بررسي تقاضای گردشگری تندرستی در حوزه شهری – روستایی شهرستان سرعين (مقاله پژوهشی)
الموضوعات :
ندا ترابي فارساني
1
(دانشگاه هنر اصفهان)
سارا عبدمعظم
2
(دانشگاه هنر اصفهان)
محمدعلی رجائی ریزی
3
()
زاهد شفیعی
4
(دانشگاه هنر اصفهان)
الکلمات المفتاحية: تندرستي, گردشگري تندرستي, تراپي, روستاهای پیرامون , سرعين ,
ملخص المقالة :
هدف: گردشگری تندرستی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته‌است، علت این امر را می‌توان در شیوع بیماری‌های مختلف در نتیجه افزایش فشار کاری و زندگی، استرس و بطور کلی سبک زندگی ناسالم مشاهده نمود، همین امر باعث توجه بیش از پیش به امر سلامتی شده و مردم تمایل بیشتری به پیشگیری از بیماری‌ها، حفظ و بهبود تندرستی‌شان از راههای مختلف از جمله سفر با هدف تندرستی دارند، لذا می‌توان گفت امروزه گردشگری تندرستی به یک گرایش سفر تبدیل شده است، در این میان در شهرسرعین و روستاهای پیرامون آن در استان اردبیل دارای پتانسیل‌های بسیار غنی در زمینه گردشگری تندرستی می‌باشد. اين پژوهش سه هدف اصلي را دنبال می‌کند : 1) شناسایی پتانسیل‌های گردشگری تندرستی در این حوزه جغرافیایی ؛ 2) بررسی میزان تمایل گردشگران داخلی به فعالیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری تندرستی در شهر سرعین و روستاهای پیرامون و 3) اولویت بندی فعالیت‌های گردشگری تندرستی از دیدگاه گردشگران داخلی. روش: اين پژوهش در زمره پژوهش هاي کيفي-کمي می‌باشد و جامعه آماری این پژوهش را در مرحله اول نخبگان و کارشناسان این حوزه تشکیل داده اند، جمع آوری نمونه به روش گلوله برفی و توسط فرم مصاحبه انجام گرفت و در نهايت داده‌ها به روش کيفي (کد گذاري باز و محوري) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. در مرحله دوم به منظور بررسی میزان تمایل گردشگران داخلی به فعالیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری تندرستی پرسشنامه اي شامل سوالات بسته(طيف ليکرت) طراحي گرديد و پس از پر شدن توسط گردشگران با آزمون هاي تي تک نمونه اي و فريدمن داده‌ها مورد ارزيابي قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه در شهر سرعین و روستاهای پیرامون آن داراي پتانسيل بالايي براي رونق گردشگري تندرستي است و گردشگران به فعاليت‌هاي گردشگری تندرستي تمايل بالايي دارند و به ترتيب فعاليت هايي چون مشاهده مناظر طبیعی، طبیعت گردی، هوای پاک؛ چشمه‌های آب معدنی؛ چشمه آبگرم و هیدروتراپی و پیاده روی در طبیعت، کوهپیمایی و دشت پیمایی به ویژه در حوزه های روستایی براي آنها از اولويت بالاتري برخوردار است. توسعه گردشگری تندرستی در حوزه جغرافیایی سرعین موجب تعامل بیشتر بین مراکز روستایی و شهری و از طریق گسترش جریان های روستایی- شهری (از جمله جریان افراد، کالا، سرمایه، اطلاعات و فناوری)، به روابط دوسویه و نهایتاً، به پیوندهای روستایی- شهری منتهی گردد. این روند، در گذر زمان، به نوبة خود، به پویایی فضاهای روستایی و شهری و ایجاد فرصت های بیشتر برای فعالیت های کسب و کار در صنعت گردشگری و بهبود شرایط اجتماعی- اقتصادی می انجامد.
اذانی، مهری، و ستایشی، حسن، و زارع پیشه، نرگس(1390). چشمه‌های آبگرم- توانمندی شهر سرعین در عرصه توریسم درمانی، اولین همایش بین المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار، مرودشت، 7تا8مهر1390.
استعلاجي، عليرضا؛ الهقلي نژاد، مهناز(1390) برنامه ریزی توسعه پایدار با تاکید برگردشگری مطالعه موردی سرعین و روستاهای اطراف؛ نشریه علمی پژوهشی جغرافیا؛ دوره 9 , شماره 30; صص 144-129.
استعلاجی، علیرضا؛ نورانی، رقیه (1394) قابلیت‌های گردشگری ایران با تاکید بر اکوتوریسم و جغرافیای سلامت؛ نشریه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)؛ دوره 21، شماره 1، زمستان 1394، صص 109-120.
