-
حرية الوصول المقاله
1 - پتروگرافی، ژئوشیمی و پتروژنز سنگ¬های آتشفشانی عباس¬آباد (شرق شاهرود) با تأکید بر دگرسانی و کانه¬زایی مس همراه آن¬
ایرج رساء سعید علیرضایی احمد کاظمی مهرنیا لیلا صالحیمنطقه معدنی عباس آباد در شرق شاهرود در کمربندی از سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی قرار دارد و میزبان هشت کانسار مس است. این کمربند قسمتی از کمان آتشفشانی شمال ایران مرکزی محسوب می شود. کانه زایی مس با چیرگی کالکوسیت و به مقدار کمتر بورنیت، دیژنیت، کوولیت به صورت افشا أکثرمنطقه معدنی عباس آباد در شرق شاهرود در کمربندی از سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی قرار دارد و میزبان هشت کانسار مس است. این کمربند قسمتی از کمان آتشفشانی شمال ایران مرکزی محسوب می شود. کانه زایی مس با چیرگی کالکوسیت و به مقدار کمتر بورنیت، دیژنیت، کوولیت به صورت افشان، رگچه ای و داربستی دیده می شود. چهار دگرسانی کربناتی، سیلیسی، اپیدوتی و کلریتی در سنگ های میزبان قابل تشخیص است. از نظر سنگ شناسی، سنگ های آتشفشانی دارای ترکیب تراکی آندزیت، تراکی آندزی بازالت و تراکی بازالت بوده و ماهیت شوشونیتی تا کالک آلکالن پتاسیم بالا داشته و در رده آلکالن جای می گیرند. فرایند تبلور تفریقی و پدیده آلایش پوسته ای در تحول ماگمایی این سنگ ها دخالت داشته است. پلاژیوکلاز و پیروکسن، کانی های اصلی این سنگ ها و بافت پورفیریک و گلومروپورفیریک مهم ترین بافت های مشاهده شده است. منطقه بندي، بافت غربالي و جذب دوباره در پلاژيوكلازها، بافت غربالی و آثار تحلیل رفتگی و خوردگی در حاشیه پیروکسن ها و گرد شدگي كاني ها از نشانه هاي وجود شرايط عدم تعادل حين انجماد ماگما است. غنی شدگی در LILE و LREE و تهی شدگی از HFSE همراه با آنومالی منفی عناصر Nb، Ti و Ta در نمونه های مورد مطالعه، ماهیت آلکالن مرتبط با قوس (حاشیه قاره-ای فعال) را نشان می دهد. همچنین نسبت Ba /La و Th/Taدر سنگ های مورد بررسی محیط تکتونیکی قوس قاره ای فرورانشی را تأیید می کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - دیاژنز، میکروفاسیس و تعیین کانی¬شناسی اولیه کربنات¬های سازند آسماری در برش کوه ریگ
امید کاک¬مم حميد ميرمحمد صادقياین مطالعه با هدف بررسی فرایندهای دیاژنتیکی، میکروفاسیس و دلایل ژئوشیمیایی تأییدکننده کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته سازند آسماری به سن الیگو- میوسن در برش سطحی تاقدیس ریگ واقع در میدان نفتی کوه ریگ صورت گرفته است. در این منطقه سازند آسماری با 364 متر ضخامت بهصورت أکثراین مطالعه با هدف بررسی فرایندهای دیاژنتیکی، میکروفاسیس و دلایل ژئوشیمیایی تأییدکننده کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته سازند آسماری به سن الیگو- میوسن در برش سطحی تاقدیس ریگ واقع در میدان نفتی کوه ریگ صورت گرفته است. در این منطقه سازند آسماری با 364 متر ضخامت بهصورت یک توالی از سنگ های کربناته نازک، متوسط و ضخیم لایه تا توده ای بیرونزدگی پیدا کرده است. بر اساس بافتهای رسوبی، مطالعات پتروگرافی و فوناهای موجود، 12 میکروفاسیس مختلف کربناته شناسایی شده است. این میکروفاسیس های کربناته در چهار زیرمحیط پهنه جزر و مدی، لاگون، سدی/ شول و زیرمحیط دریای باز تشکیل شده است. نبود نهشتههای توربیدایتی، کمربند ریفی و تغییر تدریجی رخسارهها نشان میدهد که سازند آسماری در یک محیط رمپ کربناته تک شیب (هموکلینال) نهشته شده است. فرایندهای اصلی دیاژنتیکی شناسایی شده شامل دولومیتی-شدن، سیمانی شدن، میکرایتی شدن، انحلال، فشردگی و جانشینی می باشند. شواهد پتروگرافی و تغییرات عناصر اصلی و فرعی و مقایسه آن با محدوده هایی که توسط محققین مختلف برای کانی شناسی کلسیتی و آراگونیتی ارائه شده اند حاکی از کانی شناسی اولیه آراگونیتی برای کربنات های سازند آسماری است. نسبت Sr/Na بالا، کانی شناسی اولیه آراگونیتی را پیشنهاد می کند. تغییرات Sr و Na در مقابل Mn تبدیل کانی شناسی اولیه آراگونیتی به کلسیت طی دو مرحله ثبات دیاژنتیکی را تأیید می-کند. رسم تغییرات نسبت Sr/Ca در مقابل Mn نشان می دهد که سنگ آهک های آسماری تحت تأثیر دیاژنز متئوریکی در یک سیستم بسته تا نیمه بسته دیاژنتیکی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - مطالعات ژئوشیمیایی ایزوتوپ پایدار کربن و اکسیژن در نهشته های تراورتن محلات (جنوب شرق اراک)
لیلا صالحیکربنات های آب شیرین از نظر ویژگی های ژئوشیمیایی به خصوص ویژگی های ژئوشیمی ایزوتوپی با یکدیگر متفاوت هستند. مطالعه ایزوتوپ های پایدار کربن و اکسیژن یکی از مهم ترین روش های مطالعاتی کربنات ها از جمله تراورتن است. محدوده محلات با داشتن ذخایر عظیم تراورتن بستر چنین مطالعا أکثرکربنات های آب شیرین از نظر ویژگی های ژئوشیمیایی به خصوص ویژگی های ژئوشیمی ایزوتوپی با یکدیگر متفاوت هستند. مطالعه ایزوتوپ های پایدار کربن و اکسیژن یکی از مهم ترین روش های مطالعاتی کربنات ها از جمله تراورتن است. محدوده محلات با داشتن ذخایر عظیم تراورتن بستر چنین مطالعاتی را فراهم می سازد. این منطقه بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی است. قدیمی ترین واحدهای سنگی منطقه، سازند سلطانیه و جوان ترین آن ها، نهشته های تراورتن است. این نهشته ها با اشکال تپه ای در اطراف محلات برون زد داشته و معادن متعددی را تشکیل می دهند. بر اساس مطالعات ایزوتوپ پایدار اکسیژن و کربن، سنگ های تراورتن به دو دسته تقسیم می شوند: تراورتن های نوع ترموژن و نوع متئوژن. دامنه تغییرات مقادیر ایزوتوپ کربن13 تراورتن های ترموژن از ‰ 4- تا ‰ 8+ متغیر است و تراورتن های متئوژن دارای دامنه تغییرات δ13C (VPDB) از ‰ 0 تا ‰ 11- می باشند. در نمونه های تراورتن محلات، این دامنه بین ‰ 69/1 تا ‰ 70/9 قرار می گیرد که نشان دهنده تراورتن های ترموژن است. به علاوه، راه دیگری که می توان نوع نهشته های تراورتن را از هم تفکیک کرد، تعیین منشا دی اکسید کربن است. به طوری که مقادیر پایین 〖〖δ^13 C〗_( CO)〗_2 آبی که در زمان ته نشست تراورتن وجود داشته است، دلالت بر ترموژن بودن تراورتن دارد. در این منطقه 〖〖δ^13 C〗_( CO)〗_2 برابر با ‰ 47/8- است که ترموژن بودن این نهشته ها را تایید می کند. همچنین با استفاده از ایزوتوپ اکسیژن 18 دمای آب در زمان نهشت سنگ های تراورتن تعیین می شود. دمای نهشت تراورتن آبگرم محلات، 43 درجه سانتیگراد محاسبه شده است. این دما، شاهدی بر ترموژن بودن این نهشته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - پترولوژی و ژئوشیمی سنگ¬های آذرین موجود در سازند قرمز زیرین، منطقه گرمسار
