مضامین

دسترسی آزاد مقاله

1 - بررسی سیر تحول مضامین مادرانه در شعر چند شاعر زن از مشروطه تا امروز‌
مریم عاملی رضایی

شعر زنان عرصة بیان احساسات و عواطف آنان است. عاطفة مادری، اصیل‌ترین عاطفة زنانه است که در شعر زنان و مردان همواره نمود داشته است. در دورة معاصر با گسترش شعر زنان، تصاویر مادرانه نیز با قلم خود آنان ترسیم شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی مضامین مادرانه در شعر چند شا چکیده کامل

شعر زنان عرصة بیان احساسات و عواطف آنان است. عاطفة مادری، اصیل‌ترین عاطفة زنانه است که در شعر زنان و مردان همواره نمود داشته است. در دورة معاصر با گسترش شعر زنان، تصاویر مادرانه نیز با قلم خود آنان ترسیم شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی مضامین مادرانه در شعر چند شاعر زن مطرح (ژاله قائم مقامی، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی) از دورة مشروطه تا کنون است و به بررسی این نکته می‌پردازد که با ورود تفکر مدرن و گرایش به فردگرایی، احساس جدایی میان مادر و کودک چگونه در شعر این شاعران نمود یافته است. همچنین به بررسی این مطلب می‌پردازد که مضامین مادرانه در شعر این شاعران چه فراز و فرودی داشته و چگونه تبیین یافته است؟ گرچه عاطفة مادرانه همواره یکسان است، توجه به این نکته ضروری است که حوادث و پیشامدهای زندگی شاعر و اعتقادات و جهان‌بینی او، همچنین تحولات اجتماعی عصر و زمانة شاعر نیز در بروز نوع خاصی از مضامین موثر است. بررسی‌های انجام شده در این پژوهش نشان می‌دهد که چهار محور بیان احساسات کودکان و مادران، گفتگوی مادر وکودک، آموزش‌های مادرانه و دیدگاه مادرانه نسبت به کل هستی از اصلی‌ترین مضامین مادرانه در شعر این شاعران است. در این مقاله ضمن بررسی مضامین مادرانه در شعر هر یک از شاعران، سیر تحولی این مضمون را نیز با توجه به عصر و دورة هر شاعر پی می‌گیریم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسی مضامین اخلاقی، اعتقادی و دینی در ادبیات عامیانه شهربابک
فاطمه ریاحی عطامحمد رادمنش محبوبه خراسانی

مضامین اعتقادی و اخلاقی بخشی از ادبیات عامیانه است که نمایانگر ایمان پاک و خالص مردم عامه در طول تاریخ است. ادبیات عامیانه هر منطقه میراث معنوی نسل های پیشین است؛ و ریشه در سنت های بومی و محلی آن اقلیم دارد و ادبیات عامیانه بیانگر اعتقادات و آداب و رسوم هر منطقه است. با چکیده کامل

مضامین اعتقادی و اخلاقی بخشی از ادبیات عامیانه است که نمایانگر ایمان پاک و خالص مردم عامه در طول تاریخ است. ادبیات عامیانه هر منطقه میراث معنوی نسل های پیشین است؛ و ریشه در سنت های بومی و محلی آن اقلیم دارد و ادبیات عامیانه بیانگر اعتقادات و آداب و رسوم هر منطقه است. باورهای دینی در بین مردم شهربابک جایگاه ویژه ای دارد و به اشکال گوناگون در ادبیات و شعر این مردمان مشهود است. بررسی باورهای مذهبی و اخلاقی یکی از جنبه های شعر عامیانه هستند که کمتر به آن ها توجه شده است. این مقاله در پی آن است که رویکرد اعتقادی و اخلاقی را در اشعار عامیانه شهربابک بررسی کند و نشان دهد که علاوه بر عشق و وصف، مضامین اعتقادی نیز در لا به لای اشعار عامیانه به چشم می خورد و این شاید کارکرد هنر عامه است که توانسته مضامین مختلف را در کنار هم به تصویر بکشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - سنّت و نمود آن در شعر شفیعی کدکنی
یعقوب نوروزی جواد خلیلی

آشنایی عمیق و همه جانبه شفیعی کدکنی با ادب فارسی و تحقیق و تفحص مستمر او در متون و دیوانهای شعری فارسی، سبب شده که نشانه های بارزی از تاثیر سنت در شعر او دیده شود. این تاثیر در همه ابعاد ژرف ساختی و روساختی شعر او آشکار است ، هم در زبان شعری شاعر دیده می شود و هم در تصو چکیده کامل

