشته است.
·
ابراهیم زاده، عیسی؛ ضیایی، محمود و دلشا، علی. (1391). اصول و فرآیند برنامهریزی راهبردی توسعه توریسم. مشهد: انتشارات صحرا شرق.
اجزاء شکوهی، محمد؛ بوذرجمهری، خدیجه؛ ایستگلدی، مصطفی و مودودی، مهدی. (1393). «بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی جامعه میزبان، نمونه مطالعاتی: شهر بندر ترکمن». فصلنامه فضای جغرافیایی. سال 14. شماره 47. 125- 101.
افراخته، حسن و افکار، ابوالحسن. (1391). «عوامل مؤثر بر سطح سلامت روستاها، مطالعه موردی روستاهای شهرستان شفت». فصلنامه پژوهش و برنامهریزی روستایی. دوره 1، شماره 1. 43- 25.
افتخاری، رکن الدین، عبدارضا، قادری، اسماعیل. (1381). «نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی، نقد و تحلیل چهارچوبهای نظریهای». فصلنامه مدرس دانشگاه تربیت مدرس تهران. دوره 6، شماره. 23-41.
امینی رارانی، مصطفی؛ موسوی، میر طاهر و رفیعی، حسن. (1390). «رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی در ایران». فصلنامه رفاه اجتماعی. سال 11، شماره 42. 228- 203.
بابایی فینی، ام السلمه؛ توحیدلو، شادعلی و حضرتی، مجید. (1394). «تحلیل وضعیت سلامت اجتماعی در سکونتگاههای روستایی بر اساس مدل کییز، میرنگف و کیفیت زندگی، مطالعه موردی شهرستان زنجان». مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی. سال 4، شماره 3. شماره پیاپی 11. 140- 127.
باباخانزاده، ادریس. (1392). «بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری بر منطقه اورامانات». مجله برنامهریزی فضایی. سال سوم، شماره سوم. پیاپی 10. 164- 145.
پاپلی یزدی، محمد حسن و سقایی، مهدی. (1392). گردشگری ماهیت و مفاهیم. انتشارات سمت، تهران.
پورافکاری، نصراله. (1391). «بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی در شهرستان پاوه». فصلنامه علوم اجتماعی. سال ششم، شماره 18. 60-41.
تاج الدین، محمد باقر. (1396). «تعیینکنندههای سلامت اجتماعی شهروندان منطقه 12 تهران». فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی. سال 8، شماره 32. 96- 61.
حسینی، معصومه و طالبی، هاشم. (1395). نگرش ساکنان مناطق گردشگری روستایی نسبت به پیامدهای اقتصادی گردشگری، مطالعه موردی: روستای کنگ استان خراسان رضوی. اولین همایش بینالمللی اقتصاد شهری (بارویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل). تهران: انجمن علمی اقتصاد شهری ایران.
حیدری ساربان، وکیل. (1394). «بررسی اثرات گردشگری در توسعه اجتماعی مناطق روستایی، مطالعه موردی شهرستان مشکین شهر». فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا. سال 7، شماره 25. 189- 171.
حیدری ساربان، وکیل؛ یاری حصار، ارسطو و صائب، شراره. (1395). «بررسی اثرات گردشگری بر ارتقای شاخصهای رفاه اجتماعی، مورد مطالعه: روستاهای اونار و کوجنق، شهرستان مشکین شهر». فصلنامه اجتماعی. دوره 16، شماره 63. 157- 127.
درخشان نیا، فریبا؛ رفیعی، حسن؛ خانکه، حمیدرضا؛ اقلیما، مصطفی و رهگذر، مهدی. (1392). «ویژگیهای جامعه سالم بر اساس تجارب و ادراکات شهروندان تهرانی». فصلنامه رفاه اجتماعی. سال 15، شماره 56. 346- 315.
راسق قزلباش، سلیمان. (1388). «گردشگری روستایی و لزوم توجه به آن در برنامههای توسعه و آبادانی روستاها». فصلنامه مسکن و محیط روستا. دوره 29، شماره 129. 109- 98.
رضایی، امید؛ مظلوم خراسانی، محمد و مجدی، علی اکبر. (1394). «مطالعه تأثير احساس امنیت اجتماعی بر سلامت اجتماعی شهروندان مشهد». فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی. شماره 44. 162- 139.
رضوانی، محمدرضا. (1394). توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی. (1398). اداره کل میـراث فرهنـگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی.
سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سید جلال. (1384). «شاخصهای سلامت اجتماعی». فصلنامه سیاسی- اقتصادی. شماره 207 و 208. 253- 244.
سمیعی، مرسده؛ رفیعی، حسن؛ امینی رارانی، مصطفی و اکبریان، مهدی. (1389). «سلامت اجتماعی ایران: از تعریف اجماعمدار تا شاخص شواهد مدار». فصلنامه مسائل اجتماعی ایران. دوره 1، شماره2. 51- 31.
شربتیان، محمد حسن و ایمنی، نفیسه. (1397). «تحلیل جامعهشناختی سلامت اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن، مطالعه موردی جوانان 18 تا 30 سال در شهرستان قاین». فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. سال 29، شماره پیاپی 69. شماره اول. 188- 167.
