-
حرية الوصول المقاله
1 - نقد و بررسی شبهه سها درباره لزوم اطاعت از پیامبر اعظم(ص)
نجمه انصاری علیرضا مختاری محسن زارع جلیانیازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و أکثرازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و اطیعو الرسول» تبیین شده است.نگارنده دراین پژوهش با استفاده ازروش توصیفی –تحلیلی به نظریه واشکال سها درکتاب نقد قرآن مبنی براین که چراباید ازپیامبرخدااطاعت کرد؟ پرداخته واساس ادله قرآنی وروایی نقدوبررسی کرده وپاسخ داده است . نتیجه حاصل دراین نوشتاراین که اطاعت وتبعیت از پیامبرهمانند اطاعت ازخداوند متعال واجب ولازم است زیرافرمان وکلام پیامبرفرمان و کلام پروردگارسبحان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی و رتبه بندی علوم و معارف در قرآن کریم
مهدی اسمعیلی صدرآبادی نجمه کاظمیهمزمان با نزول قرآن کریم، بنیانهای اولیه مباحث علوم قرآن استوار شد. لذا این دانش به فاصله اندکی پس از نزول قرآن پدید آمد و با شماری از صحابه و تابعان به بالندگی رسید از این رو آنچه امروز بهجا مانده سرمایه گرانسنگ در ادوار و عرصههای گوناگون محققان صدر اسلام است. برا أکثرهمزمان با نزول قرآن کریم، بنیانهای اولیه مباحث علوم قرآن استوار شد. لذا این دانش به فاصله اندکی پس از نزول قرآن پدید آمد و با شماری از صحابه و تابعان به بالندگی رسید از این رو آنچه امروز بهجا مانده سرمایه گرانسنگ در ادوار و عرصههای گوناگون محققان صدر اسلام است. براین اساس، بازکاوی چگونگی این تعاریف نزد دانشمندان دارای اهمیت زیادی بوده است؛ چنانکه اندیشمندان در قرون گذشته بر اساس معیارهای خویش، تقسیم بندی خاصی از آن داشتند. براین اساس پژوهش تحلیلی-توصیفی حاضر درصدد است با توجه به دو معیار علوم درونی و بیرونی قرآنی به تبیین و رده بندی این موضوع مهم بپردازد. نتایج این نوشتار حاکی از اختصاص علوم فی القرآن به علوم درونی و علوم للقرآن به علوم بیرونی است که مقدمه شناخت و وصول به محتوای قرآن کریم است. لذا در سراسر این ردهبندی قرآن کریم موضوعیت تام دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - رابطه توسعه اقتصادی و عدالت اقتصادی از منظر قرآن
محمد پارسائیانتوسعهیافتگی، همچون مدینه فاضله در عصر کنونی تمام تلاشهای دولتها را به خود معطوف داشته تا هر روز خود را به آن نزدیکتر سازند و شباهت بیشتری با جوامع توسعهیافته پیدا کنند. اما ناکامی بیشتر کشورهای توسعهیافته در دستیابی به توسعه و بروز پیامدهایی از قبیل شکافهای طبقا أکثرتوسعهیافتگی، همچون مدینه فاضله در عصر کنونی تمام تلاشهای دولتها را به خود معطوف داشته تا هر روز خود را به آن نزدیکتر سازند و شباهت بیشتری با جوامع توسعهیافته پیدا کنند. اما ناکامی بیشتر کشورهای توسعهیافته در دستیابی به توسعه و بروز پیامدهایی از قبیل شکافهای طبقاتی، فساد، بیعدالتی، زوال ارزشهای انسانی، تعارضات فرهنگی و کاهش معنویت موجب طرح نظریات جدید و اختلافی در عرصه توسعه به ویژه پیرامون نسبت عدالت و توسعه شده است. توسعه اقتصادی در اسلام مبتنی بر مبانی و ارزشهای وحیانی است که علیرغم وجود اشتراکاتی با فرآیند توسعه در غرب، بهجهت تفاوت در مبانی، فرهنگ و اهداف، مسیری مجزا میپیماید. در این تحقیق پس از بررسی مفهوم توسعه و عدالت اقتصادی در قرآن کریم، مشخص شد که این دو مفهوم انطباق زیادی بر یکدیگر دارد و در واقع میتوان گفت که توسعهیافتگی همان راهیابی بهسوی عدالت اجتماعی است و هر دو در الگوی رفتاری خلیفه الهی به وحدت میرسند. عدالت و توسعه، هر دو هدف نهایی اقتصاد اسلامی و زمینهساز یکدیگر هستند و بدون هم کارایی ندارند. همچنین عدالت اقتصادی در محورهای بهرهوری از منابع و فرصتها، توسعه انسانی، جریان تولید و مصرف، عرصه معاملات و بازتوزیع، افزایش امنیت و اعتماد اقتصادی و بازدهی مضاعف بر یکدیگر اثر می گذارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - اثبات اعجاز علمی آیه 189 اعراف و بهرهگیری از آن در تبیین مبحث لقاح اسپرم و تخمک زیست شناسی پایه یازدهم