حبیب قاسمیدر داخل سازند قرمز زیرین در منطقه گرمسار، توده های بازیک نیمه عمیق متعددی برونزد دارند. این توده ها دارای ترکیبات گابرویی تا دیوریتی بوده و بافت های گرانولار، اینترگرانولار، افیتیک و ساب افیتیک دارند. کانی های اصلی این سنگ ها را پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن اوژیتی، آمفیبول أکثردر داخل سازند قرمز زیرین در منطقه گرمسار، توده های بازیک نیمه عمیق متعددی برونزد دارند. این توده ها دارای ترکیبات گابرویی تا دیوریتی بوده و بافت های گرانولار، اینترگرانولار، افیتیک و ساب افیتیک دارند. کانی های اصلی این سنگ ها را پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن اوژیتی، آمفیبول و بیوتیت و کانی های فرعی و عارضه ای آن ها را الیوین، فلوگوپیت، آلکالی فلدسپار، آپاتیت، مگنتیت و اسفن تشکیل می دهند. از کانی های ثانویه آن ها نیز می توان به سرپانتین، زئولیت، کلریت، سریسیت، پرهنیت، اسفن، اورالیت، کوارتز و کلسیت اشاره کرد. این سنگ ها در نمودارهای رده بندی شیمیایی در قلمرو گابرو- دیوریت و سری آلکالن قرار می گیرند. روندهای ژئوشیمیایی نمونه ها در نمودارهای تغییرات عناصر اصلی و کمیاب در مقابل ضریب تفریق و نمودارهای عناصر ناسازگار- ناسازگار و ناسازگار- سازگار، بیانگر ارتباط تفریقی بین نمونه هاست. در نمودارهای بهنجار شده به کندریت و گوشته اولیه، غنی شدگی از LREEs و LILEs، تهی شدگی از HREEs، نبود نابههنجاری Eu، وجود نابههنجاری مثبت در عناصرK Sr , Rb, Ba, در همه نمونه ها و تهی شدگی شدید برخی نمونه ها از Nb و Ta و فقدان تهی شدگی آن ها از Ti و P از ویژگی های بارز این سنگ هاست. این امر بیانگر آلایش پوسته ای ماگمای مافیک گوشته ای سازنده این سنگ هاست. این سنگ ها فاقد ویژگی های شاخص سنگ های وابسته به فرورانش بوده و بیشتر خصوصیات ماگماهای بازالتی آلکالن محیط های پشت کمانی (BAB) اولیه را نشان می دهند. نمودارهای مختلف تعیین محیط تکتونوماگمایی نیز وابستگی آن ها به بازالت های پشت کمانی را تأیید میکنند. بهنظر می رسد که ماگمای بازیک اصلی و اولیه این سنگ ها، در یک محیط کششی پشت کمانی اولیه و از ذوب بخشی یک منبع گوشته ای غنی شده، در زیر لیتوسفر قاره ای ایران مرکزی در زمان الیگوسن پسین به وجود آمده و در بخش پایین سازند قرمز زیرین نفوذ کرده باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - ميکروفاسيس، ژئوشيمي و محيط رسوبي سازند جهرم در کوه گچ، در جنوب شرقي شهر لار
محمد حسين آدابيسازند جهرم در برش کوه گچ در نزديکي روستاي چهار بركه، حدوداً 30 كيلومتري جنوب شرق شهر لار و در جنوب غربي حوضه زاگرس واقع شده است. اين سازند با ضخامت 5/404 متر با توالي هايي از دولوميت، آهك دولوميتي و آهك به صورت هم شيب بر روي سازند ساچون قرار گرفته است، همچنين سازند آسما أکثرسازند جهرم در برش کوه گچ در نزديکي روستاي چهار بركه، حدوداً 30 كيلومتري جنوب شرق شهر لار و در جنوب غربي حوضه زاگرس واقع شده است. اين سازند با ضخامت 5/404 متر با توالي هايي از دولوميت، آهك دولوميتي و آهك به صورت هم شيب بر روي سازند ساچون قرار گرفته است، همچنين سازند آسماري با ترکيب سنگ شناسي آهك تا آهك مارني با ضخامت 5/44 متر به صورت هم شيب بر روي سازند جهرم قرار گرفته و توسط رسوبات تبخيري سازند گچساران پوشيده شده است. سن سازند جهرم، پالئوسن پسين تا ائوسن پسين مي باشد. در نهشته هاي ائوسن واقع در کوه گچ بر اساس توزيع و گسترش فرامينيفرها و ديگر اجزاء اسکلتي و غير اسکلتي، 7 ميکروفاسيس شناسايي گرديده است. اين ميکروفاسيس ها در يک محيط رمپ کربناته به همراه پشته های اائید ي نهشت کرده اند. علاوه بر مطالعات پتروگرافي، از مطالعات ژئوشيميايي نيز به منظور تعيين ترکيب کاني شناسي اوليه و مطالعات دياژنتيکي واحدهاي آهکي و دولوميتي استفاده شده است. براي تعيين مقادير ايزوتوپهاي پايدار اكسيژن (δ18O ‰)و كربن (δ13C ‰)، تعداد 30 نمونه از پودر سنگ آهک ها و دولوميت ها انتخاب و جهت تعيين دماي قديمه اين نهشته ها و روند دياژنز استفاده شده اند. از مطالعات ژئوشيمي عنصري (Ca, Mg, Fe, Mn, Na, Sr) جهت تعيين ترکيب کاني شناسي اوليه آهک ها، ترکيب دولوميت ها، سيستم دياژنتيکي باز و بسته استفاده شده است. اين مطالعات حاکي از ترکيب کاني شناسي اوليه آراگونيتي، در يک سيستم بسته تا نيمه بسته با تبادل آب به سنگ پايين مي باشد. روند دياژنز در آهک ها و دولوميت ها بر اساس تغييرات ايزوتوپي اکسيژن و کربن يک روند دياژنز تدفيني با حضور مواد آلي را نشان مي دهد. سنگين بودن مقادير δ18O در دولوميت ها نسبت به آهک ها به دليل شوري بالاتر و تفريق ايزوتوپي بيشتر در دولوميت ها مي باشد. دماي قديمه محاسبه شده در آهک ها بر اساس سنگينترين ايزوتوپ اكسيژن 18 دماي اوليه دياژنتيکي (هنگامي که رسوبات در نزديک سطح بودهاند، عمق کم تدفين) با استفاده از سنگينترين ايزوتوپ اكسيژن 18 (معادل PDB ‰32/3-) آهکها، معادل 23 درجه سانتيگراد تعيين گرديده است. با توجه به مطالعات چينه نگاري سکانسي2 توالی رسوبی شامل سيستم تراکت هاي پيش رونده (TST) و تراز بالا (HST) تعيين گرديد. اين سکانس ها از نوع رده 3، با مرزهاي ناپيوستگي از نوع SB2 معرفي شده اند. تغييرات حداکثر سطح پيش روي آب دريا (mfs) بر اساس رخساره ها و تغييرات ايزوتوپي شناسايي گرديد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - بررسی زمین¬شیمی عناصر فرعی و کمیاب (نادر خاکی) در کانی¬سازی رگه¬اي فلزات پايه منطقه يارالوجه (شمال¬غرب اهر-آذربایجان¬شرقی)
زهره جبارزاده مهدی مرادی محسن مؤید رزگار فرامرزیاندیس رگه اي يارالوجه در 40 كيلومتري شمال غرب اهر در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. براساس نتايج حاصل از داده های زمین شیمیایی، ترکیب اولیه سنگ میزبان دگرسان شده در محدوده میکرودیوریت با سری ماگمایی کالک-آلکالن قرار گرفته و محیط زمین ساختی تشكيل آن، کمان آتشفشانی حا أکثراندیس رگه اي يارالوجه در 40 كيلومتري شمال غرب اهر در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. براساس نتايج حاصل از داده های زمین شیمیایی، ترکیب اولیه سنگ میزبان دگرسان شده در محدوده میکرودیوریت با سری ماگمایی کالک-آلکالن قرار گرفته و محیط زمین ساختی تشكيل آن، کمان آتشفشانی حاشیه فعال قاره ای است. كانه سازي به صورت پراكنده، داربستي و رگه-رگچه اي و حاوي كاني هاي كربناتي، كوارتز و سولفيد در سنگ هاي نیمه آتشفشانی دگرسان شده در حد میکرودیوریت، است. پيريت، اسفالريت، گالن و كالكوپيريت مهم ترين كاني هاي سولفيدي منطقه هستند. مهم ترین دگرسانی-های مشاهده شده در منطقه، سریسیتی و کربناتی شدن بوده و كانيهاي كوارتز، سریسیت، ايليت، آلبیت، كائولينيت، لوكوكسن و کربنات های تأخیری از مهم ترين كاني هاي شناسايي شده در زون های دگرسانی هستند. نمودارهاي دو متغيره Ba+Sr در برابر Ce+Y+La و Zr در برابر TiO2 و همچنين مقادير کمتر از یک برای TiO2 نشان دهنده منشأ درون زاد براي سيالات دگرسان كننده مي باشد. نمودارهای عنکبوتی عناصر نادر خاكي به هنجار شده نسبت به کندریت و متوسط ترکیب پوسته قاره ای بالایی نشان دهنده تفريق LREE از HREE و تهي شدگي بيشتر LREEها نسبت به متوسط ترکیب پوسته قاره-ای بالایی می باشد. براساس شاخصهای زمین شيميايی مانند Hf/Sm، Nb/La و Th/La و غنی شدگی LREE نسبت به HREE، مهم ترین همبافت های یونی انتقال دهنده فلزات، هم بافت های Cl- هستند. بررسی بی هنجاري هاي Eu، Ce و Pr Eu/Eu*)، Ce/Ce* وPr/Pr*) در رگه کانه دار و سنگ ميزبان نشان دهنده pH نزدیک به خنثی براي سيالات مسئول دگرساني و شرايط Eh احيائي محيط تشكيل انديس رگه اي يارالوجه مي باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - ژئوشيمي توده كوارتزديوريتي سلفچگان
محبوبه نظري شهریار کشتگر علي كنعانيان محمد بومریتوده كوارتزديوريتي سلفچگان (کوه آلِ)، واقع در 45 كيلومتري جنوب غرب قم، بهصورت يك توده سابولكانيك كوچك به درون ماسهسنگها و آهكهاي ماسهاي سازند قرمز فوقاني نفوذ نموده است. الگوي تغييرات زيگزاگ در فراواني عناصر اصلي و كمياب كوارتزديوريتها، از حاشيه به سمت مركز توده، أکثرتوده كوارتزديوريتي سلفچگان (کوه آلِ)، واقع در 45 كيلومتري جنوب غرب قم، بهصورت يك توده سابولكانيك كوچك به درون ماسهسنگها و آهكهاي ماسهاي سازند قرمز فوقاني نفوذ نموده است. الگوي تغييرات زيگزاگ در فراواني عناصر اصلي و كمياب كوارتزديوريتها، از حاشيه به سمت مركز توده، ميتواند نشانه تغذيه مكرر مخزن ماگماي سازنده اين سنگها باشد. سنگهاي مورد مطالعه از لحاظ ژئوشيميايي مشخصات سنگهاي گرانيتوئيدي كالكوآلكالن، متاآلومين نوع I را نشان ميدهند. اين سنگها از عناصر LILE و LREE غني و از HREE فقير شدهاند. علاوه بر اين داراي آنومالي منفي Nb و Ti، نسبت Ce/Pb كم، نسبتهاي Ba/La و Ba/Th زياد و مقادير Al زياد هستند. ضمناً بافتهاي نامتعادل در پلاژيوكلازهاي زونه و حضور درشتبلورهای هورنبلند با حاشيه واکنشي در سنگهاي پورفيري توده از ديگر مشخصات نمونهها محسوب ميشود. با توجه به شواهد پتروگرافي و ژئوشيميايي ياد شده به نظر ميرسد كه سنگهاي مورد مطالعه در قوسهاي ماگمايي مرتبط با فرورانش تشكيل شده باشند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - کانی¬شناسی، ژئوشیمی و دگرسانی کانه¬ها در رگه¬های اپی¬ترمال کانسار گلوجه، شمال زنجان
