-
دسترسی آزاد مقاله
1 - طرح آزادی جمهوریخواهانه و نقد آن بر اساس مبانی قرآنی علامه طباطبایی
اسحق سلطانی منصور میراحمدیآزادی جمهوریخواهانه یکی از مفاهیم برجسته حوزه آزادی است که با وجود ریشههای تاریخی دیرپا، در دو دهه گذشته به صورت ویژهای مورد توجه آزادی پژوهان قرار گرفته است. این نوشتار مبتنی بر روش تفسیری متن محور در گام نخست به طرح چیستی مفهوم آزادی جمهوریخواهانه میپردازد. سپس ا چکیده کاملآزادی جمهوریخواهانه یکی از مفاهیم برجسته حوزه آزادی است که با وجود ریشههای تاریخی دیرپا، در دو دهه گذشته به صورت ویژهای مورد توجه آزادی پژوهان قرار گرفته است. این نوشتار مبتنی بر روش تفسیری متن محور در گام نخست به طرح چیستی مفهوم آزادی جمهوریخواهانه میپردازد. سپس از مبانی انسانشناسانه آزادی که علامه طباطبائی در تفسیر المیزان طرح کردهاند بهره برده و با تکیه بر آیات قرآن کریم به ارزیابی انتقادی این مفهوم میپردازد. بر اساس این مفهوم صرف وجود امکان مداخله خودسرانه از سوی عاملی بیرونی، فارغ از آنکه دخالتی در عمل صورت پذیرد یا خیر، به معنای از بین رفتن آزادی اعضای جامعه و به بردگی گماشتن آنها است. مبتنی بر مبانی قرآنی آزادی در دو سطح این مفهوم دارای تناقضاتی اساسی است؛ در سطح مبنایی مبتنی بر درک استقلالی از انسان استوار شده که در تعارض با حقیقت خلافت الهی انسان و لوازم آن قرار دارد. در سطح فرآیندی نیز آزادی جمهوریخواهانه با تکیه بر خواست فردی اعضای جامعه میخواهد ابزارهایی را برای تحقق عینی آزادی و حفاظت از آن طراحی کند. حال آنکه ماهیت تکیه بر خواست فردی انسان در حقیقت تکیه بر فطرت استخدامگر بشر است؛ ویژگیای که خود عامل پیدایش استبداد و اخلال در بهرهمندی اعضای جامعه از آزادیهای خود میباشد. این در صورتی است که تنها با تکیه بر عنصر «حق» است که میتوان جامعه انسانی را از بند استبداد رهانیده و زمینه بهرهمندی انسانها از آزادی را فراهم آورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - شاخصهها و بایستههای رفتار فرانقشی در سازمانهای آموزشی از منظر قرآن کریم
نیکو دیالمه منا افضلی قادیموفقیت سازمانها در عصر حاضر منوط به رفتارهایی فراتر از الزامات رسمی است که پاداش رسمی به آنها تعلق نمیگیرد؛ در مدیریت از این کنشها به عنوان رفتار فرانقشی یاد میشود. هدف این پژوهش شناسایی شاخصهها و بایستههای این اعمال در سازمانهای آموزشی از منظر قرآن کریم است که چکیده کاملموفقیت سازمانها در عصر حاضر منوط به رفتارهایی فراتر از الزامات رسمی است که پاداش رسمی به آنها تعلق نمیگیرد؛ در مدیریت از این کنشها به عنوان رفتار فرانقشی یاد میشود. هدف این پژوهش شناسایی شاخصهها و بایستههای این اعمال در سازمانهای آموزشی از منظر قرآن کریم است که به روش بررسی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای کیفی و به شیوه استقرایی- قیاسی صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که رفتار فرانقشی در قرآن دارای شاخصههایی از جمله فرآیندمداری، خودتعالی در راستای اثربخشی سازمان، ذومراتب بودن و وابستگی به توفیقات ربوبی است. بایستههای این رفتارها عبارتند از: غایتمداری، صیانت از عمل، اکتفا نکردن به منافع دنیوی، پرهیز از گرانباری نقش و رعایت اولویتها در عمل. در نگاه توحیدی برخی از این بایستهها ناظر به وجه ظاهری کنش است که عدم رعایت آنها صورت عمل را خدشهدار میسازد و دسته دیگر وجه باطنی کنش را نشانه میرود که با فقدان آنها، هر چند مطلوبیت ظاهری بر عمل حاکم باشد ولی به جهت باطن، فاقد ارزش است. مقایسه نتایج پژوهش با مدیریت معاصر نشان میدهد که علیرغم مشترکات موجود، عمده شاخصهها و بایستههای رفتار فرانقش در جهانبینی توحیدی، در مدیریت یا اساسا مورد عنایت نبوده و یا مغفول مانده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - مطالعه معانی ضمنی و لفظی آیات اخلاق اجتماعی در قرآن کریم
طاهره حسومی فاطمه نوشین فرد ملوک السادات حسینی بهشتی فهیمه باب الحوائجی نجلا حریریقرآن کریم تنها برنامه زندگی است که سعادت و خوشبختی را برای هر فرد تضمین میکند، در این اساسنامه که از سوی خداوند حکیم تنظیم شده، نیازهای ریز و درشت او برای رسیدن به کمال سعادت وخوشبختی مطرح شده است .اسلام با همه عنایتی که به پیشرفت های علمی و صنعتی و زندگی مادی دارد، پی چکیده کاملقرآن کریم تنها برنامه زندگی است که سعادت و خوشبختی را برای هر فرد تضمین میکند، در این اساسنامه که از سوی خداوند حکیم تنظیم شده، نیازهای ریز و درشت او برای رسیدن به کمال سعادت وخوشبختی مطرح شده است .اسلام با همه عنایتی که به پیشرفت های علمی و صنعتی و زندگی مادی دارد، پیوسته خدا، تقوا، راستی و درستی، اخلاق و ملکات فاضله، اعمال شایسته و پسندیده در درجه اول و سرلوحه اوست در حقیقت یکی از ویژگیهای قرآن کریم، دارای ظاهر و باطن بودن آن است که تا چندین لایه درونی ادامه مییابد، از روشهای پژوهش مناسب و علمی برای کشف لایههای درونی ظواهر آیات قرآن، تحلیل محتوای کیفی کلام است. با توجه به تحقیقات گسترده ی که در حوزه علوم قرآنی صورت گرفته است. مفسران و پژوهشگران قرآنی غالبا آیات اخلاقی قرآن را در سه محور الهی، فردی و اجتماعی طبقه بندی می کنند. بر همین اساس به منظور انجام این پژوهش، محور سوم یعنی آیات اخلاق اجتماعی انتخاب و بر اساس فن تحلیل محتوای مضمونی و بر مبنای واحد آیات و به صورت کمّی و کیفی، جداول تحلیل محتوا تشکیل شد. و سپس مقوله ها و زیر مقوله های هر آیه همراه با بسامد آیات و کلیدواژه های ضمنی و لفظی استخراج شد. دامنه پژوهش 427 آیه از آیات اخلاق اجتماعی است که پس از تفکیک آن از آیات اخلاق الهی با 521 آیه و اخلاق فردی با 345 آیه تحلیل محتوا شد ابزار پژوهش در بخش معانی لفظی قرآن کریم با ترجمه استاد محمدمهدی فولادوند و در بخش کیفی ترجمه تفسیر المیزان مورد استفاده قرار گرفت نتایج پژوهش نشان داد آیات اخلاق اجتماعی دارای 10 مقوله و 89 زیر مقوله می باشد. مقوله ارزش های اسلامی در مورد اموال با 18%، ارزش های اخلاقی در مورد گفت و شنود 13%، حقوق اعضای جامعه 11 %، خانواده 10%، آداب معاشرت 7% ، وفای به عهد7% و عدالت و ظلم 6 % می باشد.تاکید بیشتر قرآن کریم و امر بر انفاق،اطعام فقرا، حفاظت از اموال یتیم،پرداخت زکات و نهی از کم فروشی،تجاوز به مال یتیم و ربا از نشانه توجه متکلم این کلام الهی به حفظ و تحکیم روابط اجتماعی در جامعه اسلامی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - رفتار اخلاقگریزانه در تعصب جاهلی و راهکارهای تربیتی قرآنکریم در مقابله با آن
علی احمد ناصح رضا نجفیمبنای تربیتی قرآنکریم بر اصلاح مناسبات رفتاری و اخلاقی مردمان عصر نزول بوده است. «عصبیت» و «تعصبگرایی» از بارزترین خصوصیات رفتاری عرب پیش از اسلام بوده است که با شکلهای مختلف در لابلای آیات قرآنکریم منعکس شده است. طرح موضوعاتی مانند جهالت، خشونت، مردهپرستی، قبیلهگ چکیده کاملمبنای تربیتی قرآنکریم بر اصلاح مناسبات رفتاری و اخلاقی مردمان عصر نزول بوده است. «عصبیت» و «تعصبگرایی» از بارزترین خصوصیات رفتاری عرب پیش از اسلام بوده است که با شکلهای مختلف در لابلای آیات قرآنکریم منعکس شده است. طرح موضوعاتی مانند جهالت، خشونت، مردهپرستی، قبیلهگرایی، تکاثر و تفاخر به اموال و اولاد نشان میدهد که قرآن با حساسیت، تمامی ابعاد بحث را به چالش کشیده و با روشهای مختلف به دنبال رفع آنهاست. نکوهش مخاطبین خطاکار، نقل آسیبهای رفتاری در اقوام و ادیان گذشته و همچنین تبیین و تشریح موضعگیری مسلمانان در قبال دیگر ادیان، منطق علمی قرآن در تربیت مردمان عصر نزول را تشکیل میدهد. قرآنکریم در مبانی تربیتی خود با ارائه راهکارهایی اندیشمندانه به انسان کمک میکند تا از رذائل عبور کرده، به فضائل منتسب گردد. پذیرش مطلق حاکمیت ربّانی، نفی حاکمیت قومگرایی، تبعیت از رسول خدا، تکیه بر فضائل فردی، نفی دنیاپرستی و تفاخر جاهلی، ردّ خودخواهی و کبرگرایی، تأکید بر حلم و بردباری از مؤلفههای تربیتی قرآنکریم در خصوص موضوع نهی از تعصبت جاهلی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - جستاری در جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی با محوریت اخلاق اقتصادی؛ تولید، توزیع و مصرف
حامد فتحعلیانی حمید حسینی علی حسین احتشامیاقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آش چکیده کاملاقتصاد پیش از آنکه به صورت یک علم مدون در آید و حتی مدت ها پس از آن با آموزه های اخلاقی همراه بود ، اما به بهانی جدایی دانش از ارزش به تدریج از آن فاصله گرفت ، نظریه پردازان سرمایه داری جریان آزاد اقتصاد را بهترین سازو کار تامین کننده و منافع عمومی معرفی کردند اما با آشکار شدن مورد های شکست بازار دخالت دولت را جبران کنند دانستند گروهی نیز با بازگشت به ارزشهای اخلاقی را بهترین راه می دانند اسلام در ایتدا ظهور بیشترین تاکید را بر لزوم پالایش انسان ها از درون می داند ديدگاه اسلام و انديشهي اقتصاداسلام در مورد جهاد اقتصادي نه تنها مثبت، بلکه به مثابهي آرماني است که همواره در جان و دل اوليا و پيروان اين مکتب ريشه داشته و دارد. مقاله حاضر، که در آن «مبانی جهاد اقتصادی و نیز اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن کریم و روایات» مورد بررسی قرار گرفته، گامی هرچند ابتدایی اما بدیع و راهگشا در این خصوص است. در این بررسی، خاطرنشان شده که از منظر قرآن کریم، اقتصاد سالم و رشدیابنده مبتنی بر اصول و مبانی ذیل است :1- شناخت و تدبیر امور اقتصادی از راه تفقّه، 2-تعقل، 3- اعتقاد به توحید (تجلّی توحید در اقتصاد)، 4- اعتقاد به معاد 5-اعتقاد به مظهری از عبودیت بودن عملیات اقتصادی 6- دخالت دولت در اقتصاد،7- عدالت در عملیات اقتصادی 8- انفاق، 9- میانه روی در امور10- عدم اسراف . بخش دیگری از مقاله مذکور در ارتباط با" بررسی ابعاد جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی از دیدگاه روایات و احادیث اسلامی" می باشد که به مهمترین این موارد که در تقسیم بندی ذیل به دو دسته ، انحرافات اقتصادی و دسته دوم : اخلاق اقتصادی است بر اساس قاعده الاهم فالاهم ، به آنها می پردازیم : الف: انحرافات اقتصادی ،شامل: ربا، تبذیر، اسراف، معامله، اقتصاد، ب ) اخلاق اقتصادی، شامل: قرض، حلال، حرام، روزی، صدقه، انصاف، قناعت، نیكو كاری، سخاوت، بی نیازی، فقر و غنا، ثروت، جهاد اقتصادی. در این نوشتار، ضمن پرداختن به برخی روشهای مهمی که محققان اقتصاد اسلامی از آن بهره بردهاند، کوشش خواهد شد تا روش استنباط آموزههای اقتصادی اسلام که همسو با مبانی معرفتشناسی فقهی اسلام باشد، ارائه شود. بر اساس بیانات رهبر انقلاب، اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است و بهترین راه حلّ مشکلات اقتصادی کشوردر حال حاضر است. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاومسازی محکمسازی پایههای اقتصاد؛ این چنین اقتصادی چه در شرایط تحریم، چه در شرایط غیر تحریم، بارور خواهد بود و به مردم کمک میکند. از دیدگاه مقام معظم رهبری پنج اصل اقتصاد مقاومتی عبارتند از: 1- درونزا بودن 2- برونگرا بودن 3- مردمبنیاد بودن 4- دانشبنیان بودن 5- عدالتمحور بودن. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی مولفه های اعتقادی در اشعار مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو از دریچه ی نظریه ی بینامتنیت
الهام بادلو ابوالقاسم امیراحمدی علی عشقی سردهیبینامتنیّت مفهومي است كه بر وجود يك متن اصلي در عرصهی ادبیّات، نقد يا علم در ارتباط با متون دلالت ميكند كه اين متون به تأثير مستقيم يا غيرمستقيم بر متن اصلي در گذر زمان ميپردازند. بینامتنیّت و به تعبیری نظریّهی تعامل متنها از جمله مباحث مهم و مورد توجّه پژوهشگران چکیده کاملبینامتنیّت مفهومي است كه بر وجود يك متن اصلي در عرصهی ادبیّات، نقد يا علم در ارتباط با متون دلالت ميكند كه اين متون به تأثير مستقيم يا غيرمستقيم بر متن اصلي در گذر زمان ميپردازند. بینامتنیّت و به تعبیری نظریّهی تعامل متنها از جمله مباحث مهم و مورد توجّه پژوهشگران و ناقدین ادبی است و این دستاورد نوین در حوزه ی ادبیّات به بررسي شباهتها، تفاوت ها و نیز تأثيرپذيري یک متن از متون دیگر، چه در حوزهی شعر و چه در عرصهی نثر ميپردازد، این پژوهش نیز تلاش دارد تا کلام شعریِ مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو را براساس پیونـدشان با آیات قرآنی و روایات، براساس نظریّهی بینامتنی ناقدین این عرصه مورد بررسی قرار دهد تا وام گیریهایِ آگاهانه يا غیرمستقیم شاعران موردبحث و نیز چگونگیِ بهکارگیری آن ها در استفاده از آیات و روایات، بر همگان مکشوف گردد. شیوهی انجام پژوهش براساس روش تحلیلی- توصیفی و بر اصول کاربردیست و مبانی نظریِ آن نیز بر پایه ی آراء نظریّهپردازان بینامتنی استوار می باشد تا افزون بر نشاندادن ساختار منسجم ابیات، مخاطب بداند که شاعران با چه ترفندهای ادبیای، این مضامینِ وحیانی را در اشعار خویش گنجانده و برخلاف باور برخی از منتقـدین، سخن خود را رنگوبویی قرآنی و دینی بخشیده اند. در پایان نیز این نتیجه حاصل می آید که با وجود نظر منتقدین پیرامون تفکّر حاکم بر اندیشههای شعری اخوان ثالث و به خصوص احمد شاملو، حقایق قرآنی و عقاید اسلامی و دینی بهگونهای مشهود در آثار ایشان هویداست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تبیین قرآنی از باورمندی درونی درجهت مبارزه با احتکار