سینا آقائیدر تفسیر علمی قرآن، آیاتی که جنبه اعجازی آنها مورد بررسی قرار میگیرد، از اهمیت بیشتری برخوردارند. اعجاز قرآن، یکی از موضوعات مورد علاقه مفسران و پژوهشگران دینی در عصر حاضر است؛ زیرا بهوسیله آن میتوان حقانیت این دین الهی را به اثبات رساند. طرح مباحث دینی به خصوص اعجاز أکثردر تفسیر علمی قرآن، آیاتی که جنبه اعجازی آنها مورد بررسی قرار میگیرد، از اهمیت بیشتری برخوردارند. اعجاز قرآن، یکی از موضوعات مورد علاقه مفسران و پژوهشگران دینی در عصر حاضر است؛ زیرا بهوسیله آن میتوان حقانیت این دین الهی را به اثبات رساند. طرح مباحث دینی به خصوص اعجاز قرآن در کلاس درسی نیز میتواند کمک شایانی به جذب دانشآموزان به معارف دینی داشته باشد که خلاء چنین فعالیتهایی در منابع درسی محسوس است. تاکنون نکات علمی مختلفی از آیات قرآن کریم در ارتباط با مبحث خلقت انسان کشفشده است. در این مقاله پژوهشی براساس منابع کتابخانهای، به مقایسه تطبیقی میان نظرات مفسران، لغویون و علم جنینشناسی حول آیه 189 سوره مبارکه اعراف پرداخته و با ذکر دلایل متقن، نشان داده میشود که قرآن با رازگویی، به نحوه دربرگرفتن تخمک توسط اسپرمها، لقاح بین هسته آنها و تشکیل زیگوت اشارهکرده است. لازم به ذکر است از مطالب مرتبط با موضوع که در کتاب درسی زیستشناسی پایه یازدهم متوسطه دوم ذکرشده است، جهت تدریسی اثربخش و جذاب، استفاده کردهایم تا بتوان به وسیله آن، دانشآموزان را با مفاهیم قرآنی آشنا نمود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن با نظریات راجرز، مازلو و ویکتور فرانکل دربارۀ تقویت اراده
شهین نعلبندی گوی آغاج معصومه قنبرپوردر دنیای امروزی اراده یکی از عوامل کارایی در ابعاد مختلف زندگی است که مواجهه با چالشهای ذهنی را زیاد کرده و باعث رشد و پیشرفت زندگی شخصی و کاری میشود. این موضوع یکی از موضوعات اساسی روانشناسی انسانگرا محسوب میشود که از آن برای تقویت خودآگاهی انسان استفاده میشود. ا أکثردر دنیای امروزی اراده یکی از عوامل کارایی در ابعاد مختلف زندگی است که مواجهه با چالشهای ذهنی را زیاد کرده و باعث رشد و پیشرفت زندگی شخصی و کاری میشود. این موضوع یکی از موضوعات اساسی روانشناسی انسانگرا محسوب میشود که از آن برای تقویت خودآگاهی انسان استفاده میشود. از سوی دیگر مطالعۀ آیات قرآن نشان میدهد که شمار زیادی از آیات به اراده و راههای تقویت آن ارتباط دارند. در پژوهش حاضر سعی شده است که با روش تحلیلی - توصیفی و با مراجعه به آیات قرآن و نظریه روانشناسان مکتب انسانگرا راهکارهای لازم در امر تقویت اراده افراد بیان شود. از دیدگاه قرآن انسان اشرف مخلوقات خداست و با توانمندیهای بینهایت بهسوی خداوند در حال حرکت است، استعدادهای انسانی فقط در مسیر تقرب الهی شکوفا میشوند لذا ازنظر قرآن عواملی چون تقوای الهی، جهاد، روزه، نماز، صبر، تزکیه نفس و... موجب تقویت اراده و حرکت انسان میشوند. حال اینکه در نظر راجرز محور اصلی برای پیشرفت و تقویت اراده خود فرد است، او و مازلو بر این باورند که سرشت آدمی نیک است بهگونهای که بدون راهنمایی دیگران میتوانند رشد و ترقی کنند و ارادۀ قوی داشته باشند. بر اساس نظریۀ ویکتورفرانکل عاملی که در تقویت ارادۀ افراد بسیار نقش دارد، فناپذیر بودن آنهاست، باتوجه به اینکه فرد پایان مطلق دارد باید از تمام لحظههای زندگیاش نهایت بهره را ببرد و برای رسیدن به اهدافش تلاش کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - تبیین میدان معناشناسی واژه عفت در قرآن و روایات از منظر محور همنشینی و جانشینی