مجيد قاسمي سياني بهزاد مهرابي محمد خان عزیزیکانسار چند فلزي اپيترمال گلوجه در بخش مرکزی ايالت فلززايي طارم-هشتجين در منطقه ساختاری البرز-آذربایجان (البرزغربی) قرار دارد. کانسار گلوجه متشکل از چهار رگه اصلی در دو منطقه مجزا با نامهای گلوجه شمالی و گلوجه جنوبی است. آندزیت بازالت و داسیت به ترتیب سنگ میزبان کانهز أکثرکانسار چند فلزي اپيترمال گلوجه در بخش مرکزی ايالت فلززايي طارم-هشتجين در منطقه ساختاری البرز-آذربایجان (البرزغربی) قرار دارد. کانسار گلوجه متشکل از چهار رگه اصلی در دو منطقه مجزا با نامهای گلوجه شمالی و گلوجه جنوبی است. آندزیت بازالت و داسیت به ترتیب سنگ میزبان کانهزایی در گلوجه جنوبی و گلوجه شمالی هستند. این منطقه دربردارنده سنگهاي نفوذي (گرانوديوريت، گرانيت و کوارتزمونزونيت)، دايکهای دیابازی و سنگهاي آتشفشاني- آذراواری (داسيت، ريوليت، آندزيتبازالت، بازالت، آندزيت و توف) است. بر اساس روابط ژنتیکی و متقاطع رگه و رگچه ها، کانهزايي در رگههاي گلوجه در سه مرحله (1) مرحله اول شامل مجموعه کانیهای حاوی آرسنیک-آنتیموان-مس-طلا-آهن، (2) مرحله میانی شامل مجموعه کانیهای حاوی سرب-روی-مس-نقره و (3) مرحله پایانی حاوی هماتیت، گوتیت و کانیهای حاوی نقره، بیسموت، طلا و سرب تشکیل شده است. مطالعات کانيشناسي و شيمي کانيها نشان داد که گالن در مرحله دوم (زیر مرحله 2B) حاوي ادخالهايي از کانيهاي نقرهدار است. مهمترین کانيهاي نقرهدار در گلوجه شامل آرژنتيت، نقرهطبيعي، تتراهدريتنقرهدار، پليبازيت، ماتيلديت و ماريت ميباشند. کانهزايي طلا در زیر مرحله 1B (مرحله اول) به همراه هماتيتهاي ورقهاي (اسپکيولاريت) بهصورت خالص و در زیرمرحله 3A (مرحله سوم) بهصورت ادخال طلای خالص و الکتروم در هماتيت و کوارتز رخ داده است. دگرسانيهاي منطقه گلوجه شامل پروپيليتی، آرژيليکی، سريسيتي و سيليسي شدن بوده، که بهصورت يک منطقهبندي مشخص تا 30 متر اطراف رگهها در سنگ ميزبان گسترش دارند. حرارتسنجي کلريت در پهنه آرژيليکی دماي 275 درجه سانتیگراد (مرحله دوم کانهزايي) و در پهنه پروپیليتي دماي 200 درجه سانتیگراد (مرحله سوم کانهزايي) را نشان ميدهد. تبادلات جرمی پهنه های دگرسان نشان داد که عناصر آلومینیم، زیرکنیم، تیتانیم، ایتریم، نیوبیم و عناصر نادر خاکی سنگین، عناصر غیر متحرک در طی دگرسانی هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - پترولوژی، ژئوشیمی و پتانسیل اسکارن زایی توده گرانیتوئیدی سامن (جنوب غرب ملایر، همدان)
حسن زمانیان فرهاد احمدنژاد اکرم کرمی بتول تقی پورگرانیتوئید سامن در امتداد بخش شمال غربی پهنه سنندج- سیرجان در جنوب غربی ملایر واقع شده است. بر اساس ویژگی های کانی شناسی و ژئوشیمیایی پنج رخساره اصلی شامل واحدهای گرانودیوریت، مونزوگرانیت، سینوگرانیت، آلکالی فلدسپار گرانیت و کوارتزمونزونیت در گرانیتوئید سامن تشخیص داده أکثرگرانیتوئید سامن در امتداد بخش شمال غربی پهنه سنندج- سیرجان در جنوب غربی ملایر واقع شده است. بر اساس ویژگی های کانی شناسی و ژئوشیمیایی پنج رخساره اصلی شامل واحدهای گرانودیوریت، مونزوگرانیت، سینوگرانیت، آلکالی فلدسپار گرانیت و کوارتزمونزونیت در گرانیتوئید سامن تشخیص داده شده است. واحدهای گرانودیوریتی در مقایسه با سایر واحدها از گسترش بیشتری برخوردار بوده و غالب ترکیب این توده را به خود اختصاص میدهند. ژئوشیمی عناصر اصلی نشان می دهد که گرانیتوئید سامن متاآلومینوس (ACNK=0.75) تا پرآلومینوس (ACNK=1.21) بوده و در دسته گرانیت های قوس های آتشفشانی (VAG) مرتبط با حاشیه فعال قاره ای قرار می-گیرد، و از لحاظ ویژگیهای پتروشیمیایی متعلق به سری کالک آلکالن با پتاسیم بالا میباشد. تهی شدگی واحدهای سنگی گرانیتوئید سامن از عناصر Nb، Zr، Hf، Y، Ti و HREE و غنیشدگی از عناصر K، Rb، Cs، Th و LREE با ویژگی جایگاههای قوسی مرتبط با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پهنه سنندج- سیرجان سازگار میباشد. بررسی های صورت گرفته نشان میدهد که این توده توسط واکنش و فعل و انفعال با پوسته بالایی آلودگی پیدا کرده است. در منطقه سامن برون اسکارن کلسیک (گراسولار-آندرادیت/ اوژیت-دیوپسید) و درون اسکارن (ترمولیت-اکتینیولیت/ اپیدوت) در امتداد همبری گرانیتوئید و مرمر رخ داده است. مطالعه حاضر نشان میدهد که ویژگیهای ژئوشیمیایی گرانودیوریت ها و کوارتزمونزونیت های سامن به ترتیب مشابه ترکیب متوسط گرانیتوئیدهای همراه با اسکارن های Au-Cu و Fe بوده درحالیکه ویژگیهای ژئوشیمیایی واحدهای مونزوگرانیتی، سینوگرانیتی و آلکالی فلدسپار گرانیتی سامن به ترکیب گرانیتوئیدهای همراه با اسکارن های Sn و Mo نزدیک تر میباشد. گرانیتوئیدهای سامن را میتوان بر اساس شرایط اکسایشی و میزان تکامل ماگما در دسته گرانیتوئیدهای نسبتا تکامل نیافته تا اندکی تکامل یافته و اکسایشی همانند بیشتر مجموعههای فلزی اصلی Au-Cu در مقیاس جهانی رده بندی کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - موقعیت تکتونیکی گرانودیوریت زرگلی در زمیندرز سیستان، جنوب شرق ایران
شهریار کشتگر محمد بومری علي كنعانيان محبوبه نظریگرانیتوئید زرگلی در شمال غرب زاهدان در پهنه زمیندرز سیستان برونزد دارند. این گرانیتوئید در زمان الیگوسن در یک واحد فلیشی نفوذ کرده و دارای محتوای سیلیس بین 4/62 تا 66 درصد وزنی، کالک آلکالن، متاآلومین و از نوع I می باشد. گرانودیوریت زرگلی از عناصر LILE غنیشدگی و از ع أکثرگرانیتوئید زرگلی در شمال غرب زاهدان در پهنه زمیندرز سیستان برونزد دارند. این گرانیتوئید در زمان الیگوسن در یک واحد فلیشی نفوذ کرده و دارای محتوای سیلیس بین 4/62 تا 66 درصد وزنی، کالک آلکالن، متاآلومین و از نوع I می باشد. گرانودیوریت زرگلی از عناصر LILE غنیشدگی و از عناصر HFSE تهی شدگی نشان می دهند. بیهنجاری منفی از عناصر Ta، Ti، Nb و Eu و بیهنجاری مثبت از عناصرRb، Ce La، Ba، Sr حاکی از این است که ماگمای سازنده از ذوب بخشی سنگهای پوسته زیرین منشا گرفته است. این ماگما ضمن جایگیری در پهنه جوشخورده سیستان با رسوبات فلیشی دچار آغشتگی و آلایش شده است. نمودارهای تکتونو ماگمایی، جایگاه گرانیتوئیدهای قوس آتشفشانی (VAG) و حاشیه فعال قاره ای را برای این توده نشان می دهند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - ژئوشیمی رخساره¬های کانه¬دار و پهنه¬بندی دگرسانی در کانسار سولفید توده¬ای آتشفشانزاد باریت- سرب- مس ورندان، جنوب¬غرب قمصر