معصومه میرزاجانی بیجارپسی رقیه صادقی نیری علیرضا عبدالرحیمیاین پژوهش با به کارگیری شیوه اسنادی و بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مراحل گفتمان سازی قرآن در باب مبارزه با مفسده اقتصادی احتکار پرداخته است. از جمله ناهنجاری های اقتصادی که در قرآن به شدت نکوهش شده احتکار است که عبارتست از انبارکردن ارزاق و کالاهای مورد نیا چکیده کاملاین پژوهش با به کارگیری شیوه اسنادی و بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مراحل گفتمان سازی قرآن در باب مبارزه با مفسده اقتصادی احتکار پرداخته است. از جمله ناهنجاری های اقتصادی که در قرآن به شدت نکوهش شده احتکار است که عبارتست از انبارکردن ارزاق و کالاهای مورد نیاز مردم به هدف کمبود کالا و افزایش قیمت. به طوری که یکی از مهمترین مفاسد اقتصادی را شکل می دهد که قرآن کریم برای اقتصاد جوامع معرفی نموده است و به شیوع و ترویج آن در جوامع هشدار داده که زمینه ی فروپاشی جوامع از طریق تضییع حقوق افراد و افزایش تورم را فراهم می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که به رغم جدید بودن طرح مسئله گفتمان سازی قرآن در جهت مبارزه با احتکار، با توجه به اهمیتی که اقتصاد در جوامع بشری دارد و تمام جوانب بشری را تحت شعاع قرار می دهد و قوام جامعه به اقتصاد آن است و بروز مفسده ی احتکار چه پیامدهایی خواهد داشت به این مهم پرداخته شده است. گفتمان سازی، طراحی مطلوبیت های اقتصادی تشخیص داده شده بنا بر آموزه های قرآن است تا ارزش ها و هنجارهای قرآنی در جامعه حفظ شود و یک اندیشه دینی به ادبیات رایج جامعه و زندگی مردم تبدیل شود. به این منظور، گفتمان سازی قرآن برای مبارزه با مفسده احتکار به روش تدریجی است که ابتدا با شناخت و معرفی جامعه آغاز شده و سپس با تبلیغ و الگوسازی ارزش ها و فرهنگ سازی و تبیین پیامدها به گفتمان سازی پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - مضامین قرانی ــ روایی درآثار بیدل دهلوی
فوزیه پارسا ملکمحمد فرخزاد عباسعلی وفاییاز زمان ظهور اسلام تا به حال همۀ شاعرانی که با سخنوری روح خود را پرورش داده اند؛ از ابتدا به آیات قرآنی و احادیث و روایات عنایت داشته اند و فکر و شعر خود را با این دو نعمت آمیخته اند. این اثرپذیری از قرآن و حدیث به نیمه های قرن سوم هجری قمری برمی گردد هر چند که در هر دو چکیده کاملاز زمان ظهور اسلام تا به حال همۀ شاعرانی که با سخنوری روح خود را پرورش داده اند؛ از ابتدا به آیات قرآنی و احادیث و روایات عنایت داشته اند و فکر و شعر خود را با این دو نعمت آمیخته اند. این اثرپذیری از قرآن و حدیث به نیمه های قرن سوم هجری قمری برمی گردد هر چند که در هر دوره ای تجلّی قرآن و حدیث در سروده های شاعران متفاوت می باشد. وجود شاعران باذوق و همچنین علاقۀ آنها به قرآن و حدیث خود بستر را برای استفادۀ بیشتر از این دو مهم فراهم آورد. یکی از سرایندگانی که با تأثیر از قرآن و حدیث سخن آرایی کرده، بیدل دهلوی است. بیدل توانسته با کاربرد هنرمندانۀ آیات قرآن، احادیث و روایات، براساس سه مرحله شریعت، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را به نحو احسن ترسیم کند. در این مقاله، تأثیر کلام الهی بر اشعار بیدل بررسی شده است؛ در اشعار وی مضامین و آموزه های قرآنی به وفور یافت می شود. این اثرپذیری در قالب اثرپذیری واژگانی، گزاره ای، گزارشی، تلمیحی، تطبیقی و تصویری است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - آزاد اندیشی و آفت های آن از نظر قرآن کریم
عبدالحمید فرزانههدف از این پژوهش بررسی آزاداندیشی و آفات و موانع آن از نظر قرآن کریم است که به روش تحقیق کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی انجام شده است.یافته ها نشان می دهد بر اساس تعالیم قرآن، ایفای نقش خلیفه الهی انسان جز با آزاداندیشی میسر نیست و هدف بعثت پیامبران باروری اندیشه چکیده کاملهدف از این پژوهش بررسی آزاداندیشی و آفات و موانع آن از نظر قرآن کریم است که به روش تحقیق کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی توصیفی انجام شده است.یافته ها نشان می دهد بر اساس تعالیم قرآن، ایفای نقش خلیفه الهی انسان جز با آزاداندیشی میسر نیست و هدف بعثت پیامبران باروری اندیشه ها و هدایت مبتنی برتبیین و تفکر و بصیرت افزایی می باشد. بر اساس آیات قرآن ، آزاد اندیشی دینی حقّی همگانی است و عدم اندیشه ورزی و استفاده نکردن از خرد موجب سقوط انسان بوده و شنیدن سخنان مختلف و انتخاب برترین ها مورد تشویق قرار گرفته است. نتیجه آن که تکامل انسان از منظر قرآن در گرو آزاد اندیشی او است و اموری چون ترس از غیر خدا، پیروی کورکورانه از سنتهای خانوادگی و بزرگان ، تکیه برظن و غفلت از برهان ، ناپرهیزگاری و هواپرستی، دنیازدگی، قدرت طلبی و ... از آفات و موانع آزاداندیشی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - اعجاز زیبایی شناختی در دلالتهای نحوی جزء نخست قرآن کریم
فریدون اینانلو مرانلوآشنایی با زیبایی های یک محصول ادبی با بررسی ویژگی های نحوی، بلاغی و واژگانی آن ممکن می باشد . قرآن کریم با زیباترین تعییرات و ترکیبات ادبی دربرگیرنده دلالت های وسیعی از معانی و مفاهیم بوده که با بررسی وجوه و حالت های مختلف اعرابی و معنایی آن، می توان بر معانی پوشیده و چکیده کاملآشنایی با زیبایی های یک محصول ادبی با بررسی ویژگی های نحوی، بلاغی و واژگانی آن ممکن می باشد . قرآن کریم با زیباترین تعییرات و ترکیبات ادبی دربرگیرنده دلالت های وسیعی از معانی و مفاهیم بوده که با بررسی وجوه و حالت های مختلف اعرابی و معنایی آن، می توان بر معانی پوشیده و مستور موجود در آن دست یافت. این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی گردآوری شده، به دلالات و انواع آن و همچنین به مصادیق مختلف دلالت های نحوی درتغییرات معنایی پرداخته و با مثال های متعدّد قرآنی موضوع و اهداف مدّنظر را به چالش کشانده است . ازجمله یافته های این پژوهش، توجّه به معنا در نسبت به الفاظ قرآنی و تغییرات معنایی بیشتر دراسم ها در نسبت دو نوع دیگر یعنی افعال و حروف معانی است . با علم به این مسأله که بیشترین تغییرات معنایی در انتهای جملات محقّق گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - رویکردهای قرآنی احمد جام در تعلیم و تربیت با تأکید برکتاب مفتاحالنّجات
ریحانه صادقی عباس محمدیانپژوهش حاضر به بررسی رویکردهای قرآنی احمد جام نامقی(440-536) در تعلیم و تربیت با توجه به کتاب مفتاحالنّجات اختصاص دارد. این نوشتار با روش تحلیلی- توصیفی میکوشد با نگاهی تازه به معرفی جنبۀ دیگر این اثر کهن عرفانی بپردازد. کاربرد فراوان آیات قرآن در متن، حکایت از انس و پ چکیده کاملپژوهش حاضر به بررسی رویکردهای قرآنی احمد جام نامقی(440-536) در تعلیم و تربیت با توجه به کتاب مفتاحالنّجات اختصاص دارد. این نوشتار با روش تحلیلی- توصیفی میکوشد با نگاهی تازه به معرفی جنبۀ دیگر این اثر کهن عرفانی بپردازد. کاربرد فراوان آیات قرآن در متن، حکایت از انس و پیوند ناگسستنی احمد جام به قرآن کریم و مفاهیم آن دارد. این مقاله بر آن است تا پس از ذکر آموزههای دینی و تعلیم و تربیتی مورد نظر احمد جام به بیان تعابیر و رویکردهای قرآنی شیخ در مورد نکات مربوط بپردازد. برآیند تحقیق نشان میدهد که نویسنده در این اثر بر آن است تا پندها و مواعظ تربیتی خود را با استناد به معارف و آموزههای قرآنی و دینی به طریقی سهل و ساده و به دور از اصطلاحات و تعابیر عرفانی، که برای گروهی خاص قابل درک است، به مخاطب القا کند، ضمن آنکه گاه به تفسیرهای خاصی از آیات میپردازد که حاوی تأملات خود اوست و بدین صورت اندیشههای خود را در لفاف همین آموزههای فرهنگی و تعالیم دینی به مخاطب القا میکند، چنانکه گاه گویی او را وادار به پذیرش سخن خود مینماید. از دیگر ویژگیهای این پژوهش توجه به نوع نگرش احمد جام در امر به معروف و نهی از منکر است. وی بر خلاف نگرشی که در برخی پژوهشها در امر به معروف و نهی از منکر سختگیر و ستیهنده معرفی شده، در این اثر با تکیه بر آیات توبه و بشارت، مخاطب را به بازگشت خالصانه به سوی خداوند ترغیب میکند. این در حالی است که بر مدعیان طریقت و بدعتگذاران در دین، به شدت میتازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - پژوهشی تازه در جلوههای تأثیرپذیری از آیات قرآنی در مقامات حمیدی
احمد خواجه ایم ریحانه صادقیمقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گستردهی خود در زمینههای گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابینژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معت چکیده کاملمقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گستردهی خود در زمینههای گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابینژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معتبرترین نسخ مورد استناد و در دسترس محقّقان و اساتید و دانشگاهیان است. در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا با واکاوی متن مقامات با روش توصیفی و تحلیلی به بیان بازتاب مختلف آیات و مضامین قرآن کریم -که در هیچ مأخذی بدان اشاره نشدهاست- پرداختهشود. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر اشراف مصنف بر آیات در بهکارگیری مستقیم آیات و نیز بهرهگیری از مضامین و محتوای آیات، ترکیب چند آیه برای انتقال پیام خود و حتی استفاده از اسلوب ساختاری قرآن کریم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - هستیشناسی ارواح معانی قرآن کریم در دیدگاه ملاصدرا و تأثیر آن در مبحث کیفیت وضع الفاظ
مریم کاشفی عطیه زندیهقاعدة «وضع الفاظ برای ارواح معانی در قرآن کریم» در آثار ملاصدرا ارتباطي تنگاتنگ با فلسفة او دارد و بهمين دليل با مبنا قراردادن هستی شناسی صدرایی میتوان به مصداق وجودی معانی الفاظ و درنتیجه کیفیت معرفت به آنها دست یافت. به اعتقاد ملاصدرا عالم، قرآن و وجود مقدس نبوی(ص چکیده کاملقاعدة «وضع الفاظ برای ارواح معانی در قرآن کریم» در آثار ملاصدرا ارتباطي تنگاتنگ با فلسفة او دارد و بهمين دليل با مبنا قراردادن هستی شناسی صدرایی میتوان به مصداق وجودی معانی الفاظ و درنتیجه کیفیت معرفت به آنها دست یافت. به اعتقاد ملاصدرا عالم، قرآن و وجود مقدس نبوی(ص) سه وجهه از هستیند که در مقام «وجود منبسط»، «کلام مستقیم الهی» و «حقیقت محمدیه» به وجودی واحد و بسیط موجودند و در مرتبة ملکوت اسفل متفرق شده و در قالب عالم مثال جزئیه، قرآن لفظی و وجود پیامبر اکرم(ص) تمثيل مييابند و آنگاه به عالم ماده نزول پیدا میکنند. از نظر ملاصدرا، هر مرتبة نازله، مثال مرتبة مافوق است و الفاظ نیز از اين قاعده مستثني نيستند. راه دستیابی از طریق الفاظ به مراتب مافوق کلام الهی، استفاده از قاعدة وضع الفاظ برای ارواح معانی (معانی مطلق و عام) است. تعریف صدرالمتألهين از ارواح معانی، با تعریف او از کلی طبیعی و مثل افلاطونی مطابقت دارد. اطلاق و عمومیت ارواح معانی در مطابقت با کلی طبیعی، ناشی از خست ماهیت و در مطابقت با کلی افلاطونی، ناشی از سعة وجودی است. با تطبیق میان ارواح معانی و کلی طبیعی میتوان نتیجه گرفت كه وضع الفاظ، بشری بوده و ملاک وضع الفاظ، حقیقت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - نقد و بررسی مولفه های مدیریت فقهی