اعظم موذنی سید حسین رکن الدینیاز مهمترین روشهای شناخت معنای واژهای در زبان، استفاده از مفاهیم همنشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط همنشینی و جانشینی، میتواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژهاى است که بر گونهای از بازدارندگی و أکثراز مهمترین روشهای شناخت معنای واژهای در زبان، استفاده از مفاهیم همنشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط همنشینی و جانشینی، میتواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژهاى است که بر گونهای از بازدارندگی و خویشتنداری در انجام فعل حرام و زشت یا گدایی و درخواست بیمورد دلالت دارد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای با تأکید بر حوزه معناشناختی به بررسی واژه عفت درآیات و روایات پرداخته و با عنایت به روابط مفهومی عفت با دیگر مفاهیم همنشین و جانشین، گستره معنایی این واژه و مفاهیم نو و کارآمد و چرایی همنشینی و جانشینی این واژگان را بهجای عفت بیان کرده که برای تعیین حدودوثغور این واژه و جلوگیری از سوءبرداشتهای شخصی ضروری است. بر اساس یافتههای این پژوهش تعدادی از مفاهیم همچون هتک، حرص، شهوترانی و گدایی مفاهیم متقابل عفت هستند و قناعت، نشانه اسلام و تشیع، غیرت، عقل و بهترین عبادت، مفاهیم غیرمتقابل و همنشین عفت هستند که ارتباط معنایی وثیقی با عفت دارند و واژههای کف، امتناع، صبر و حفظ و آیات یا جملاتی در قرآن کریم جانشین واژه عفت هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - جستاری در هرمنوتیک معنایی ترجمه برخی واژگان سوره آل عمران نزد مفسران قرون متقدم
سید اسماعیل هاشمی سید محمد علی ایازی محمد حسین توانایی سره دینی مهدی مهریزی طرقیمخالفت های شدید با ترجمه قرآن پس از عصر نزول و محدود و مشروط شدن آن در چارچوب معنای ظاهری و تحت اللفظی از یک سو و شکل گیری اولین ترجمه های این کتاب مقدس به زبان فارسی کهن از سوی دیگر؛ این مسائل مهم را به ذهن متبادر کرد که مفسران و مترجمان قرون اولیه در آن فضای تحریم و ن أکثرمخالفت های شدید با ترجمه قرآن پس از عصر نزول و محدود و مشروط شدن آن در چارچوب معنای ظاهری و تحت اللفظی از یک سو و شکل گیری اولین ترجمه های این کتاب مقدس به زبان فارسی کهن از سوی دیگر؛ این مسائل مهم را به ذهن متبادر کرد که مفسران و مترجمان قرون اولیه در آن فضای تحریم و ناروایی ترجمه، آیات قرآن به ویژه الفاظ و اصطلاحات سوره آل عمران را با چه مبانی و ملاک هایی ترجمه کرده اند؟ و آیا تنها با تکیه بر معانی ظاهری می توان به لایه های معنایی آیات راه یافت و ترجمه ای مطلوب را به مخاطبان قرآن ارائه داد که در راستای رسالت جهانی قرآن بتواند پاسخگوی نیازهای انسان عصری باشد؟ در این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی، و با استفاده از معتبرترین منابع ترجمه قرآن به زبان فارسی کهن به بررسی و تبیین این مسئله بر اساس تئوری هرمنوتیک معنایی پرداخته شده است. واکاوی ها نشان می دهند که گرچه مفسران و مترجمان متقدم، در ترجمه کلام وحی، شیوه های مهم و متفاوتی را به کار برده اند؛ اما آنچه که مرتبت و جایگاه این آثار را عظمت بخشیده و در انتقال پیام و مفاهیم آیات، نقشی تاثیر گذار داشته، اهتمام آنها به برداشت های چند معنایی - هرمنوتیک معنایی- در ترجمه الفاظ و اصطلاحات قرآنی است؛ موضوعی که نظریه تحت اللفظی بودن ترجمه های قرآن در ده قرن اولیه پس از عصر نزول را به چالش می کشد؛ ولی از دید محققان و اندیشمندان قرآنی مغفول مانده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - واکاوی مفهوم عدالت اجتماعی در اندیشه سید قطب (مطالعه موردی تفسیر فی ظلال القرآن)