فایق هاشمي فردین موسیوند مهدی رضایی کهخائیکانسار سولفید توده ای آتشفشانزاد باریت- سرب- مس ورندان در جنوب غرب قمصر و در کمان ماگمائی ارومیه- دختر واقع شده است. کانه زائی در کانسار ورندان بهصورت چهار زیرافق کانه دار و در واحد 1 (عمدتاً شامل توف های اسیدی و آندزیت) توالی آتشفشانی- رسوبی میزبان با سن ائوسن میانی- أکثرکانسار سولفید توده ای آتشفشانزاد باریت- سرب- مس ورندان در جنوب غرب قمصر و در کمان ماگمائی ارومیه- دختر واقع شده است. کانه زائی در کانسار ورندان بهصورت چهار زیرافق کانه دار و در واحد 1 (عمدتاً شامل توف های اسیدی و آندزیت) توالی آتشفشانی- رسوبی میزبان با سن ائوسن میانی- بالائی رخ داده است. رخساره های متمایز شده در این کانسار شامل: 1) رگه- رگچه ای، 2) مجموعه های برشی دهانه ای، 3) توده ای، 4) لایه ای- نواری و 5) رسوبات گرمابی- بروندمی آهن و منگنزدار می باشند. دگرسانی عمده در سنگ دیواره از نوع کلریتی- سیلیسی و سیلیسی- سریسیتی می باشد. دگرسانی کلریتی- سیلیسی همراه با رخسارههای استرینگر و برشی در کمرپایین زیر افقهای معدنی و در مرکز سیستم وجود دارد و دگرسانی سیلیسی- سرسیتی در اطراف بخش کلریتی زیرافقهای معدنی و همچنین به همراه باریت قرار گرفته است. آنالیز الکترون میکروپروب برروی کانی های کلریت از کمرپایین (رخساره های استرینگر) زیرافق دوم و سوم نشان می دهد که این کلریت ها در رده کلریت های غنی از آهن و نزدیک به قطب کلینوکلر هستند که با ویژگی های کلریت در پهنه های دگرسانی کانسارهای سولفید توده ای آتشفشانزاد مطابقت نشان می دهند. بررسی های ژئوشیمیایی رخساره های کانه دار نشان می دهد که میزان عناصر Ag، As، Cu، Sb و Sr در بخش چینه سان (لایه ای- نواری و توده ای) زیرافق سوم خیلی بالاتر از زیرافق های دیگر بوده و بطورمیانگین به ترتیب برابر 41، 273، 1945، 390 و 1013 ppm می باشند. در مجموع مطالعات ژئوشیمیایی نشاندهنده وجود پهنه بندی فلزی در این کانسار است که از ویژگی های کانسارهای VMS است. پهنه بندی فلزی ناشی از نفوذ سیالات داغ مس دار می تواند از گسترش پدیده پالایش پهنه ای و رخداد فراپالایش باشد که نتیجه آن شستشوی دوباره مس توسط سیال داغ گرمابی از مجموعه دهانه ای و ته نشست آن در داخل رخساره لایه ای- نواری می باشد. از میان رخساره های مختلف زیرافق های کانه دار کانسار ورندان، رخساره لایه ای- نواری زیرافق سوم برای استخراج عناصر کمیاب از جمله نقره می تواند دارای ارزش اقتصادی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - بررسی رفتار زمینشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب خاکی در گارنتهای پگماتیتهای دره ولی (شمال شرق بروجرد، پهنه سنندج- سیرجان)
سمیه رحمانی جوانمرد زهرا طهماسبی زینک دینک احمد احمدی خلجیپگماتیتهای منطقه دره ولی در شمال شرق بروجرد و در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان واقع شدهاند. این پگماتیتها بهصورت دایکهایی با روند شمالغرب- جنوبشرق، واحدهای گرانودیوریتی منطقه مورد مطالعه را قطع کردهاند. این سنگها از نظر کانیشناسی شامل کانیهای کوارتز، فلدسپار أکثرپگماتیتهای منطقه دره ولی در شمال شرق بروجرد و در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان واقع شدهاند. این پگماتیتها بهصورت دایکهایی با روند شمالغرب- جنوبشرق، واحدهای گرانودیوریتی منطقه مورد مطالعه را قطع کردهاند. این سنگها از نظر کانیشناسی شامل کانیهای کوارتز، فلدسپارهای آلکالن (ارتوکلاز و میکروکلین)، پلاژیوکلاز، مسکوویت، گارنت (آلماندین- اسپسارتین)، آندالوزیت، تورمالین و آپاتیت هستند. الگوهای REE بهنجارشده نسبت به كندريت در پگماتیتهای دره ولی، بیانگر غنیشدگی اندک LREE نسبت به HREE )04/4-76/1(LaN/YbN=، الگوی نسبتاً مسطح HREE و بیهنجاری منفی شدید Eu (54/0-20/0 (Eu/Eu*= است. بررسی شيمي عناصر اصلي گارنتهاي درون اين پگماتيتها بيانگر منطقهبندی ترکیبی با افزایش FeO و کاهش MnO از مرکز به حاشیه است. مقادیر بسيار بالاي منگنزwt.%) 18/13-27/10 (MnO= و مقدار کم کلسيمwt.%) 29/0-15/0(CaO= گارنتهاي موجود در پگماتيت دره ولی، مشابه گارنتهاي ماگمايي درون مذابهاي پگماتيتي است. ترکیب بلورهای گارنت بر روی نمودار MnO+CaO در مقابل FeO+MgO (برحسب درصد وزنی)، بیانگر تبلور آنها در بخش حاشیهای رگه پگماتیتی و از مذابهای کمتر تفریقیافته است. نتایج LA-ICP-MS حاکی از غنیشدگی گارنتهای مورد مطالعه از عناصر کمیاب خاکی سنگین (HREE)، تهیشدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک (LREE) و بیهنجاری منفی شدید Euدر مرکز )41/0-0(Eu/Eu*= و مثبتEu )22/3-0(Eu/Eu*= در حاشیهها است. عناصر Y، HREE، Ti، Zr، Nb، Ta، Hf، U و Mn از مرکز به سمت حاشیه کاهش نشان میدهند. این تغییرات از مرکز به حاشیه، به افزایش فاز سیال و اکتیویته H2O در ماگما و افزایش تفریق ماگمایی نسبت داده شده است. الگوی REE و بیهنجاریهای Eu در گارنتهای دارای منطقهبندی، بیانگر تبلور آنها در شرایط احیایی تا اکسیدان است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - مطالعه عوامل موثر بر کانه¬زایی معدن مس- طلای پورفیری- اپی¬ترمال سوناجیل، با استفاده از مطالعات سنجش ازدور، کانی¬شناسی و زمین¬شیمی
محمد معانی جو طیبه رمضانی سعید علیپوربه منظور شناسایی عوامل موثر بر کانی سازی معدن مس- طلای پورفیری- اپی ترمال سوناجیل به بررسی سنجش از دور، کانی شناسی و زمین شیمی پرداخته شد. بعد از حذف پوشش گیاهی توسط روش شاخص بهنجار شده پوشش گیاهی و اثرات بازتابش خورشیدی، خطای دستگاهی و اثرات توپوگرافی و آلبدو توسط روش أکثربه منظور شناسایی عوامل موثر بر کانی سازی معدن مس- طلای پورفیری- اپی ترمال سوناجیل به بررسی سنجش از دور، کانی شناسی و زمین شیمی پرداخته شد. بعد از حذف پوشش گیاهی توسط روش شاخص بهنجار شده پوشش گیاهی و اثرات بازتابش خورشیدی، خطای دستگاهی و اثرات توپوگرافی و آلبدو توسط روش لاگ بازماندی (LR)، روش های نسبت باندی (BR)، ترکیب کاذب رنگی (FCC)، تحلیل مولفه اصلی (PCA) و فیلترینگ تطبیق یافته تنظیم اختلاط (MTMF) برای شناسایی زون های دگرسانی اصلی منطقه مورد مطالعه به کار رفت و دگرسانی های فیلیک، آرژیلیک پیشرفته و پروپلیتیک آشکار شدند. دگرسانی های مذکور توسط مطالعات کانی شناسی تایید شدند. همچنین بررسی زمین شیمی نمونه کل توده پورفیری سوناجیل ترکیب میکرودیوریتی و شوشونیتی و پس از کوهزایی بودن معدن سوناجیل را مشخص کرد. در پایان، اختلاف تراکم گسلش، ترکیب ماگمای منشا و عمق کانه زایی از عوامل موثر بر کانه زایی معدن سوناجیل ذکر شد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوری افشین زهدی حسین کوهستانی قاسم نباتیان میرعلی اصغر مختاریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوری افشین زهدی حسین کوهستانی قاسم نباتیان میرعلی اصغر مختاریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوری افشین زهدی حسین کوهستانی قاسم نباتیان میر علی اصغر مختاریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - مطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافمطالعه کانیشناسی اولیه کربناتهای سازند قم با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)ی و ژئوشیمیایی در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان)
مهسا نوری افشین زهدی حسین کوهستانی قاسم نباتیان میرعلی اصغر مختاریسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین ما أکثرسازند قم تنها مخزن گازی موجود در حوضه رسوبی ایران مرکزی محسوب میشود. این سازند در بیشتر مناطق این حوضه با ناپيوستگي فرسایشی بر روي نهشتههای سازند قرمز تحتاني قرار گرفته و بهصورت همشیب توسط سازند قرمز بالایی پوشیده شده است. نهشتههای سازند قم در برش کانسار سلستین مادآباد (جنوب زنجان) با 190 متر ستبرا عمدتاً شامل سنگ آهکهای ضخیملایه تا تودهای، سنگآهک مارنی و مارن میباشد. پنج ریزرخساره اصلی در بخشهای سنگ آهکی این سازند در منطقه مادآباد قابل شناسایی است. این ریزرخسارهها احتمالاً در یک پلتفرم کربناته از نوع شلف رسوب کردهاند. نتایج مطالعات پتروگرافی نشاندهنده ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی برای بخشهای سنگ آهکی سازند قم در منطقه مادآباد میباشد. نتایج مطالعات ژئوشیمیایی (Na, Sr, Ca, Mg, Mn, Fe) نیز بیانگر ترکیب کانیشناسی اولیه کلسیتی در یک سیستم بسته دیاژنتیکی و با میزان پایین انحلال است. شواهد مذکور بیانگر نقش کلیدیتر شکستگیها در مقایسه با فرآیندهای دیاژنزی و انحلال در بالا رفتن کیفیت مخزنی سازند قم در میدانهای گازی ایران مرکزی (نظیر میدانهای سراجه و البرز) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - بررسی رخداد کانه¬زایی در کانسار مس آبگاره، جنوب دامغان: براساس شواهد زمین¬شناسی، کانی¬شناسی و زمین¬شیمی