علی فکور علی شیرخانی محمد ترابیبا پیروزی انقلاب اسلامی ایران و حاکمیت ولایت فقیه و ورود فقه جعفری به عرصه مدیریت کشور، رویکرد ها، تعاریف و جهت گیری های متنوعی درباره مدیریت فقهی ارائه شده است. دکتر سروش یکی از منتقدین معروف این عرصه می باشد. یکی از نقدهای اساسی ایشان به مدیریت فقهی، تناقض و عدم ام چکیده کاملبا پیروزی انقلاب اسلامی ایران و حاکمیت ولایت فقیه و ورود فقه جعفری به عرصه مدیریت کشور، رویکرد ها، تعاریف و جهت گیری های متنوعی درباره مدیریت فقهی ارائه شده است. دکتر سروش یکی از منتقدین معروف این عرصه می باشد. یکی از نقدهای اساسی ایشان به مدیریت فقهی، تناقض و عدم امکان چنین مدیریتی است. ایشان با بیان اینکه کار فقه فقط بیان احکام رفع خصومت است نه برنامهریزی، تدبیر جامعه را به علم می سپارد و مدیریت فقهی را در تقابل با مدیریت علمی معرفی می کند. تحقیق پیش رو قصد دارد با روش عقلی و فلسفی به تبیین و نقد نظر ایشان بپردازد و در کشف معنای عمیق و درست مدیریت فقهی و صیانت از آن در برابر شبهات قدم بر می دارد. نتیجه به دست آمده از تحقیق بیانگر این است که بر خلاف پندار دکتر سروش، ادیان به طور اعم و اسلام به طور اخص از برنامه ریزی و مدیریت بیگانه نیستند بلکه شریعت الهی در بطن خود مدیریت لازم، برای اداره کشور را دارا است و قواعد کلی برای تطبیق بر جزییات در تمام اعصار را دربر دارد و مدیریت فقهی به معنی نفی مدیریت علمی نیست بلکه به معنی سنجش قواعد علوم با ارزشهای دینی و احکام الهی (فقه اکبر) میباشد زیرا فقه به معنای احکام فردی، فقه اصغر است و فقه به معنای اعم، فراتر از این و اعم از باورها، ارزش ها، مشروعیت و مناسک در تمام ابعاد فردی و اجتماعی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - نقش سازندهی خصیصهی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده در قرآن و روایات معصومین(ع)
زینب ملکی بابهویزی محمدرضا ابویی مهریزی اعظم اعتمادی فردنگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانوادههای متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکانپذیر نیست. در این میان حلم و برد چکیده کاملنگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانوادههای متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکانپذیر نیست. در این میان حلم و بردباری از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد؛ از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمیگردد. بهوسیلهی حلم و بردباری خانوادهها استحکام مییابند، نیازهای عاطفی تأمین میشود، افراد از انزوای اجتماعی و احساس تنهایی رها میگردند، زوجین به کمال رسیده و موجب بقا نسل میگردند. افراد تربیت شده در چنین خانوادههایی دارای آرامش و ثبات روانی هستند، در نتیجه انسانهایی مسئولیتپذیر بوده که در رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... جامعه سهیم میباشند. از این رو باید با عمل به دستورات قرآن کریم و بهکارگیری سیرهی ائمهی معصومین(علیهمالسلام) در جهت تخلّق به خصیصهی حلم در میان آحاد جامعه کوشید تا شاهد خانوادههای مستحکم و در نتیجه جامعهای معتدل، عزتمند و آرام باشیم؛ از این رو در مقالهی حاضر که به روش کتابخانهای و به شیوهی توصیفی- تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ضرورت تحکیم خانواده و ترسیم الگوی خانوادهی مستحکم از منظر این دین الهی، نقش خصیصهی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - ارزیابی ژئو شیمیائی سازند های سنگ منشاء در میدان نفتی کیلور کریم ،جنوب غرب ایران
هاشم صراف دختمیدان نفتی کیلور کریم در فاصله 40کیلو متری شمال خلیج فارس ودر مجاورت میادین نفتی سیاه مکان ،شور ،گلخاری وبی بی حکیمه واقع شده است .هدف از این مطالعه ،ارزیابی ژئوشیمیائی سازند های سنگ منشاءاحتمالی در این میدان می باشد .برای این منظور با استفاده از روش راک ایول ومدل سازی چکیده کاملمیدان نفتی کیلور کریم در فاصله 40کیلو متری شمال خلیج فارس ودر مجاورت میادین نفتی سیاه مکان ،شور ،گلخاری وبی بی حکیمه واقع شده است .هدف از این مطالعه ،ارزیابی ژئوشیمیائی سازند های سنگ منشاءاحتمالی در این میدان می باشد .برای این منظور با استفاده از روش راک ایول ومدل سازی تاریخچه تدفین سه چاه 2،1وA4 مورد ارزیابی قرار گرفت .کروژن موجود در سنگ منشاء های احتمالی این میدان بیشتر مخلوطی از نوع II وIII می باشد .مطالعات پترو گرافی آلی در این میدان نشان داد که در سازند های این میدان ماسرال های ویترینایت ،دتروویترینایت ،هومینایت وفوزینایت وجود دارد ؛همچنین در برخی از مقاطع از سازند پابده بیتومن های نابرجا مشاهده گردید .بر اساس اندازه گیری میزان انعکاس ویترینایت مشخص شد که سازندهای پابده وگورپی در چاه شماره 1 به پنجره نفتی وارد نشده ولی سازند کزدمی وارد پنجره نفتی گردیده است .در چاه شماره 2 ،سازند پابده در ابتدای پنجره نفتی وسازند گورپی وارد پنجره نفتی شده است .در چاه شماره A 4 میزان در صد انعکاس ویترینایت مبین ورود سازند کژدمی به پنجره نفتی می باشد . بازسازی تاریخچه تدفین ومدل سازی حرارتی در این میدان توسط نرم افزار مدل سازی PBM ID به انجام رسید. بر اساس نتایج مدل سازی در این میدان ،مشخص شد که سازند کژدمی در هر سه چاه وارد پنجره نفت زائی گردیده است .در حالی که سازند پابده در چاه های 1وA4 وارد پنجره نفت زائی نشده ولی در چاه شماره 2 بخش میانی این سازند وارد پنجره نفت زائی شده است .بطور کلی می توان گفت به دلیل رسوب بیشتر سازند آغا جاری در بخش جنوبی این میدان ، از سمت شمال به جنوب پنجره نفت زائی در عمق کمتری قرار می گیرد وبلوغ افزایش می یابد . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - ظرفیتهای معماری متناسب با مفهوم کیفیت زندگی انسان در قرآن
رضا سامهمقاله حاضر پیرامون موضوعی بینرشتهای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزههای قرآن کریم است. از نظر این مقاله، مهمترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیتهای خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت میکند؛ ازآنجاییکه کیفیت زندگی ا چکیده کاملمقاله حاضر پیرامون موضوعی بینرشتهای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزههای قرآن کریم است. از نظر این مقاله، مهمترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیتهای خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت میکند؛ ازآنجاییکه کیفیت زندگی انسان، ابعاد مختلف معنایی خود را از نظام معرفتی معماران نسبت به مفهوم انسان و زندگی شایسته او اخذ مینماید، طرح نسبت «معماری» و «کیفیت زندگی انسان» در یک پژوهش، بدون توجه به نظام معرفتی افراد در دریافت از این دو مفهوم ممکن نیست. بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظامهای معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزههای قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرحریزی شده است و «حیات طیّبه»، مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار میرود؛ بنابراین این پرسش که آموزههای قرآنکریم بهمثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهمترین مسائل پژوهش قلمداد میگردند. در این راستا هدف این بوده است تا با طرح امکان پژوهش بینرشتهای، مسائل معماری به همراه تحلیل مواضع نظری قرآن کریم نسبت به موضوع انسان و زندگی وی انجام پذیرد؛ لذا موضوع «انسانشناسی» بهمثابه معرفت پایه در دانش معماری معرفی شده که به شناخت زندگی انسان مبتنی بر آن منجر میشود و سرانجام ابعاد «کیفیت زندگی انسان» به عنوان دغدغه محوری رشته معماری مورد بازشناسی قرار گرفتهاند. سرفصل عمده مطالعات بدین شرح بوده است: ابتدا ماهیت و هویت و منزلت انسان از منظر شریف قرآن مورد بررسی واقع شده است. سپس با تأمل بر ابعاد مختلف زندگی انسان در هستی، مراتب حیات آدمی متناظر با مراتب وجودی او معرفی و نهایتاً در تناظر با ظرفیتهای معماری، بر درک صحیح نسبت ابعاد کیفی معماری در آیینه کیفیت زندگی انسان مؤثر و راهگشا بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - آسیبشناسی مطالعات بینرشتهای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور
حمیدرضا ایمانی فرهدف از این تحقیق بررسی «آسیبشناسی مطالعات بینرشتهای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور» است. در این پژوهش از روش تحقیق کتابخانهای و روش تحلیلی استفاده شده است. در حال حاضر تحقیقات در زمینه مطالعات بینرشتهای قرآن کریم به شکل تراکمی و متسلسل پیش نمیرود و محققان، چکیده کاملهدف از این تحقیق بررسی «آسیبشناسی مطالعات بینرشتهای قرآن کریم در فضای فناوری اطلاعات محور» است. در این پژوهش از روش تحقیق کتابخانهای و روش تحلیلی استفاده شده است. در حال حاضر تحقیقات در زمینه مطالعات بینرشتهای قرآن کریم به شکل تراکمی و متسلسل پیش نمیرود و محققان، کمتر میتوانند از آثار پژوهشی و کتابهای مرتبط استفاده نمایند. پایگاههای اطلاعرسانی موجود نیز در زمینه ارائه این گروه از تحقیقات، بهصورت تخصصی و فراگیر وارد نشدهاند. تحقیقات در کلیه علوم بهصورت تجمعی و افزایشی است اما به دلیل عدم ارتباط محققین مطالعات بینرشتهای قرآن کریم با یکدیگر، بیشتر تحقیقات در این زمینه بهصورت پراکنده و غیر مرتبط با یکدیگر رشد مینماید. راه حل این مشکل در ایجاد بانک جامع اطلاعرسانی در فضای مجازی در زمینه مطالعات بینرشتهای قرآن کریم است که اولاً؛ بهطور تخصصی در زمینه مطالعات بینرشتهای قرآن کریم فعالیت نماید. ثانیاً؛ به جمعآوری مقالات مرتبط در همایشها، مجلات و روزنامهها بپردازد. ثالثاً؛ دارای کتابخانه دیجیتال و مجله الکترونیکی همراه با ارتباط گسترده با مخاطبانش باشد و طرحی نیز برای جمعآوری تحقیقات مطالعات بینرشتهای قرآن کریم در کشورهای غیر از ایران داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - بازنمایی ماهیت زیبایی شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث
ایمان سعیدیزیبایی یکی از مفاهیم بنیادینی است که پیوسته ذهن بشر را به خود مشغول ساخته است. دانش زیبایی شناسی نیز جهت ادراک درست زیبایی شکل گرفته است. منشا این دانش به زیبایی طلبی انسان باز می گردد و آنچه که انسان از تغییر نگرش نسبت به این شاخه دریافت کرده است تنوع در خلق سبک های هن چکیده کاملزیبایی یکی از مفاهیم بنیادینی است که پیوسته ذهن بشر را به خود مشغول ساخته است. دانش زیبایی شناسی نیز جهت ادراک درست زیبایی شکل گرفته است. منشا این دانش به زیبایی طلبی انسان باز می گردد و آنچه که انسان از تغییر نگرش نسبت به این شاخه دریافت کرده است تنوع در خلق سبک های هنری، دیدگاه های فلسفی، الگوهای هندسی و سایر سلیقه های بشری است. در این بین قرآن کریم و روایات معصومین (ع)، به عنوان مهمترین منابع اسلامی، چارچوب ادراکی کاملی از ماهیت زیبایی شناسی را ارائه داده است. همین چارچوب منجر به خلق آثار برجسته و ماندگاری در هنر اسلامی شده است. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر بررسی چارچوب زیبایی شناسی از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین (ع) است. از این رو تلاش شده است تا ابتدا ماهیت زیبایی از دیدگاه قرآن بازنمایی شده و براین مبنا چارچوبی کلی هرچند اولیه برای ادراک زیبایی تنظیم کرد. برای دستیابی به این مهم از تحلیل محتوا بهره گرفته شده است تا چارچوب مورد نظر ارایه شود. نتایج تحقیق نشان داد؛ الگوی زیبایی شناسی قرآن از ماهیتی سلسله مراتبی برخوردار است که از زیبایی های عینی آغاز به زیبایی های عینی-ذهنی و در نهایت به زیبایی ذهنی دست می یابد. اوج تعالی زیبایی در شناخت ذات باری تعالی است که زیبای مطلق است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - (بررسی روش و راهبردهای تحقیق در مطالعات میانرشتهای قرآن کریم (نمونه موردی: ارتباط معماری با قرآن کریم
