جوامع مختلف برای قرار گرفتن در مسیر بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند فراهم نمودن زمینه های رشد و توسعه علمی هستند. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای رسیدن به توسعه و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود نیازمند توسعه علوم به ویژه در حوزه علوم انسانی به عنوان اساس تحول جامعه است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که مهم ترین موانع توسعه علوم انسانی در ایران کدامند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش می توان مطرح کرد این است که مجموعه ای از عوامل معرفتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، موانع توسعه علوم انسانی در ایران را ایجاد نموده‌اند که این موانع نیز هم عرض و هم ارزش نیستند و برخی نسبت به برخی دیگر تقدم داشته، جنبه تعیین کنندگی دارند. با استفاده از نظریه خردگرایی نقاد، موانع توسعه علوم انسانی در ایران بررسی شده است. Manuscript profile

باهدف شناسایی نقش میانجی عاملیت انسانی بین ادراک نوجوانان از سبکهای والدینی (پدر و مادر) و تاب آوری ، 516 دانش آموز (273 دختر و 243 پسر) سال دوم و سوم دبیرستانهای شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. نمونة موردبررسی به پرسشنامه ای متشکل از ارزیابی عاملیت (سه خرده مقیاس «هدفمندی»، «آینده اندیشی» و «خودکارآمدی»)، پرسشنامه ادراک از سبکهای والدینی و مقیاس تاب آوری پاسخ دادند. در این پژوهش از روش مدل یابی معادلات ساختاری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان دادند که عاملیت، میانجی ادراک نوجوانان از سبک های والدینی (پدر و مادر) و تاب آوری است و هر دو مدل (ادراک از سبک والدینی پدر و ادراک از سبک والدینی مادر) 63 درصد واریانس تاب آوری را پیش بینی میکنند. ادراک از سبک والدینی پدر 37 درصد واریانس عاملیت و ادراک از سبک والدینی مادر 31 درصد از واریانس عاملیت را تبیین میکند. لذا زمانی که سبکهای والدینی پدر و مادر همسو با یکدیگر، و در راستای ارضاء نیازهای بنیادین روانشناختی (ارتباط، شایستگی و حمایت از خودمختاری) نوجوانان باشد، عاملیت و درنتیجه تاب آوری در آنان افزایش می یابد. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر مفهوم سازی و شناسائی مؤلّفه های تشکیل دهندة هویّت تحصیلی دانشجویان به عنوان یکی از انواع خاص هویّت، با توجه به ساختار فرهنگی-اجتماعی و بافت آموزش عالی جامعة ایران بوده است. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش کیفی و طرح نظریة برخاسته از داده ها استفاده شده است. شرکت کنندگان در پژوهش شامل 65 نفر (52 نفر دانشجوی مرد و 13 نفر دانشجوی زن) بودند که در نیمسال های چهارم تا ششم مقطع کارشناسی دانشگاه سراسری اردکان و ششم تا هشتم مقطع دکترای حرفه ای در رشته های پزشکی و دندانپزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد مشغول به تحصیل بودند. برای گردآوری داده ها، از روش گروه های کانونی استفاده شد و در دو دانشگاه مورد بررسی و پنج گروه کانونی تشکیل گردید. نتایج کدگذاری نظری نشان داد که هویّت تحصیلی دانشجویان ایرانی از پنج مؤلّفة تعهّد تحصیلی، خودپنداشت تحصیلی، آینده اندیشی، تعلّق به دانشگاه و عاملیّت شخصی تشکیل شده است. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر شناسایی مفهوم اشتیاق تحصیلی در درس ریاضی در میان نوجوانان است. بر همین اساس، با روش کیفی و طرح نظریة داده بنیاد و به شیوة مصاحبة گروه کانونی به بررسی چگونگی مفهوم سازی اشتیاق تحصیلی در درس ریاضی از دیدگاه نوجوانان پرداخته شد. شرکت کنندگان در پژوهش 51 نفر (24 دختر، 27، پسر) دانشآموز بودند. سه گروه کانونی در مدارس دخترانه و چهار گروه کانونی در مدارس پسرانه تشکیل شد. نتایج نشان داد که میتوان اشتیاق تحصیلی در درس ریاضی دانشآموزان را در 4 مقوله «تمایل به درگیری در تکلیف»، «عواطف مثبت»، «چشمانداز آینده و همانندسازی با تکلیف» و «نیاز به شناخت» طبقهبندی کرد. نتایج در رابطه با پیشایندهای اشتیاق تحصیلی در درس ریاضی را میتوان در 3 مقوله خانواده، معلم و ویژگیهای فردی دستهبندی کرد و نتایج پیامدهای اشتیاق تحصیلی در درس ریاضی را میتوان در 5 گروه تاب آوری، امید ، سبک پردازش اطلاعات، اعتماد به نفس و بهزیستی ذهنی قرار داد. Manuscript profile

