-
دسترسی آزاد مقاله
1 - کارکردهای زیباییشناسی پیش آیی فعل در غزل سعدی
سوسن جبری پرند فیاضمنشساختارهای نحوی به نوعی منعکس کنندة ادراک و دریافت ما از واقعیتهای بیرونی و درونی و بیان کنندة مجموعه روابطی هستند که ذهن در قالب زبان، میان پدیدهها ایجاد میکند. شکلگیری ساختارهای نحوی بر اساس نظام اندیشه و تفکر ما و کاملاً غریزی و ناآگاه است؛ اما شاعر تا حدودی آگاها چکیده کاملساختارهای نحوی به نوعی منعکس کنندة ادراک و دریافت ما از واقعیتهای بیرونی و درونی و بیان کنندة مجموعه روابطی هستند که ذهن در قالب زبان، میان پدیدهها ایجاد میکند. شکلگیری ساختارهای نحوی بر اساس نظام اندیشه و تفکر ما و کاملاً غریزی و ناآگاه است؛ اما شاعر تا حدودی آگاهانه با استفاده از الگوهای نحوی، اندیشه و عاطفه خود را زیباتر و رساتر بیان میکند. یکی از این الگوها آن است که فعل بر برخی ارکان جمله پیشی میگیرد. موضوع مقاله حاضر بررسی کارکردهای این نوع ساخت نحوی در غزل سعدی است. نقد و تحلیل متن شاهکارها از این بُعد، میتواند زمینه ساز خلاقیتهای ادبی شود. کارکردهای این گونه از آشناییزدایی نحوی عبارت است از: کارکردهای ساختاری چون خلق موسیقی قویتر، حفظ حس کوتاهی جمله، گسترشپذیری، استقلال رکن در عین داشتن پیوندهای نحوی و تکمیل معنا و انسجام ساختاری و کارکردهای معنایی چون افزایش معنا؛ تأکید، بزرگنمایی و کوچکنمایی، بیان کلیت و تعمیم معنا، بیان کلی زمان و مکان، خلق ایجاز، توان تفسیرپذیری، تعلیق و انتظار، برجستگی توصیفات، حرکت و پویایی، انگیزش عاطفی، خیالانگیزی، ایجاد لذت و انسجام معنایی. بنابراین پیشآیی فعل، یکی از اسرار زیبایی غزل سعدی است که در کنار دیگر شگردهای زبانی به شیوهای حیرت انگیز، خواننده را در اندیشه و عاطفه شاعر سهیم میگرداند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیل بسترهای بلاغت در آثار سعدی و تعمیمپذیری آن در زبان و ادبیات فارسی
فرهاد محمدیبرای درکِ بلاغت زبان فارسی و کشف و شناساییِ قواعد و اصول آن، لازم است که از مطالعه و تحلیل ساخت های نحویِ آن شروع کرد. از این طریق مشخّص می شود که ساخت های نحوی در حالتِ عادی و خنثی چه نظم و ترتیبی دارند و در موقعیتهایی که القای غرضِ بلاغی و معنای خاصی مدّنظر است، چه ت چکیده کاملبرای درکِ بلاغت زبان فارسی و کشف و شناساییِ قواعد و اصول آن، لازم است که از مطالعه و تحلیل ساخت های نحویِ آن شروع کرد. از این طریق مشخّص می شود که ساخت های نحوی در حالتِ عادی و خنثی چه نظم و ترتیبی دارند و در موقعیتهایی که القای غرضِ بلاغی و معنای خاصی مدّنظر است، چه تغییراتی پیدا می کنند؛ زیرا ساخت نحوی که همان چگونگیِ نظم و ترتیب اجزاست، بر اساسِ معنا و اغراضِ بلاغی شکل می گیرد. هر نوع «تغییر در جایگاه دستوری و معمولی اجزا»، «دگرگونی در صورتِ جمله ها» و هرگونه «حذف یا اضافه ای» که در کلام صورت می گیرد، ناشی از اغراض بلاغی است. این مقاله با تکیه بر سخن سعدی به عنوانِ نمونۀ بارز بلاغتِ زبان فارسی، به بررسی مهم-ترین بسترهای بلاغت در نحوِ زبان فارسی می پردازد که انتقالِ معنا و القای اغراضِ بلاغی از طریق آنها صورت می گیرد. هدف از این پژوهش، شناسایی بستر های کلان و کلّیِ نحو زبان فارسی در القای اغراض بلاغی