هانیه اخوتیکی از اساسیترین مباحث مطالعات میانرشتهای دریافت روششناسی تحقیق و راهبردهای نحوه تطبیق دو رشته با یکدیگر است؛ این مسئله هنگامی اهمیت بیشتری پیدا میکند که درباره تطبیق یک رشته با مفاهیم قرآن کریم باشد. اخیراً بسیاری از معماران، علاقه مند به تحقیق و شناخت جایگاه معما چکیده کاملیکی از اساسیترین مباحث مطالعات میانرشتهای دریافت روششناسی تحقیق و راهبردهای نحوه تطبیق دو رشته با یکدیگر است؛ این مسئله هنگامی اهمیت بیشتری پیدا میکند که درباره تطبیق یک رشته با مفاهیم قرآن کریم باشد. اخیراً بسیاری از معماران، علاقه مند به تحقیق و شناخت جایگاه معماری و کلیدواژههای آن در قرآن کریم میباشند و لذا در اینجاست که آشنایی با روشهای تحقیق در این زمینه اجتنابناپذیر است. این مقاله با رویکرد بررسی روش و راهبردهای تحقیق در مطالعات بین رشته معماری و قرآن کریم شکل گرفته و برای این کار علاوه بر بررسی مطالعات سایر پژوهشگران در این زمینه به تحقیقاتی که به طور ویژه به معماری و قرآن کریم پرداختهاند و ارزیابی روششناسی آنها، توجه شده است؛ نتایج پژوهش نشان میدهد چنانچه در رشته معماری پژوهشی بینرشتهای با قرآن کریم انجام شود، روش تحقیق آن از نوع کیفی و توصیفی- تحلیلی است، به شکلی که متغیر قرآن ثابت است و دستکاری نمیشود و تنها محقق در آن به توصیف و تفسیر آیات میپردازد و کلیدواژههای موردنظر تحقیق را در آیات قرآن مییابد و جایگاه آنها را در قرآن مشخص و بر اساس ویژگیهای مشخصشده به نقش قرآنی کلیدواژهها را پی میبرد. به منظور سهولت و دقت کار، محقق از راهبردهای آیه محور و سیاق محور در پژوهش استفاده می کند که متناسب با موضوع، کلیدواژههای متناظر در قرآن انتخاب میشود و سپس تعدادی از آیات قرآن که در آنها کلیدواژههای محقق و مشتقات آن ذکر شده انتخاب و در آنها تدبر میگردد؛ در ضمن راهبردهای مذکور محدودیتها و مشکلاتی را در بردارند که در این مقاله به آن پرداخته میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - نگرشی روانشناختی، اگزیستانسیالیستی و قرآنی به مقوله «همرنگی با جماعت»
حبیب کارکُن بیرقبا توجه به رشد مطالعات میانرشتهای در عصر حاضر و با عنایت به اینکه قرآن کریم کتابی است ذو وجوه که با گسترش علوم مختلف، وجوه تازهای از آن برای بشر مکشوف میگردد، مطالعات میانرشتهای در حوزه قرآن کریم اهمیت روزافزونی مییابد. «همرنگی با جماعت» پدیدهای روانشناختی است ک چکیده کاملبا توجه به رشد مطالعات میانرشتهای در عصر حاضر و با عنایت به اینکه قرآن کریم کتابی است ذو وجوه که با گسترش علوم مختلف، وجوه تازهای از آن برای بشر مکشوف میگردد، مطالعات میانرشتهای در حوزه قرآن کریم اهمیت روزافزونی مییابد. «همرنگی با جماعت» پدیدهای روانشناختی است که روانشناسان اجتماعی آن را مورد آزمایش و بحث و بررسی قرار داده، علل و عوامل روانی مختلفی برای آن یافتهاند. فیلسوفان اگزیستانسیالیست نیز با بررسی پدیده مذکور، نسبت به عواقب آن هشدار دادهاند. مسئله مزبور در قرآن کریم نیز مورد توجّه عمیق قرار گرفته و پیامدهای مثبت و منفی آن با صراحت تمام تبیین شده است. در این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی به نگارش درآمده، پدیده همرنگی از سه دیدگاه مذکور مورد تبیین و بررسی قرار گرفته است. یافتههای این تحقیق اجمالاً حاکی از آن است که همرنگی، واقعیتی روانی است که انسان به دلیل زندگی در اجتماع، از آن ناگزیر است. اگر این همرنگی از روی تأمّل و تدبّر صورت گیرد، امری پسندیده؛ و در غیر این صورت مذموم خواهد بود که از منظر فلسفی، فردیت انسان و از دیدگاه قرآن کریم سعادت دنیوی و اخروی وی را با چالش مواجه میسازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - جهاد؛ مقوله ای فرهنگی اعتقادی در چارچوب سبک زندگی اسلامی
محمد جانیپورمقوله «جهاد » به دلیل حساسیت و آثار گسترد ه ای که بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی و همچنین نظم نوین جهانی داشته، موضوع تحلیلهای بسیاری قرار گرفته که در نتیجه آن، دیدگا ههای مختلفی تولید و عرضه شده است. برخی آن را به مثابه اقدامی نظامی و همسان با قتال دانس چکیده کاملمقوله «جهاد » به دلیل حساسیت و آثار گسترد ه ای که بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی و همچنین نظم نوین جهانی داشته، موضوع تحلیلهای بسیاری قرار گرفته که در نتیجه آن، دیدگا ههای مختلفی تولید و عرضه شده است. برخی آن را به مثابه اقدامی نظامی و همسان با قتال دانسته و برخی دیگر با رویکردی حداقلی، تنها جنبه های تدافعی جهاد را مدنظر قرار داد ه اند. بررسی آیات قرآن کریم و گونه شناسی انواع مختلف جهاد در دین مبین اسلام نشان می دهد که این مفهوم همواره به مثابه راهبردی عام، مطلق و نرم افزاری در راستای تأسیس، تثبیت و تداوم سبک زندگی اسلامی مطرح شده و در این راستا مصادیق متعددی پیدا کرده است. شناسایی گونه های مختلف جهاد در قرآن کریم و راهبردهای مطرح شده ذیل آنها، مؤید این است که هدف خداوند متعال از تبیین این مفهوم، ایجاد تغییر در ماهیت انسان و به تبع آن، تغییر در جها نبینی و ایدئولوژی او به منظور تثبیت حضور افراد و جوامع اسلامی در مسیر هدایت و توحید و در نهایت ترسیم سبک زندگی توحیدی مبتنی بر اصل جهاد بوده است . در این مقاله ابتدا مبانی مفهومی تحقیق تعریف شده و پس از شناسایی گونه های مختلف جهاد در قرآن کریم و تبیین راهبردهای هر کدام، الگوی مطرح جهت نیل به سبک زندگی اسلامی طراحی و ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - جهاد؛ مقوله ای فرهنگی اعتقادی در چارچوب سبک زندگی اسلامی
محمد جانیپورمقوله «جهاد » به دلیل حساسیت و آثار گسترد ه ای که بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی و همچنین نظم نوین جهانی داشته، موضوع تحلیلهای بسیاری قرار گرفته که در نتیجه آن، دیدگا ههای مختلفی تولید و عرضه شده است. برخی آن را به مثابه اقدامی نظامی و همسان با قتال دانس چکیده کاملمقوله «جهاد » به دلیل حساسیت و آثار گسترد ه ای که بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی و همچنین نظم نوین جهانی داشته، موضوع تحلیلهای بسیاری قرار گرفته که در نتیجه آن، دیدگا ههای مختلفی تولید و عرضه شده است. برخی آن را به مثابه اقدامی نظامی و همسان با قتال دانسته و برخی دیگر با رویکردی حداقلی، تنها جنبه های تدافعی جهاد را مدنظر قرار داد ه اند. بررسی آیات قرآن کریم و گونه شناسی انواع مختلف جهاد در دین مبین اسلام نشان می دهد که این مفهوم همواره به مثابه راهبردی عام، مطلق و نرم افزاری در راستای تأسیس، تثبیت و تداوم سبک زندگی اسلامی مطرح شده و در این راستا مصادیق متعددی پیدا کرده است. شناسایی گونه های مختلف جهاد در قرآن کریم و راهبردهای مطرح شده ذیل آنها، مؤید این است که هدف خداوند متعال از تبیین این مفهوم، ایجاد تغییر در ماهیت انسان و به تبع آن، تغییر در جها نبینی و ایدئولوژی او به منظور تثبیت حضور افراد و جوامع اسلامی در مسیر هدایت و توحید و در نهایت ترسیم سبک زندگی توحیدی مبتنی بر اصل جهاد بوده است . در این مقاله ابتدا مبانی مفهومی تحقیق تعریف شده و پس از شناسایی گونه های مختلف جهاد در قرآن کریم و تبیین راهبردهای هر کدام، الگوی مطرح جهت نیل به سبک زندگی اسلامی طراحی و ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - کانون کنترل انسان در قرآن با تاکید بر مفهوم جبر و اختیار
مریم عمیدی مظاهریسلامت انسان در تمام حیطه ها به شدت متاثر از سبک زندگی اوست. و از طرفی سبک زندگی و اعمال و رفتار از فرآیندهای ذهني، رواني و سبك انديشه انسان نشأت می گيرد و کانون کنترل شخصیت انسان كيي از مواردی است که تأثير مهمي بر شیوه تفکر و رفتار افراد مي گذارد. شواهد پژوهشی نشان مي د چکیده کاملسلامت انسان در تمام حیطه ها به شدت متاثر از سبک زندگی اوست. و از طرفی سبک زندگی و اعمال و رفتار از فرآیندهای ذهني، رواني و سبك انديشه انسان نشأت می گيرد و کانون کنترل شخصیت انسان كيي از مواردی است که تأثير مهمي بر شیوه تفکر و رفتار افراد مي گذارد. شواهد پژوهشی نشان مي دهد بسياري از مسائل و مشكلات انسا نها ناشي از اعتقاد به احاطة كنترل بیرونی بر افراد است لیکن تاثیر مثبت کنترل درونی بر افراد به چه میزان است؟ و آیا کنترل بیرونی نقش مثبتی در این زمینه ندارد؟ بررسی مفاهیم قرآنی و به خصوص مفاهیم مرتبط با جبر و اختیار نشان می دهد که گفتمان قرآنی بر نفی اختیار محض و تاثیر محدودی از جبر بیرونی بر افراد است لذا نگرش به کانون کنترل از زاویه دید قرآن کریم، طریقی میان کنترل درونی و بیرونی را نشان می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - قصه؛ الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم
محمدجواد مهدوي نژادتاریخ یکی از دانش های بشری ا ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن کریم، به طور خاص از جمله متونی هستند که چکیده کاملتاریخ یکی از دانش های بشری ا ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن کریم، به طور خاص از جمله متونی هستند که مفادی تاریخی را به همراه دارند. از سویی دیگر متون دینی نظیر قرآن، در پی انسان سازی و بیان آمده اند و بیهو دگی و زیاده گویی در آن ها راه ندارد. قرآن کتاب زندگانی و الگوی مسلمانان است و همه علوم در آن نهفته است و برداشتن پرده های ابهام از هر چیزی در لوای آن میسر است. این مقاله با بازخوانی دقیق تر سوره مبارکه یوسف )ع(، به عنوان سوره ای تاریخی از قرآن، در تلاش است تا به ویژگی های الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم دست یابد. مقاله ی پیش رو، ابتدا با تبیین نسبت میان روایت داستانی قرآن و روایت تاریخی مرسوم، نگاه مخاطب را به قابلیت الگویابی روایت تاریخی از میان الگوی روایت داستانی قرآن معطوف میدارد. سپس با تحلیل روایت داستانی سوره ی یوسف)ع( به مثاب هی الگویی برای روایت تاریخی، و دسته بندی نتایج به دست آمده، به توصیه هایی مناسب به رهگیری برای رسیدن به روایت مطلوب تاریخی دست می یابد. روشن گری، دارای پیام انسان ساز بودن، توجه به بندگی خدا به عنوان نخ تسبیح روایت تاریخی، توجه به غیب و قدرت الهی، درنظرگرفتن نقش شیطان در تاریخ، پرداختن به شخصیت های تاریخی و ارائه ی الگوها، گذشتن از حواشی روایی، ارجاع مدام به سنن الهی، و روایت منزل به منزل با جانب داری حق با محوریت نقاط عطف روایت بر اساس سیر توحیدی تاریخ از جمله ویژگی های روایات تاریخی قرآن کریم هستند که در این مقاله مورد توجه قرار دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - قرآن کریم و مهندسی اجتماعی
سلیمان خاکبانشعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» مهمترین و استراتژیک ترین شعار دهه های پایانی هزاره دوم بود و همچنان مهمترین و اصلیترین راهبرد هزاره سوم است. و هر روز که از عمر این شعار میگذرد اهمیت و حساسیت و نقش آفرینی آن در صحنه نظام بین الملل بیش از پیش هویدا میشود زیرا ای چکیده کاملشعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» مهمترین و استراتژیک ترین شعار دهه های پایانی هزاره دوم بود و همچنان مهمترین و اصلیترین راهبرد هزاره سوم است. و هر روز که از عمر این شعار میگذرد اهمیت و حساسیت و نقش آفرینی آن در صحنه نظام بین الملل بیش از پیش هویدا میشود زیرا این شعار مدعی است که نه الگوی مدنی شرق (مارکسیسم) قادر به پاسخگویی همه جانبه، متوازن و هماهنگ به هندسه نیازهای صادق انسان، جامعه و تاریخ است و نه الگوی مدنی غرب (لیبرالیسم) و تنها مکتبی که میتواند پاسخگوی هندسه نیازهای صادق انسان، جامعه و تاریخ به صورت همه جانبه، متوازن و هماهنگ باشد، دین مبین اسلام است و بس. اما جمهوری اسلامی در درون خود برای تحقق این شعار استراتژیک و حیاتی ـ که هم با سرنوشت ایران و هم سرنوشت جهان اسلام و هم سرنوشت بشریت سرخورده از ایسمهای گوناگون گره خورده ـ با چالشهای گوناگون مواجه است یکی از آن چالشها عدم آشنایی تخصصی و ریز تخصصی دست اندارکاران نظام با میان رشته ای ترین و استراتژیک ترین دانش زمان، یعنی مهندسی اجتماعی است. مثل مادر تحقق شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» مثل کسی است که، ضمن داشتن مواد و مصالح و سایر امکانات لازم، میخواهد بر ویرانه یک ساختمان کهنه و فرسوده (نظام 2500 ساله ستم شاهی) آسمانخراشی بنا کند که چند سر و گردن از برج های موجود در شرق و غرب بلندتر باشد؛ اما به خاطر عدم آشنایی با آخرین و پیشرفته ترین اصول دانش ساختمان سازی (که یک دانش میان رشتهای مرکب از معماری، سازده، تاسیسات و ... است) قادر به اسفتده درست از مواد و مصالح و سایر امکانات و فرصتهای موجود نیست. در این مقاله بر ضرورت اشنایی با میان رشته ای ترین دانش زمان، یعنی مهندسی اجتماعی، به عنوان یک ابزار استراتژیک، و استفاده از آن در کنار آموزه های نورانی و بلند قرآن کریم، به عنوان حیاتی ترین و راهبردی ترین مواد و مصالح طراحی و تأسیس یک جامعه مدنی جامع که باید پاسخگوی هندسه نیازهای صادق انسان، جامعه و تاریخ باشد، تأکید شده است. امید آنکه با در خدمت قران قرار دادن این دانش بتوان گامی در راستای غلبه بر چالشهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که میتواند الگویی برای حل مشکلات بشری و کاستن از آلام ایاشن باشد برداشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - قرآن کریم و کثرت گرایی دینی