در این پژوهش با استفاده از روش کیفی، به شیوه مصاحبة گروه کانونی و طرح نظریة داده بنیاد، به بررسی چگونگی ادراک و مفهوم سازی درگیری تحصیلی از دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی (دوره متوسطة دوم) پرداخته شد. شرکت کنندگان در این پژوهش 52 نفر (26پسر و 26 دختر) از دانش آموزان دبیرستانی (پایه های 10، 11 و 12)، بین سنین 15 تا 17 سال با میانگین سنّی 16/4 بودند. دو گروه کانونی برای پسران و دو گروه کانونی برای دختران تشکیل و مصاحبه ها انجام گردید. پاسخ هایی که دانش آموزان در ارتباط با برداشت خود از درگیری تحصیلی ارائه دادند، در 8 مقوله کسب نمرات و معدل بالا، تکرار و تمرین و وقت گذاری، داشتن ارادة قوی و خودتنظیمی، هدف گذاری و برنامه ریزی درسی، علاقه مندی به درس و مدرسه، لذّت بردن از مطالعه و یادگیری، توجّه و تمرکز داشتن بر تکالیف و آشنایی با فنون و روش های یادگیری طبقه بندی شد. نتایج کدگذاریها در مرحلة باز و محوری نشان داد که درگیری تحصیلی برای دانش آموزان ایرانی شامل 5 مؤلّفة درگیری شناختی، درگیری رفتاری، درگیری هیجانی، درگیری انگیزشی و عاملیّت میباشد. Manuscript profile

اين مطالعه با هدف تحليل ادراک دانش آموزان از ويژگي ها و کنش هاي معلمان مقطع ابتدايي که بر ارتباط معلم- دانش آموز اثر مي گذارد، انجام شده است. اين پژوهش در چارچوب روش تحقيق کيفي و طرح پديدارشناسي به توصيف عميق اين ويژگي ها پرداخته است. شرکت کنندگان اين پژوهش شامل 99 دانش آموز مقطع ابتدايي کلاس دوم تا ششم (66 دختر و 33 پسر) بودند که از دبستان هاي مقطع ابتدايي شهر شيراز انتخاب شدند و در مصاحبه هاي نيمه ساختاريافتة شفاهي و يا پرسش هاي تعاملي کتبي شرکت نمودند. بر مبناي يافته هاي اين مطالعه، حمايت از خودمختاري در مقابل کنترل کنندگي، شايستگي، تقويت اهداف تبحري دانش آموز، مراقبت، علاقه و مشارکت، اعتماد متقابل و حمايت از ساختار کلاس مضامين اصلي ويژگي ها و کنش هايي است که از نظر دانشآموز مقطع ابتدايي بر ارتباط معلم-دانش آموز اثر مي گذارد. توجه و کاربست عوامل موثر بر ارتباط معلم- دانش آموز در طرح هاي مداخله اي تربيت معلم که مي تواند متضمن بهبود پيامدهاي اساسي زندگي بالندة دانش آموز در مدرسه باشد، در پايان مورد بحث قرار گرفته است. Manuscript profile

