تحلیل علم¬سنجی تولیدات علمی در حوزه قرآن کریم
محورهای موضوعی : قرآن و علم
علی شرفی
1
(دانشگاه تهران)
عصمت مومنی
2
(دانشگاه علامه)
رحمان ابراهیمی
3
(دانشگاه خوارزمی)
کلید واژه: قرآن کریم, علم سنجی, تولیدات علمی, استناد ,
چکیده مقاله :
هدف: هدف این پژوهش مطالعه علم سنجی تولیدات علمی در حوزه قرآن کریم است. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 356 تولید علمی نمایهشده در پایگاه استنادی کلریویت آنالیتیک از سال 1985-2018 است. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات نرمافزارهای وُس ویوور، هیسسایت و اکسل است. یافته ها: یافته ها نشان داد که روند انتشار مدارک علی رغم نوسانات زیاد در سال های مختلف صعودی بوده و بیشترین موضوع های آن ها در زمینه سیستم های اطلاعاتی و مذهب در حوزه قرآن کریم است. همچنین کشورهای عربستان، پاکستان، آمریکا، مالزی و ایران؛ دانشگاههای طیبه، مالایا، پادشاه عربستان، کبانگسان مالزی و دانشگاه آزاد اسلامی ایران؛ مجله های کنفرانس بین المللی دانشگاه طیبه و حقوق تطبیقی آمریکا؛ و الگیناهی، هارویتز و خان بیشترین انتشار و استناد را در میان کشورها، سازمان ها، مجله ها و نویسندگان داشته اند و کلیدواژههای قرآن و اسلام بیشترین همرخدادی را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان استنادهای محلی و همکاری های علمی در زمینه تولیدات علمی حوزه قرآن کریم بسیار کم است و شبکه هم خدادی کلیدواژه ها نیز پراکندگی بیشتری دارد. بنابراین سیاستگذاران علمی این حوزه باید زیرساخت ها و امکانات لازم برای انجام پژوهش های قرآنی و افزایش همکاری های علمی در سطح محلی و جهانی فراهم کنند.
Purpose: Purpose of this research is scientometric study of the scientific products in the field of Holy Quran. Methodology: This research is applied that done by scientometric method. The statistical population includes 356 scientific outputs in the Clarivate Analytics during 1985-2018. Data gathering tools are check list and information analysis tools are HisCite, VOSviewer, and Excel software’s. Findings: Findings showed that publishing trends of documents despite the high volatility have been increased in different years and most subjects of them related to information systems and religion. Also countries of Saudi Arabia, Pakistan, United States, Malaysia and Iran; universities of Taibah, Malaya, King Saud University, Kebangsaan Malaysia and Islamic Azad University of Iran; journals of Taibah university international conference on advances in information technology for the Holy Quran and the American Journal of comparative law; and Alginahi, Horowitz and Khan had the most publication and citations and keywords of the Quran and Islam had the most co-occurrence of keywords. Conclusion: Results showed that rate of local citations and scientific collaborations are much lower and the keyword networks are also more dispersed. Therefore, policy-makers of this field should provide the necessary facilities for conducting Quranic research and increase scientific cooperation at the local and global level.
اصنافی، امیررضا. (1393) در پژوهشی به ميزان مقالات توليدي با عنوان «شعيه»؛ در پايگاه وب¬آف¬ساينس طي سال-هاي 1974 – 2014. ره¬آورد نو، 47، 58-61.#
اکبری، مرتضی. (1390). درآمدی بر آموزش در اسلام و ایران. ایلام: جوهر حیات.#
اکبری، مرتضی و رضائی، فریدون. (1394). واکاوی شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری. الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی. 3(5)، 85-108.#
بخاری، ابوعبدالله محمدبن اسماعیل بن ابراهیم، (1981). صحیح بخاری، جلد 1، ترکیه: انتشارات معاصر استانبول.#
حرّانی، شیخ ابومحمّد. (1387). تحف العقول عن آل الرّسول، ترجمه صادق حسن¬زاده، چاپ دهم، قم: انتشارات آل علی.#
خاصه، علی اکبر. (1391). بررسي و تحليل پژوهش¬هاي قرآني در عرصه بين¬المللي ISI. قرآن و علم، 6(10)، 145-166.#
خامنه¬ای، سیدعلی. (1383). بیانات در دیدار جمعی از مهندسان ( ۰۵/۱۲/۱۳۸۳).#
خامنه¬ای، سیدعلی. (1389). منشور فرهنگی انقلاب اسلامی. تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.#
دیدگاه، فرشته و بینش، مژگان (1389). پيشگامان علمي جهان اسلام در حوزه علوم و فناوري نانو. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 26(2)، 393-409.#
دیمه کارگراب، محسن و کاظمی، ابوالفضل. (1397). استنادهاي كلامي امامرضا (عليهالسلام) به آيات قصص در حوزه امامت. فرهنگ رضوی، 6(24)، 157-184.#
رستمی¬زاده بهرامی، خدیجه. (1386). اهمیت قرآن کریم. بشارت، 62.#
شابدین، علی¬رضا. (1376). چیستی و ماهیت علم در قرآن و روایات و آموزه¬های اسلامی. فصلنامه حبل¬المتین. 128-144.#
علوانی، طه جابر. (1377). اصلاح تفکر اسلامی. ترجمه محمود شمس. تهران: نشر قطره.#
علوانی، طه جابر. (1380). بحران فکری معاصر: شناخت و راهکارها. ترجمه عثمان ایزدپناه. سنندج: ایزدپناه.#
علوی¬مهر، حسین و عبداللهی، طاهره. (1397). معنا شناسي ايزوتسو در قرآن. قرآن¬شناسی خاورشناسان(قرآن و مستشرقان)، 13(24)، 61-75.#
غفاری هشجین، زاهد و ناصرخاکی، حسن. (1395). زمینه¬ها و بایسته¬های تحقق تمدن نوین اسلامی از منظر تمدنگرایان. علوم سیاسی، 19(75)، 123-150.#
فیض‌کاشانی، محمدبن‌شاه مرتضی. (1361). ارزش دانش و دانشمند در اسلام. ترجمه اسدالله ناصح. تهران: نهضت زنان مسلمان.#
قاضی¬زاده، حمید، سهیلی، فرامرز و خاصه، علی اکبر. (1397). ترسیم ساختار دانش در پژوهش¬های علوم قرآن و حدیث ایران با استفاده از تحلیل هم¬واژگانی. پژوهشنامه علم¬سنجی، 4(8)، 101-122.#
قرآن کریم. (1380). ترجمه مهدی الهی قمشه¬ای. تهران: انتشارات پیراسته.#
کرامت¬فر، عبدالصمد، نوروزی چاکلی، عبدالرضا و اسپراین، فرشته. (1394). كميت يا كيفيت؟: ارزيابي تطبيقي توليد علم ايران، تركيه و مالزي طي سال¬هاي 2013-1996. کاسپین، 2(1)، 33-38.#
نوری، رسول و زارع¬فراشبندی، فیروزه. (1391). بررسی عملكرد پژوهشگران مسلمان در نشر مقالات موجود مرتبط با قرآن كريم در حوزه پزشكي در پايگاه اطلاعاتي اسكوپوس. قرآن و طب، 4(1)، 127-131. #