ابوذر نوروزیجان هیک (1922 م) نماینده برجسته فرضیه کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست و پیروی از همه ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد. فضای دینی، فکری و اجتماعی نقش چشمگیری در شکل گیری این فرضیه داشتهاند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی د چکیده کاملجان هیک (1922 م) نماینده برجسته فرضیه کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست و پیروی از همه ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد. فضای دینی، فکری و اجتماعی نقش چشمگیری در شکل گیری این فرضیه داشتهاند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد است پس از بیان و بررسی دیدگاه هیک در مورد ادیان دیگر، چشم انداز قرآن کریم را درباره ماهیت پدیده وحی و مساله سایر ادیان ترسیم کند. از نگاه این پژوهش کثرت گرایی دینی دارای زمینه های مخصوص به خود و مبانی آن محل مناقشه است. از منظر قران کریم وحی تشریعی نوع خاصی از معرفت است که به صورت علم حضوری مقرون به حفظ وصیانت الهی برای انسان های خاص و با شرایط ویژه حاصل میشود و رمز و راز آن برای دیگران پنهان است اما علائم و شواهد لازم برای اثبات آن وجود دارد از دیدگاه قران کریم کثریت گرایی دینی مردود و رویکرد قران کریم به مساله سایر ادیان ناظر به جنبه های گوناگون است از جنبه حقانیت، سایر ادیان منسوخ و آمیزه ای از حق و باطلاند و تنه اسلام حق مطلق است از جهت نجات کسانی که آگاهانه از اسلام پیروی نکنند عذاب خواهند شد و مسلمانان نسبت به پیروان سایر ادیان توحیدی و کفار غیر معارض با مدارا، احترام و سعه صدر رفتار خواهند کرد و رعایت حقوق آنها را وظیفه خود میدانند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - روش شناسی تحقیق موضوعی در قرآن کریم: طراحی الگویی کاربردی برای پژوهش های میان رشتهای
سعید مسعودی پور مهدی سپهرییکی از خلأهای موجود در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی را می توان فقدان روش های تحقیق کاربردی دانست که از مبانی صحیحی برخوردار باشند. با توجه به این که یکی از منابع مهم نقل پژوهی در حوزه مطالعات میان رشته ای، قرآن کریم می باشد لذا لازم است، روش پژوهش برای تحقیقات موضوعی د چکیده کاملیکی از خلأهای موجود در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی را می توان فقدان روش های تحقیق کاربردی دانست که از مبانی صحیحی برخوردار باشند. با توجه به این که یکی از منابع مهم نقل پژوهی در حوزه مطالعات میان رشته ای، قرآن کریم می باشد لذا لازم است، روش پژوهش برای تحقیقات موضوعی در قرآن تبیین شود. بر این اساس در نوشتار حاضر تلاش شد تا روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم بر مبنای تفسیر قرآن به قرآن که به عنوان بهترین شیوه تفسیر قرآن کریم شناخته می شود برای این نیاز ارائه شود. در ابتدا به تبیین مبانی روش تحقیق پرداخته شد و بحث های مبنایی در خصوص تعریف دین، نسبت میان عقل و نقل به عنوان اجزای دین، نسبت میان کتاب و سنت به عنوان اجزای نقل، دامنه نقل، رابطه میان مسایل علوم انسانی اسلامی و علوم انسانی متعارف و... ارائه شد. یکی از غفلت-هایی که در حوزه نقل پژوهی وجود دارد عدم برقراری تناسب میان دامنه معارف نقلی و مسایل مورد پژوهش است. این امر باعث می شود تا موضوعی که خارج از دامنه نقل قرار دارد بی جهت بر آن عرضه شود. در نهایت با بیان برخی از این نکات مهم در مواجهه با نقل، الگویی کاربردی که از هشت گام تشکیل می شود برای پژوهش موضوعی در قرآن کریم ارائه گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - اثربخشی استماع آوای قرآن کریم در بهبود افسردگی زنان نابارور
محسن گل محمدیان ابراهیم نعیمی موسی چوپانیهدف: در عصر حاضر ناباروری یکی از استرس زاترین مشکلات زناشویی است که موجب آشفتگی های هیجانی و روانی در زوجین می شود که در این میان، آسیب پذیری زنان از پیامدهای منفی ناباروری بیش تر از مردان می باشد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی استماع قرآن کریم بر افسردگی زنان نابارور بوده ا چکیده کاملهدف: در عصر حاضر ناباروری یکی از استرس زاترین مشکلات زناشویی است که موجب آشفتگی های هیجانی و روانی در زوجین می شود که در این میان، آسیب پذیری زنان از پیامدهای منفی ناباروری بیش تر از مردان می باشد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی استماع قرآن کریم بر افسردگی زنان نابارور بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس-آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمام زنان نابارور مراجعه کننده به درمانگاه ناباروری شهرستان شاهین دژ می باشد. این پژوهش بر روی 30 زن نابارورکه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند، انجام شد. سپس آزمودنی های انتخاب شده به طور کاملاً تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند که هر گروه تشکیل شده شامل 15 نفر بودند. در مورد گروه آزمایشی 15جلسه ی 45 دقیقه ای مداخله ی استماع آوای قرآن کریم اجرا گردید اما در مورد آزمودنی های گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه ی افسردگی بک ویراست دوم (BDI-II) بود. یافته های نتایج این پژوهش نشان داد که بین آزمودنی های گروه آزمایش و گروه کنترل پس از اجرای مداخله ی استماع آوای قرآن کریم تفاوت معنی داری وجود داشت (p</05). همچنین میزان افسردگی آزمودنی های گروه آزمایش نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل به طور معنی داری کاهش یافته بود. نتایج: استماع قرآن کریم باعث کاهش افسردگی زنان نابارور شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - موانع رویکرد تربیت اجتماعی در حوزه رفتار در بستر تحقق سلامت جامعه از منظر قرآن کریم
زهرا حاج کاظمی علیرضا کاوندیکی از مباحث مطرح در جامعه، آرمان ارزشمند تربیت است که از ارکان مهم آن می توان به تربیت اجتماعی اشاره نمود. (رفتار) در لغت، به معنای سیر، طرزحرکت و سلوک و در اصطلاح؛ به معنای مجموعه ای از اعمال و فعالیّت هایی است که موجود زنده انجام میدهد و متضمّن کارهای آشکار و پنهان چکیده کاملیکی از مباحث مطرح در جامعه، آرمان ارزشمند تربیت است که از ارکان مهم آن می توان به تربیت اجتماعی اشاره نمود. (رفتار) در لغت، به معنای سیر، طرزحرکت و سلوک و در اصطلاح؛ به معنای مجموعه ای از اعمال و فعالیّت هایی است که موجود زنده انجام میدهد و متضمّن کارهای آشکار و پنهان و اعمال و فعالیّت عقلی است. درسایۀ تحقق تربیت اجتماعی میتوان انتظار داشت، هر جامعه بتواند به ادامۀ حیات دنیوی و معنوی خویش بپردازد. در این مجال، چهار مانع اساسی که حذف آن موانع، از ملزومات ایجاد وگسترش تربیت اجتماعی در جامعه است، به روش توصیفی - تحلیلی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این موانع که در آموزه های قرآنی و روایات ناب حضرات معصومین (ع) مورد تاکید قرار گرفته، و تاکید بر لزوم حذف آنها شده ، عبارتند از: 1.ظلم کردن به حقوق دیگران 2. بیگانگان و تأمین منافع شخصی 3. خیانت 4. قضاوت نادرست. دراین مجال، این چهار مانع مهم را که راهکار حذف آنها، در تعالیم منبعث از قرآن و روایات معصومین(ع) آمده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - بررسي شاخصه هاي فرهنگ اسلامي جهت تامين سلامت فردي و اجتماعي از منظر قرآن كريم
اصغر طهماسبی بلداجی لیلا قنبریفرهنگ اسلامی مجموعه ای از باورها، ارزش ها، باید ها و نباید هایی است كه از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گيرد. اصول كلي و شاخصه هاي فرهنگ اسلامي عموما در آيات قرآن بيان شده است و جزئيات آن توسط معصومين(ع) تبيين گرديده است. فرهنگ اسلامي با محوريت اصل الهي بودن چکیده کاملفرهنگ اسلامی مجموعه ای از باورها، ارزش ها، باید ها و نباید هایی است كه از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه می گيرد. اصول كلي و شاخصه هاي فرهنگ اسلامي عموما در آيات قرآن بيان شده است و جزئيات آن توسط معصومين(ع) تبيين گرديده است. فرهنگ اسلامي با محوريت اصل الهي بودن مبتني بر بايد ها و نبايد هاي قرآنكريم و آموزه هاي معصومين(ع) به تمام جوانب زندگي سمت و سو مي دهد كه غايت آن تعالي فردي و اجتماعي جامعه است. از منظر قرآن كريم شاخصه هاي فردي فرهنگ اسلامي در رويكرد هاي عملي و رفتاري ضمن تقويت ايمان، به زندگي فردي و اجتماعي سمت و سو مي دهند به گونه اي كه ضمن تأمين سلامت معنوي در بعد فردي، سلامت اجتماعي را نيز تحث تاثير خود قرار مي دهند. شاخصه هاي اجتماعي فرهنگ اسلامي حلقه اتصال فرد و اجتماع مي باشند كه با نهادينه سازي شاخصه هاي فرهنگي قرآن، پويايي و آرامش اجتماعي جامعه فراهم مي شود. جستار پيش رو ضمن تبيين مفهوم فرهنگ اسلامي، با رويكردي توصيفي- تحليلي، شاخصه هاي آن را در ابعاد فردي و اجتماعي مورد بررسي قرار داده است؛ نتيجه این که: فرهنگ اسلامي با محوريت مبناي مهم الهي بودن، به تمام جوانب زندگي فردي و اجتماعي در تمامي حيطه ها سمت و سو مي دهد و با ارائه رويكرد ها و مولفه هاي خاص؛ كمال و سعادت فرد و جامعه را فراهم مي كند كه غايت اين امر سلامت فردي و اجتماعي است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - بررسی عوامل دستیابی به سلامت روان از منظر قرآنکریم
حسن خرقانی روح الله سعیدی فاضل مجید هاشمی فائزه عباسیقرآنکریم علاوه بر هدف اساسی خود که هدایت انسان ها به سوی سعادت است، مسائلی را که در جهت بهبود کیفیت زندگی دنیایی او ضروری است تبیین نموده است. بدون شک موضوع سلامت روان در افراد و اجتماعات بشری یکی از ضروری ترین دغدغه های انسان معاصر می باشد که در طول دوره های گوناگون، چکیده کاملقرآنکریم علاوه بر هدف اساسی خود که هدایت انسان ها به سوی سعادت است، مسائلی را که در جهت بهبود کیفیت زندگی دنیایی او ضروری است تبیین نموده است. بدون شک موضوع سلامت روان در افراد و اجتماعات بشری یکی از ضروری ترین دغدغه های انسان معاصر می باشد که در طول دوره های گوناگون، نظریه پردازان پیرامون آن بحث های فراوانی را مطرح کرده اند. ناکارآمدی این نظریه ها به دلیل عدم شناخت کافی از انسان، می تواند عاملی در جهت آسیب ها و تهدیدات اجتماعی به دلیل عدم وجود سلامت روانی باشد. قرآنکریم در خصوص اين موضوع به لحاظ مبنايي و محتوايي از غناي والايي برخوردار است و نقش بسزايي در کاهش و از بين بردن فشارهاي رواني دارد. راهکارها و سفارش هایی که توسط دین اسلام صورت گرفته است زمينه ساز تقويت روحي و رواني افراد در اجتماع است. قرآن کریم از بٌعد انسان شناسی، راه حل هایی بنیادین را در موضوع تأمین سلامت روانی مطرح نموده است. این پژوهش با روش کتابخانه ای، عوامل مؤثر و مخرب سلامت روان در قرآن کریم و با محوری سوره بقره را بررسی کرده است و در نهایت عوامل بیان شده را برای دست یابی به سلامت روان جامع و کامل ارزیابی نموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - مبانی معرفتشناختی مطالعات میانرشتهای قرآن کریم و روانشناسی
زیبا فروزشطرح مطالعات میانرشتهای قرآن کریم و روانشناسی زمینۀ نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی میشود. بهخصوص که آموزههای قرآنی بر اساس رویکرد انسانشناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روانشناسی دارد. هدف این مقاله که با روش چکیده کاملطرح مطالعات میانرشتهای قرآن کریم و روانشناسی زمینۀ نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی میشود. بهخصوص که آموزههای قرآنی بر اساس رویکرد انسانشناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روانشناسی دارد. هدف این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی است، ارائه مبانی معرفتشناختی و ویژگیهای مطالعات میانرشتهای قرآن کریم و روانشناسی است. یافتههای تحقیق نشان میدهدکه مطالعات میانرشتهای قرآن کریم علاوه بر حواس پنجگانه و عقل، بر وحی و قلب تکیه داشته درحالیکه روانشناسی متعارف با یک روش اثبات گرایانه فقط بر حس و تجربه تأکید دارد. همچنین نتایج بهدست آمده نشان داد که مهمترین ویژگیهای مطالعات میانرشتهای قرآنی نسبت به روانشناسی متعارف، جامعیت، توجه به مبداء و معاد، اتقان و خطاناپذیری، و دارا بودن ساختار جامع و تناسب میان تکوین و تشریع است. نوآوری این پژوهش، انجام مطالعه میانرشتهای قرآن کریم و روانشناسی بر اساس مبانی معرفتشناختی اسلامی است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