است که هر کدام از آنها می تواند مصداق های زیادی را شامل شود. همچنین سعی بر این است تا نشان داده شود که معمولاً با هر کدام از این ظرفیت ها، چه معانی و اغراض و مقاصدی بیان می شود. نتیجۀ کار نشان می دهد که «جابه جایی اجزای کلام»، «تغییر در ساخت و صورت جمله ها» و «افزایش و کاهش نحوی»، ظرفیت هایی هستند که برای بیان اغراض بلاغی در نحو زبان فارسی کاربرد دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - قلب نحوی به راست در ترجمه (از زبان فارسی به انگلیسی)
محمد دبیرمقدم ویدا شقاقی مجتبی منشیزاده سید حسین پیریقلب نحوی در زبان فارسی، اختیاری و با انگیزۀ کاربرد شناختی همراه است. از آنجایی که قلب نحوی در زبان فارسی، برخلاف زبان انگلیسی، یکی از ویژگی-های این زبان محسوب می شود، تحلیل بندهای مقلوب و ترجمه آنها به منظور افزایش دقت و کیفیت ترجمه این نوع بندها ضروری به نظر می آید. چکیده کاملقلب نحوی در زبان فارسی، اختیاری و با انگیزۀ کاربرد شناختی همراه است. از آنجایی که قلب نحوی در زبان فارسی، برخلاف زبان انگلیسی، یکی از ویژگی-های این زبان محسوب می شود، تحلیل بندهای مقلوب و ترجمه آنها به منظور افزایش دقت و کیفیت ترجمه این نوع بندها ضروری به نظر می آید. بنابراین پژوهش حاضر به روش پیکره ای، از نوع توصیفی - تحلیلی و با هدف بررسی تأثیر قلب نحوی به راست بر بندهای ساده فارسی و تحلیل معادل های انگلیسی آنهاست. برای این منظور از تعداد کل 5247 بند در پیکره فارسی متشکل از کتاب های «مربای شیرین»، «خمره»، «دا» و «چراغ ها را من خاموش می کنم»، تعداد 297 بند مقلوب به راست جمع آوری گردید و همراه با معادل های ترجمه شده انگلیسی آنها بر اساس چارچوب نظری دستور نقش گرای نظام بنیاد «هلیدی» تحلیل شد. نتایج نشان میدهد که قلب نحوی به راست در پیکره فارسی با تغییر در فرانقش ها، آغازگر نشان دار ایجاد کرده است؛ ولی مترجمان به این نوع بندها توجه چندانی نداشته اند. همچنین این دستور در زمینه نقد و صحه گذاری ترجمه بندهای مقلوب به راست به زبان انگلیسی می تواند کارا باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - اعجاز زیبایی شناختی در دلالتهای نحوی جزء نخست قرآن کریم
فریدون اینانلو مرانلوآشنایی با زیبایی های یک محصول ادبی با بررسی ویژگی های نحوی، بلاغی و واژگانی آن ممکن می باشد . قرآن کریم با زیباترین تعییرات و ترکیبات ادبی دربرگیرنده دلالت های وسیعی از معانی و مفاهیم بوده که با بررسی وجوه و حالت های مختلف اعرابی و معنایی آن، می توان بر معانی پوشیده و چکیده کاملآشنایی با زیبایی های یک محصول ادبی با بررسی ویژگی های نحوی، بلاغی و واژگانی آن ممکن می باشد . قرآن کریم با زیباترین تعییرات و ترکیبات ادبی دربرگیرنده دلالت های وسیعی از معانی و مفاهیم بوده که با بررسی وجوه و حالت های مختلف اعرابی و معنایی آن، می توان بر معانی پوشیده و مستور موجود در آن دست یافت. این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی گردآوری شده، به دلالات و انواع آن و همچنین به مصادیق مختلف دلالت های نحوی درتغییرات معنایی پرداخته و با مثال های متعدّد قرآنی موضوع و اهداف مدّنظر را به چالش کشانده است . ازجمله یافته های این پژوهش، توجّه به معنا در نسبت به الفاظ قرآنی و تغییرات معنایی بیشتر دراسم ها در نسبت دو نوع دیگر یعنی افعال و حروف معانی است . با علم به این مسأله که بیشترین تغییرات معنایی در انتهای جملات محقّق گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل بازتاب دیدگاه و سبک فکری ناصرخسرو در کاربرد فعل