راضیه مهابادی محمد حسنپور صدقینوار آتشفشانی-رسوبی طرود-چاه شیرین در جنوب فروافتادگی کویر چاه جم (جنوب شرق دامغان)، میزبان رخدادها و ذخایر معدنی بی شماری همچون سرب و روی، مس، نقره و طلا است که کانسار مس آبگاره در بخش شمال شرقی این نوار قرار دارد. محدوده کانسار از نظر سنگ شناسی شامل سنگ های آتشفشانی أکثرنوار آتشفشانی-رسوبی طرود-چاه شیرین در جنوب فروافتادگی کویر چاه جم (جنوب شرق دامغان)، میزبان رخدادها و ذخایر معدنی بی شماری همچون سرب و روی، مس، نقره و طلا است که کانسار مس آبگاره در بخش شمال شرقی این نوار قرار دارد. محدوده کانسار از نظر سنگ شناسی شامل سنگ های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و به مقدار کمتر آذرآواری (کریستال توف) به سن ائوسن میانی-بالایی می باشد. ماهیت این سنگ ها، کالک-آلکالن غنی از پتاسیم تا شوشونیتی است که از دید جایگاه زمین ساختی، در موقعیت کمان ماگمایی مرتبط با پهنه فرورانش قرار می گیرند. براساس مشاهدات صحرایی و مطالعات کانه نگاری، کانه زایی در دو مرحله هیپوژن و سوپرژن و هوازدگی صورت گرفته است. کانه های زون هیپوژن عموماً پیریت، کالکوپیریت و بورنیت می باشند؛ درحالیکه کالکوسیت، کوولیت، مالاکیت و کریزوکولا به عنوان کانی های اصلی زون سوپرژن مطرح هستند. شکستگی های حاصل از عملکرد گسل ها در سنگ هاي منطقه، محل مناسبی برای نفوذ محلولهای گرمابی ایجاد کرده است و کنترل کننده اصلی کانی سازی محسوب می شوند. مطالعات زمین شیمیایی نشان می دهد که عنصر مس بیشترین همبستگی را با نقره دارد. این در حالی است که این عنصر کانی مستقلی تشکیل نداده است و احتمالاً در شبکه کانی های مس دار، جایگزین مس شده است. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه در نمودار به هنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه دارای غنی شدگی قابل ملاحظه ای از عناصرLREE و LILE نسبت بهHREE وHFSE و بی هنجاری منفی از عناصر Ti و Nb هستند. بر اساس نمودارهای مربوطه، سنگ های منطقه مورد مطالعه از گوشته غنی شده منشاء گرفته و تبلور تفریقی نقش اساسی را در تحول سنگ ها بر عهده داشته است. بر پایه مجموعه شواهد سنگ شناسی، کنترل ساختاری کانی سازی، نوع دگرسانی و گسترش آن و کانی شناسی ساده می توان نتیجه گرفت که کانه زایی در محدوده آبگاره مربوط به یک سامانه واحد کانه زایی است که در ارتباط با تکامل سیالات گرمابی کانه دار، سبب تشکیل کانه زایی رگه ای مس شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - اثر بارش و لیتولوژی در هیدروشیمی چشمه¬های کارستی استان خراسان شمالی
فاطمه باقری غلامحسین کرمی رحیم باقری جواد مشکینیآبخوانهای کارستی بهعنوان مهمترین منبع آب شرب و کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک محسوب می شود. شناخت رفتار هیدروژئولوژیکی این چشمه ها و ردیابی کیفی این منابع آبی، اولین مرحله در جهت مدیریت بهتر آنها می باشد. در منطقه مورد مطالعه واقع در استان خراسان شمالی، رخنمون گسترد أکثرآبخوانهای کارستی بهعنوان مهمترین منبع آب شرب و کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک محسوب می شود. شناخت رفتار هیدروژئولوژیکی این چشمه ها و ردیابی کیفی این منابع آبی، اولین مرحله در جهت مدیریت بهتر آنها می باشد. در منطقه مورد مطالعه واقع در استان خراسان شمالی، رخنمون گسترده ای از آهک های کارستی سازند تیرگان وجود دارد. در این منطقه تعداد معدودی چشمه کارستی با دبی بین 50 تا 500 لیتربرثانیه وجود دارد. منطقه تغذیه این چشمه ها از لحاظ ارتفاع، اندازه حوضه آبگیر، ضخامت اپی کارست و درجه کارستی شدن متفاوت می باشند. در این مطالعه سری زمانی و تغییرات مکانی هیدروژئوشیمیایی در 5 چشمه ارناوه، رزقانه، اسطرخی، قردانلو و سرانی و سه ایستگاه بارش و همچنین تاثیر بارش و لیتولوژی بر شیمی آب چشمه های کارستی برای یک دوره یکساله بررسی شده است. ترکیب بارش ها دارای رخساره Ca-SO4-Cl و Ca-HCO3 بوده که این ترکیب توسط فرآیند انحلال در طول جریان آب زیرزمینی به آبخوان کارستی تغییر کرده و Ca-Mg-HCO3 شده است. قسمت عمده تغذیه در اثر بارش های زمستانه و بهصورت برف صورت می گیرد. میانگین هدایت الکتریکی بارشها از 70 در ایستگاه نامانلو تا 100 و 150 میکروموس بر سانتیمتر به ترتیب در ایستگاه اسطرخی و قلعه بربر متغیر است. بارش های تابستانه منشا گرفته از سمت غرب به دلیل تماس بیشتر با ذرات معلق در مناطق کویری ایران، دارای مقادیر هدایت الکتریکی بیشتری نسبت به بارشهای زمستانه نشات گرفته از جبهه شمالی کشور هستند. بهطورکلی در اکثر چشمه های کارستی مورد مطالعه، تغییرات مقدار دبی در طول زمان بهجز در چشمه های سرانی و اسطرخی، وجود ندارد. ترکیب هیدروشیمیایی چشمه های سرانی و قوردانلو و اسطرخی که در ارتفاع بالاتری قرار دارند و عمده تغذیه آن ها از طریق برف صورت می-گیرد، بیشتر تحت تاثیر ترکیب هیدروشیمیایی بارش ها می باشند، درصورتیکه چشمه ارناوه و رزقانه با توجه به یکسان بودن ترکیب بارش در این منطقه، دارای هدایت الکتریکی بالاتری بوده که به دلیل وجود پوشش خاک در حوضه آبگیر این چشمه ها، انحلال کانی های رسی و جریان افشان آن ها بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - نقش کنترلکنندههای ساختاری در هیدروژئوشیمی چشمه¬های تراورتن ساز منطقه آذرشهر، شمالغرب ایران
کریم تقی پور محمد مهدی خطیب محمودرضا هیهات عبدالرضا واعظی هیر اسماعیل شبانیاننهشته های تراورتن منطقه آذرشهر، واقع در شمالغرب ایران، یکی از مجموعه های منحصربهفرد تراورتن در دنیا می-باشد. فرایند نهشت تراورتن در حال حاضر نیز در تعدادی از چشمههای فعال تراورتن ساز ادامه دارد. در این پژوهش با تلفیق داده های ساختاری و تکتونیکی، مطالعات ژئوفیزیکی و مط أکثرنهشته های تراورتن منطقه آذرشهر، واقع در شمالغرب ایران، یکی از مجموعه های منحصربهفرد تراورتن در دنیا می-باشد. فرایند نهشت تراورتن در حال حاضر نیز در تعدادی از چشمههای فعال تراورتن ساز ادامه دارد. در این پژوهش با تلفیق داده های ساختاری و تکتونیکی، مطالعات ژئوفیزیکی و مطالعات هیدروژئوشیمیایی به مطالعه منشا آب و جایگاه چشمه های فعال تراورتن ساز پرداخته شد. نتایج حاصل از اندازهگیریهای برجا و تیپ تراورتن ها نشان داد که این چشمه ها از نوع ترموژن و با منشا هیدروترمال هستند. بررسی دیاگرام های هیدروژئوشیمیایی و نسبت های یونی نشان داد که تیپ آب چشمه ها از نوع کربناته کلسیک می باشد که در اثر اختلاط با آب های شور، میزان یون سدیم و کلر افزایش یافته است. مجاورت این نهشته ها با دریاچه ارومیه و بررسی نتایج حاصل از مطالعات ژئوفیزیک نشان داد که منشا این آب های شور، آب دریاچه ارومیه و یا شورابه های مرتبط با آن می باشد که از طریق سیستم های شکستگی هدایت شده و در پهنه های کششی بین گسل ها با سیالات هیدروترمال اشباع از بی کربنات اختلاط یافته اند. این پدیده نشان می دهد که هیدروژئوشیمی چشمه های مزبور تحت تاثیر آب دریاچه ارومیه و یا شورابه های مرتبط با آن در قاعده تراورتن ها میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - هیدروژئوشیمی رودخانه گرگانرود در محدوده شهر گنبدکاووس، استان گلستان