34 - سازوکار (فرایند و روششناسی) پژوهش میانرشتهای قرآن کریم
احمد آکوچکیان رضوانه دستجانیپرسش از روششناسی رویکرد پژوهش میانرشتهای، پرسشی معطوف به مسئله پیشرفت است که در منظری سیستمنگر و سازوکار، سطوح مبانی پارادایمی، نظریهای، مدلوارۀ مفهومی، عملیاتی و سطح گفتمانی را دربردارد و در متن منظومۀ جامع ادراکات معطوف به رشدـ توسعه، در سند مرجع الگ چکیده کاملپرسش از روششناسی رویکرد پژوهش میانرشتهای، پرسشی معطوف به مسئله پیشرفت است که در منظری سیستمنگر و سازوکار، سطوح مبانی پارادایمی، نظریهای، مدلوارۀ مفهومی، عملیاتی و سطح گفتمانی را دربردارد و در متن منظومۀ جامع ادراکات معطوف به رشدـ توسعه، در سند مرجع الگوی راهبری تحول در دو ضلع راهبردی نقشۀ جامع علم و علمی، با میانداری اصل ولایت تفقه در دین قابل جریان است. در میانآمدن انتظار رشدـ توسعه از دین و به تعبیری برآمدن مسأله پیشرفت همهجانبه، اقتضای روششناسی مطالعات بینرشتهای و چند رشتهایِ مبتنی بر فرارشتهای پیشرفتشناخت را دارد که به ناگزیر، سه سطح مسألهشناسی، دینشناسی و آیندهنگاریِ راهبردی را نیازمند است تا با این رهگذر بتوان از روششناسی تفقه در دین و ولایتمندی آن در عرصه مدیریت فرهنگ و تحول سخن گفت.گذار از رویکرد جزءنگر حوزههای دانشی و رشتهای به رویکرد بینرشتهای به ویژه در مطالعات قرآنی، واسط یا مفصل پارادایمی خویش را نیافته است؛ این مفصل پارادایمی اندیشه و دانش پیشرفت است. از جمله علتهای ناتوانی ورود این دانشورزی به عرصه کارآمدی، عدم اهتمام به این حوزه واسط و مفصلی است. مقالۀ پیشرو مستند به رویکرد مرجع قرآنی (اصل هدایت به رشد)، به مدد روششناسی پیشرفتنگر، بازخورند استنتاجی تا استنباطی و تحقیقوتوسعهای و روششناسیهای پشتیبانی چون روششناسی سیستمی در ضمن ماتریس و الگوریتمی فرایندی، برآن است تا با پیافکنی اندیشۀ قرآنشناخت پیشرفت (بنیان معرفتشناخت مکتب تفسیری بایستۀ قرآنی) منظری از روششناسی پژوهش آیندهنگار راهبردی پیشرفت قرآنی را به همراه بهسامانآوری سه نظام ترتیبی، تنزیلی و موضوعی آیندهنگار تفسیر به دست دهد؛ بر این مدار، ظرفیت این مکتب تفسیری در سامانبخشی سند الگوی پایۀ پیشرفت اسلامی پیشرو میآید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
35 - تحلیل علم¬سنجی تولیدات علمی در حوزه قرآن کریم
علی شرفی عصمت مومنی رحمان ابراهیمیهدف: هدف این پژوهش مطالعه علم سنجی تولیدات علمی در حوزه قرآن کریم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 356 تولید علمی نمایهشده در پایگاه استنادی کلریویت آنالیتیک از سال 1985-2018 است. ابزار گردآوری اطلاعا چکیده کاملهدف: هدف این پژوهش مطالعه علم سنجی تولیدات علمی در حوزه قرآن کریم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 356 تولید علمی نمایهشده در پایگاه استنادی کلریویت آنالیتیک از سال 1985-2018 است. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات نرمافزارهای وُس ویوور، هیسسایت و اکسل است. یافته ها: یافته ها نشان داد که روند انتشار مدارک علی رغم نوسانات زیاد در سال های مختلف صعودی بوده و بیشترین موضوع های آن ها در زمینه سیستم های اطلاعاتی و مذهب در حوزه قرآن کریم است. همچنین کشورهای عربستان، پاکستان، آمریکا، مالزی و ایران؛ دانشگاههای طیبه، مالایا، پادشاه عربستان، کبانگسان مالزی و دانشگاه آزاد اسلامی ایران؛ مجله های کنفرانس بین المللی دانشگاه طیبه و حقوق تطبیقی آمریکا؛ و الگیناهی، هارویتز و خان بیشترین انتشار و استناد را در میان کشورها، سازمان ها، مجله ها و نویسندگان داشته اند و کلیدواژههای قرآن و اسلام بیشترین همرخدادی را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان استنادهای محلی و همکاری های علمی در زمینه تولیدات علمی حوزه قرآن کریم بسیار کم است و شبکه هم خدادی کلیدواژه ها نیز پراکندگی بیشتری دارد. بنابراین سیاستگذاران علمی این حوزه باید زیرساخت ها و امکانات لازم برای انجام پژوهش های قرآنی و افزایش همکاری های علمی در سطح محلی و جهانی فراهم کنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
36 - مبانی حاکم بر ساختار قرآن کریم در نسبت با علوم انسانی قرآنبنیان از منظر آیتالله جوادی آملی
نورالدین زندیه رامین اژدری سید محمد هادی موسوی بیوکیشناخت قرآن، از اینحیث که در مسئلهی تولید علمانسانی قرآنبنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سهگانهی فاعلي، داخلي و نظام غايي قرآن قابل بررسی است. رابطهی بین «قرآن چکیده کاملشناخت قرآن، از اینحیث که در مسئلهی تولید علمانسانی قرآنبنیان مؤثر بوده، بسیار اهمیت دارد؛ چراکه نوع نگاه ما به قرآن، میزان و نوع انتظار ما از قرآن را مشخص خواهدنمود. شناخت قرآن بر اساس نظام سهگانهی فاعلي، داخلي و نظام غايي قرآن قابل بررسی است. رابطهی بین «قرآن کریم» و «علم انسانی» بر اساس نظام داخلی قرآن، بهصورت مجموعهای از مبانی حاکم بر «محتوای» قرآن و مجموعهای از مبانی حاکم بر «صورت»، اعم از «زبان» قرآن و «اسلوب» آن قابل ترسیم است. محتوای قرآن کریم متناسب با غایت آن است و برای ارائه این محتوا، زبانی را بهکار گرفته که بتواند چنین هدفی را برآورده کند و همچنین ساختار و سبک، بهگونهای تنظیمشده که قابلیت تحقق چنین کاری را داشته باشد؛ لذا باید نسبت بین این زبان و ساختار را در مواجهه با زبان و ساختارهای علوم انسانی استخراج کرد. در این تحقیق با روش توصیفیـ تحلیلی بر اساس نظرات آیتالله جوادی آملی بیان خواهند شد که قرآن كريم نهتنها در سبک بیانی خود متفاوت عمل کرده است و بهطورکلی شيوههاي رايج در كتب بشري را در پيش نگرفته است، بلکه در ساختار و اسلوب چینش و نظمدهی نیز تفاوتهای اساسی و جدیای با کتب بشری دارد که مسائل مربوط به سیاق و سباق، چگونگی بهکارگیری تمثیلات و ... از مصادیق این ساختار و سبک خاص قرآن کریم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
37 - نمایهی مجله پژوهشهای میانرشتهای قرآن کریم
مهدی گنجوریکی از مسائل پیچیده در حوزهی پژوهش شناخت و دسترسی به منابع مورد نیاز محققان در میان انبوه متون علمی است. امروزه نمایهها از ابزارهای مهم تسهیل برای پژوهشگران، سازمانها، دانشگاهها و ... هستند. هدف از نمایهسازی افزایش میزان دسترسی مراجعهکنندگان به مطالب موضوعی مورد ج چکیده کاملیکی از مسائل پیچیده در حوزهی پژوهش شناخت و دسترسی به منابع مورد نیاز محققان در میان انبوه متون علمی است. امروزه نمایهها از ابزارهای مهم تسهیل برای پژوهشگران، سازمانها، دانشگاهها و ... هستند. هدف از نمایهسازی افزایش میزان دسترسی مراجعهکنندگان به مطالب موضوعی مورد جستوجو است؛ براین اساس نشریات تلاش میکنند تا براساس معیارهایی پذیرفته و طبقهبندی شده اطلاعات پژوهشی خود را در اختیار مخاطبین قرار دهند. در همین راستا نشریه پژوهشهای میانرشتهای قرآن کریم با بیش از 10 سال سابقه در نشر آثار محققین اقدام به انتشار نمایه مقالات خود نموده است. این نمایه همزمان با بیستمین شماره این مجله در سه بخش موضوعی، کلیدواژگان و اسامی نویسندگان گردآوری شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
38 - معناشناسی مفهوم «احسان» در قرآن کریم با رویکرد ساختاری
حسین شجاعی محمد حسین اخوان طبسیاحسان یکی از مفاهیم محوری در حیطه اخلاق فردی و اجتماعی بوده و در قرآن کریم نیز مورد توجه است. احسان مفهومی است دارای تنوع معنایی و گستردگی در مصادیق و همین امر ضرورت مطالعهای معناشناختی برای تبیین ابعاد گوناگون کاربرد آن در قرآن کریم را نمایان میسازد. این پژوهش بر پای چکیده کاملاحسان یکی از مفاهیم محوری در حیطه اخلاق فردی و اجتماعی بوده و در قرآن کریم نیز مورد توجه است. احسان مفهومی است دارای تنوع معنایی و گستردگی در مصادیق و همین امر ضرورت مطالعهای معناشناختی برای تبیین ابعاد گوناگون کاربرد آن در قرآن کریم را نمایان میسازد. این پژوهش بر پایه روش معناشناسی ساختاری، همنشینان و جانشینان این مفهوم در قرآن را استخراج کرده و از این طریق، به یک دستهبندی از ابعاد گوناگون احسان در قرآن رسیده است. بر این اساس، در قرآن درباره مصادیق گوناگون احسان، پذیرندگان آن، شروط مقبولیت آن و آثار دنیوی، اخروی و الهی آن سخن به میان آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
39 - بازتاب تعاملات یهودیان با مسیحیان صدر اسلام در قرآن کریم بر اساس منابع تاریخی
فاطمه محمدی جواد سخا بشری دلریش نصراله پورمحمدی املشیدر این مقاله به بررسی و ارائه الگو از آن دسته از آیات قرآن کریم پرداخته میشود که به یهودیت و مسیحیت اشاره دارند. ایات قرانی در این مقاله از منظر کلامی و تفسیری موردبررسی قرار نمیگیرد، بلکه هدف صرفاً ارزیابی تاریخی- اجتماعی ایات قرانی است که به نظر میرسد بازتابی از روابط چکیده کاملدر این مقاله به بررسی و ارائه الگو از آن دسته از آیات قرآن کریم پرداخته میشود که به یهودیت و مسیحیت اشاره دارند. ایات قرانی در این مقاله از منظر کلامی و تفسیری موردبررسی قرار نمیگیرد، بلکه هدف صرفاً ارزیابی تاریخی- اجتماعی ایات قرانی است که به نظر میرسد بازتابی از روابط مسلمانان صدر اسلام با مسیحیان است. بر اساس فراوانی، هر آنچه آیات قرآنی مرتبط با مسیحیت و یهودیت بود، از قرآن استخراج شد و موردبررسی قرار گرفتند تا با مقایسه آنها، مشخص شود که این آیات بیشتر مرتبط با مسیحیت است یا یهودیت؟ بهمنظور بررسی این هدف، از روش پژوهش کتابخانهای و توصیفی- تحلیلی استفاده شد. یافتههای بهدستآمده در این مقاله، نشان میدهند که قرآن اصل خداشناسى یهودى را در آیات مختلف مورد تأیید قرار داده است و به نظر میرسد شخصیتهای مؤثر قوم یهود، در قرآن از عظمت بیشتری برخوردار هستند؛ اما قرآن، نقد بسیاری بر قوم یهود، اعتقادات و اعمال گذشتهشان و برخورد پیامبر (ص) و مسلمانان با یهود جزیرةالعرب دارد. بهاحتمالزیاد یهودیان معاصر که در زمان پیامبر در مدینه سکونت داشتند و نیز رفتارهایی که با پیامبر (ص) داشتند در ترسیم چهره یهودیت در آیات قرآن مؤثر بوده است. آیات بسیار زیادی در قرآن کریم نازلشده است و از طرف دیگر لحن قرآن نسبت به مسیحیت، لحنی بسیار آرام و به مسائلی اشاره دارد که همواره موردتوجه مسیحیت بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
40 - رسالت جهانی حوزه های علمیه با نگاهی به آیات قرآن کریم
محمد واحدی نژادقرآن به عنوان کتابی آسمانی و هدایت گر جوامع مختلف بشری، گزاره هایی را دربارۀ رسالت جهانی حوزه های علمیه در تبیین و تبلیغ دین، ارائه کرده است. بر پایۀ قرآن کریم که یکی از مهم ترین منابع معرفت شناسی است، می توان اصول تبلیغ جهانی اسلام را شناخت. اکنون پرسش این است که قرآن، چکیده کاملقرآن به عنوان کتابی آسمانی و هدایت گر جوامع مختلف بشری، گزاره هایی را دربارۀ رسالت جهانی حوزه های علمیه در تبیین و تبلیغ دین، ارائه کرده است. بر پایۀ قرآن کریم که یکی از مهم ترین منابع معرفت شناسی است، می توان اصول تبلیغ جهانی اسلام را شناخت. اکنون پرسش این است که قرآن، چه تصویری را برای ارائۀ اسلام به مردم جهان ترسیم کرده و گسترۀ مخاطبان آن چه کسانی هستند؟ این پژوهش درصدد گردآوری و ارائۀ آیات مرتبط با تبلیغ دینی بین المللی و لوازم آن به پژوهشگران است. بهرۀ این تحقیق، آسانی دست یابی پژوهشگران به آیات مرتبط با تبلیغ جهانی اسلام بوده و پاسخ گویی به پرسش هایی دربارۀ گسترۀ تبلیغ اسلام از دیگر فواید آن خواهد بود. این نگاشته که برای نخستین بار فهرستی از آیات را در موضوع پیش گفته استخراج کرده، با چینشی فهرستی در دو بخش ارائه می شود؛ بخش نخست با عنوان آیات ناظر به رسالت جهانی حوزه های علمیه در امر تبلیغ» و بخش دوم با عنوان آیات ناظر به بایسته های تبلیغ بین المللی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
41 - بررسی ادبی ـ کلامی نوع خبر مقدّر در جمله «لا اله الّا الله»
احمد جوادی فرجمله «لا اله الّا الله» در قرآن کریم بهصورتهای مختلفی بهکار رفته است. صاحبنظران، دیدگاههای متفاوتی در ترکیب ادبی این جمله ابراز داشته اند. چیستی خبر مقدّر در این ترکیب، منشأ تعدّد معنای آن در نگاه اندیشمندان شده است. مقاله حاضر پس از گردآوری برخی از نظرات در این زم چکیده کاملجمله «لا اله الّا الله» در قرآن کریم بهصورتهای مختلفی بهکار رفته است. صاحبنظران، دیدگاههای متفاوتی در ترکیب ادبی این جمله ابراز داشته اند. چیستی خبر مقدّر در این ترکیب، منشأ تعدّد معنای آن در نگاه اندیشمندان شده است. مقاله حاضر پس از گردآوری برخی از نظرات در این زمینه به تبیین قوّتها و ضعفهای هر یک از آنها پرداخته و سپس دیدگاه مختار را ارائه میکند. این نوشتار، بررسی ادبی ـ کلامی کلمه «لا اله الّا الله» را در شش بخش سامان داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