آشنایی عمیق و همه جانبه شفیعی کدکنی با ادب فارسی و تحقیق و تفحص مستمر او در متون و دیوانهای شعری فارسی، سبب شده که نشانه های بارزی از تاثیر سنت در شعر او دیده شود. این تاثیر در همه ابعاد ژرف ساختی و روساختی شعر او آشکار است ، هم در زبان شعری شاعر دیده می شود و هم در تصویرپردازی شاعرانه و هم در معنا و محتوی و مضامین شعری. شیفتگی او به سنت شعری فارسی ، سبب شده که هر از گاهی عباراتی از این شاعران را در شعر خود آورده و در بافتی هنرمندانه نو و کهنه را با هم درآمیزد. شاعر در بسیاری موارد ابیات و مصراعهایی از شاعران سنتی را در شعر خود آورده و گاه واژگان و ترکیبات و اصطلاحاتی را از آنان گرفته و در شعر خود آورده است؛ در برخی موارد مضامین تکراری شاعران کلاسیک را در شعر خود آورده است.گاهی نیز تصویرهایی را از شاعران سنتی و معاصر در شعر خود آورده است. باورهای عامیانه و اشارات تاریخی و اساطیری نیز از دیگر نشانه های توجه شفیعی به سنت است. هدف ما در این مقاله بررسی همه جوانب این تاثیرپذیری و توجه به سنت است. برای این منظور همه موارد ذکر شده در شعر شفیعی مورد پژوهش قرار گرفت و نمودهایی از این تاثیرپذیری و گرایش به سنت را آوردیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تأملی در محتوای شعر دفاع مقدس
یوسف کرمی چمه

چکیده در هر اثر هنری، دو جزء وجود دارد؛ صورت و محتوا. این مطلب درباره شعر نیز صادق است و در مطالعات و بررسی‌های پیرامون شعر، به این دو جزء توجه می‌شود. نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی نشان می‌دهد که شاعران برتر کسانی هستند که به هر دو جزء فرم و محتوا در شعر خویش توجه کرده چکیده کامل

چکیده در هر اثر هنری، دو جزء وجود دارد؛ صورت و محتوا. این مطلب درباره شعر نیز صادق است و در مطالعات و بررسی‌های پیرامون شعر، به این دو جزء توجه می‌شود. نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی نشان می‌دهد که شاعران برتر کسانی هستند که به هر دو جزء فرم و محتوا در شعر خویش توجه کرده و جانب یکی را به نفع آن دیگری فرو ننهاده‌اند. در این پژوهش با نگرشی کلی و همه جانبه، محتوای شعر دفاع مقدس (مورد مطالعه: دفترهای ریشه در ابر، از نخلستان تا خیابان، همصدا با حلق اسماعیل و تولد در میدان) مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه در ابتدا باعث شد گونه‌ای شعر به نام شعر دفاع مقدس شناخته شود، مفهوم و محتوای شعری همسان بود؛ بنابراین نویسنده با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش تحلیل محتوا تلاش کرده است تا اشتراکات و رگ و ریشه‌های همانند را در محتوای اشعار دفاع مقدس مشخص سازد. مهم‌ترین مضامین و مفاهیم مطرح شده در شعر دفاع مقدس، شهید و شهادت، واقعۀ کربلا و فرهنگ عاشورا، امید به آینده و انتظار موعود، وطن دوستی، رجزخوانی و حماسه، اعتراض به افول ارزش‌ها و... است. شاعران در طرح این مضامین از آموزه‌های ایرانی - اسلامی بهره گرفته‌اند و درواقع بخش عظیمی از محتوای شعر دفاع مقدس، آیینی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - پژوهشی تازه در جلوه‌های تأثیرپذیری از آیات قرآنی در مقامات حمیدی
احمد خواجه ایم ریحانه صادقی

مقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گسترده‌ی خود در زمینه‌های گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابی‌نژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معت چکیده کامل

مقامات حمیدی یکی از کتب ارزشمند نثر فنی و متکلف ادبیات فارسی است که قاضی حمیدالدین (ف.559) با دانش گسترده‌ی خود در زمینه‌های گوناگون بدان همّت گمارده است. این متن به همت استاد و محقق فقید دکترانزابی‌نژاد با تصحیح و افزودن تعلیقات به زیور طبع آراسته شده و هم اکنون از معتبرترین نسخ مورد استناد و در دسترس محقّقان و اساتید و دانشگاهیان است. در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا با واکاوی متن مقامات با روش توصیفی و تحلیلی به بیان بازتاب مختلف آیات و مضامین قرآن کریم -که در هیچ مأخذی بدان اشاره نشده‌است- پرداخته‌شود. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر اشراف مصنف بر آیات در به‌کارگیری مستقیم آیات و نیز بهره‌گیری از مضامین و محتوای آیات، ترکیب چند آیه برای انتقال پیام خود و حتی استفاده از اسلوب ساختاری قرآن کریم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی تطبیقی آیات و احادیث در گلستان سعدی و مرزبان‌نامه
سید محمد امیری الهام معینیان

