تأثیر مهاجرت روستایی در امنیت غذایی با تأکید بر منابع آب (مطالعه موردی : روستاهای شهرستان خوانسار استان اصفهان )
الموضوعات :حمیده سادات آقامیری 1 , بیژن رحمانی 2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - شهید بهشتی
الکلمات المفتاحية: منابع آب, مهاجرت روستایی, امنیت غذایی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر بحران آب بر مهاجرت روستایی و امنیت غذایی در روستاهای شهرستان خوانسار صورت گرفته است . آمارها نشان می دهد در سال های اخیر کاهش منابع آب روستایی منجر به افزایش مهاجرت در این منطقه شده ، جمعیت کشاورز روستایی کاهش و بر سطح تولید و امنیت غذایی اثر گذاشته است. بر این اساس، سوال اصلی این تحقیق این است که آیا مهاجرت روستایی ناشی از منابع آب تهدیدی برای امنیت غذایی در مقیاس کل است؟ برای پاسخ به این سوال با توجه به نگرش منطقه ای تحقیق ابتدا وضعیت منابع آب روستایی در این نقاط و سطح استان بررسی و در ادامه تعاریف مختلف از امنیت غذایی مورد ارزیابی قرار گرفت . با توجه به نظریه ها و شاخص های تحقیق 5 روستا از 3 دهستان بخش مرکزی خوانسار به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شد . شاخص مهاجرت در کنار امنیت غذایی بررسی و با توجه به ارتباط نزدیک امنیت غذایی و کشاورزی شرایط اجتماعی و اقتصادی روستاییان در این بخش مورد توجه ویژه قرار گرفت . این شاخص شامل اهداف و سن مهاجرت، شرایط محیطی ، اقتصادی و اجتماعی مهاجران روستایی است. نتایج پژوهش نشان داد بیش از 60٪ مهاجرت به صورت مهاجرت روستاشهری است که جوانان در رأس قرار دارند. بنابراین، کاهش نیروی کار در جامعه روستایی و تفاوت جنسی به دلیل درصد بالای مهاجرت مردان نسبت به زنان، نتیجه اصلی وضعیت مهاجرت های وابسته به آب در مناطق روستایی بود. طبق نتایج با وجود رابطه نزدیک بین کشاورزی و امنیت غذایی، افزایش مهاجرت روستایی به دلیل آب، باعث کاهش نیروی تولید در روستاها شده و تهدید جدی برای امنیت غذایی است. این تحقیق یک یادآوری است که با با استفاده از روش توصيفی- تحليلی انجام شده و با توجه به تأثیر این مهاجرت در شرایط اقتصادی بررسی تئوری های اقتصادی در این بخش در رأس قرار دارد. نتیجه گیری این بررسی بر اساس ضریب همبستگی کندال صورت گرفته است .
1. احمدی، منیژه (1393)، تحلیل عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی در نواحی روستایی با تأکید بر سرمایه های اجتماعی، مطالعه موردی : دهستان مرمت آباد میانی شهرستان میاندوآب، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 147.
2. باقری، مهرداد(1389)، تعیین الگوی بهینه کشت : کاربرد روش برنامه ریزی امکان، مجله تححقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 2، شماره 1.
3. شکویی، حسین(1389)، اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا، چاپ دوازدهم، انتشارت گیتاشناسی .
4. عاشری، علی(1386)، بررسی تأثیر فعالیت های عمرانی جهادسازندگی بر تثبیت جمعیت روستایی در مقطع زمانی 1355 تا 1375 مطالعه موردی روستاهای بالای یکصد خانوار ارومیه، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 72 .
5. قاسمی، حسین(1392)، امنیت غذا و تغذیه و چالش های آینده در کشور، همایش کشاورزی و توسعه ملی، تهران .
6. قریب، حسین(1391)، چشم انداز امنیت غذایی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد، سال بیست و یکم، شماره 65.
7. قرقانی، فریبا(1388)، بررسی تأثیر کاهش آب آبیاری و افزایش قیمت آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت، مطالعه موردی : شهرستان اقلید استان فارس، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 1، شماره 1 .
8. مرکز آمار ایران(1393)، نتایج تفضیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
9. مکانیکی، جواد، قالیبافان، سیدحسن(1382)، اثرات مهاجر فرستی بر ساختار جمعیت مناطق روستایی مطالعه موردی شهرستان بیرجند، مجله جغرافیا و توسعه بهار، شماره 5.
10. مطیعی لنگرودی، حسن(1392)، تبیین راهبرد مناسب بر ماندگاری جمعیت در سکونتگاه های روستایی، مطالعه موردی : دهستان سلوک شهر هشترود، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 142 .
11. مولایی، نصرالله(1393)، چالش های مدیریت روستایی از دیگاه شورای اسلامی در ماندگاری جمعیت در روستاهای ناحیه مرکزی اردبیل. فصلنامه جغرافیا دوره جدید. سال 12.شماره 40.
12. مهرابی، حسین(1389)، آثار سیاستهای حمایتی بخش کشاورزی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی ایران. فصلنامه اقتصاد و توسعه. سال هجدهم. شماره 70
13. وثوقی، منصور(1391)، هاجران بین المللی، مشارکت کنندگان در توسعه زادگاهی (مطالعه موردی : شهر لار ) مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال چهارم، شماره دوم، بهار.
14. یادگار، ساناز(1395)، نقش مدیریت منابع آب و خاک در توسعه پایدار، اولین همایش ملی مدیریت بحران، ایمنی، بهداشت، محیط زیست و توسعه پایدار.
15. Adcock. R.2009. A Discourse Analytic Study of Food Security. School of Sociology, Politics, and International Studies, University of Bristol Working Paper No. 07-09.
16. Couldrey.M.2014.Afghanistan’s displaced people: 2014 and beyond plus mini-feature on statelessness. Oxford university publisher.
17. Derek. L.2005. Todaro Model of Rural-Urban Migration for China 2005. Beijing University.
18. FAO. 2004. Focus on Food Insecurity and Vulnerability - review of the UN System Common Country Assessments and World Bank Poverty Reduction Strategy Papers.
19. FAO. 2008. The state of food and agriculture. FAO season report. Rome. Italy.
20. FAO. 2014. FAO work to promote, decent rural employment. The FAO strategic program to reduce rural poverty. (Fao.org/rural-employment).
21. Frank W. (2001). A Commentary on Malthus 1978 Essay on Population as Social Theory, Lewiston, NY: Edwin Millen Press, http:/www.faculty.rsu.edu.
22. Mustafa.D.2013. understanding Pakistan’s water security nexus. United States Institute of Peace.
23. Madani, K.2005. Iran water crisis, inducer, challenges and counter measures. Ersa, 45th congress of the European regional science association, vrije university, Amsterdam, Netherlands’.
24. Simon.G.2012. Food Security: Definition, Four dimensions, History. University of Roma. Faculty of Economics.
25. Todaro, Michael, A Model of Labor Migration and Unemployment in Developed Countries, The American Economic Review, Volume 59, Issue 1 (1969), 138-148.
26. Walter.S.2014. Water distribution systems and on-farm irrigation practices: limitations and consequences for Afghanistan’s agricultural productivity. Water international journal.