استعلاجی علیرضا(1395) قابلیت‌های گیاهان دارویی ایران با تأکید بر جغرافیای پزشکی؛ نشریه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)؛ دوره 23، شماره 1، صص 113-124
اسمیت، م. مک لئود، ن.هارت روبرتسون، م.(2010).مفاهیم کلیدی در مطالعات گردشگری. ترجمه: جعفرباپیری(1391).تهران:انتشارات مهکامه.
باشگاه خبرنگاران جوان(31 مرداد1395). چشمه‌های ابگرم سرعین سالانه میزبان 7 میلیون گردشگری داخلی و خارجی. بازیابی شده در 8/6/1396 ازhttp://www.yjc.ir/fa/news/5745752
بخردیان، علی، بخردیان، داریوش(1395). فواید و خواص گیاهان دارویی در بیان معصومین، دومین همایش ملی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، تهران، 13 خرداد1395.
تازیکه لمسکی، ایمان، غیبی، شمین(1396). بررسی شاخص‌های طب مکمل و عناصر تاثیرگذار طراحی در مراکز درمانی با رویکرد طبیعت درمانی، چهارمین کنفرانس بین المللی علوم جغرافیایی، شیراز،21 اردیبهشت1396.
توکلی کجانی ، حسین و استعلاجی ، علیرضا و رنجبر ، محسن (1398)، ارزیابی تغییرات پیوندهای شهر و روستا در نظام توسعه پایدار ناحیه‌ای )مطالعه موردی شهرستان ری و حوزه نفوذ( نشریه علمی پژوهشی جغرافیا ، شماره 63 دوره 17.
تیموری، سمیه.(1395). بررسی عوامل موثر بر توسعه محصولات گردشگری تندرستی در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه سمنان، ایران.
حاجی نژاد علی و دادفر ، شیما و طولابی نژاد ، مهرشاد (1399) . سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) (، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا دوره 23، شماره 18 تابستان 1399 .
حاجی میرزاده، سیدحامد، میرحسینی، سید مجتبی، خیرالسادات، اکرم السادات(1395). تاثیر طبیعت بر درمان سالمندان و استفاده از نیروهای طبیعت در دهکده‌های سلامت جهت درمان سالمندان، سومین کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، 26 شهریور 1395.
رشیدی، معصومه، رامشت، محمدحسین، سیف، عبدالله، خوشحال دستجردی، جواد(1391). گردشگری سلامت در ایران(با تاکید بر رتبه بندی خواص درمانی چشمه‌های منتخب استان اردبیل)، مجله سلامت و بهداشت اردبیل(ش1)،49-57.
رکنی جو، محمد(1392). بررسی و مطالعه موانع پیاده سازی موفق مدیریت دانش در دانشگاه‌های منتخب و ارائه راهکارها، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت تحول. پردیس قم.
سعیدی ، عباس و فتحی ، بهرام (1399). اثربخشی کارآفرینی روستایی در گسترش پیوندهای روستایی- شهری مطالعه موردی: روستاهای ناحیة دالاهو (استان کرمانشاه) .نشریه علمی پژوهشی جغرافیا ، انجمن جغرافیای ایران ، شماره 66 ، دوره 18 ، پاییز 1399.
صفرنژاد ، اصغر و سعیدی ، عباس (1399) . فرایند دگرگونی بافت روستایی در روند تحول نظام کاربری اراضی، با ارجاع به روستاهای ناحیة اردبیل (1355-1395) . نشریه علمی پژوهشی جغرافیا ، انجمن جغرافیای ایران ، شماره 62 ، دوره 17 ، پاییز 1398.
صادقی،سید کمال، و جهانگیری خلیل(1391). برآورد تمایل به پرداخت گردشگران سلامت آب‌های گرم سرعین. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری،7(18)، 111-130.
صالحی، گلچین، فیضی، سعیده(1393). ایجاد مرکز هالوتراپی(نمک درمانی) در حاشیه دریاچه ارومیه با رویکرد توریسم درمانی پایدار، مجموعه مقالات اولین کنگره بین المللی افقهای جدید در معماری و شهرسازی، تهران، 17و18 دی 1393.
طادی، فاطمه، نادری بندی، مجید، و طادی بندی، مرضیه (1394). خواص جلبک‌های دریایی با تاکید بر خواص دارویی و غذایی، اولین همایش ملی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی، تهران، 7خرداد1394.
طياري، شيماسادات؛ اميني محمدتقي؛ زردويي، آريا(1397) تعيين و بررسي عوامل موثر بر گردشگري سلامت ايران با استفاده از ماتريس اهميت – عملکرد؛ ميراث و گردشگري؛ دوره 2 , شماره 5؛ صص 85-73.
عاصمی‌زاده، علی، و نعیمی، کمال(1389). اردبیل سرزمین چشمه‌های بهشتی. اردبیل:انتشارات شیخ صفی الدین.
