-
Article
1 - چه زمانی سم چینی کنیم؟ مروری بر زمان بندی سم چینی در گله های شیریEltiam , Issue 15 , Year , Autumn_Winter 2022سمچینی به عنوان یکی از فرآیندهای مدیریتی مهم در دامداریهای صنعتی شناخته میشود. هر فرآیند مدیریتی نیاز به زمان بندی و اجرای دقیق دارد تا بتواند بهترین بهرهوری را برای دام و صنعت ایجاد کند. در این مقاله تلاش شده است تا با مرور مقالاتی که به دنبال زمان مناسب برای سمچ Moreسمچینی به عنوان یکی از فرآیندهای مدیریتی مهم در دامداریهای صنعتی شناخته میشود. هر فرآیند مدیریتی نیاز به زمان بندی و اجرای دقیق دارد تا بتواند بهترین بهرهوری را برای دام و صنعت ایجاد کند. در این مقاله تلاش شده است تا با مرور مقالاتی که به دنبال زمان مناسب برای سمچینی بودهاند به یک جمع بندی مناسب برای زمانبندی این کار در گله دست یابیم. هرچند با توجه به مطالعات انجام گرفته، نیاز به تحقیقات جامع در این زمینه احساس میشود، اما مطالعات انجام گرفته توانستهاند تا حدودی به ما دربارهی زمان مناسب سمچینی کمک کنند. محدودههای زمانی که در مطالعات به آنها پرداخته شده است شامل حوالی خشکی، ابتدای شیرواری و میانه و انتهای شیرواری است، که در این مقاله با هم به بررسی آنها میپردازیم. در پایان به اهمیت ثبت دقیق اطلاعات برای یافتن زمان مناسب برای سمچینی تاکید شده است. Manuscript profile -
Article
2 - مطالعههای تجربی (مداخلهای) در پژوهشها و خدمات دامپزشکیEltiam , Issue 19 , Year , Autumn_Winter 2024مطالعههای مداخلهای (تجربی) بهویژه در سطح آزمایشگاهی، بخش عمدهای از پایاننامههای انجام شده در دانشکدههای دامپزشکی کشور را تشکیل میدهند. اهمیت این طرح مطالعاتی در پژوهشهای کاربردی و توسعهای، ضرورت آشنایی دانشجویان و پژوهشگران با این طرح را بیش از پیش روشن میساز Moreمطالعههای مداخلهای (تجربی) بهویژه در سطح آزمایشگاهی، بخش عمدهای از پایاننامههای انجام شده در دانشکدههای دامپزشکی کشور را تشکیل میدهند. اهمیت این طرح مطالعاتی در پژوهشهای کاربردی و توسعهای، ضرورت آشنایی دانشجویان و پژوهشگران با این طرح را بیش از پیش روشن میسازد. در این مقاله ابتدا تاریخچهی مختصری در مورد این نوع مطالعه آمده است. سپس با معرفی انواع این مطالعهها (آزمایشگاهی و تجربی، کارآزمایی بالینی، کارآزمایی میدانی یا در عرصه،کارآزمایی اجتماعی و مطالعه شبهتجربی)، مرحلههای مختلف این طرح (کارآزمایی برای فارماکولوژی و تعیین سمیت، کارآزمایی اولیه برای تعیین اثرات بالقوه درمانی و ایمنی دارو، مرحله ارزیابی بالینی، ارزیابی پس از بازاریابی) و کاربردها بهانواع روشهای اجرای آن (طرحهای موازی، متقاطع، متوالی و فاکتوریل) پرداخته شده است. تعداد نمونهی مورد نیاز برای اجرای مطالعه، ملاکهای ورود دامهای مورد مطالعه و ملاکهای خروج آنها از طرح، چگونگی کورسازی و رضایت آگاهانه (ملاحظههای اخلاقی) در این مقاله بیان شده است. با توجه به اهمیت کارآزماییهای بالینی بهویژه از نظر لزوم رعایت اخلاق در پژوهش، به ضرورت ثبت این نوع مطالعه پس از تدوین پروپوزال و پیش از اجرا نیز اشاره شده است. در این مقاله به نمونههای متعددی از مطالعههای مداخلهای منتشر شده در ایران و جهان ارجاع داده شده تا دانشجویان و پژوهشگران بتوانند از این طرحها بهعنوان الگوی اجرایی استفاده کرده و بیشتر با مطالعههای مداخلهای آشنا شوند. انتظار میرود خواننده با یادگیری مطالب ارائه شده بتواند با شناختی مناسب، مقالهها و گزارشهای چاپ شده در متون علمی را بهصورت نقادانه مطالعه نموده و بتواند در اجرای یک مطالعه تجربی، ایفای نقش مؤثری داشته باشد. Manuscript profile -
Article