هدف از اين پژوهش تعيين نقش تعديل گري همدلي در رابطه بين قضاوت اخلاقي و رفتار اخلاقي دانش آموزان است. براي اين منظور 336 نفر از دانش آموزان پاية هشتم شهر مشهد به روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند. ابزارهاي مورد استفاده در اين پژوهش عبارتند از: فهرست 15 سؤالي رفتار اخلاقي سوانسون و هيل (1993)، داستان هاي اخلاقي رست و همکاران (1973) براي سنجش قضاوت اخلاقي و همچنين پرسشنامه همدلي مارک ديويس (1994). آزمون هاي مختلف استنباطي همچون همبستگي پيرسون و رگرسيون سلسله مراتبي جهت بررسي يافته ها مورد استفاده قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان داد بين قضاوت اخلاقي و رفتار اخلاقي رابطة معنادار، مستقيم اما ضعيفي وجود دارد. همچنين همدلي با رفتار اخلاقي رابطة مثبت و معناداري دارد. تحليل رگرسيون نشان داد همدلي بر رابطه بين قضاوت اخلاقي و رفتار اخلاقي اثر تعديل کنندگي دارد. همچنين تفاوت جنس دردو مورد خرده مقياس هاي نگراني همدلانه و ديدگاه گيري مشاهده شد. با توجه به نتايج مي توان گفت نه تنها رفتار اخلاقي دانش آموزان به گونة مستقيم از راه قضاوت اخلاقي قابل پيش بيني است بلکه اين رابطه از راه همدلي نيز تعديل مي شود. Manuscript profile

پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي برنامة آموزشي حافظة فعال واج محور بر بهبود توانايي خواندن دانش آموزان نارساخوان انجام شد. روش پژوهش از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي دانش آموزان با اختلال خواندن بودند که به مراکز آموزش اختلال هاي يادگيري شهر تهران مراجعه کرده بودند و از بين آنها 30 دانشآموز نارساخواني و شاغل به تحصيل در پايه هاي اول تا سوم ابتدايي با روش نمونه گيري در دسترس انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه جايگزين شدند. گروه آزمايشي در يک دوره 24 جلسه اي آموزش حافظة فعال مبتني بر تحريکات واجي در دو بعد شنيداري و ديداري شرکت کردند. براي گردآوري داده ها از آزمون خواندن و نارساخواني نما استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحليل واريانس چندمتغيري با اندازه گيري مکرر تحليل شد. يافته ها نشان داد که برنامه آموزشي حافظة فعال واج محور به بهبود معنادار توانايي خواندن دانش آموزان نارساخوان در هر سه مؤلفه دقت خواندن، سيالي خواندن و درک خواندن مي انجامد و اين يافته ها در يک پيگيري دوماهه نيز پايدار بودند. اندازه اثرهاي به دست آمده از 0/69 تا 0/43 متغير بودند که نشان دهنده اندازه اثرهاي بزرگ تا متوسط هستند. از اينرو، مي توان گفت که با به کار بستن برنامه آموزشي حافظه فعال واج محور مي توان توانايي خواندن کودکان نارساخوان را بهبود بخشد. Manuscript profile