عباسی، علیرضا، و جنگجوی وطن، الهه.(1393). شناخت پتانسیل‌های گردشگری چشمه‌های آبگرم سرعین اردبیل. سومین همایش ملی توسعه پایدار روستایی، همدان،22-23 مرداد1393.
مومنی، منصور، و فعال قیومی، علی(1391). تحلیل‌های آماری با استفاده از spss. تهران: مولف، چاپ هفتم.
وظیفه، بهمن، نریمانزاده، علیرضا(1390). بررسی اثرات گردشگری در توسعه پایدار شهر سرعین، اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار،مشهد، 1 آذر 1392.
مزیدی ، هاجر و منشی زاده ، رحمت اله و عزیزپور ، فرهاد و رحماني ، بيژن(1399). سازمان فضایی مقصدهای گردشگری درنواحی روستایی، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا ، انجمن جغرافیای ایران ، شماره 64 ، دوره 18 ، بهار 1399.
محمودی ،سیده کیناز و سعيدي ، عباس و افراخته ،حسن و فرهاد ، عزیزپور(1398) امکانات و محدودیت های کارآمدی منظومه‌های روستایی- شهری به عنوان مناطق کارکردی مورد: منظومة ضیاء‌آباد قزوین ، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا ، انجمن جغرافیای ایران ، شماره 62 ، دوره 17 ، پاییز .
هاشمین، سید ابوالفضل، بمانیان، محمدرضا(1396). بررسی و تحلیل رویکردهای رابطه انسان و طبیعت با تاکید بر مناظر درمانی، نخستین کنفرانس ملی به سوی شهرسازی ومعماری دانش بنیان، تهران، 3 اردیبهشت 1396.
یعقوب زاده، رحیم(۱۳۹۲) گونه شناسی گردشگری، تهران، انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول
Chen, J. S., Prebensen, N., & Huan, T. C.(2008). Determining the motivation of wellness travelers. Anatolia, 19(1), 103-115.
Global wellness institute,(2017,Juanory) Global wellness economy monitor. Retrieved(april,2017) from www.globalwellnessinstitute.org
Goodarzi, M., Haghtalab, N., & Shamshiry, E.(2016). Wellness tourism in Sareyn, Iran: resources, planning and development. Current Issues in Tourism, 19(11), 1071-1076.
Lim, Y. J., Kim, H. K., & Lee, T. J.(2016). Visitor motivational factors and level of satisfaction in wellness tourism: Comparison between first-time visitors and repeat visitors. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 21(2), 137-156.
Lloyd-Wright, S.(2009). Health/spa tourism and social and economic regeneration in Mid Wales(Doctoral dissertation, Cardiff Metropolitan University of UK).
Medina‐Muñoz, D. R., & Medina‐Muñoz, R. D.(2014). The attractiveness of wellness destinations: an importance–performance–satisfaction approach. International Journal of Tourism Research, 16(6), 521-533.
Mueller, H., & Kaufmann, E. L.(2001). Wellness tourism: Market analysis of a special health tourism segment and implications for the hotel industry. Journal of Vacation Marketing, 7(1), 5-17.
Steiner, C. J., & Reisinger, Y.(2006). Ringing the fourfold: A philosophical framework for thinking about wellness tourism. Tourism Recreation Research, 31(1), 5-14.
Lehto, X. Y., Brown, S., Chen, Y., & Morrison, A. M.(2006). Yoga tourism as a niche within the wellness tourism market. Tourism Recreation Research, 31(1), 25-35.
Heung, V., & Kucukusta, D.(2013). Wellness tourism in China: Resources, development and marketing. International journal of tourism research, 15(4), 346-359.
Nadim, Z., & Gandomkar, A.(2016). Planning for Wellness Tourism Center in Isfahan Province, Iran. Open Journal of Ecology, 6(10), 645.
Sheldon, P. J., & Bushell, R.(2009). Introduction to wellness and tourism. Wellness and tourism: Mind, body, spirit, place, 3-18.
Savaşan, Ahmet; Yalvaç,Mesut; Tuncel, Ediz(2018) Statistical reasoning for developing an attitude scale for health tourism stakeholders in North Cyprus context; Procedia Computer Science, Volume 120, PP: 196-203
Global Spa Summit.(May,2011).Wellness Tourism and Medical Tourism: Do Spas Fit?, Retrieved(2016, September) from www.globalspasummit.org.
Global Wellness Inistitute(October,2013). The global wellness tourism economy prepared by SRI International. Retrieved(December, 2016), from www.gsws.org
Global Wellness Institute .( 2014, september). Global Spa and Wellness Economy Monitor. Retrieved(2017,September) from www.gsws.org.