3 - مطالعههای مشاهدهای در پژوهشها و خدمات دامپزشکیEltiam , Issue 19 , Year , Autumn_Winter 2024از مهمترین کاربردهای علم اپیدمیولوژی، بررسی علت رخداد بیماریها است. در این راستا طراحی درست مطالعهها برای نزدیک شدن به علت و عوامل خطر رخداد بیماریها امری حیاتی است. مطالعههای مشاهدهای، دستهای از مطالعهها هستند، که به شناسایی عوامل خطر رخداد بیماریها کمک کرده و Moreاز مهمترین کاربردهای علم اپیدمیولوژی، بررسی علت رخداد بیماریها است. در این راستا طراحی درست مطالعهها برای نزدیک شدن به علت و عوامل خطر رخداد بیماریها امری حیاتی است. مطالعههای مشاهدهای، دستهای از مطالعهها هستند، که به شناسایی عوامل خطر رخداد بیماریها کمک کرده و با برآورد کمی اثر این عوامل بر رخداد بیماری، در کنترل آن در جامعه تأثیر میگذارند. این مطالعهها از راه مشاهده سیر طبیعی بیماری در جمعیت انجام میشوند. ثبت درست و دقیق دادهها (بخشی که در کشور کمتر مورد توجه قرار میگیرد) زیربنای اصلی این مطالعهها است که نیازمند توجه ویژه مراکز آموزشی، ترویجی و پژوهشی است. در این مقاله در ابتدا انواع مطالعههای مشاهدهای بهطور کلی معرفی شده است. پس از آن مطالعههای مقطعی، مورد- شاهدی و همگروهی بهعنوان سه نوع اصلی مطالعههای مشاهدهای بهطور کامل توضیح داده شدهاند. چگونگی گروهبندی نمونهها برای ورود به مطالعه، محاسبه حداقل تعداد نمونه، کاربردها و مزایا و معایب هر یک از مطالعهها بهتفصیل شرح داده شدهاست. همچنین امکاناتی که هر یک از انواع این مطالعهها برای تفسیر علیتی رخداد بیماری یا حاصل مورد نظر در مطالعه، در اختیار پژوهشگر میگذارد؛ در انتهای هر بخش آمده است. پس از معرفی چگونگی اجرای هر مطالعه، برای آشنایی بیشتر خوانندگان بسته به مورد به 3 یا 4 مقاله که طرح مطالعاتی مشابه دارند، ارجاع داده شده است تا به عنوان نمونهای از یک مطالعه مشاهدهای بهعنوان الگو قرار گیرد. باید توجه داشت این نوع مطالعهها زیربنایی، برای اجرای مطالعههای مداخلهای هستند و ایجاد زیرساخت برای ثبت داده و تحلیل آن برای انجام این مطالعهها ضروری است. Manuscript profile -
Article
4 - مسألهیابی و آیندهپژوهی در برنامهها و خدمات دامپزشکیEltiam , Issue 19 , Year , Autumn_Winter 2024افزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیتهای دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیتهای دامپزشکی در حوزه دامهای مولد غذا مورد توجه قرار میگیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روش Moreافزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیتهای دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیتهای دامپزشکی در حوزه دامهای مولد غذا مورد توجه قرار میگیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روشهای تعیین و اولویتهای نیازهای بهداشتی در جمعیت دامی کشور ارائه شده است. در زمینه مشکلات موجود در تعیین اولویتها نیز نکات مهمی همچون آمار جمعیت دامی، کمبود نیروی انسانی، تغییرات سریع مدیریتی، عوامل اقتصادی، ملاحظههای مدیریتِ، ساختار سنتی پروش دام، آموزش ناکافی تولیدکنندگان و مسئولان فنی- بهداشتی دامداریها، فقدان همکاریهای بینبخشی و حمایتهای لازم از سازمان دامپزشکی کشور، نبود اطلاعات کافی از بیماریها و وضعیت بهداشت دام در کشورهای همسایه بهویژه عراق و افغانستان و ضعف در سیستمهای قرنطینهای مرزی و بین استانی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین عوامل مؤثر بر بهرهمندی از خدمات بهداشت دام نکاتی چون دسترسی به خدمات، احساس نیاز یا تقاضا، اطمینان از کیفیت، قیمت و هزینه خدمات و پوشش بیمه مورد اشاره قرار گرفته است. از طرف دیگر، در دهههای اخیر موضوعهایی مانند تغییرات اقلیمی و آبوهوایی، تغییر قوانین و مقررات بینالمللی در رابطه با بهداشت دام و محیط زیست، محصولات تراریخته، بیوتروریسم و خشکسالی که هر کدام به شکلی بر سلامت و تولیدات دامی تأثیر میگذارد، ضرورت توجه به آیندهپژوهی را مطرح مینماید. آیندهپژوهی علمی است که کمک میکند که این تغییرات بهتر دیده شود و برای آنها آمادگی وجود داشته باشد. پدیدار شدن برخی حیطههای جدید مانند هوش مصنوعی، پزشکی و دامپزشکی از راه دور (Telemedicine)، پزشکی و دامپزشکی شخصی (Personalized medicine)، پیدایش رباتها در پزشکی و دامپزشکی و ... از مواردی است که برای آمادگی بهتر در آینده باید به آنها توجه نمود. مجموع این موضوعها، باید ما را به این فکر وا دارد که چقدر برای آینده و این تغییرات آمادگی وجود دارد. پیشنهاد میشود در حیطههای مهم دامپزشکی همچون آموزش و پژوهش، ساختارهای دامپزشکی در سطوح ملی و بینالمللی و مشاغل مرتبط با دامپزشکی، در راستای آیندهنگاری و آیندهپژوهی تغییراتی صورت گیرد. Manuscript profile