بررسی و تحلیل ساختمان نحوی جملات داستان «آفتاب لب‌بام» جلال آل‌احمد
محورهای موضوعی :
علی عزیزی
1
,
سید محتشم محمدی
2
1 -
2 - ادبیات و علوم انسانی
کلید واژه: آل‌احمد, سه‌تار, ساختار نحوی, جملات رسمی, محاوره و معیار,
چکیده مقاله :
این پژوهش به بررسی ساختار نحوی جملات داستان «آفتاب لب بام» از مجموعه داستان‌های سه تار جلال آل احمد پرداخته است. روش تحقیق به صورت کتابخانهای صورت پذیرفته و تعاریف مفهومی این پژوهش بر مبنای دستور زبان انوری می‌باشد و نتایج نیز به صورت توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. آل‌احمد، در نگارش داستان‌های خود جملهبندی منحصر به فردی دارد. نوع جملاتی که ایشان انتخاب کرده است، هماهنگ با ژانر اجتماعی و رئال داستان است. سبک جملهبندی ایشان، نوعی نگارش و شیوه داستان نویسی است. جملات به صورت فشرده و گویا، کوتاه و رسا و بیشترمستقل است. هرچند که از جملات طولانی نیز استفاده شده است. جملات بیشتر زبان معیار و رسمی دارد ولی در دیالوگ شخصیتها محاوره‌ای می‌شود. از جملات کنایی وضرب‌المثل استفاده نشده است. جملات بیشتر دارای زمان گذشته بوده و جملات کوتاه دارای بسامد بیشتری نسبت به بقیه جملات است. به دلیل انتخاب جملات کوتاه، ضرب آهنگی تند را به شنونده القا میکند. بسامد جملات دستورمند از جملات نادستورمند بیشتر است. جملات این داستان دارای سبکی مقطع و گسسته‌اند و به صورت متوالی و مستقل در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. همه جملات خبری در کنار یکدیگر حامل اندیشه و تفکر نویسنده داستان است.
1- آل احمد، جلال (1390). سه تار، چاپ دوم. قم: ژکان.
2- انوری، حسن و ... (1385). دستور زبان فارسی2. تهران: فاطمی.
3-ارژنگ، غلامرضا (1374). دستور زبان امروز، چاپ اول. تهران: قطره.
4- باطنی، محمدرضا (1348)؛ توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.
5- بصیریان، حمید (1390)؛ دستور زبان فارسی، چاپ اول. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
6- پارسی نژاد، کامران (1389)؛ جلال آل احمد. چاپ دوم. تهران: خانه کتاب.
7- خزائلی، محمد، میرمیرانی، سیّدضیاءالدین (1351)؛ دستور زبان فارسی. چاپ اول. تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
8- خیّامپور، عبدالرسول (1386)؛ دستور زبان فارسی، چاپ سیزدهم. تبریز: ستوده.
دستغیب، عبدالعلی (1371)؛ نقد آثار جلال آل احمد، چاپ اول. تهران: ژرف.
9- دهباشی، علی (1378)؛ یادنامه جلال آل احمد. چاپ اول. تهران: شهاب ثاقب.
10- رضائی، مهدی (1392)؛ دستور زبان فارسی. چاپ اول. تهران: میترا.
11- نفیسی و دیگران (1380)؛ دستور زبان فارسی(پنج استاد)، چاپ ششم. تهران: فردوس.
12- علّامه فلسفی، احمد (1381)؛ روش نوین دستور زبان فارسی، چاپ اول. تهران: پیام آزادی.
13- فتوحی، محمود (1391)؛ سبک شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. چاپ اول. تهران: سخن.
14- مشکوة‌الدینی، مهدی (1381)؛ دستور زبان فارسی بر پایه نظریه‌ی گشتاری. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
15- مهرآوران، محمود (1391)؛ دستور کاربردی زبان فارسی. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
16- نجفی، ابوالحسن (1371)؛ مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. تهران: نیلوفر.
17- وحیدیان کامیار، تقی (1380)؛ دستور زبان فارسی (1)، چاپ دوم. تهران: سمت.
18- وفایی، عباسعلی (1390)؛ دستور کاربردی متن ادبی، چاپ اول. تهران: سخن.
مقاله
19- بهمنی‌مطلق، یدالله، باقری، نرگس (1391)؛ «مقایسه زبان زنان در آثار سیمین دانشور و جلال‌آل‌احمد»، فصلنامه زن و فرهنگ، شماره یازدهم، سال سوم، صفحه 59-43.
20- یدالله بهمنی مطلق، نرگس باقری (1391)؛ «مقایسه زبان زنان در آثار سیمین دانشور و جلال‌آل‌احمد»، فصلنامه زن و فرهنگ، سال دوم، شماره یازدهم، صص59-43.
21- علي پورگسكري، بهناز (1389)؛ «انديشه‌‌هاي جلال آل احمد در آيينه داستان‌هايش»، كتاب ماه ادبيات، شماره 44 (پياپى 158).