فاطمه شیخ باقر مهاجر علي صباغيچکیده ناصرخسرو ازجمله شاعرانی است که به سبب نگاه ویژه و ایدئولوژی متفاوتش همواره مورد توجه دوستداران شعر کلاسیک فارسی بوده است. نگارندگان بر این باور هستند که آشنایی با نگرش ناصرخسرو و شناخت جهان شعری او از دریچه تحلیل زبانی آثار وی میسر است، ازاینرو در این گفتار به ت چکیده کاملچکیده ناصرخسرو ازجمله شاعرانی است که به سبب نگاه ویژه و ایدئولوژی متفاوتش همواره مورد توجه دوستداران شعر کلاسیک فارسی بوده است. نگارندگان بر این باور هستند که آشنایی با نگرش ناصرخسرو و شناخت جهان شعری او از دریچه تحلیل زبانی آثار وی میسر است، ازاینرو در این گفتار به تحلیل دستوری ـ سبکی افعال سی قصیدة آغازین دیوان ناصرخسرو پرداخته اند. پرسشهایی که این مقاله درصدد پاسخ دادن بدانهاست عبارت است از: افعال به کار رفته در قصاید ناصرخسرو دارای چه ویژگیهای دستوری است؛ بسامد ویژگیهای افعال در قصاید ناصرخسرو چه ارتباطی با دیدگاه و سبک وی دارد و تکرار این ویژگیها نشان دهندة چیست. برای پاسخگویی به این پرسشها افعال سی قصیدة نخست دیوان ناصرخسرو استخراج و ویژگیهای دستوری آنها توصیف شد؛ سپس اطلاعات به دست آمده به شیوه توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتیجه پژوهش حاضر نشان میدهد بیشترین شخص بهکاررفته در افعال قصاید، دومشخص مفرد است که برخاسته از ماهیت تبلیغی شعر ناصرخسرو است. از نظر زمان، پرتکرارترین افعال فعلهای زمان مضارع اخباری است که پیوند مستقیم شاعر با موضوع کلام را نشان میدهد. وجه غالب افعال قصاید، اخباری با صدای دستوری فعّال است که برخاسته از ماهیت تبلیغی و متعهد شعر ناصرخسرو است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی زبانی مونس¬العشاق سهروردی و عربشاه یزدی از رهگذر بینامتنیت ژنت
خدابخش اسداللهی محمد شهبازیشهاب الدین سهروردی (شیخ اشراق) از بزرگ ترین حکمای فلسفه و عارفان قرن ششم است که رسایل رمزی او تأثیر گسترده ای بر نویسندگان و شاعران بعد از خود، گذاشته است بطوری که عماد الدین عربشاه یزدی از شاعران قرن هشتم با تأثیر پذیری از رساله مونس العشاق (فی حقیقه العشق) سهروردی، من چکیده کاملشهاب الدین سهروردی (شیخ اشراق) از بزرگ ترین حکمای فلسفه و عارفان قرن ششم است که رسایل رمزی او تأثیر گسترده ای بر نویسندگان و شاعران بعد از خود، گذاشته است بطوری که عماد الدین عربشاه یزدی از شاعران قرن هشتم با تأثیر پذیری از رساله مونس العشاق (فی حقیقه العشق) سهروردی، منظومه ای با همین عنوان سروده است که در واژگان، ترکیبات، جمله، ساختار نحوی و آوایی مشترکات فراوانی دارند. هدف ما در اینجا بررسی زبانی مونس العشاق منظوم و منثور براساس بینامتنیت ژنت است که در بخش های جداگانه به هر یک از موارد یاد شده پرداخته و از هر کدام چند نمونه شاهد آورده ایم و مابقی نمونه ها را در جدول با مشخص کردن صفحات در هر دو مونس العشاق و بیت