بررسی تطبیقی اقتصاد دانش‌بنيان در چند کشور منتخب و ارائه پیشنهادهایی برای ایران
محورهای موضوعی : بررسی وضعیت مطلوب رشد فناوری در کشور و چگونگی رسیدن به آن
کیارش فرتاش
1
,
محمدرضا عطارپور
2
,
امیرهادی عزیزی
3
,
علی اصغر سعدآبادی
4
1 - استادیار دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه علامه طباطبائی
3 - دانشگاه شهید بهشتی
4 - دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در این مقاله، به بررسی تطبیقی تاریخچه و رویکردهای مختلف اقتصاد دانش‌بنیان بهعنوان مفهومی تأثیرگذار در ارتقای تابآوری ملی و توسعه‌پایدار، در ایران و چند کشور منتخب (از کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه) پرداخته شده است. در این راستا، ضمن مقایسه سیاست‌گذاری در کشورهای مختلف در جهت استقرار اقتصاد دانش‌بنیان، درسآموختههایی برای ایران بهجهت نیل به اقتصاد مبتنی بر دانش ارائه شود. از مهم‌ترین نکاتی که از مطالعه کشورها بهعنوان نقاط تمرکز مشترک استخراج گردید، خاص و بعضاً منحصر به فرد‌بودن سیاست‌های توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در هر کشور با توجه به شرایط زمینه‌ای صنعتی و فناورانه هر کشور (سرمایهگذاری هدفمند در اقتصاد در کشورهایی نظیر هند و ترکیه در مقابل هماهنگی میان بازیگران اصلی صنعتی، علمی، فناورانه در توسعۀ اقتصادی فنلاند) است. بر این اساس سیاست‌هایی که در یک کشور در حال توسعه و یا توسعهیافته موجب توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شده است، الزاماً در دیگر کشورها منجر به نتایج مشابه نمی‌شوند. نکته بعدی لزوم توجه به این مسأله می‌باشد که اقتصاد دانش‌بنیان فقط به حوزه فناوری‌های پیشرفته اختصاص ندارد و عامل اصلی نیل به اقتصاد دانش‌بنیان، علاوه بر فناوری‌های پیشرفته، توجه به نوآوری بهعنوان محور افزایش بهره‌وری فعالیت‌های اقتصادی و ارتقاي رقابت‌پذیری است که می‌تواند طیف وسیعی از فعالیت‌های با فناوری پایین و متوسط را نیز شامل شود. به علاوه، هماهنگی بین بازیگران، مخصوصاً سیاست‌گذاران و بازیگران دولتی در سطوح عالی الزامی کلیدی در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان در سطح ملی محسوب می‌شود.
In this paper, a comparative study of the history and different approaches of knowledge based economy as an influential concept in promoting national resilience and sustainable development in Iran and several selected countries (from developed and developing countries) is discussed. In this regard, while comparing policy making in different countries to establish a knowledge-based economy, we offer lessons learned for Iran to achieve a knowledge-based economy. One of the most important points drawn from the study of countries as joint focus points is the specific and sometimes unique nature of knowledge-based economy development policies in each country with regard to the industrial and technological context of each country. Accordingly, policies that have led to the development of a knowledge-based economy in a developing or developed country do not necessarily lead to similar results in other developing or developed countries, and may even have devastating economic consequences. It should be note that knowledge-based economics is not limited to advanced technologies. The main factor in achieving knowledge-based economics, in addition to advanced technologies, is focusing on innovation as the axis of enhancing productivity of economic activities and competitiveness that can span a range of activities. Include low and medium technology additionally, coordination and integration between players, especially policymakers and government players (institutions and organizations) at the highest levels is an essential requirement for the realization of a knowledge-based economy at national level.