عباس تیموری گیتی فرقانی تهرانی هادی جعفری عبدالرضا کابلیرودخانهها از منابع اصلی تأمین آب برای مصارف شرب و کشاورزی هستند و ارزیابی کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، تعیین فرآیندهای طبیعی و انسانی مؤثر بر کیفیت آب رودخانه گرگانرود و شاخه های فرعی آن در محدوده شهر گنبدکاووس میباشد. رودخانه گرگانرود بزرگترین أکثررودخانهها از منابع اصلی تأمین آب برای مصارف شرب و کشاورزی هستند و ارزیابی کیفیت آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه، تعیین فرآیندهای طبیعی و انسانی مؤثر بر کیفیت آب رودخانه گرگانرود و شاخه های فرعی آن در محدوده شهر گنبدکاووس میباشد. رودخانه گرگانرود بزرگترین رودخانه در استان گلستان (شمال شرق ایران) است. در طی سالهای گذشته این رودخانه دریافتکننده فاضلابهای مختلف شهری، کشاورزی و صنعتی بهویژه در محدوده شهر گنبدکاووس بوده است. بهمنظور ارزیابی کیفیت شیمیایی آب رودخانه گرگانرود و بررسی عوامل مؤثر بر ویژگیهای کیفی در محدودۀ مورد مطالعه، 37 نمونه آب و 6 نمونه فاضلاب برداشت شد و پارامترهای فیزیکوشیمیایی و غلظت یونهای اصلی اندازهگیری گردید. بر اساس نتایج بهدستآمده، pH و EC نمونههای آب در محدوده شهر در اثر تخلیه روانابهای شهری و یا ورود شاخههای فرعی، که pH و EC پایینتری نسبت به شاخه اصلی دارند، کاهش مییابد. به دلیل رخداد فرآیند نیتراتزدایی، غلظت نیترات در نمونههای محدوده شهر نسبت به سایر نمونهها پایینتر است. تیپ اغلب نمونههای آب رودخانه گرگانرود و شاخههای فرعی به ترتیب سولفاته سدیک و بیکربناته سدیک میباشد. با توجه به نتایج بهدستآمده، اتصال شاخههای فرعی باعث بهبود کیفیت آب رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی شده است. در طی مسیر رودخانه، فرآیندهای طبیعی شامل انحلال کانیها (هالیت، ژیپس و انیدریت) و تبادل یونی، و نیز فعالیت انسان (تخلیه پسابهای کشاورزی و شهری) باعث افت کیفیت آب رودخانه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - ژئوشیمی و پترولوژی ریولیتهای قرهداش شاهیندژ- شمالغرب ایران: بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی ولکانیسم پس از برخوردی
معصومه آهنگری معصومه نظری محسن موذنریولیتهای قرهداش شاهیندژ از نوع ریولیتهای پرآلومینوس با مقدار SiO2 و K2O بالا هستند. این سنگها از درشت بلورهای کوارتز، فلدسپار پتاسیم به همراه مقادیر اندک پلاژیوکلاز در زمینهای ریزدانه و غنی از فلدسپارهای پتاسیم تشکیل یافتهاند. از لحاظ ژئوشیمیایی این سنگها از L أکثرریولیتهای قرهداش شاهیندژ از نوع ریولیتهای پرآلومینوس با مقدار SiO2 و K2O بالا هستند. این سنگها از درشت بلورهای کوارتز، فلدسپار پتاسیم به همراه مقادیر اندک پلاژیوکلاز در زمینهای ریزدانه و غنی از فلدسپارهای پتاسیم تشکیل یافتهاند. از لحاظ ژئوشیمیایی این سنگها از LREEها و LILEها غنی شده هستند و در مقابل مقدار HREEها و HFSEها تهیشدگی نشان میدهد. بررسی روابط صحرایی، بافتی و سنگشناسی به همراه ویژگیهای ژئوشیمیایی سنگ کل نشان میدهند ماگمای بهوجود آورنده ریولیتهای قرهداش دارای منشأ پوستهای است که بواسطه تفریق بلوری (پلاژیوکلاز و تیتانومگنتیت) ترکیب آن دستخوش تغییر شده است. آنومالی منفی Eu، Sr و Ti در نمودارهای چند عنصری بیانگر تفریق بلوری است. ویژگیهای ژئوشیمیایی ریولیتهای قرهداش مانند مقادیر نسبتهای Rb/Nb، K/Rb، Rb/Sr، Rb/Ba و Ga/Al مشابه با گرانیتها/ ریولیتهای A-Type در محیطهای پس از برخوردی هستند. با در نظر گرفتن سن پرکامبرین برای این توده، به احتمال زیاد فازهای کششی بعد از بسته شدن اقیانوس پروتوتتیس عامل تشکیل این توده بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - متاپلیتهای گرمیچای، شمال غرب ایران: شیمی سنگ کل، زادگاه رسوبی و شرایط دگرگونی
امیر محامد محسن موءید منیر مجردبهمنظور بررسی زادگاه رسوبی و شرایط دگرگونی متاپلیتهای گرمیچای واقع در شمال شهرستان میانه (شمال غرب ایران) شیمی سنگ کل این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسیهای پتروفابریک حاکی از شکلگیری همزمان با تکتونیک پورفیروبلاستهای کردیریت (دگرگونی ناحیهای) در این سنگه أکثربهمنظور بررسی زادگاه رسوبی و شرایط دگرگونی متاپلیتهای گرمیچای واقع در شمال شهرستان میانه (شمال غرب ایران) شیمی سنگ کل این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسیهای پتروفابریک حاکی از شکلگیری همزمان با تکتونیک پورفیروبلاستهای کردیریت (دگرگونی ناحیهای) در این سنگها است. همچنین ساختارهای برشی C' ویژگی بارز بافتی میباشد. دو فاز دگرگونی ناحیهای (RMP1 و RMP2)، یک فاز دگرگونی مجاورتی (CM) و دو فاز دگرشکلی (D1 و D2) شناسایی شدهاند. ژئوشیمی عناصر اصلی حاکی از سنگ مادر شیلی و گریوکی برای متاپلیتهای است. بر اساس عناصر اصلی، واسطه و کمیاب (K2O، TiO2، Zr، Ni و Ti) سنگ آذرین مولد این رسوبات دارای سرشت آندزیتی و داسیتی / ریوداسیتی بوده است. درجه دگرسانی شیمیایی (CIA و CIW) سنگ آذرین اولیه متوسط بوده است. همچنین برمبنای اکسید عناصر اصلی محیط تکتونیکی تشکیل رسوب، حاشیه فعال قارهای شناسایی شده است. متاپلیتهای گرمیچای در مقایسه با PAAS و UCC غنی از Cs، La و Ce و تهی از Sr، Nb و Ta میباشند. نمونههای معرف در نمودارهای سازگاری در داخل مثلثهای پاراژنتیک قرار میگیرند که حاکی از تعادلی بودن آنها است. بر اساس مقاطع ترکیبی استاندارد برای متاپلیتهای بازه دمایی و فشاری تشکیل درجه بالاترین پاراژنز به ترتیب 535 تا 635 درجه سانتیگراد و یک تا سه کیلو بار بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - بررسي شيلهاي سازند گرو در منطقه لرستان به عنوان منابع نامتعارف هيدروکربني
امینه لطفی یار علی چهرازی نادر ثابتیچکيده امروزه منابع نامتعارف، با توجه به افزايش قيمت و تقاضاي جهاني براي سوختهاي فسيلي مورد توجه بسياري از کشورها قرار گرفته است. شيلهاي گازي يکي از مهمترين منابع نامتعارف محسوب ميشوند. شيل گازي سنگ دانهريز غني از مواد آلي و داراي ذخيره اقتصادي گازي است. سازند شيل گ أکثرچکيده امروزه منابع نامتعارف، با توجه به افزايش قيمت و تقاضاي جهاني براي سوختهاي فسيلي مورد توجه بسياري از کشورها قرار گرفته است. شيلهاي گازي يکي از مهمترين منابع نامتعارف محسوب ميشوند. شيل گازي سنگ دانهريز غني از مواد آلي و داراي ذخيره اقتصادي گازي است. سازند شيل گازي داراي تخلخل پايين بوده و براي داشتن توليد اقتصادي از آن ايجاد شکستگي ضروري است. در اين پژوهش، شيلهاي سازند گرو در منطقه لرستان (مطالعه موردي نمونههاي خردههاي حفاري چاه باباقير1) به عنوان پتانسيل منابع نامتعارف بررسي شده است. سازند گرو شامل تناوب آهک رسي سياه راديولردار، شيلهاي سياهرنگ بيتومندار پيريتي و چرتي آمونيت و بلمنيتدار است. پلانکتون و راديولارها نشان دهنده حوضه عميق دريايي هستند، وريز سنگوارهها نشان ميدهد که سازند گرو داراي سن نئوکومين تا کنياسين است. بررسي دادههاي ژئوشيميايي نشان ميدهد، سازند گرو از لحاظ محتواي کربن آلي، داراي کيفيت خوب (محدوده مناسب TOC) است. همچنين کروژن موجود در سازند گرو از نوع کروژن III بوده و لذا سنگ منشآ گاززا را نشان ميدهد. اين دادهها رخساره عميق براي منطقه را پيشنهاد ميکند. پراش پرتو ايکس و مطالعات کانيشناسي نشان ميدهد که سازند گرو داراي محتواي کاني رسي کمتر از 4 درصد (4-3 درصد)، و شکنندگي متوسط به بالاست و براي اهداف حفاري مناسب خواهد بود. بررسي مجموعه مطالعات صورت گرفته نشان داده است که سازند گرو در منطقه لرستان را ميتوان به عنوان شيل گازي در نظر گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - مطالعه ژئوشميايي تشکيل ميان لايه هاي قيري در مخزن بنگستان در ميدان نفتي کوپال