مورد نظر مشخص کرده ایم. به لحاظ وجود زیرشاخه های بینامتنیت ژرار ژنت در هر دو مونس العشاق سعی نمودیم تا بر اساس نظریه ژنت به بررسی بپردازیم. دستاور ما در این پژوهش اثبات تبعیت عربشاه یزدی از تفکر و واژگان ابتکاری سهروردی است که تنها از رهگذر بینامتنیت ژنت قابل بررسی است. این دو اثر با وجود اشتراک فراوان، چند وجه افتراق نیز دارند که در متن مقاله به آنها نیز اشاره نموده ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - استخراج ویژگیها و بسط لغتنامه در اندیشهکاوی مورد استفاده در متون فارسی
عفت گلپر رابوکی ساقیالسادات ضرغامیفر جلال رضايي نوراندیشهکاوی به تحلیل اظهار نظرات کاربران جهت استخراج نظرات، احساسات و خواستههای کاربران در یک حوزه خاص میپردازد. دانستن نظرات افراد در یک حوزه خاص میتواند نقش مهمی در تصمیمگیریهای کلان آن حوزه ایفا کند. به طور کلی اندیشهکاوی در سه سطح سند، جمله و ویژگی به استخراج چکیده کاملاندیشهکاوی به تحلیل اظهار نظرات کاربران جهت استخراج نظرات، احساسات و خواستههای کاربران در یک حوزه خاص میپردازد. دانستن نظرات افراد در یک حوزه خاص میتواند نقش مهمی در تصمیمگیریهای کلان آن حوزه ایفا کند. به طور کلی اندیشهکاوی در سه سطح سند، جمله و ویژگی به استخراج نظرات کاربران میپردازد. اندیشهکاوی در سطح ویژگی به دلیل تحلیل جهتگیری جنبههای مختلف یک حوزه از دو سطح دیگر بیشتر مورد توجه قرار دارد. در این مقاله روشی به منظور استخراج ویژگیها و بسط لغتنامه اندیشهکاوی ارائه شده است. این لغتنامه به منظور تعیین جهتگیری نظرات کاربران مورد استفاده قرار میگیرد. روش پیشنهادی شامل چهار گام اصلی است. در گام نخست لغتنامه اندیشهکاوی برای زبان فارسی ایجاد میشود. گام دوم مرحله پیشپردازش شامل تقطیع، ایجاد برچسبهای ادات سخن و برچسب وابستگی نحوی اسناد است. گام سوم استخراج ویژگیها و بسط لغتنامه با استفاده از روش انتشار دوگانه است و در گام چهارم ویژگیها و قطبیت کلمات حاوی نظر استخراجشده در مرحله قبلی اصلاح شده و در نهایت قطبیت ویژگیها تعیین میگردد. برای ارزیابی روش پیشنهادی، نتایج حاصل را با روش استخراج ویژگی بر اساس تکرار در متون فارسی که قبلاً ارائه شده است مقایسه خواهیم نمود. نتايج به دست آمده نشان ميدهد كه روش ارائهشده در اين مقاله نسبت به روش استخراج ویژگی بر اساس تکرار در متون فارسی عملكرد بهتري دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - واکاوی تحلیلی تعادل ساختاری تمییز در ترجمه فارسی حدّاد عادل از قرآن کریم (مطالعه موردپژوهش: سورههای اسراء و مریم)
محمّدحسن امرایی محمدتقی زندوکیلی جهانگیر امیری مجید محمدیترجمه قرآنکریم به زبان فارسی یکی از چالشانگیزترین بخشهای ترجمه است که رسالت آنتوسعه و ترویج فرهنگ قرآنی و انتقال آموزهها و تعالیم وحیانی است. از اصول و ضرورتهای اساسی هر ترجمه، علاوه بر انتقال و رساندن پیام و محتوای متن مبدأ قرآن کریم، تلاش برای برقراری ساختارها چکیده کاملترجمه قرآنکریم به زبان فارسی یکی از چالشانگیزترین بخشهای ترجمه است که رسالت آنتوسعه و ترویج فرهنگ قرآنی و انتقال آموزهها و تعالیم وحیانی است. از اصول و ضرورتهای اساسی هر ترجمه، علاوه بر انتقال و رساندن پیام و محتوای متن