آیات حکمی قرآن مجید، همواره منبع الهام‌ بخش ادیبان و شاعران مسلمان پارسی‌زبان بوده است و هر کدام به فراخور آثارادبی، شناخت و بینش خود، از دریای بیکران معارف قرآنی بهره برده‏اند. سعدی شیرازی و سعدالدین وراوینی در آثارخود از مضامین گوهربار کلام الهی بهره برده‏اند وآیات قر چکیده کامل

آیات حکمی قرآن مجید، همواره منبع الهام‌ بخش ادیبان و شاعران مسلمان پارسی‌زبان بوده است و هر کدام به فراخور آثارادبی، شناخت و بینش خود، از دریای بیکران معارف قرآنی بهره برده‏اند. سعدی شیرازی و سعدالدین وراوینی در آثارخود از مضامین گوهربار کلام الهی بهره برده‏اند وآیات قرآنی را همچون نگینی، زینت‌بخش سخن و کلام شیرین خود کرده‌اند تا به مدد احادیث نبوی، قصص و آیات الهی، خواننده را به شناخت اخلاقیات و ارزش‌های انسانی و انجام عمل نیک فراخوانند. «مرزبان نامه» و «گلستان» از آثار مهم ادب فارسی در قرن ششم و هفتم در نوع نثر فنی به شمار می‌روند و ازآنجا که یکی از خصیصه‌های مهم نثر این دوره، استفاده از آیات و احادیث است؛ لذا مقاله حاضر تلاش می‏کند با استفاده از روش توصیفی‌-‌ تطبیقی، نحوه کاربرد تجلی آیات و احادیث در دو کتاب گلستان و مرزبان‌نامه را با ذکر نمونه‌های مختلف از آیات، احادیث، مضامین قرآنی، استشهادها و عبارت‌های عربی بیان کرده و شیوه‌های بروز و ظهور آیات و احادیث را در دو کتاب مذکور بررسی کند. یکی از نتایج پژوهش حاضر این است که سعدی و وراوینی به خوبی توانسته‌اند مضمون‌ها و عبارت‌های عربی را با نثر فارسی تلفیق دهند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی حرکت و پویایی در شعر صائب تبریزی
بهزاد مریدی سمیه رضایی علی مظاهری رودبالی

در شعر قدما، لفظ و معنی به موازات یکدیگر ایفای نقش می‌کردند؛ اگرچه رساندن معنا هدف اصلی شاعر بود. بعدها نظریه‌های متعددی به وجود آمدند که هرکدام به جنبه‌ای از جوانب شکل‌گیری یک اثر نظر داشتند. یکی اثر ادبی را به لحاظ فرم واکاوی می‌کرد و دیگری با دید روانشناسانه به ابعاد چکیده کامل

در شعر قدما، لفظ و معنی به موازات یکدیگر ایفای نقش می‌کردند؛ اگرچه رساندن معنا هدف اصلی شاعر بود. بعدها نظریه‌های متعددی به وجود آمدند که هرکدام به جنبه‌ای از جوانب شکل‌گیری یک اثر نظر داشتند. یکی اثر ادبی را به لحاظ فرم واکاوی می‌کرد و دیگری با دید روانشناسانه به ابعاد آن می‌نگریست. رویکرد نقد جامعه‌شناسانه نیز اثر ادبی را در جامعه و به میزان تاثیرگزاری‌ها و تاثیرپذیری‌هایش از اجتماع برآمده از آن، مورد کندوکاو قرار می‌داد...؛ اما بدیهی است که می‌توان با بررسی اجزای یک اثر و همین‌طور چگونگی پیوند این اجزا با یکدیگر به نقد و تحلیل یک اثر همت گماشت و به نتایج دقیق‌تر و شایان توجه بیشتری دست یافت. در این پژوهش، تعدادی از غزلیات صائب تبریزی، غزل‌سرای سدۀ یازدهم هجری، به عنوان نمایندۀ آثار او گزینش و از چهار منظر موسیقیایی، ایدئولوژیک، زبانی و تصویرگری به منظور دستیابی به بوطیقای شعر او، بررسی و تحلیل گردید و نهایتاً این نتیجه حاصل شد که عناصر شعری چون زبان، صورخیال، موسیقی و محتوای غزلیات بررسی شده، جداگانه و هماهنگ با یکدیگر، القاکنندۀ نوعی حس عبور، حیات، پیشرفت و حرکت به سوی کمال می‌باشند. پرونده مقاله

فهرست مقالات مضامین

رایمگ

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی