-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مبانی عقلی منجزيت علم اجمالی
سید ابوالقاسم نقیبی محمد حسین سهیلیچکیده: تبیین مبانی صحیح منجزیت علم اجمالی ضمن دو بخش مجزّی قابل پیگیری است: اول، منجزیت علم اجمالی از لحاظ عقلی یعنی با صرف نظر از جریان اصول عملی ترخیصی شرعی. دوم، منجزیت علم اجمالی از لحاظ شرعی و با نظر به جریان آن اصول. مقالۀ حاضر متکفل بررسی بخش اول است. بدین منظور، چکیده کاملچکیده: تبیین مبانی صحیح منجزیت علم اجمالی ضمن دو بخش مجزّی قابل پیگیری است: اول، منجزیت علم اجمالی از لحاظ عقلی یعنی با صرف نظر از جریان اصول عملی ترخیصی شرعی. دوم، منجزیت علم اجمالی از لحاظ شرعی و با نظر به جریان آن اصول. مقالۀ حاضر متکفل بررسی بخش اول است. بدین منظور، حرمت مخالفت قطعی و وجوب موافقت قطعی جداگانه مورد بررسی قرار میگیرد. در این بحث مشخص میشود با وجود اینکه حرمت مخالفت قطعی به سادگی قابل اثبات است؛ ولی اثبات وجوب موافقت قطعی تنها دو راه معقول دارد: اول، قاعدۀ اشتغال است که تنها بر اساس نظریۀ محقق عراقی در تفسیر علم اجمالی قابل استناد است. دوم، منجزیت احتمال تکلیف در هر یک از اطراف علم اجمالی است که تنها بر اساس انکار قاعدۀ قبح عقاب بلابیان صحیح خواهد بود. همچنین در این مقاله به شبهات مخالفین حرمت مخالفت قطعی و وجوب موافقت قطعی و به نقض شهید صدر به قاعدۀ قبح عقاب بلابیان، پاسخ داده خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی ضابط مفهومی در تشخیص شرط تحریم حلال و تحلیل حرام در فقه امامیه
سید ابوالقاسم نقیبی سجاد رزاقیفقیهان، شرط ضمن عقدی را لازمالوفاء می دانند که صحیح باشد. از جمله اینکه شرط به تحریم حلال و تحلیل حرام نیانجامد. آنان در زمینۀ ضابط تحریم حلال و تحلیل حرام اتفاقنظر ندارند. برخی از فقیهان، مانند شیخ انصاری بر این باورند که شرطی که منجر به تحلیل حکم غیرقابلتغییر حرمت چکیده کاملفقیهان، شرط ضمن عقدی را لازمالوفاء می دانند که صحیح باشد. از جمله اینکه شرط به تحریم حلال و تحلیل حرام نیانجامد. آنان در زمینۀ ضابط تحریم حلال و تحلیل حرام اتفاقنظر ندارند. برخی از فقیهان، مانند شیخ انصاری بر این باورند که شرطی که منجر به تحلیل حکم غیرقابلتغییر حرمت و تحریم حکم غیرقابلتغییر حلیت شود، شرط محلل حرام و محرم حلال به شمار می آید. برخی دیگر از فقها، مانند محقق یزدی و نائینی معتقدند که ابتدا باید احکام را به تکلیفی و وضعی تقسیم نمود و سپس به بیان ضابط مبادرت ورزید. مرحوم نراقی، همانند شیخ انصاری، در احکام تکلیفی فقط التزام به احکام غیرقابلتغییر (واجب و حرام) را مخالف کتاب و سنت می داند، اما التزام به انجام یا ترک مباحات را جایز می شمرد و همچنین تغییر احکام وضعی توسط شرط را مخالف شریعت میداند. برخی دیگر از فقها، مانند امام خمینی(ره)، در بیان ضابط، رجوع به عرف و تشخیص عرف را ملاک قرار دادهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - شگردهای فرهنگی مخالفان انبیاء در قرآنکریم
مرجان درستی مطلققرآنکریم در آیات متعدد، از کوشش فراوان گروههایی خبر میدهد که در همه ادوار تاریخ، با به کاربستن انواع حربههای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، فیزیکی و نظامی، در برابر پیامبران و پیروان ایشان میایستادند تا مردم را به هرشکل ممکن، از پیوستن به آنها بازدارند. در بین این حربه چکیده کاملقرآنکریم در آیات متعدد، از کوشش فراوان گروههایی خبر میدهد که در همه ادوار تاریخ، با به کاربستن انواع حربههای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، فیزیکی و نظامی، در برابر پیامبران و پیروان ایشان میایستادند تا مردم را به هرشکل ممکن، از پیوستن به آنها بازدارند. در بین این حربهها، شگردهای اعتقادی و فرهنگی (نظیر جلوگیری از استماع حق، مجادله، استهزاء، افتراء، اغفال تودهها، مظلومنمایی، تشکیک، ایجاد فساد و نابسامانی، تحریف در دین) جایگاه ممتازی داشت؛ زیرا با تخریب زیرساخت اندیشه و باور مردم، آثار جراحات آن بر پیکردین و دینمداران، دردناکتر، مهلکتر و ماندگارتر و درمان آن در صورت امکان، دشوارتر و پرهزینهتر بودهاست. این شگردها در هر عصری به تناسب، در اشکالی نوین به کار گرفته میشوند و در این دوران نیز چنان که شاهدیم، این حربه ها در قالب عناوینی فریبنده و به روز شده نظیر مردم سالاری، پیشرفت، دموکراسی، حقوق بشر و غیره، در جهت اغفال مردم و گریزان کردن ایشان از دین همچنان به کار بسته می شوند.بدینجهت، توجه به آموزههای قرآنی در این مجال، به نحوی که بتوان به روشنی آن را با شرایط روز تطبیق داد، برای مسلمانی که دغدغه حفظ دین و جامعه دینی را دارد، اهمیت بسیاری پیدا میکند؛ تلاشی که این نوشتار در صدد انجام آن بوده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی کفر مخالفين از ديدگاه روايات و علمای اماميه
احسان عوض پور علی پورجواهری محمدعلی حيدریدر بسیاری از روایات شیعی، مسأله کفر مخالفان مطرح شده است و برخی از علمای امامیه نیز بر اساس همین روایات، حکم به کفر مخالف نموده، آنها را از حوزه اسلام خارج دانستهاند. در خصوص حوزه معنایی مخالف، از روایات و کلام علمای امامیه برداشت میشود که مقصود مسلمانی است که شیعه اث چکیده کاملدر بسیاری از روایات شیعی، مسأله کفر مخالفان مطرح شده است و برخی از علمای امامیه نیز بر اساس همین روایات، حکم به کفر مخالف نموده، آنها را از حوزه اسلام خارج دانستهاند. در خصوص حوزه معنایی مخالف، از روایات و کلام علمای امامیه برداشت میشود که مقصود مسلمانی است که شیعه اثناعشری نباشد. مخالفت نیز گرچه میتواند در حوزههای مختلفی، مانند اعتقاد به تجسیم و تشبیه و جبر و تفویض باشد، لکن بارزترین مصداق مخالفت، مخالفت در مسأله امامت و ولایت است. از سویی، در روایات بسیاری نیز تصریح شده که هر کس توحید و نبوت را بپذیرد، مسلمان است و تمام احکامی که برای مسلمان ثابت است، بر او نیز جاری میشود. بررسی روایات مرتبط در هر دو سو و نیز مراجعه به سایر روایات و کلام علمای امامیه نشان میدهد که هیچیک از دو حکم اسلام و کفر را نمیتوان به طور مطلق برای تمام مخالفان ثابت نمود؛ بلکه هم در حوزه حکم به اسلام و کفر و هم در معنای مخالف باید حکم به تفصیل نمود. آنچه میتوان به طور یقینی ثابت نمود این است که کفر به معنای خروج از اسلام تنها برای مخالف معاند ثابت است، اما برای سایر اصناف مخالف، یعنی مخالف جاهل و منکر، حکم به اسلام میشود و اطلاقات و عموماتی که در روایات وارد شده و کفر را برای مطلق مخالف ثابت میکند، بر مراتب و درجات مختلف کفر و ایمان حمل میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - اثر بخشی آموزش مهارتهای زندگی با رویکرد قرآنی
یحیی مهاجر محیا زنده دلپژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمهآزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیشآزمون، پس چکیده کاملپژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمهآزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیشآزمون، پسآزمون و آزمون پیگیری انجام گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیه دانشآموزان دبیرستانهای منطقه دو تهران بود. نمونه آماری شامل شصت دانشآموز بود که از میان دو پایۀ تحصیلی از یک مدرسه انجام شد؛ به این صورت که دو کلاس از پایه نهم و دو کلاس از پایه دهم به شیوۀ نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته (نگرش به ارتباط قبل از ازدواج) با سی سوال بود. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، از آزمون تحلیل واریانس مکرر استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی با رویکرد قرآنی (شاخه سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر متغییر وابستۀ نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف تأثیر داشته و بررسی دادههای آماری نیز بیانگر معنیدار بودن تغییرات در شاخص نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تجرّی از دیدگاه شیخ انصاری با تطبیق بر آیات و روایات
محمد حسن رحمتیموضوع «تجرّی» در دانش های اصول، فقه، کلام، فلسفه، حقوق، تفسیر و حدیث کاربرد دارد. اظهار نظر دربارۀ این موضوع، بدون توجّه به متون قرآنی و حدیثی، گویای واقعیت نبوده و مسیر درست را روشن نمی کند. بسیاری از بحث های درگرفته پیرامون «تجرّی» مباحثات لفظی و بدون توجّه به مقصود م چکیده کاملموضوع «تجرّی» در دانش های اصول، فقه، کلام، فلسفه، حقوق، تفسیر و حدیث کاربرد دارد. اظهار نظر دربارۀ این موضوع، بدون توجّه به متون قرآنی و حدیثی، گویای واقعیت نبوده و مسیر درست را روشن نمی کند. بسیاری از بحث های درگرفته پیرامون «تجرّی» مباحثات لفظی و بدون توجّه به مقصود متکلّم بوده است. نگاشتۀ کنونی با جعل دو تعبیر تجرّی بالمعنی الاعم و تجرّی بالمعنی الاخص، تلاش کرده تا جایگاه دقیق اختلافات صاحب نظران را روشن ساخته و جلو اشتباهات ناشی از عدم تفکیک بین دو حالت را بگیرد. سپس دیدگاه شیخ انصاری تبیین و مورد نقد قرار گرفته و آنگاه مباحث قرآنی و حدیثی به عنوان راهکار اصلی مسأله مطرح شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - صلاحیت عملکرد سازمانهای بینالمللی در برابر مخالفان حکومت؛ موردکاوی عملکرد اتحادیه عرب و سازمان همکاریهای اسلامی در برابر مخالفان حکومتهای لیبی و سوریه
امیرحسین رنجبریان شهزاد رییسیبا بروز درگیریهای داخلی میان حکومتها و مخالفانشان و با بالاگرفتن این درگیریها و رسیدن آنها به مرز مخاصمه مسلحانه غیربینالمللی، شاهد واکنش سایر دولتها و نیز سازمانهای بینالمللی به آنچه در این شرایط میگذرد، هستیم. واکنشهایی که گاه موجب قدرتگرفتن و چیرگی یکی ا چکیده کاملبا بروز درگیریهای داخلی میان حکومتها و مخالفانشان و با بالاگرفتن این درگیریها و رسیدن آنها به مرز مخاصمه مسلحانه غیربینالمللی، شاهد واکنش سایر دولتها و نیز سازمانهای بینالمللی به آنچه در این شرایط میگذرد، هستیم. واکنشهایی که گاه موجب قدرتگرفتن و چیرگی یکی از طرفین بر دیگری شده و گاه تنها به شعلهورترشدن آتش مخاصمه کمک کرده است. اما آنچه علاوهبر اینگونه موضعگیریهای سازمانهای بینالمللی و نتایج حاصل از آن اهمیت دارد، احراز صلاحیت سازمانهای بینالمللی برای عملکردشان است که تا چندی پیش میتوانست به عنوان دخالت در یکی از مهمترین و حساسیتبرانگیزترین مسایل داخلی دولتها- که از جمله مهمترین اعضای جامعه بینالمللیاند- تلقی شود. در این مقاله با مطالعه اجمالی اصول احراز صلاحیت سازمانهای بینالمللی و نیز با موردکاوی عملکرد دو سازمان بینالمللی مهم؛ یعنی اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در مورد درگیریهای سالهای اخیر در لیبی و سوریه سعی خواهیم کرد تا حد ممکن ابهامات موجود در این خصوص را برطرف كنيم پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - مخالفان انتخاب جانشین پیامبر در سقیفه (1)
سید حسن فاطمی (موحد) محمدحسین فیض اخلاقیواقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای چکیده کاملواقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادّعاهای برخی از عالمان اهل سنّت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادّعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره میشود تا سستی ادّعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرّفی بقیّه پرداخته میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - سنخشناسی احکام کتاب و سنت در تطبیق ضابطۀ مخالفت در قاعدۀ شروط
محمد رضا خلیل زادهجایگاه مهم قاعدۀ شروط، در فقه و حقوق تعهدات امری بدیهی است. فقرۀ اخیر این قاعده به استثنای شروط مخالف با کتاب و سنت پرداخته است. شناسایی شروط مخالف کتاب و سنت و ارائۀ ضابطهای که فقیه، حقوقدان و در مواردی دادرس را در تطبیق مخالف با کتاب و سنت بر مصادیق یاری نماید، بسیا چکیده کاملجایگاه مهم قاعدۀ شروط، در فقه و حقوق تعهدات امری بدیهی است. فقرۀ اخیر این قاعده به استثنای شروط مخالف با کتاب و سنت پرداخته است. شناسایی شروط مخالف کتاب و سنت و ارائۀ ضابطهای که فقیه، حقوقدان و در مواردی دادرس را در تطبیق مخالف با کتاب و سنت بر مصادیق یاری نماید، بسیار راهگشا خواهد بود. عطف نظر به دستهبندی مهم احکام کتاب و سنت به وضعیه و تکلیفیه، و احکام تکلیفیه به الزامی و غیر الزامی، محقق را به وجود تفاوت در وجود ضابطۀ مخالف کتاب وسنت رهنمون میکند. در این مقاله نگارنده به سنخشناسی احکام کتاب و سنت و ارائۀ ضابطه جهت بازشناسی شرط مخالف کتاب و سنت میپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - ادله قائلین به کفر فقهی مخالف (نقد و بررسی)
محمد انصاریتکفیر موضوعی کلامی و فقهی است که از گذشته تاکنون در برخی جوامع دینی وجود داشته است. عالمان امامیمذهب این موضوع را با عنوان کفر مخالف دنبال کردهاند ودرباره آن رویکردهای گوناگون داشتهاند. کفر از نظر کلامی و فقهی تفاوتهای بسیاری دارد. برخی از علما مخالف را کافر فقهی و چکیده کاملتکفیر موضوعی کلامی و فقهی است که از گذشته تاکنون در برخی جوامع دینی وجود داشته است. عالمان امامیمذهب این موضوع را با عنوان کفر مخالف دنبال کردهاند ودرباره آن رویکردهای گوناگون داشتهاند. کفر از نظر کلامی و فقهی تفاوتهای بسیاری دارد. برخی از علما مخالف را کافر فقهی و برخی کافر کلامی میدانند و برخی نیز مخالف را مسلمان میانگارند. البته معتقدان به کفر فقهی مخالف، کمشمار هستند و گاه سابقه اخباریگری نیز دارند، با این حال، مخالفان مستضعف را از دایره کفر فقهی خارج میکنند. در مقاله پیش رو به ابهامات و سؤالات در این زمینه با روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانهای پرداخته شده و نتایج جدیدی تحصیل گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - مخالفان انتخاب جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله در سقیفه (2)
محمدحسین فیض اخلاقی سید حسن فاطمی (موحد)واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنیساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخ چکیده کاملواقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنیساعده، عدّهای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمّی در تاریخ به شمار میرود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادّعاهای برخی از علمای اهل سنّت، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنیساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره میشود تا ادّعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرّفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر میپردازد. پرونده مقاله