شهلا داراب پور رضا شعبانی صمغ آبادی جواد هرویاز نظر اسلام عدالت یک اصل بنیادین ومهمترین رکن جامعه تلقی می شود، بطوری که فلسفه ارسال رسولان برقراری عدل وقسط در میان مردم دانسته شده است از اینروهمواره موضوع عدالت از دغدغه ها ی بشرومفاهیم محوری و نظریه پردازی صاحب نظران وفلاسفه بسیاری بوده است. سید قطب از جمله ان أکثراز نظر اسلام عدالت یک اصل بنیادین ومهمترین رکن جامعه تلقی می شود، بطوری که فلسفه ارسال رسولان برقراری عدل وقسط در میان مردم دانسته شده است از اینروهمواره موضوع عدالت از دغدغه ها ی بشرومفاهیم محوری و نظریه پردازی صاحب نظران وفلاسفه بسیاری بوده است. سید قطب از جمله اندیشمندان مسلمان در قرن بیستم است که به بررسی ابعاد عدالت اجتماعی در اسلام پرداخته است. هدف اصلی از انجام این پژوهش؛ بررسی چیستی مفهوم عدالت اجتماعی در اندیشه سیدقطب با تکیه بر کتاب "تفسیر فی ظلال القرآن" است و اینکه وی چگونه از آن مبانی به نظریه عدالت اجتماعی اش دست یافته است. در این مقاله با روش تحلیلی، توصیفی به واکاوی مفهوم عدالت اجتماعی در تفسیر فی ظلال القران از نظر سید قطب خواهیم پرداخت. نتایج پژوهش نشان می دهد که عدالت اجتماعی در تفسیر فی ظلال القرآن، یک آرمان دست نیافتنی نیست بلکه این عدالت از طریق ایجاد جامعه ی عادلانه واخلاقی برای تبدیل آموزه ای قرانی به واقعیت جامعه بشری است بر پایه ی دستورات قران که از یک مفهوم اعتقادی جامع سرچشمه گرفته باشد وعدالت بی ارتباط به زندگی و حیات عینی انسان و جامعه نیست،بلکه معنایی فراتر از حکومت و هستی شناسانه دارد و باید که در کنش فردی و اجتماعی تحقق یابد. بر این اساس، سید قطب راه تحقق عدالت اجتماعی را در عدالت در روابط اجنماعی بین افراد ،عدالت اقتصادی ،عدالت توزیعی وحکمرانی عادلانه ومسولیت پذیر بودن انسانها میدانست که در زیر لوای احکام الهی تحقق می یابد.وموانع آن تبدیل دستورات قرانی به هوا وهوس، فساد وتمرد از شریعت الهی وتوزیع نا عادلانه است . ایشان چشم انداز اصلاحی خود را برای جامعه بر اساس تحقق عدالت اجتماعی می¬داند و دستیابی به مبانی اسلام، اعمال مشروعیت آن و اجرای مبانی وپیاده سازی حکومت اسلامی به عنوان یکی از مهمترین اهداف قرآن، هدف اصلی وی بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - رهیافتی به مؤلفه های هویت دینی زن مسلمان با تاکید برسیره فاطمی (س)
لیلا وطنخواه محمدمهدی علیمردی حسین عبدالمحمدی مهراب صادق نیااز مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه أکثراز مهم¬ترين چالش¬هاي عصر حاضر كه بر زندگي طیف وسیعی از مسلمانان سايه¬افكنده است، فاصله¬گرفتن از هويت ديني و نفوذ فرهنگ مدگرايي است؛ چيزي كه اركان زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي آنان را متزلزل كرده است. رفع این چالش، فقط از طريق بازتعريف و شناخت هويت اسلامی در قالب ارائه¬ي الگوي عينی، ميسور است. مقاله¬ي حاضر در راستاي رسيدن به اين هدف، «هويت دینی زن مسلمان» را از منظر قرآن كريم و با روش توصیفی و تحلیلی، بررسی کرده است. در این راستا، چند مؤلفه¬ی اساسی برای شناخت و تحلیل هویت زن مسلمان مورد توجه قرار گرفته است. مؤلفه¬ی اول، شناخت هویت زن در «جاهلیت اولی» و مؤلفه¬ی دوم، شناخت هویت زن و دوری از آن در جاهلیت «پسا اولی» است که ممکن است در هر عصری وجود داشته باشد و امروزه از آن، به «جاهلیت مدرن» تعبیر می-شود. مؤلفه¬ی سوم، شناخت هویت زن در «اسلام» براساس مبانی نظری اسلام و مؤلفه¬ی چهارم، تعیین مصداقِ شاخص «زن کامل مسلمان»، برای الگوگیری است. براین اساس، مهم¬ترین یافته¬های که این پژوهش به آنها دست¬یازیده است، عبارتند از: «شکل¬گیری هویت زن در جاهلیت اولی براساس فقدان حقوق انسانی و نگاه ابزاری»، «شگل-گیری هویتزن در جاهلیت مدرن براساس کالاشدگی در قالب نظریه¬های علمی»، و «تشخص و هویتیابی زن مسلمان برپایه¬یکرامت، حقوق و ارزش¬هایانسانی، و حفظ حریمشخصیو شخصیتی». تفاصيل المقالة