42 - بررسی تحلیلی حقوق نسل های آینده از منظر قرآن کریم
مصطفی کرمی پور عادل ساریخانییکی از مباحث عدالت بین نسلی، حقوق نسل های آینده است که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را دارد بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان ها و نسل ها است و برای ب چکیده کاملیکی از مباحث عدالت بین نسلی، حقوق نسل های آینده است که به موجب آن مواهب الهی که از نسل قبل به نسل فعلی به ارث رسیده است، به نسل آینده منتقل گردد و هر نسلی حق استفاده از مواهب الهی را دارد بدین معنا که طبیعت و منابع موجود درآن متعلق به همه انسان ها و نسل ها است و برای برطرف کردن نیازهای آنان آفریده شده است و هیچ دلیلی مبنی بر تعلق مواهب الهی بر نسل فعلی و برتری آنان به نسل های آینده وجود نداردآیات قرآن کریم مشتمل بر آموزه های مهمی در این زمینه است و خطابات عام قرآنی مبنی بر اینکه آنچه در آسمان و زمین است متعلق به همه انسان ها در هر نسلی می باشد و بدلیل اینکه آیات الهی به صورت قضایای حقیقی بیان شده، علاوه بر نسل کنونی(موجودین)، شامل نسل آینده(معدومین) نیز می شود و بر ضرورت حفاظت از حقوق نسل های آینده و مواهب الهی تاکید دارد و در کنار توجه به بعد معنوی، بشریت را به رعایت حقوق نسل های آینده تشویق نموده و اصول و ضوابطی را برای حفاظت از این امر مقرر نموده است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
43 - بررسی و نقد دیدگاه اولیور لیمن در باره تعارض وحی و فلسفه
علیرضا اسعدیمسئله رابطه وحی و فلسفه یکی از مشهورترین مباحث در تاریخ فکر بشر است. در تاریخ اندیشه اسلامی نیز این مبحث از آعاز مطرح شده است و حتی خاورشناسان و نویسندگان تاریخ فلسفه غرب نیز به مسئله تعارض عقل و وحی در اسلام اهتمام ورزیده اند. از جمله اولیور لیمن (1950م-) خاورشناس قرآن چکیده کاملمسئله رابطه وحی و فلسفه یکی از مشهورترین مباحث در تاریخ فکر بشر است. در تاریخ اندیشه اسلامی نیز این مبحث از آعاز مطرح شده است و حتی خاورشناسان و نویسندگان تاریخ فلسفه غرب نیز به مسئله تعارض عقل و وحی در اسلام اهتمام ورزیده اند. از جمله اولیور لیمن (1950م-) خاورشناس قرآن پژوه و مفسر غربی فلسفه اسلامی در برخی آثار خود رابطه قرآن و فلسفه را بررسی کرده است. او هر چند نسبت به تاثیر تعالیم قرآنی در فلسفه اسلامی دیدگاه معتدل تری نسبت به بسیاری از خاورشناسان دارد و نقش تعالیم قرآن کریم را در شکل گیری فلسفه اسلامی پذیرفته است اما در مسئله تعارض وحی قرآنی با فلسفه و راه حل فلاسفه اسلامی برای آن، اظهارات تامل برانگیزی را مطرح کرده است. این مقاله با روش توصیفی انتقادی دیدگاه او را در این زمینه بررسی و نقد می کند و ضمن تبیین دیدگاه وی نشان می دهد که اولا تعارض تنها بین فهم عقلی فلسفی و فهم قرآنی بشری واقع می شود و انگاره تعارض وحی و فلسفه در میان خاورشناسان ناشی از قیاس اسلام و قرآن با مسیحیت و کتاب مقدس است. ثانیا برخلاف گفته اولیور لیمن راه حل فلاسفه اسلامی و از جمله ابن رشد، مستلزم فرودست انگاری قرآن و وحی نیست و متهم ساختن فلاسفه مسلمان به اموری همچون انکار علم الهی به جزئیات و یا معاد جسمانی و پیروی از ارسطو در باب نفس، به دلیل برداشت نادرست از بیان آنها توسط مخالفان فلسفه در جهان اسلام و یا خاورشناسان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
44 - بررسی تطبیقی سعادت در نظرگاه قرآن و فلسفه: مطالعهای بر مفاهیم و رویکردها
احمدرضا شاه سنایی مجتبی جعفری محسن فهیمدر فرآیند درگیری میان نیروهای خیر و شر در وجود انسان، گاه تمایلات پست بر گرایشهای عالی و عقل و فطرت آدمی چیره می شود و انسان با گناه، تن به اسارت قوای نازله نفس می دهد. بر این اساس مسئله اساسی پژوهش حاضر پرسمان سعادت است. و در پی پاسخ این سوال هستیم که راه حل قرآن کری چکیده کاملدر فرآیند درگیری میان نیروهای خیر و شر در وجود انسان، گاه تمایلات پست بر گرایشهای عالی و عقل و فطرت آدمی چیره می شود و انسان با گناه، تن به اسارت قوای نازله نفس می دهد. بر این اساس مسئله اساسی پژوهش حاضر پرسمان سعادت است. و در پی پاسخ این سوال هستیم که راه حل قرآن کریم جهت رهایی از این ذلت و چگونگی دستیابی به سعادت چیست؟ لذا هدف این نوشتار معناشناسی سعادت در قرآن کریم است؛ اما از آنجا که رویکرد فلسفه نسبت به پرسمان سعادت نیز مورد توجه پژوهش پیش رو است؛ لذا هدف بعدی، معناشناسی و روش دستیابی به سعادت در دستگاه فلسفی با تمرکز بر آرای ملاصدرا است. یافته های پژوهش حاضر که براساس روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که دو واژه «فوز» و «فلاح» معادل های معنایی واژه سعادت در قرآن کریم است. سعادت از دیدگاه قرآن و فلسفه، در نوع خود حائز ارزش است، این پژوهش بر آن است که مفهوم و اصول دستیابی به سعادت از دیدگاه فلسفه را با سویهای تطبیقی موردبررسی قرار دهد و درواقع نسبت به نظرگاه فلسفی ارزشگذاری کند. در عرصه روش های نیل به سعادت، قرآن کریم دو دسته عوامل اعتقادی و عملی را مطرح نموده، این در حالی است که در دستگاه فلسفی عمدتاً به روش تزکیه نفس تأکید شده است این مقاله اهتمامی نوین در موضوع حاضر است چراکه پژوهش های سابق به جامعیت این نوشتار نمی باشند وهرکدام یکی از شاخصه ها را بررسی کرده اند.لازم به ذکر است این مقاله برگفته از رساله دکتری نگارنده می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
45 - بدعهدی توأم با ناسپاسی انسان نسبت به خداوند در قرآن کریم
عذرا اشراق جهرمی علیرضا مختاری صفدر شاکروفای به عهد، از شاخصه های مهم اخلاقی است و بربهبود کلیۀ امور جوامع انسانی تأثیرمیگذارد برخلاف پیمانشکنی که اساس سامان های خانوادگی، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی جوامع را درهم می ریزد. شکر گزاری نیزازجمله سجایای اخلاقی برجسته و شاخصۀ انسان تربیت یافته است. قرآن کریم و ا چکیده کاملوفای به عهد، از شاخصه های مهم اخلاقی است و بربهبود کلیۀ امور جوامع انسانی تأثیرمیگذارد برخلاف پیمانشکنی که اساس سامان های خانوادگی، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی جوامع را درهم می ریزد. شکر گزاری نیزازجمله سجایای اخلاقی برجسته و شاخصۀ انسان تربیت یافته است. قرآن کریم و احادیث معصومین با نگاهی ویژه به موضوع وفای به عهد و شکر پرداخته و مکرر هر دو را مورد سفارش قرار دادهاند. اما انسان تربیت نیافته، نهتنها در ارتباط با دیگر انسان-ها، بلکه دررابطه با خالق خویش نیز طریق بدعهدی و ناسپاسی را پیشمی گیرد. قرآن کریم با ذکر عملکرد اقوام و ملل پیشین، بدعهدی و ناسپاسی آن ها را مورد نکوهش قرار داده و عواقب سوء آنان را گوشزد نموده است، از جملۀ آن عواقب، نابودی دارایی ها، بیماری اخلاقی نفاق، سلب توفیقات معنوی، هلاکت دنیوی و دوزخی شدن را می توان نام برد و هر یک از این ها می تواند به تنهایی انگیزه ای کافی برای پرداختن به موضوع مقالۀ حاضر باشد. حاصل فرایند بررسی عوامل، موارد وعواقب بدعهدی و ناسپاسی، دستیابی به این نتیجه است که از منظر قرآن کریم راه پیشگیری از این دو مؤلفۀ ناپسند اخلاقی، تکیه بر دو محور اصلی همۀ فضایل اخلاقی یعنی نماز و صبر همراه با عمل صالح است. با استفاده از تفاسیرعلمای تفسیر و کتب اخلاقی دانشمندان علم اخلاق، یاد مدام خداوند،غافل نبودن از مرگ، خوف از عقوبت اعمال و تزکیۀ نفس را می توان در راستای این دو راهکار قرارداد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
46 - مؤلفههای حلم و بردباری از نگاه قرآن کریم و روایات معصومین(علیهماسلام)
زینب ملکی بابهویزی محمدرضا ابویی مهریزی اعظم اعتمادی فرداز منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمیگردد. حلم؛ یکی از برترین خصلتهای اخلاقی است که در زندگی اجتماعی و در تعامل با دیگران محقق میشود و در آیات متعددی از قرآن کریم و روایات مخ چکیده کاملاز منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمیگردد. حلم؛ یکی از برترین خصلتهای اخلاقی است که در زندگی اجتماعی و در تعامل با دیگران محقق میشود و در آیات متعددی از قرآن کریم و روایات مختلف صادره از ائمهی معصومین(علیهمالسلام) مورد توجه قرار گرفته است. این فضیلت از صفات خداوند متعال و برخی از پیامبران شمرده شده است. در اهمیت حلم همین بس که انسان برای رسیدن به سعادت، راهی جز تزکیه و تهذیب نفس که همان کسب مکارم و فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است، ندارد و حلم یکی از مؤلفههای مهم و مؤثر در این زمینه به شمار میرود؛ از این رو باید با تکیه و عمل به دستورات قرآن کریم و بهکارگیری سیرهی گفتاری، رفتاری و عملی ائمهی معصومین(علیهمالسلام) در جهت تخلّق به حلم و اصلاح خود و همهی افراد حاضر در عرصهی اجتماع کوشید تا شاهد جامعهای معتدل، عزتمند و آرام باشیم. در مقالهی حاضر که به روش کتابخانهای و به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ماهیت حلم، ایمان، عقل، کظم غیظ، صبر، تواضع، وقار، علم، سکوت و عفو و گذشت بهعنوان مهمترین مؤلفههای این فضیلت اخلاقی از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
47 - نقد دیدگاه اليور لیمن درباره تعارض وحی و فلسفه
علیرضا اسعدیمسئلة رابطة وحی و فلسفه یا نزاع عقل و دین از مشهورترین مباحث چالشبرانگیز در تاریخ اندیشة اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون در میان دانشمندان بزرگ اسلامی، اعم از شیعه و اهل سنت مطرح بوده و بتبع آن به حوزة مطالعات اسلامی خاورشناسان نیز راه یافته است. اليور لیمن (1950م) خ چکیده کاملمسئلة رابطة وحی و فلسفه یا نزاع عقل و دین از مشهورترین مباحث چالشبرانگیز در تاریخ اندیشة اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون در میان دانشمندان بزرگ اسلامی، اعم از شیعه و اهل سنت مطرح بوده و بتبع آن به حوزة مطالعات اسلامی خاورشناسان نیز راه یافته است. اليور لیمن (1950م) خاورشناس، قرآن پژوه و مفسر غربی فلسفة اسلامی در برخی آثار خود رابطة قرآن و فلسفه را بررسی کرده است. او با اتخاذ موضعی معتدلتر نسبت به بسیاری از خاورشناسان، ضمن اذعان به سازگاری وحی و فلسفه با یکدیگر، نقش تعالیم قرآنکریم را در شکلگیری فلسفة اسلامی پذیرفته است اما در تحليل اصل تاریخی تعارض و ارزیابی راهحل فلاسفة اسلامی، نکاتي تأملبرانگیز مطرح کرده است. این مقاله با روش توصیفی ـ انتقادی، به تبیین و نقد دیدگاه او پرداخته و نشان میدهد: که اولاً، تعارض تنها بین فهم عقلی فلسفی و فهم قرآنی بشری واقع میشود و انگارة تعارض وحی و فلسفه در میان بسیاری از خاورشناسان ناشی از قیاس اسلام و قرآن با مسیحیت و کتاب مقدس است. ثانیاً، برخلاف گفتة اليور لیمن راهحل فلاسفة اسلامی و ازجمله ابنرشد، مستلزم فرودست انگاری قرآن و وحی نیست و متهم ساختن فلاسفة مسلمان به اموری همچون انکار علم الهی به جزئیات و یا معاد جسمانی و پیروی از ارسطو در باب نفس، بدلیل برداشت نادرست از بیان آنها توسط مخالفان فلسفه در جهان اسلام یا خاورشناسان است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
48 - نقد آراء ابنعربی دربارۀ مفهوم تجلی بر مبنای قرآن و روایات شیعه
فرشته سمیعی امیر توحیدی محمد کاظم رضازاده جودی«تجلی» اصطلاح و مفهومی پر کاربرد در سنت اسلامی است که تفسیر آن تأثیری بسزا در مبانی اخلاقی، معرفتی و باورهای دینی دارد. سابقۀ کاربرد اصطلاح به قرآن کریم و برخی احادیث بازمیگردد و سپس، اندیشمندان مسلمان، تفسیرهایی متعدد از آن ارائه کردهاند. این اصطلاح پیش از ابنعربی، ب چکیده کامل«تجلی» اصطلاح و مفهومی پر کاربرد در سنت اسلامی است که تفسیر آن تأثیری بسزا در مبانی اخلاقی، معرفتی و باورهای دینی دارد. سابقۀ کاربرد اصطلاح به قرآن کریم و برخی احادیث بازمیگردد و سپس، اندیشمندان مسلمان، تفسیرهایی متعدد از آن ارائه کردهاند. این اصطلاح پیش از ابنعربی، بیش از هر چیز، مفهومی سلوکی بود که چگونگی تقرب وجودیـمعرفتی سالک به حضرت حق، از طریق کنار رفتن حجابها و آشکار شدن افعال و صفات و ذات حقتعالی، را توضیح میداد، اما دیدگاههای ابنعربی درباب تجلی، با دیگران متفاوت بوده و تعابیر او در اینباره خاص خود اوست. پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفیـتحلیلی، به بررسی مفهوم تجلی در آراء ابنعربی و مقایسۀ آن با آیات و روایات اسلامی میپردازد تا اشتراکات و افتراقات ایندو دیدگاه روشن گردد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که آراء ابنعربی در مباحثی مهم همچون تعریف تجلی، مثلیت، ذات یا عدم محض، قضاوت مطلق دربارۀ ذات خداوند، حدود محدود، تصورات انسان از خداوند، تجلی خداوند در روز قیامت و تجلی انکار، تفاوتها و تعارضهایی برجسته با آیات و روایات اسلامی در مورد مفهوم «تجلی»، دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
