سنجش سطح توسعه روستاهای ایران با استفاده از شاخص¬های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) (نوع مقاله : پژوهشی)
الموضوعات :
علی حاجی نژاد
1
( دانشگاه گیلان )
شیما دادفر
2
(دانشگاه آزاد فارسان)
مهرشاد طولابی نژاد
3
(دانشگاه سیستان و بلوچستان)
الکلمات المفتاحية: توسعه, توسعه روستایی, شاخص¬, های طبیعی کیفیت زندگی, ایران,
ملخص المقالة :
برای سنجش سطح توسعه، تغییر و تحولات فرایند توسعه روستایی و با هدف برنامه ریزی و ارزشیابی طرح های توسعه روستایی از شاخص-های مختلفی استفاده می شود. یکی از شاخص های مهم برای سنجش برنامه های توسعه روستایی استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی (PQLI) می باشد. این شاخص به دلیل سادگی و قابلیت استفاده در سطح وسیع برای سنجش و یا مقایسه سطح توسعه بین مناطق مختلف کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه نیز با استفاده از شاخص های طبیعی کیفیت زندگی موریس و مک آلپین به بررسی سطح توسعه روستاهای کشور پرداخته شده است. در این پژوهش با رویکردی اثباتگرایانه و پوزیتیویسم که دارای ماهیتی کاربردی است و بر روش های کمی تاکید دارد، به پیگیری هدف تحقیق که سنجش سطح توسعه روستاهای ایران است، پرداخته شد. داده های تحقیق از منابعی چون مرکز آمار ایران، داده های وزارت بهداشت و درمان و سالنامه های آماری استان ها گردآوری و با استفاده از فرمول های سنجش ضریب سطح توسعه موریس و مک آلپین، سطح توسعه روستاهای کشور محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که سطح توسعه روستاهای کشور از نظر شاخص-های طبیعی کیفیت زندگی با همدیگر تفاوت دارند. استان های مرکزی کشور از نظر ضریب این شاخص نسبت به مناطق دیگر کشور در سطح مناسبی از توسعه روستایی قرار دارند. در حالی که استان های حاشیه ای کشور در سطح متوسطی از توسعه قرار دارند، و استان سیستان و بلوچستان که جز استان های توسعه نیافته کشور محسوب می شود، در پایین ترین سطح توسعه روستایی قرار گرفته است.
1. پاپلی¬یزدی، محمدحسین،ابراهیمی،محمدامیر، (1391)، نظریه¬های توسعه¬روستایی، تهران، انتشارات سمت، چاپ هفتم.
2. تقوايي، مسعود، نيلي¬پورطباطبايي، شهره، (1385)، بررسي شاخص¬هاي توسعه در مناطق روستايي استان¬هاي كشور با استفاده از روش اسکالوگرام، اقتصاد كشاورزي و توسعه، 14 (56): 109- 141.
3. سالنامه آماری جمعیت کشور (1396)، فصل میزان ولادت و مرگ و میر.
4. شیخ¬بیگلو، رعنا، (1390)، شناسایی مناطق محروم ایران با استفاده از رتبه¬بندی ترکیبی، پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، 2 (7): 53- 70.
5. طولابی¬نژاد، مهرشاد، (1398)، توسعه روستایی: اصول، سیاست¬ها و برنامه¬ریزی، تهران، انتشارات آکادمیک، چاپ اول.
6. فیض¬آبادي، یاسر، زاهدی، شبنم، (1397)، تحلیل نابرابری¬های اقتصادی- اجتماعی توسعه در نواحی روستایی ایران، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 7 (2): 19- 40.
7. فیض¬آبادي، یاسر، ملکی، فاطمه، (1394)، بررسی و مقایسه توسعه یافتگی مناطق روستایی استان¬هاي ایران، رشد و توسعه اقتصاد روستایی و کشاورزی، 1 (1): 71- 82.
8. مرکز آمار ایران (1395)، فصل جمعیت و نیروی انسانی خانوارهاي روستايي سال 1395.
9. Abdul Aziz, S. Mohd Amin, R. Abdullah Yusof, S. Haneef, M. A. Mohamed, M. O.and Oziev, G. (215), A Critical Analysis Of Development Indices, Australian Journal of Sustainable Business and Society, 1 (1): 37- 53.
10. Adelman, I. Morris, C. T. (1967), Society, politics and economic development, Jolins Hopkins University Press, Baltimore.
11. Alpermann, B. (2016), Fukuyama and the Chinese middle class: modernizing theory, Journal of Chinese Governance, 1 (3): 441- 456.
12. Ashley, C; and Maxwell, S. (2002), Rethinking Rural Development, Development Policy Preview, 19 (4): 395-425.
13. Borodina, O. and Prokopa, I. (2019), Inclusive rural development: a scientific discourse, Economy and Forecasting, 3 (1): 70- 85.