صالحی فرد، محمد. (1390). گردشگری روستایی، مبانی برنامهریزی و طرحهای ساختاری. مشهد: انتشارات مرندیز.
ضیایی، محمود و ترابیان، پونه. (1389). «سنجش سطح قابل قبول اثرت منفی اجتماعی گردشگران بر جوامع محلی در ایران، مورد مطالعه سکونتگاههای روستایی حوزه تالاب پریشان». فصلنامه انجمن جغرافیای ایران. سال 8، شماره 27. 225- 205.
عنابستانی، علی اکبر و محمودی، حمیده. (1395). «بررسی تأثير گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان، مطالعه موردی: حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد». مجله برنامهریزی و توسعه گردشگری. سال 5، شماره 18. 118- 97.
فیروز آبادی، سید احمد و حسنوند، حمید. (1393). «بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیستمحیطی ورود گردشگران به نواحی روستایی کهمان از توابع شهرستان سلسله». مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. سال ششم، شماره سوم. 48- 33.
قدمی، مصطفی؛ علی قلی زاده فیروزجایی، ناصر و رمضان زاده لسبویی، مهدی. (1390). «بررسي نقش گردشگري در تغييرات کيفيت زندگي مقصد، نمونه مورد مطالعه: دهستان کلارآباد، شهرستان تنکابن، مازندران». مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره 4، شماره 3. 113- 101.
کدپور، علی اصغر. (1396). «بررسی قابلیتهای گردشگری روستایی در استان خراسان رضوی». فصلنامه روستا و توسعه. سال 20، شماره 1، پیاپی 77. 23-1.
کریمی، جعفر و زارع، محمد. (1391). نقش گردشگری در فراز و فرود آسیبهای اجتماعی. سومین همایش هجوم خاموش. لرستان. جهاد دانشگاهی واحد استان لرستان. 3خرداد.
کاظمی پور ثابت، شهلا؛ رضایی، حسین و رمضانی فر، حدیثه. (1394). «سنجش نگرش جامعة میزبان به گسترش آسیبهای اجتماعی ناشی از توسعه گردشگری در شهر همدان». فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. سال8. شماره1. پیاپی 29. 151-184.
راسخی، سعید؛ کریمی پتانلار، سعید و محمدی، ثریا. (1395). «اثر گردشگری بر محیط زیست: یک مطالعه موردی برای کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته منتخب». فصلنامه برنامهریزی و توسعه گردشگری.سال 5. شماره 16. 71-94.
Egbali, N., Bakhshandea, A., Sayyed Ali pour, N., Sayyed Ali pour, S. Kh. (2011). Effects of positive and negative rural tourism (case study: Rural Semnan Province). Journal of Geography and Regional Planning, 4 (2), 63-76.
Embacher, H. (2005). Strategy formulation in rural tourism, an integrated approach. Editors: Hall, D.; Roberts, L.; Mitchell, M, New directions in rural tourism. Ashgate Publishing Ltd. part 4. pp.137-151.
Gartner, W. C. (1996). Tourism Development, Principles, Processes & Policies. NewYork: Published by Van Nostrand Reinhold.
Hall, M. C, Page, S. J. (2002). The Geography of Tourism and Recreation Environment. London: Published by Routledge.
Hartwell, H., Fyall, A., Willis, Ch., Page, S., Ladkin, A., Hemingway, A. (2016). Progress in Tourism and Destination Wellbeing Research. Current Issues in Tourism, 21 (16), 1830- 1892.
Keyes, C.M, Shapiro, A. (2004). Social well- being in the U.S. A descriptive epidemiology, in book: How Healthy Are We. A National Study of Well-Being at Midlife, Chapter: Social Well-Being in the United States: A Descriptive Epidemiology, Publisher: University Chicago Press.
Keyes, C. M. (1998). Social well-being, social Psychology. Journal of Quarterly, 61 (2), 121-190.
Konovalov, E. (2016). Tourism and community well-being: social impacts of tourism in Australian tropical communities, PhD thesis, James Cook University.
Larson, J.S. (1996). The World Health organization Definition of Health: social versus spiritual health. journal of social indicators Research, 38, 181- 192.
Miringoff. L.m, Sandra.o. (2010). The Arts in a Time of Recession, The international. Journal of the arts in society, 4 (5), 141- 168.
Miringoff. L, (1999). The Social Health of the Nation: How America Is Really Doing. Oxford University Press:Oxford.
Moscardo. G, Konovalova. E, Murphya. L, McGehee. N. G., Schurmann. A, (2017), Linking tourism to social capital in destination communities. Journal of Destination Marketing & Management, 6 (4), 286-295.
Neal.J, Uysal. M, Sirgy. M. (2007). The effect of tourism services on travelers' quality of life. journal of travel research, 46, 154-163.
Russel, R.D. (1973). Social Health an attempt to clarify this dimension of wellbeing. international journal of Health education, 16, 74-82.
Virginia DragulanescuDrutu, I., Drutu, M. (2012). Rural Tourism for Local Economic Development. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 2 (Special Issue), 196-203.
World Health organization. (2005). Health for all. 1: 1–80.