49 - تبیین و نقد پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تأکید بر اندیشه ویندایر بر اساس معنویتگرایی قرآن کریم
علیرضا محمودنیا سیاوش مظفری سوسن کشاورز رمضان برخورداریمقاله حاضر مطالعهای توصیفی است که با هدف تبیین و نقد پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تاکید بر اندیشه وین دایر بر اساس معنویتگرایی قرآن کریم انجام شده است. در این پژوهش از روش قیاس علمی (اسمتنتاجی) و تطبیق یا همسنجی لنزی و از نقد تطبیقی مبتنی بردیدگاه کری واک ا چکیده کاملمقاله حاضر مطالعهای توصیفی است که با هدف تبیین و نقد پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تاکید بر اندیشه وین دایر بر اساس معنویتگرایی قرآن کریم انجام شده است. در این پژوهش از روش قیاس علمی (اسمتنتاجی) و تطبیق یا همسنجی لنزی و از نقد تطبیقی مبتنی بردیدگاه کری واک استفاده شده است. محقق در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشهاست که چه نقدی بر پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی از دیدگاه و اندیشه وین دایر بر اساس معنویتگرایی قرآنکریم وارد است؟ پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تأکید بر اندیشۀ وین دایر چیست؟ با نظر به معنویتگرایی قرآنی، چه انتقاداتی بر پیامدهای تربیتی عرفانهای اومانیستی با تاکید بر اندیشه وین دایر وارد است؟ نتایج بیانگر آن است که عرفانهای اومانیستی با تأمل به جهان یک سویه و یک بعدی که انسان را در مرکز توجهات قرار میدهند، از دستآوردهای مهم اومانیستها به شمار میرود. که البته آموزههای اسلامی نیز به کاربست آن در زندگی مسلمانان سفارش نموده است؛ از سویی دیگر در دوران معاصر، درمان معنوی از گرایشهایی شد که در قلمرو بهداشت و سلامت روان، توجه بر انگیز شد. اندیشمندانی چون وین دایر با داشتن نگرش مثبت به زندگی و استفاده از جنبهای روحانی بشر، به مقولۀ معنویت اهمیت دو چندان بخشیدند؛ اما از آنجا که دیدگاه «معنویت منهای دین» بر آنان سلطه داشته، در تفسیر معنویت و نتیجه بخش بودن عملی آن به برداشتهای نادرستی اشاره کردهاند. معنویت آنگاه اثر بخش و پایدار خواهد بود که از خواستگاه راستین و حقیقی خودگرفته شده باشد؛ هم از منظر تجربی و هم قران کریم در تعالیم خویش تاکید و تصریح نموده است که نمیتوان نقش مذهب و معنویتِ برخاسته از آن را در بهداشت و بهباشی روحی انسانهای نادیده انگاشت. از آنجا که سرشت الهی آدمی الهی بوده و روحی خدایی دارد، روانشناسی معنوی در صورتی موفق خواهد بود که به چارچوبهای لازم در تقویت روحیه انسان که همانا مقوله اخلاق دین محورانه است توجه داشته باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
50 - باب اشتغال از دیدگاه نحو معناگرا در کتاب معانی النحو با تطبیق بر آیات قرآن کریم
علی تحویلیانبحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد میکند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوبهای دیگر مانند تقدیم مفعولبه، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می چکیده کاملبحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد میکند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوبهای دیگر مانند تقدیم مفعولبه، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می¬کند. در کتب نحوی بحثهای فراوانی پیرامون بررسی احکام لفظی باب اشتغال مطرح شده امّا غرض استعمالی این باب کمتر مورد توجّه قرار گرفته¬ است. به همین دلیل در این نگاشته تلاش شده تا با تکیه بر کتاب «معانی النحو» اثر فاضل سامرّایی به شناخت معنای باب اشتغال و تطبیق آن بر آیات قرآن کریم پرداخته شود. ساختار باب اشتغال، از جهت خبردادن از اسم پیشین، شبیه مبتدا و خبر است ولی وجود تفاوت اعرابی و اسلوب خاص، سبب شده است که نوعی اِخبار ثانوی و فرعی در آن صورت پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
51 - تبیین میدان معناشناسی واژه عفت در قرآن و روایات از منظر محور همنشینی و جانشینی
اعظم موذنی سید حسین رکن الدینیاز مهمترین روشهای شناخت معنای واژهای در زبان، استفاده از مفاهیم همنشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط همنشینی و جانشینی، میتواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژهاى است که بر گونهای از بازدارندگی و چکیده کاملاز مهمترین روشهای شناخت معنای واژهای در زبان، استفاده از مفاهیم همنشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط همنشینی و جانشینی، میتواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژهاى است که بر گونهای از بازدارندگی و خویشتنداری در انجام فعل حرام و زشت یا گدایی و درخواست بیمورد دلالت دارد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای با تأکید بر حوزه معناشناختی به بررسی واژه عفت درآیات و روایات پرداخته و با عنایت به روابط مفهومی عفت با دیگر مفاهیم همنشین و جانشین، گستره معنایی این واژه و مفاهیم نو و کارآمد و چرایی همنشینی و جانشینی این واژگان را بهجای عفت بیان کرده که برای تعیین حدودوثغور این واژه و جلوگیری از سوءبرداشتهای شخصی ضروری است. بر اساس یافتههای این پژوهش تعدادی از مفاهیم همچون هتک، حرص، شهوترانی و گدایی مفاهیم متقابل عفت هستند و قناعت، نشانه اسلام و تشیع، غیرت، عقل و بهترین عبادت، مفاهیم غیرمتقابل و همنشین عفت هستند که ارتباط معنایی وثیقی با عفت دارند و واژههای کف، امتناع، صبر و حفظ و آیات یا جملاتی در قرآن کریم جانشین واژه عفت هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
52 - جستاری در شبهه شناسی عصمت پیامبراسلام(ص) و نقد آن
عبدالوحید وفائی فرشته دارابیبحث عصمت پیامبر(ص) ریشه در آیات قرآن دارد و از همان ابتدای بعثت مخالفین و معاندین در پی مخدوش کردن ساحت مقدس رسول(ص) بودند؛ به همین جهت ذیل آیات شریفه شبهاتی را مطرح میکردند تا بوسیله آیات قرآن کریم بحث عدم عصمت رسول را مستندسازی کنند تا در نتیجه ریشه الهی و دینی برای چکیده کاملبحث عصمت پیامبر(ص) ریشه در آیات قرآن دارد و از همان ابتدای بعثت مخالفین و معاندین در پی مخدوش کردن ساحت مقدس رسول(ص) بودند؛ به همین جهت ذیل آیات شریفه شبهاتی را مطرح میکردند تا بوسیله آیات قرآن کریم بحث عدم عصمت رسول را مستندسازی کنند تا در نتیجه ریشه الهی و دینی برای صحت و اثبات مسئله خویش بیابند. در کنار این مسئله برداشت ناصحیح و تفسیرهای به رأی ذیل برخی آیات سبب اختلاف و مناقشه میان علمای مسلمان در این زمینه شده است. به همین جهت پژوهش حاضر با روش کتابخانهای شبهات عصمت پیامبر(ص) حول آیات قرآن کریم از منابع مختلف استخراج کرده و سپس با روش تحلیل محتوا به دستهبندی این شبهات به مصادیق عام و خاص پرداخته است. شبهات عام عبارتند از گناهان گذشته، آینده و طلب استغفار ایشان و در مصادیق خاص به موضوعاتی درباره دریافت و ابلاغ وحی همچون افسانه غرانیق، و حوزه عمل به وحی به اجرای احکام، مسائل خانوادگی، اخلاقی و مسائل احکام سیاسی تقسیم کرده و بر اساس آیات، روایات و نظرات مفسران و اندیشمندان به نقد و بررسی این شبهات پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
53 - درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی
صالح نبی حمدامین عزیز جوانپور هروی حسین نوروزی تیمورلوییپژوهش حاضر با هدف بررسی درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی به نگارش درآمده است. پژوهش به¬لحاظ ماهیت کیفی و به¬لحاظ روش، توصیفی¬ـ¬تحلیلی می¬باشد که به¬صورت کتابخانه¬ای (اسنادی) گردآوری شده است. یافته¬ها حاکی از آنست که زینت آسمان بهره¬های زیادی مانند هدایت در چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف بررسی درجات زینت آسمان بین قرآن کریم و علم اخترشناسی به نگارش درآمده است. پژوهش به¬لحاظ ماهیت کیفی و به¬لحاظ روش، توصیفی¬ـ¬تحلیلی می¬باشد که به¬صورت کتابخانه¬ای (اسنادی) گردآوری شده است. یافته¬ها حاکی از آنست که زینت آسمان بهره¬های زیادی مانند هدایت در زمین و دریا، تعیین جهات ویژه و ماهیانه¬های خورشیدی و فصلهای سال دارد. تنوع رنگ ستارگان نشان¬دهنده تفاوت درجه طلوع و غروب آنهاست و رنگ زینت آسمان با استفاده از سیارات، ستارگان و منزلگاهها و قوانین آن، درجه نزدیکی و دوری از زمین را مشخص می¬کند؛ نزدیکترین به زمین، کمترین درجه ظاهر شدن را دارد و هرچه کمتر درجه ظاهر شود، نشانه نزدیک بودن به زمین است و بالعکس. همچنین، اندازه ستاره¬ها در درجه ظاهر شدن آن تاثیر دارد و ستاره-های بزرگتر زودتر ظاهر می¬شوند. علاوه بر این، موقعیت ماه، نور آن را مشخص می¬کند و هرچه ماه از زمین دورتر شود، نور آن افزایش می¬یابد و بالعکس. می¬توان گفت، قرآن کریم اسبقیت خود را پیش از حقایق علمی ثابت (مفاهیم علمی و اخترشناسی) درباره زینت آسمان و تطابق زمانی آنها با معیارهای فیزیکی معاصر، تایید کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
54 - سرشت انسانی و فطرت الهی و تمایز زن و مرد در فرهنگ قرآنی
عصمت عبدالهی فاطمه خلیلی طیبه عارف نیااز موضوعات اساسی و مهم در مورد زن ومرد، این است که آیا زن و مرد حقیقت و فطرت واحدی دارند و آثاری مشابه دارند یا این که هر یک انسانیت یا فطرتی متفاوت و متمایز دارند؟هدف ازاین تحقیق شناخت دیدگاه های قرآن کریم در زمینه وجه تمایز زن و مرد و نمایاندن آن به پیروان قرآن می باش چکیده کاملاز موضوعات اساسی و مهم در مورد زن ومرد، این است که آیا زن و مرد حقیقت و فطرت واحدی دارند و آثاری مشابه دارند یا این که هر یک انسانیت یا فطرتی متفاوت و متمایز دارند؟هدف ازاین تحقیق شناخت دیدگاه های قرآن کریم در زمینه وجه تمایز زن و مرد و نمایاندن آن به پیروان قرآن می باشد، از نظر قرآن جنسیت مهم نیست، بلکه ملاک درنزد خداوند تقوا است. زن و مرد اگر چه از نظر جنسیت متفاوتند ولی از نظر انسانیت برابر هستند. وجه تمایز حقوقی بین زن و مرد راباید در تفاوت های وجودی میان زن و مرد جست و جو کرد. اسلام بر اساس تفاوت های فراوانی میان زن و مرد ازلحاظ جسمی، روانی، احساسی و بر پایه فطرت انسانی، حقوق خویش را وضع نموده است.حال در این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی به بررسی وجه تمایز زن و مرد از نظرانسانیت و فطرت از دیدگاه قرآن کریم می پردازیم.و نتیجه می گیریم که زن و مرد در سرشت و سیرت انسانی اشتراک دارند؛ یعنی به گونه ای نیست که یکی به علت مرد بودن، برترو بالاتر و دیگری به دلیل زن بودن، پست تر و فروترباشد، هر دو در این مورد با هم برابراند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
55 - رهیافتی به مؤلفه های هویت دینی زن مسلمان با تاکید برسیره فاطمی (س)
لیلا وطنخواه محمدمهدی علیمردی حسین عبدالمحمدی مهراب صادق نیااز مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه چکیده کاملاز مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه¬ي الگوي عينی، ميسور است. مقاله¬ي حاضر در راستاي رسيدن به اين هدف، «هويت دینی زن مسلمان» را از منظر قرآن كريم و با روش توصیفی و تحلیلی، بررسی کرده است. در این راستا، چند مؤلفه¬ی اساسی برای شناخت و تحلیل هویت زن مسلمان مورد توجه قرار گرفته است. مؤلفه¬ی اول، شناخت هویت زن در «جاهلیت اولی» و مؤلفه¬ی دوم، شناخت هویت زن و دوری از آن در جاهلیت «پسا اولی» است که ممکن است در هر عصری وجود داشته باشد و امروزه از آن، به «جاهلیت مدرن» تعبیر می-شود. مؤلفه¬ی سوم، شناخت هویت زن در «اسلام» براساس مبانی نظری اسلام و مؤلفه¬ی چهارم، تعیین مصداقِ شاخص «زن کامل مسلمان»، برای الگوگیری است. براین اساس، مهم¬ترین یافته¬های که این پژوهش به آنها دست¬یازیده است، عبارتند از: «شکل¬گیری هویت زن در جاهلیت اولی براساس فقدان حقوق انسانی و نگاه ابزاری»، «شگل-گیری هویتزن در جاهلیت مدرن براساس کالاشدگی در قالب نظریه¬های علمی»، و «تشخص و هویتیابی زن مسلمان برپایه¬یکرامت، حقوق و ارزش¬هایانسانی، و حفظ حریمشخصیو شخصیتی». پرونده مقاله