14. Chambers, R. (2005), Ideas for Development, London: Earthscan.
15. Dziekanski, P. and Wierszolowicz, E. (2019), THE Spatial Differentiation of Development and the Level of the Financial Situation of Rural Communes of the Swietokrzyskie Vpivodeship, Economic Science for Rural Development Conference Proceedings, 1 (52): 248- 255.
16. Estes, R. J. (2016), Global Change and Quality of Life Indicators, A Life Devoted to Quality of Life, Social Indicators Research Series, 60: 173- 193.
17. Estes, R.J. (2014) Physical Quality of Life Index (PQLI). In: Michalos A.C. (eds) Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Springer, Dordrecht.
18. Giddens, A. (2000), Runaway World: How Globalization Is Reshaping Our Lives, New York: Routledge.
19. Green, G. P. (2013), Handbook of Rural Development, Massachusetts, Edward Elgar Publishing, USA.
20. Green, G. P. and Haines, A. (2012), Asset Building and Community Development, Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
21. Guo, X. Yan, H. and Yuan, W. (219), Research on China's Rural Development Strategy Based on SWOT-AHP Analysis, International Research in Economics and Finance, 3 (1): 1- 15.
22. Hencoski, P. (2016).Planning for an Incremental Approach to Modernization, Policy and Practice, 74 (4):26-50.
23. Inglehart, R; Welzel, C. (2005), Modernization, Cultural Change and Democracy: The Human Development Sequence, New York: Cambridge University Press.
24. Inkeles, A. (1993), Industrialization, modernization and the quality of life, International Journal of Comparative Sociology, 34 (2): 1-2.
25. Lemprière, M. (2016), Usingecological modernisation theory to account for the evolution of the zero-carbon homes agenda in England, Academic Journal Environmental Politics, 25 (4): 690-708.
26. Lin. X, (2013). Gender, Modernity and Male Migrant Workers in China: Becoming a'modern'Man, London, Publisher London: Routledge, 4 Apr 2013, PP 150.
27. Liu, Z., and Liu, L. (2016). Characteristics and driving factors of rural livelihood transition in the east coastal region of China: A case study of suburban Shanghai. Journal of Rural Studies, 43(3): 145- 158.
28. McMichael, P. (2012), Development and Social Change: A Global Perspective, 5th edition, Los Angeles, CA: Sage Publications.
29. Milanovic, B. (2011), The Haves and the Have-Nots: A Short and Idiosyncratic History of Global Inequality, NewYork: Basic Books.
30. Morris, D. and. McAlpin, M. B. (1982), measuring the Condition of India’s Poor: The Physical Quality of Life Index. New Delhi: Promilla and Company Publishers.
31. Organization for Economic Co-operation and Development (2006), ‘The New Rural Paradigm: policies and governance’, Paris: OECD. http://www3.unisi.it/cipas/ref/OECD_2006_Rural_Paradigm.pdf.
32. Peters, M. Kallmuenzer, A. and Buhalis, D. (2019), Hospitality entrepreneurs managing quality of life and business growth, Current Issues in Tourism, 22 (16): 2014- 2033.
33. Rogers, Everett M. (1995), Diffusion of Innovations, 4th edition, New York: Free Press.
34. Sen, A. (1999), Development as freedom, Oxford University Press, New York
35. Singh, K. (2009), Rural Development: Principles, Policies and Management, India, SAGE Publications, Third Edition.
36. Stanny, M. Rosner, A. and Kozdron, N. (2016), Zmiany rozkładu przestrzennego poziomui dynamiki rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskichw Polsce, Rural and agricultural, 4 (173): 29- 48.
37. Streeten, P. (1981), Development perspectives, Macmillan, London.
38. Todaro, M. P. (1997), Economic development, Longman, London.
39. United States Department of Agriculture (USDA) (2010), ‘Rural America at a glance, http://www.ers.usda.gov/media/138737/eib68_1_.pdf.
40. Van der Gaag, J. (2011), ‘The economics of human development’, 2011 International Conference on Early Childhood Development, Beijing.
41. Van der Ploeg, J. D; Schneider, S; and Ye, J. (2012), Rural development through the construction of new, nested markets: Comparative perspectives from China, Brazil and the European Union. Journal of Peasant Studies, 39 (1): 133-173.
42. Wang, Y. Liu, Y. Li, Y. and Li, T. (2016), the spatio-temporal patterns of urban–rural development transformation in China since 1990, Habitat International, 53: 178- 187.
43. World Bank, (2018), staff estimates based on the United Nations Population Division's World Urbanization Prospects: 2018 Revision.
44. Yazawa. A, Inoue. Y, Li. D, Du. J, Jin. Y, Chen.Y, Nishitani. M, Watanabe. Ch and Masahiro Umezaki, (2014), Impact of lifestyle changes on stress in a modernizing rural population in Hainan Island, China, American Journal of Human Biology, 26(1):36-42.
