جایگاه روابط شهر و روستا در تولید و عرضة فرش مورد: ناحیة سنقر (کرمانشاه) (مقاله پژوهشی)
الموضوعات :رضوان صفرخانی 1 , عباس سعیدی 2 , پگاه مریدسادات 3 , مرتضی قورچی 4
1 - دانشجوی شهید بهشتی
2 - استاد دانشگاه شهید بهشتی
3 - استادیار دانشگاه شهید بهشتی
4 - دانشگاه شهید بهشتی
الکلمات المفتاحية: روابط و مناسبات روستا و شهر, سرمایه داری بهره بری, فرش دستباف, ناحیه سنقر (مقاله پژوهشی),
ملخص المقالة :
کوشش در راستای شناخت درست روابط و مناسبات روستا و شهر جلوه ای از دستیابی به تحول و توسعه محسوب می شود. عملکرد اجتماعی - اقتصادی سکونتگاه های روستایی و شهری در قالب روابط و مناسبات در چارچوب تئوری "سرمایه داری بهره بری" بیانگر شکل گیری نابرابری های موجود بین سکونتگاه های مختلف است. پژوهش پیش رو مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی با ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و به بررسی نحوه تولید و عرضه فرش دستباف، در دو بعد درون ناحیهای و فرا ناحیه ای با تأکید بر روابط و مناسبات شهر و روستا در ناحیه سنقر مشتمل بر دو سکونتگاه شهری و 211 سکونتگاه روستایی صورت گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر تسلط شیوه "سرمایه داری بهره بری" در روابط و مناسبات حاکم بین شهر و روستا در تولید فرش دستباف و ارائه آن به بازارهای ملی و جهانی است.
- احمدی¬فر، الهام و کرمی دهکردی، اسماعیل (1395)، "دسترسی بافندگان فرش روستایی به نقشة فرش ابریشمی: مطالعة موردی در شهرستان زنجان" در: دوفصلنامه علمی – پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 29، بهار و تابستان 1395، صص 119-140؛
- افراخته، حسن؛ اسكندري ثاني، محمد؛ اسمعيل¬نژاد، مرتضی (1388)، "نقش قاليبافي در توسعة روستايي: مطالعة موردي كارگاه قاليبافي دهستان بالاولايت کاشمر" در: فصلنامه روستا و توسعه، سال ،۱۲شماره ،۱بهار ،۱۳۸۸صص ۱-28؛
- اهلرس، اکارت (1380الف)، شهر، روستا، عشایر (مجموعة مقالات)، ترجمة عباس سعیدی، انتشارات منشی، تهران؛
- همو (1380ب)، "سرمایه¬داری بهره¬بری و تکوین شهر در شرق اسلامی (نمونة ایران)" در" اهلرس، اکارت، شهر، روستا، عشایر...، صص 221-252
- همو (1390)، "روابط سنتی شهر و روستا در ایران" در: سعیدی، عباس روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، انتشارات مهرمینو، تهران، صص 11-32؛
- بوبک، هانس (1390الف)، "در بارة مفهوم سرمایه¬داری بهره¬بری" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران، صص 33-50؛
- همو (1390ب)، "سرمایه¬داری بهره¬بری و توسعه در ایران" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندها....، صص 51-70؛
- رنجبر، لیلا (1392)، بررسی بصری نقوش قالی سنقر، دانشکدة هنر، موسسه آموزش عالی غیردولتی نبی اکرم (ص)، پایان¬نامة کارشناسی ارشد؛
- سالنامة آماری استان کرمانشاه (1398)، مرکز آمار ایران، تهران؛
- سعیدی، عباس (1382)، "روابط شهر و روستا و پيوندهاي روستايي- شهري: يك بررسي ادراكي" در: فصلنامة جغرافیا، دورة جدید، سال دوم، شمارة 1، پاییز و زمستان 1382، صص 1-17 (تاريخ چاپ : 1384)؛
- همو (1389)، "محيط، فضا و توسعه¬: بحثي در ضرورت توسعه يكپارچه روستايي- شهري" در: مسکن و محیط روستا، شماره 131، پاییز 89، صص 3-12؛
- همو (1390)، "روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی- شهری" در: سعیدی، عباس، روابط و پیوندها....، صص 71-100؛
- همو (1392)، "پیوستگی توسعة روستایی- شهری در قالب منظوم¬ه¬های روستایی" در: فصلنامة برنامه¬ریزی کالبدی- فضایی، سال دوم، شماره 4، پاییز 92، صص 11-20؛
- همو (1399)، برنامه¬ریزی کالبدی- فضایی در راستای توسعة پایدار منظومه¬های روستایی- شهری، انتشارات بنیاد مسکن، تهران؛
- شایسته¬فر، مهناز (1383)، "هنر قالیبافی در سنقر کلیایی" در: کتاب ماه هنر، شماره 77-78، بهمن و اسفند 1383، صص 96-104؛
- شناسنامه آبادیهای استان کرمانشاه (1395، مرکز آمار ایران، تهران؛
- صدری، مرداد (1384)، "مفاهیم نمادین در نقوش قالی سنقر" در: نشریه گلجام، دوره اول، شماره 1، صص 32-41؛
- محمدی استادکلایه، امین و همکاران (1395) "شناخت و تحلیل عامل مؤثر بر رکود صنعت قالیبافی در نواحی روستایی از دیدگاه قالیبافان شهرستان گنبد کاوس" در: دوفصلنامه علمی – پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 30، پاییز و زمستان، صص 67-81؛
-Bazin, Marcel (1973a), "Le travail du tapis dans la région de Qom (Iran central)", in: Bull. de la Société Languedocienne de Géographie, t. VII - 1973, fasc. 1, pp. 83-92;
-Ibid (1973b), “Qom, ville de pèlerinage et centre regional” In: Revue Géographique de l'Est, tome 13, n°1-2, Janvier-juin (1973), Monde turco-iranien (Turquie, Iran, Afghanistan); pp. 77-136;
-Ehlers, Eckart (1982), “Teppichmanufaktur und Teppichhandel in Arak/Farahan-Iran” in: Der Islam; Zeitschrift für Geschichte und Kultur des Islamischen Orients; Berlin [etc.] Vol. 59, Jan. 1 S. 222-253;
-Ibid (2006), “What is Persian about the Persian Carpet Today? A Case Study on Carpet Manufacturing and Carpet Trade at Kashan” 6TH. Biennial Conference of Iranian Studies,
2-5 Aug. 2006, Iran Heritage Foundation, London.