هدف اساسي پژوهش حاضر طراحي و کاربرد ابزار حل مسئله در بررسي اثربخشي آموزش تفکر علمي کودکان پيش دبستاني بود. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمايشي و جامعة آماري اين پژوهش، کودکان مراکز پيش دبستاني در سال تحصيلي 1397-1396 واقع در شهر تهران را شامل مي شد. 8 کودک پيش دبستاني (4 دختر و 4 پسر) به عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه گيري هاي مکرر تحليل شد. نتايج نشان داد ابزار طراحي شده براي مهارت حل مسئله از روايي محتوايي مناسبي (بين 0/8 تا 1) برخوردار است و اعتبار ابزار نيز با استفاده از روش باز آزمايي (0/724) به دست آمد. همچنين، از تحليل واريانس با اندازه گيري مکرر نتايج نشان داد برنامه آموزش تفکر علمي بر ارتقاء مهارت حل مسئله کودکان پيش دبستاني تأثير معني دار دارد (p<0/05) .آموزش تفکر علمي، اين امکان را براي کودکان پيش دبستاني فراهم مي کند تا تلاش کنند با استفاده از منطق، روابط بين حوادث را جستجو کنند و به تفکر خلاقانه و علمي مبادرت ورزند. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر شناسایی توانمندی های منش و فضایل در میان دانشجویان ایرانی 18 تا 28 ساله و طبقه بندی این توانمندی ها و فضایل با توجه به فرهنگ ایرانی است. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی با استفاده از طرح نظریۀ مبنایی از نوع اکتشافی بود. به منظور تحلیل مصاحبه های گروه کانونی از فن تحلیل مضمون استفاده شد. جامعۀ پژوهش، دانشجویان دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که به شیوۀ هدفمند، از نوع قضاوتی انتخاب شدند. نفرات منتخب با پرسشنامۀ نشانگرهای بزرگسالی ارزیابی شدند و تنها کسانی که ویژگی های دورۀ پیش بزرگسالی را داشتند، در این مطالعه، شرکت کردند. کفایت حجم نمونه در رویکرد کیفی با توجه به اصل اشباع طی روند پژوهش تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه بود که از طریق گروه کانونی (6 گروه شامل 24 دانشجوی دختر و 11 دانشجوی پسر) انجام گرفت. تحلیل مضامین در این پژوهش با استفاده از نرم افزار MAXQDA انجام گرفت. یافته ها نشان دهندۀ وجود چهار عامل یا فضیلت زیر در جامعۀ ایرانی بود: خِرد (شامل توانمندی های تفکر تحلیلی، خودنظم دهی، میانه روی و اعتدال، عشق به یادگیری)، شجاعت (شامل توانمندی های جرئت مندی، صداقت، و استقلال)، انسانیت (شامل توانمندی های عدالت و انصاف، مهربانی، گذشت و بخشش)، و تعالی (شامل توانمندی های تحسین زیبایی و شگرفی، امیدواری، و معنویت). به عبارت دیگر، به جای تقسیم بندی 6 گانه فضایل و 24 گانۀ توانمندی های مؤسسۀ ارزش ها د رعمل (و یا)، در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون مدلی شامل چهار فضیلت و 13 توانمندی با توجه به اولویت های جامعۀ ایرانی به دست آمد. Manuscript profile

هدف مطالعة حاضر تعیین اثربخشی آموزش سه وجهی اشترنبرگ بهعنوان یکی از روشهای فراشناختی بر بهبود مهارتهای خواندن دانش آموزان نارساخوان بود. به این منظور از میان کودکان مراجعه کننده به مراکز درمانی آتیه و روانمهر در شهر تهران که به عنوان نارساخوان تشخیص دادهشده بودند، 12 دانش آموز پایة دوم تا پنجم ابتدایی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ملاک تشخیص نارساخوانی آنها، مصاحبة تشخیصی، آزمون خواندن وودکاک جانسون و آزمون اجرای همزمان دیداری شنیداری بود. آزمودنی ها برحسب تصادف به دو گروه کنترل و آزمایش تخصیص یافتند. گروه آزمایش به مدت ده هفته و طی 16 جلسه یک و نیم ساعته تحت آموزش خواندن با روش پیشنهادی اشترنبرگ قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل بهبود معناداری را در هر سه خرده آزمون خواندن (روان خواندن، واج شناسی و درک خواندن) نشان دادند. آزمون پیگیری که سه ماه بعد از اجرای پس آزمون انجام شد نیز نشان داد نه تنها اثرات آموزش پایدار بود، بلکه افزایش معناداری نیز نسبت به پس آزمون حاصل شده است. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر شناسايي ويژگي هاي دوره تحوّلي ظهور بزرگسالي (18 تا 29 سال) در دانشجويان ايراني با توجه به عامل جنسيت است. بر اين اساس، با استفاده از نمونه گيري ملاکي، 15 نفر (8 پسر و 7 دختر با ميانگين سني 23/26) از دانشجويان و فارغ التحصيلان دانشگاه ساکن شهر تهران که در سال تحصيلي 1395-96 در بازه سني 18 تا 29 سالگي قرار داشتند انتخاب شده و به صورت انفرادي و با استفاده از مصاحبه نيمه ساختار يافته، مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحليل کيفي داده ها با استفاده از روش پديدارشناسي و راهبرد هفت مرحله اي کُلايزي، به شناسايي هفت ويژگي شامل شکل گيري عامليت، هويت يابي، احساس سردرگمي، خوش بيني نسبت به آينده، ادراک وضعيت بينابيني، بي ثباتي و احساس نياز به صميميت انجاميد. همچنين نتايج پژوهش نشان داد که در برخي زير مقوله هاي مرتبط با شکل گيري عامليت، احساس سردرگمي، بي ثباتي و احساس نياز به صميميت تفاوتهايي ميان دو جنس قابل مشاهده است. نتايج اين پژوهش بر لزوم بازنگري در شناخت از دورة سني جواني در فرهنگ ايراني تأکيد مي کند و رهيافت هايي را در اين باره ارائه مي دهد. Manuscript profile

پیش‌بزرگسالی به عنوان یک دوره تحولی بر بازه سنی 18 تا 29 سالگی تاکید دارد. از نظر آرنت (2000) این دوره تحولی ویژه کشورهای توسعه یافته است، در حالی که پژوهش‌های انجام شده بیان‌گر حضور این مرحله تحولی در سایر جوامع نیز می‌باشد. با توجه به اهمیت دو سازه‌ی هویت و عاملیت و عدم شناخت کافی ابعاد پیش‌بزرگسالی در ایران، هدف مطالعه حاضر تعیین نقش واسطه‌ای عاملیت در رابطه دلبستگی به والدین و هویت من در پیش‌بزرگسالان است. جامعه‌ی آماری این پژوهش تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل یکی از دانشگاه‌های شهر تهران بودند که در بازه‌ی سنی ۱۸ تا ۲۹ سال قرار داشتند. نمونه‌ای با حجم ۵۴۰ نفر به صورت برخط به پرسشنامه‌ای متشکل از مقیاس‌های سیاهه‌ی ابعاد پیش‌بزرگ‌سالی، پرسشنامه‌ی تجارب روابط نزدیک-ساختار رابطه، پرسش‌نامه ی عاملیت و پرسشنامه‌ فرآیند هویت من پاسخ دادند. داده ها با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند و یافته‌ها نشان دهنده‌ي رابطه‌ی مستقیم، منفی و معنادار دل‌بستگی ناایمن با عاملیت شخصی و رابطه‌ی غیرمستقیم، منفی و معنادار دل‌بستگی ناایمن به والدین و هویت من بودند؛ لذا نقش واسطه‌ای عاملیت شخصی در رابطه‌‌ی میان دل‌بستگی به والدین و هویت من مورد تائید قرارگرفت. در این پژوهش مدل دل‌بستگی به مادر و پدر مورد مقایسه قرار گرفت. Manuscript profile

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واسطه ای راهبردهای مدیریت زندگی در رابطه بین ادراک سبک های والدگری و مؤلفه های شکوفایی در دانشجویان پیش بزرگسال انجام شد. نمونه‌ای به حجم ۴۸۷ دانشجوی 29-18 ساله با روش داوطلبانه به پرسشنامه ای متشکل از مقیاس‌های ادارک از سبک‌های والدگری (گرولنیک و همکاران، 1997)، راهبردهای مدیریت زندگی (گلدهاف و همکاران، 2015)، و تحول مثبت جوانی (آرنولد و همکاران، 2012) به صورت بر خط پاسخ دادند. داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند و نتایج نشان داد ادراک از سبک های والدگری و راهبردهای مدیریت زندگی بر مؤلفه های شکوفایی در پیش بزرگسالی اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین اثر غیر مستقیم ادراک از سبک های والدگری با واسطه راهبردهای مدیریت زندگی بر شکوفایی معنادار است. نتایج همچنین نشان داد مدل ادراک از سبک والدگری مادر 40 درصد و مدل ادراک از سبک والدگری پدر 45 درصد واریانس شکوفایی را تبیین می کنند. بطورکلی می توان گفت که ادراک از سبک های والدگری والدین می تواند به همراه متغیر فردی راهبردهای مدیریت زندگی بر شکوفایی دوران پیش بزرگسالی تاثیر داشته باشد. Manuscript profile

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه ابعاد سبک تدریس ادراک شده و انگیزش خودمختار با خلاقیت دانش‌آموزان می‌باشد. بدین منظور نمونه‌ای به حجم 500 نفر از میان دانش‌آموزان دختر و پسر پایه سوم مقطع متوسطه شهر زاهدان، با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. Manuscript profile