sima torabiتاقديس کوپال در حدود 60 کيلومتري شمال شرقي شهرستان اهواز، که از دو کوهانک شرقي و غربي تشکيل شده است. بر اساس مطالعات ژئوشيميايي صورت گرفته بر روي سنگ منشاء ميتوان بيان نمود که سازند پابده در اين ميدان در ابتداي پنجره نفت زايي (Oil-window) قرار دارد. سازند کژدمي در اين م أکثرتاقديس کوپال در حدود 60 کيلومتري شمال شرقي شهرستان اهواز، که از دو کوهانک شرقي و غربي تشکيل شده است. بر اساس مطالعات ژئوشيميايي صورت گرفته بر روي سنگ منشاء ميتوان بيان نمود که سازند پابده در اين ميدان در ابتداي پنجره نفت زايي (Oil-window) قرار دارد. سازند کژدمي در اين ميدان حفاري نشده و براي ارزيابي پختگي و تطابق ژئوشيميايي اين سازند با نفت ميدان کوپال از نمونه هاي سازند کژدمي در چاه هاي ميادين مجاور يعني مارون و هفتگل استفاده شده است؛ نتايج نشان ميدهد اين سازند به عنوان سنگ منشاء اصلي محسوب ميشود. با توجه به اين که در مخزن سروک ميدان کوپال ميان لايه هاي قيري مشاهده شده است، هدف بررسي ژئوشيميايي بر روي ميان لايه هاي قيري در مخزن سروک و علل تشکيل آن در ميدان کوپال مي باشد. نتايج نشان مي دهد که تشکيل ميان لايه هاي قيري در سطح تماس آب و نفت در اثر عوامل مختلفي از جمله آسفالتين گيري طبيعي(Natural Deasphaltening)، جدايش ثقلي (Gravity Segregation) و مخلوط شدن نفت ها(oil-mixing) ايجاد شده است. آناليز هاي ژئوشيميايي دلالت بر آن دارد که آسفالتن اوليه که از سنگ منشاء ايجاد مي شود در نفت وجود ندارد بلکه آسفالتن ثانويه است که به علت فعل و انفعالات شيميايي درون چاهي و به واسطه مخلوط شدن نفت هاي توليدي حاصل از لايه هاي مختلف از هر چاه ايجاد مي گردد تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - تجزیه و تحلیل ¬ویژگی¬های ژئوشیمیایی رسوبات غبار ریزشی شهر سبزوار با استفاده از تله رسوب¬گیر MDCO
آرش امینی بهنام شفیعیگرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می گذارد. برای بررسی غبار ریزشی شهر سبزوار، در سال 1390 و درانتهای چهار فصل، نمونه ها در ایستگاه های شانزده گانه ی منتخب در پشت بام منازل مسکونی یا ساختمان های اداری و بر مبنای جهت های جغر أکثرگرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می گذارد. برای بررسی غبار ریزشی شهر سبزوار، در سال 1390 و درانتهای چهار فصل، نمونه ها در ایستگاه های شانزده گانه ی منتخب در پشت بام منازل مسکونی یا ساختمان های اداری و بر مبنای جهت های جغرافیایی اصلی و فرعی جمع-آوری شده و با ترازوی با دقت 0001/0 توزین گردیدند. اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی ریزگردها با استفاده از روش جذب اتمی وطیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی برای مطالعات ژئوشیمیایی با توجه به حجم غبار جمع شده و اهمیت نمونه ها، مشخص و اندازه گیری شدند. نتایج بهدست آمده نشان داد که بیشترین حجم غبار ریزشی در سبزوار مربوط به فصل بهار است در حالیکه غلظت و تراکم اغلب عناصر آلاینده در فصل پاییز بیشتر است. از نظر آلودگی، عناصر کادمیوم و روی با قرار گرفتن در محدوده آلودگی شدید و ضریب آلودگی بسیار بالا و قابل توجه در غبارریزشی شهر سبزوار در درجه اول اهمیت قرار دارند. عناصر کروم و نیکل با قرار گرفتن در محدوده آلودگی متوسط و ضریب آلودگی قابل توجه دردرجه بعدی اهمیت هستند. در شرایط فعلی، آلودگی عناصر آلاینده مانند مس، سرب و آرسنیک در ریزگردهای شهر سبزوار بحرانی و نگران کننده نیست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - ویژگیهای کانیشناسی، شیمی کانیها و میانبارهای سیال کانسار اسکارن آهن معدنجو، ناحیه معدنی سنگان، شمالشرق ایران
مریم فتوت جامی مسعود علیپوراصلگستره آهن معدن جو، از آنومالی های شرقی مجموعهی کانسارهای سنگ آهن در ناحیهی معدنی سنگان است. این پهنه در انتهای بخش شرقی کمان آتشفشانی- نفوذی سنوزوئیک البرز واقع است. زمین شناسی پهنه شامل ماسهسنگ شیلی، مادستون آهکی و ماسه سنگ های ژوراسیک، سنگ آهک میکرواسپارایتی تا اسپ أکثرگستره آهن معدن جو، از آنومالی های شرقی مجموعهی کانسارهای سنگ آهن در ناحیهی معدنی سنگان است. این پهنه در انتهای بخش شرقی کمان آتشفشانی- نفوذی سنوزوئیک البرز واقع است. زمین شناسی پهنه شامل ماسهسنگ شیلی، مادستون آهکی و ماسه سنگ های ژوراسیک، سنگ آهک میکرواسپارایتی تا اسپارایتی و سنگ-آهک دولومیتی کرتاسه بالاییو توالیهای توفی و گدازهای ائوسن بالایی و سنگهای اسکارنی ائوسن میانیو رسوبات کواترنری است. مهمترین رخداد در پهنه معدنجو نفوذ سیالهای آهندار در سازندهای تخریبی و کربناتی، اسکارنزایی و کانهزایی آهن است و با وجود منیتیت و کانیهای کالکسیلیکاتی مشخص میشود. مناطق اسکارن بر اساس نوع و فراوانی کالکسیلیکاتها شامل الیوین- پیروکسن- گارنت اسکارن، گارنت- پیروکسن اسکارن، گارنت اسکارن، پیروکسن- ولاستونیت- منیتیت اسکارن، منیتیت اسکارن، فلوگوپیت اسکارن، ترمولیت- اکتینولیت اسکارنو اپیدوت اسکارن است. کانهزایی آهن به صورت توده ای، نواری، رگه- رگچه ای، برشیو دانه پراکنده بیشتر در سنگآهک و دولومیت کرتاسه بالایی و در امتداد گستره گسلی با روند شمالشرق- جنوبغرب رخ داده است. منیتیت کانه اصلی است و با پیریت، کالکوپیریت، پیروتیتو کانیهای ثانویه آهن همراهی میشود. ترکیب گارنتهای معدن جو از نوع آندرادیت- گروسولار (بیشتر آندرادیت)، پیروکسنها از نوع دیوپسید- هدنبرگیت (بیشتر دیوپسید)و الیوینها از نوع فورستریت است. مطالعه دما- فشارسنجی بر اساس شیمی پیروکسن، دمای تبلور پیروکسن ها ی پهنه را بین 458 تا 689 درجه سانتی گراد، فشار 21/2 کیلوبارو عمق تبلور از یک تا 5/2 کیلومتر مشخص میکند. مطالعه میانبارهای سیال سه مرحله پاراژنتیک اصلی را در تشکیل اسکارن و نهشت مواد معدنی، در کانسار معدنجو مشخص میکند: 1) مرحله پیشرونده با تشکیل پیروکسن و گارنتهای پیشرونده در دمای 330 تا 410 درجه سانتیگراد با شوری سیال بین 33 تا 58 درصد وزنی معادل نمکNaCl ، 2) مرحله پسرونده با پیدایش گارنتهای تاخیری، ترمولیت- اکتینولیت و کلسیت مرحله تاخیری در دمای 120 تا 300 درجه سانتیگراد با شوری سیال 16 تا 49 درصد وزنی معادلNaCl و 3) مرحله پس از کانهزائی با رگههای کلسیت و بندرت کوارتز که در دمای 95 تا 190 درجه سانتیگراد با دامنه شوری 2 تا 15 درصد وزنی معادل NaCl بوجود آمده است. آمیختگی سیالها، جوشش، رقیق شدگی با آبهای جوی و کاهش دما مکانیسم احتمالی برای تشکیل کانسنگهای آهن میباشد. در نهایت، کانهزایی آهن معدن جو بعنوان کانسار آهن اگزواسکارن منیزیمی معرفی میشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - بررسی مشخصات پتروگرافی و ژئوشیمیایی نهشته¬های کربناته سازند جمال در برش چاه¬ریسه، شمال شرق اصفهان
بهراد ذبحی کمند محمد علی صالحی عزت حیدری علی بهرامیسازند جمال به سن پرمین میانی در برش چاه ریسه مورد مطالعه رسوب شناسی و ژئوشیمی رسوبی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات صحرایی انجام گرفته در این تحقیق، سازند جمال با ضخامت 251 متر به 8 واحد لیتواستراتیگرافی تفکیک شده است. مرز زیرین این سازند که مصادف با گذر از دوره کربونیف أکثرسازند جمال به سن پرمین میانی در برش چاه ریسه مورد مطالعه رسوب شناسی و ژئوشیمی رسوبی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات صحرایی انجام گرفته در این تحقیق، سازند جمال با ضخامت 251 متر به 8 واحد لیتواستراتیگرافی تفکیک شده است. مرز زیرین این سازند که مصادف با گذر از دوره کربونیفر به پرمین است به صورت ناپیوسته و مرز بالا نیز ناپیوسته با سازند سرخ شیل به سن تریاس زیرین است. با توجه به پتروفاسیس های آواری و ریزرخساره های کربناته شناسایی شده در سازند جمال و بر اساس ارتباطات رخسارهای و همچنین تغییرات تدریجی آنها یک رمپ کربناته کم عمق برای ته نشست نهشته های آواری و کربناته این سازند در نظر گرفته شده است. در برش مورد مطالعه بر اساس مطالعات پتروگرافی صورت گرفته چهار نوع دولومیت شناسایی شده است. مدل دولومیتی شدن برای نهشته های دولومیتی