پژوهشی تازه در جلوه‌های تأثیرپذیری از آیات قرآنی در مقامات حمیدی
محورهای موضوعی :احمد خواجه ایم 1 , ریحانه صادقی 2
1 - دانشگاه حکیم سبزواری
2 - علوم انسانی گروه زبان و ادبیات فارسی
کلید واژه: قرآن کریم, مقامات حمیدی, قاضی حمیدالدین, تأثیر آیات و مضامین, اسلوب و ساختار.,
چکیده مقاله :
مقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گسترده‌ی خود در زمینه‌های گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابی‌نژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معتبرترین نسخ مورد استناد و در دسترس محقّقان و اساتید و دانشگاهیان است. در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا با واکاوی متن مقامات با روش توصیفی و تحلیلی به بیان بازتاب مختلف آیات و مضامین قرآن کریم -که در هیچ مأخذی بدان اشاره نشده‌است- پرداخته‌شود. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر اشراف مصنف بر آیات در به‌کارگیری مستقیم آیات و نیز بهره‌گیری از مضامین و محتوای آیات، ترکیب چند آیه برای انتقال پیام خود و حتی استفاده از اسلوب ساختاری قرآن کریم است.
HAMIDI MGHAMAT is one of the valuable books of technical prose in Persian literature that Judge Hamid al-Din (d. 559) has devoted his extensive knowledge to various fields. This text was adorned by the late professor and researcher of Dr. Anabzinejad correcting and adding suspensions to the ornament and is now one of the most authoritative manuscripts cited and available to scholars, professors and academics. The present study attempts to analyze the text of the authorities in a descriptive and analytical way to express different reflections of verses and themes of the Holy Quran which have not been mentioned in any source. The results of the study show that the verses of the verse are based on the verses in the direct application of the verses as well as the use of the content and content of the verses, the combination of several verses to convey their message and even the use of the structural style of the Holy Quran
1. ...................... (1379). قرآن مجید. ترجمه¬ی محمّد مهدی فولادوند، چاپ اوّل، قم، دارالقرآن الکریم.
2. ابراهیمی، مختار؛ یاری، علی (1393). «نقدی بر تصحیح انزابی‌نژاد بر مقامات حمیدی». متن¬شناسی ادب فارسی. سال 50، دوره جدید، سال 6، ش4، پیاپی 24، صص 84-69.
3. ابن بسام، ابوالحسن علی بن بسام الشنترینی. (1981) . الذخیره فی محاسن اهل الجزیره. المحقق: احسان عباس، تونس: الدار العربیه للکتاب
. 4. بلخی، حمیدالدین. (1365). گزیده‌ی مقامات حمیدی. به کوشش رضا انزابی‌نژاد، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
5. ---------------. (1372). مقامات حمیدی. به تصحیح رضا انزابی نژاد، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
6. ---------------. (1395). مقامات حمیدی. به تصحیح رضا انزابی نژاد، چاپ پنجم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
7. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل . (بی¬تا) . الاعجاز و الایجاز. القاهره، مکتبه القرآن.
8. حسینی، سید مرتضی؛ گنجعلی، عباس. ( 1392). «مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی (بخش اول) ». فصلنامه متن‌پژوهی ادبی، ش56، صص. 159-174.
9. حسینی، سیدمرتضی. (1397) . «مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی(بخش دوم)» . ادب عربی، سال دهم، شماره‌ی دوم، صص. 313-332.
10. خطیبی، حسین (1390)، فنّ نثر در ادب فارسی، چاپ چهارم، زوّار، تهران.
11. خفاجی، شهاب‌الدین احمد بن محمد بن عمر. (1386/1967) . ریحانه‌البّا و زهره الحیاه الدنیا. المحقق: عبدالفتاح محمد الحلو، مطبعه عیسی البابی الحلب و الشرکاء.
12. فیاض، مهدی (1373)، شرح و بررسی مقامات حمیدی قاضی حمیدالدین ابوبکر عمربن محمود (محمودی) بلخی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، حسین خطیبی، دانشگاه تربیت مدرس: تهران.