مبدأ قرآن کریم، تلاش برای برقراری ساختارهای نحوی- صرفی، معنایی- واژگانی، آوایی و بلاغی و ایجاد تعادل یا تشابه میان ساختارهای متفاوت زبان مبدأ قرآن کریم و مقصد زبان فارسی است؛ زیرا برخی نقشهای نحوی زبان عربی در زبان فارسی ساختار مشابه نحویِ مشخصی ندارد. ازاینرو نیازمند برقراری ساختاری معادل یا مشابه در زبان فارسی هستند. این تعادل، بهویژه در مورد ترجمه قرآن کریم، اجتنابناپذیر است تا جایی که ترجمه قرآن را علمیتر و منطقیتر میسازد. از مهمترین ساختارهای زبانی که نقشی بنیادین در فرایند ترجمه و تحلیلهای بینزبانی دارد، ساختار نحوی است. «تمییز» ازجمله نقشهای نحوی است که ترجمۀ آن به سبب فقدان معادل ساختاری در زبان فارسی دقت خاصی میطلبد. از همین روی باید بر مبنای مشابه ساختاری -نه معادل ساختاری- در زبان فارسی معادلیابی شود. بیدقتی در برقراری این پیوند متعادل سبب بروز مشکلات و چالشهایی در حوزه ترجمه فارسی تمییز میشود. بر همین اساس، این مقاله ترجمه دکتر حدّاد عادل را مورد مداقّه و اعمالنظر قرار داده که نتایج حاصله حاکی از توفیق این مترجم در دستیابی به معادلهایی دقیق و نزدیکتر برای تمییز در زبان مقصد بوده است. بررسیها نشان داد که ترجمه ایشان نسبت به بسیاری از ترجمههای معاصر موفقتر عمل کرده است تا جایی که بیشتر تمییزهای موجود در سورههای مریم و اسراء را بهدرستی ترجمه کردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی و تحلیل ساختمان نحوی جملات داستان «آفتاب لببام» جلال آلاحمد
علی عزیزی سید محتشم محمدیاین پژوهش به بررسی ساختار نحوی جملات داستان «آفتاب لب بام» از مجموعه داستانهای سه تار جلال آل احمد پرداخته است. روش تحقیق به صورت کتابخانهای صورت پذیرفته و تعاریف مفهومی این پژوهش بر مبنای دستور زبان انوری میباشد و نتایج نیز به صورت توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. چکیده کاملاین پژوهش به بررسی ساختار نحوی جملات داستان «آفتاب لب بام» از مجموعه داستانهای سه تار جلال آل احمد پرداخته است. روش تحقیق به صورت کتابخانهای صورت پذیرفته و تعاریف مفهومی این پژوهش بر مبنای دستور زبان انوری میباشد و نتایج نیز به صورت توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. آلاحمد، در نگارش داستانهای خود جملهبندی منحصر به فردی دارد. نوع جملاتی که ایشان انتخاب کرده است، هماهنگ با ژانر اجتماعی و رئال داستان است. سبک جملهبندی ایشان، نوعی نگارش و شیوه داستان نویسی است. جملات به صورت فشرده و گویا، کوتاه و رسا و بیشترمستقل است. هرچند که از جملات طولانی نیز استفاده شده است. جملات بیشتر زبان معیار و رسمی دارد ولی در دیالوگ شخصیتها محاورهای میشود. از جملات کنایی وضربالمثل استفاده نشده است. جملات بیشتر دارای زمان گذشته بوده و جملات کوتاه دارای بسامد بیشتری نسبت به بقیه جملات است. به دلیل انتخاب جملات کوتاه، ضرب آهنگی تند را به شنونده القا میکند. بسامد جملات دستورمند از جملات نادستورمند بیشتر است. جملات این داستان دارای سبکی مقطع و گسستهاند و به صورت متوالی و مستقل در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. همه جملات خبری در کنار یکدیگر حامل اندیشه و تفکر نویسنده داستان است. پرونده مقاله