سازند جمال در دولومیتهای نوع اول مربوط به پهنههای جزر و مدی و برای سایر دولومیتها از نوع مدل دولومیتی دفنی میباشد. مطالعات ژئوشیمیایی انجام شده شامل آنالیز عناصر اصلی و فرعی شامل عناصر کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، استرانسیوم (Sr)، منگنز (Mn) و آهن (Fe) بوده است. نسبتهای مورد نظر از این عناصر و همچنین با مقابل قرار دادن برخی از عناصر با ایزوتوپ های اکسیژن و کربن در نمودارهای مختلف جهت تعیین و تفکیک کانی شناسی اولیه نهشته های کربناته و همچنین تعیین سیستم دیاژنتیکی تأثیرگذار بر روی سازند جمال مورد استفاده قرار گرفته است. سیستم دیاژنتیکی حاکم بر سازند جمال نیمه بسته بوده و همچنین کانی شناسی اولیه مربوط به آن آراگونیت بوده است. بررسی مقادیر عناصر اصلی و فرعی نمونه های دولومیتی منجر به تفکیک چهار نوع دولومیت گردیده است که در مطالعات پتروگرافی نیز بر اساس مشخصات نظیر اندازه بلور ویژگی های متفاوت دارند. داده های ایزوتوپی اکسیژن و کربن نمونههای دولومیتی نیز شرایط دیاژنتیکی تشکیل انواع آنها را مشخص کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
31 - تاثیر برداشت از چاههای عمیق و نیمهعمیق بر روی افت سطحایستابی و پارامترهای کیفی آبزیرزمینی در دشتگرگان
مریم پاکدل مجتبی قره محمودلو نادر جندقی ابوالحسن فتحآبادی یعقوب نیک قوجقپژوهش حاضر بهمنظور بررسی تاثیر افزایش بی رویه حفر چاه های آب و در پی آن برداشت بیش از توان تجدیدشوندگی آبخوان دشت گرگان بر روی افت سطح آب زیرزمینی و برخی پارامترهای کیفی آب در یک دوره مشخص 30 ساله انجام شد. بدین منظور روند تغییرات بارندگی، حفر چاهها، نوسانات سطح آب، أکثرپژوهش حاضر بهمنظور بررسی تاثیر افزایش بی رویه حفر چاه های آب و در پی آن برداشت بیش از توان تجدیدشوندگی آبخوان دشت گرگان بر روی افت سطح آب زیرزمینی و برخی پارامترهای کیفی آب در یک دوره مشخص 30 ساله انجام شد. بدین منظور روند تغییرات بارندگی، حفر چاهها، نوسانات سطح آب، و همچنین برخی پارامترهای فیزیکوشیمیایی در دوره مورد مطالعه بررسی شد. برای بررسی وجود اختلاف آماری بین پارامترهای کمی و کیفی از آزمون تجزیه واریانس دادهها استفاده شد. تغییرات سالانه حفر چاههای مجاز و غیرمجاز استان نشان از یک روند افزایشی در تعداد چاههای حفر شده در دشت گرگان و در پی آن افزایش حجم آب برداشتشده از اوایل دهه 60 دارد. نتایج بررسیهای آماری، نمودار میلهای تغییرات سالانه سطح آبزیرزمینی چاههای عمیق و نیمه عمیق و همچنین هیدروگرافهای واحد آبخوانهای عمیق و نیمه عمیق مورد مطالعه نشان از افت سطح آب زیرزمینی در هر دو آبخوان نیمه عمیق و عمیق در بازه زمانی مورد مطالعه دارد. با توجه به ثابت بودن میزان متوسط بارندگی سالانه در دوره آماری مورد مطالعه، حفر چاههای کمعمق و عمیق و در پی آن برداشت بیرویه از آبخوانهای عمیق و نیمه عمیق محتملترین عامل اصلی در افت سطح آبهای زیرزمینی در دشت مورد مطالعه میباشد. براساس نتایج آماری بین اکثر پارامترهای فیزیکوشیمیایی چاههای نیمهعمیق و عمیق در دو دوره قدیم و جدید اختلاف معنیداری مشاهده شد. اگرچه این تغییرات در چاههای نیمه عمیق بیشتر از چاههای عمیق میباشد. همچنین دو پارامترCl وNa که از عوامل اصلی شوری آب میباشند بیشترین تغییرات را دارند. نمودارهای هیدروژئوشیمیایی مربوط به آبخوانهای دشت نشان از افزایش مواد جامد محلول و همچنین تغییر تیپ و رخسارههای هیدروشیمیایی آب زیرزمینی در دوره جدید دارد. اگرچه روند تغییرات در آبخوان کمعمق شدیدتر میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
32 - زمین¬شناسی، ژئوشیمی و الگوی پراکندگی عناصر در زون¬های دگرسانی نقدوز- زایلیک، زون ماگمایی ارسباران
محمد¬رضا حسین¬زاده سجاد مغفوری محسن موءید زهرا هادوی چهاربرج نصیر عاملمنطقه مورد مطالعه در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرقی اهر و 40 کیلومتری شمال غربی مشکین شهر و اطراف روستای نقدوز قرار گرفته است. دگرسانی گرمابی منجر به گسترش زون های آرژیلیک، آرژیلیک- سیلیسی، سیلیسی و پروپیلیتی در این منطقه شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، نمونه ها ت أکثرمنطقه مورد مطالعه در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرقی اهر و 40 کیلومتری شمال غربی مشکین شهر و اطراف روستای نقدوز قرار گرفته است. دگرسانی گرمابی منجر به گسترش زون های آرژیلیک، آرژیلیک- سیلیسی، سیلیسی و پروپیلیتی در این منطقه شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، نمونه ها ترکیبی در حد آندزیت-آندزیت بازالتی، داسیت، ریوداسیت، ریولیت و لیتیک توف داشته و اغلب دارای بافت های پورفیریک، گلومروپورفیریک، هیالومیکرولیتی و میکرولیتی پورفیریک می باشند. آنالیز XRD نمونه های دگرسان، کریستوبالیت، ناترولیت، کائولینیت، کوارتز، آلبیت، سانیدین و ارتوکلاز را به عنوان کانی های اصلی نشان می دهد. مطالعات ژئوشیمی نشان داد که سیال دگرسان کننده دارای منشأ گرمابی بوده و فرایندهای سوپرژن نیز نقش مهمی در ایجاد زون دگرسانی داشته است. در این بررسی، از روش عنصر بی تحرک، برای محاسبه تغییرات جرم و میزان انتقال عناصر نادر خاکی در طی فرایند دگرسانی گرمابی استفاده گردید. نسبت (Eu/Eu*) در نمونه های دگرسان بالاتر از نمونه تقریباً سالم است و نسبت (Ce/Ce*) برای نمونه نسبتاً سالم یک و بیشتر نمونه های دگرسان بزرگتر از یک است. نسبت (La/Yb)n نشان داد که تهی شدگی عناصر HREE نسبت به عناصر LREE در نمونه های دگرسان بیشتر از نمونه سالم است و غنی شدگی LREE نیز ممکن است باعث افزایش این نسبت شود. نسبت (La/Sm)n در نمونه های دگرسان بیشتر از نمونه سالم بوده که حاکی از تهی شدگی بیشتر عناصر MREE نسبت به LREE است. با توجه به نحوه توزیع عناصر نادر خاکی در منطقه دگرسان به نظر می رسد رفتار عناصر تحت تأثیر pH، تغییرات دما و فشار، Eh، جذب سطحی توسط رس ها و اکسید آهن و فراوانی لیگاندهای یونی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
33 - مطالعه ژئوشیمیایی زادگاه خاک¬های منطقه افیولیتی گیسیان سیلوانا- ارومیه
زینب صادقی حسین پیرخراطی منیر مجرد رضا دهبندیافیولیت گیسیان بازمانده¬ای از نئوتتیس است که در شمال باختری ایران در تقاطع کمربند¬های افیولیتی جنوب-شرقی ترکیه، شمال¬شرقی عراق و ایران قرار گرفته است. مقایسه ژئوشیمیایی خاک¬ها با میانگین سنگ¬های جهانی و منطقه مطالعاتی به تعیین گروه ترکیبی خاک¬های منطقه انجامید. شواهد ژئ أکثرافیولیت گیسیان بازمانده¬ای از نئوتتیس است که در شمال باختری ایران در تقاطع کمربند¬های افیولیتی جنوب-شرقی ترکیه، شمال¬شرقی عراق و ایران قرار گرفته است. مقایسه ژئوشیمیایی خاک¬ها با میانگین سنگ¬های جهانی و منطقه مطالعاتی به تعیین گروه ترکیبی خاک¬های منطقه انجامید. شواهد ژئوشیمیایی گروه اول از نمونه¬های خاک با درصد سیلیس پایین توسط نمودارهای هارکر و مثلثی، نزدیک به موقعیت سنگ¬های اولترامافیکی منطقه (سرپانتنیت¬ها) و گوشته اولیه بوده و شباهت ترکیبی آن¬ها را توجیه می¬کند. گروه دوم از خاک¬ها در گستره¬ی بین پوسته زمین و بازالت جهانی هستند و بیش¬تر نزدیک بازالت پراکندگی نشان می¬دهند. الگوی به هنجار شده عناصر نادرخاکی REE در این گروه از خاک¬ها مشابه الگوی سنگ¬های مافیک منطقه است و در نمودار عناصر جزئی نیز در گروه مافیک طبقهبندی شده است. خاك¬هایی با درصد سیلیس بالا در نمودار اکسیدهای عناصر اصلی و جزئی نزدیک جایگاه سنگ¬های متاپلیتی منطقه و در محدوده بین پوسته زمین و شیل جهانی قرار گرفته است و ترکیب حدواسط منشأ آن¬ها را پیشنهاد می¬کند. به احتمال زیاد محیط تکتونیکی سنگ منشأ سه گروه خاک بر مبنای اکسیدهای عناصر اصلی حاشیه فعال قاره¬ای است. تفاصيل المقالة