پژوهشی تازه در جلوه‌های تأثیرپذیری از آیات قرآنی در مقامات حمیدی
الموضوعات :احمد خواجه ایم 1 , ریحانه صادقی 2
1 - دانشگاه حکیم سبزواری
2 - علوم انسانی گروه زبان و ادبیات فارسی
الکلمات المفتاحية: قرآن کریم, مقامات حمیدی, قاضی حمیدالدین, تأثیر آیات و مضامین, اسلوب و ساختار.,
ملخص المقالة :
مقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گسترده‌ی خود در زمینه‌های گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابی‌نژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معتبرترین نسخ مورد استناد و در دسترس محقّقان و اساتید و دانشگاهیان است. در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا با واکاوی متن مقامات با روش توصیفی و تحلیلی به بیان بازتاب مختلف آیات و مضامین قرآن کریم -که در هیچ مأخذی بدان اشاره نشده‌است- پرداخته‌شود. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر اشراف مصنف بر آیات در به‌کارگیری مستقیم آیات و نیز بهره‌گیری از مضامین و محتوای آیات، ترکیب چند آیه برای انتقال پیام خود و حتی استفاده از اسلوب ساختاری قرآن کریم است.
1. ...................... (1379). قرآن مجید. ترجمه¬ی محمّد مهدی فولادوند، چاپ اوّل، قم، دارالقرآن الکریم.
2. ابراهیمی، مختار؛ یاری، علی (1393). «نقدی بر تصحیح انزابی‌نژاد بر مقامات حمیدی». متن¬شناسی ادب فارسی. سال 50، دوره جدید، سال 6، ش4، پیاپی 24، صص 84-69.
3. ابن بسام، ابوالحسن علی بن بسام الشنترینی. (1981) . الذخیره فی محاسن اهل الجزیره. المحقق: احسان عباس، تونس: الدار العربیه للکتاب
. 4. بلخی، حمیدالدین. (1365). گزیده‌ی مقامات حمیدی. به کوشش رضا انزابی‌نژاد، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
5. ---------------. (1372). مقامات حمیدی. به تصحیح رضا انزابی نژاد، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
6. ---------------. (1395). مقامات حمیدی. به تصحیح رضا انزابی نژاد، چاپ پنجم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
7. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل . (بی¬تا) . الاعجاز و الایجاز. القاهره، مکتبه القرآن.
8. حسینی، سید مرتضی؛ گنجعلی، عباس. ( 1392). «مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی (بخش اول) ». فصلنامه متن‌پژوهی ادبی، ش56، صص. 159-174.
9. حسینی، سیدمرتضی. (1397) . «مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی(بخش دوم)» . ادب عربی، سال دهم، شماره‌ی دوم، صص. 313-332.
10. خطیبی، حسین (1390)، فنّ نثر در ادب فارسی، چاپ چهارم، زوّار، تهران.
11. خفاجی، شهاب‌الدین احمد بن محمد بن عمر. (1386/1967) . ریحانه‌البّا و زهره الحیاه الدنیا. المحقق: عبدالفتاح محمد الحلو، مطبعه عیسی البابی الحلب و الشرکاء.
12. فیاض، مهدی (1373)، شرح و بررسی مقامات حمیدی قاضی حمیدالدین ابوبکر عمربن محمود (محمودی) بلخی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، حسین خطیبی، دانشگاه تربیت مدرس: تهران.
