The Effectiveness of Mindfulness on Emotional Regulation and Forgiveness of Women Affected by Infidelity
Subject Areas :
Mojtaba Aghili
1
,
majid valizadeh
2
1 - Department, Payam Noor University, Tehran, Iran.
2 - Master of Psychology, Payame Noor University, Golestan, Iran.
Keywords: mindfulness, emotional regulation, forgiveness, betrayal.,
Abstract :
The aim of this study was to investigate the effectiveness of mindfulness on emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity. The research method was quasi-experimental pre-test-post-test with a control group. The statistical population of the study were women affected by infidelity referring to welfare centers in Bojnourd in 2021, from which 30 people were selected as a sample by available sampling method and randomly divided into two experimental and control groups (15 in each group). were replaced. The experimental group underwent 8 sessions of 60-minute mindfulness treatment and the control group did not receive any intervention until the end of the study. The research instruments included Ray (2001) Forgiveness Questionnaire and Granfski & Kraj (2006) Emotion Regulation Questionnaire. Research data were analyzed by multivariate analysis of covariance using SPSS software version 24. The results showed that mindfulness treatment is effective on emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity (P<0.05). According to the findings of the study, it can be said that mindfulness treatment is an important and effective factor in increasing emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity.
1- ایزدی، زهرا سادات؛ رضاپور میرصالح، یاسر و چوب فروش زاده، آزاده. (1401). اثربخشی درمان مرور زندگی مبتنی بر بخشودگی بر افزایش رضایت زناشویی و بخشش زنان در مواجهه با خیانت زناشویی همسر. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 10(1): 119-107.
2- امام دوست، زیبا؛ تیموری، سعید؛ خوی نژاد، غلامرضا و رجایی، علیرضا. (1399). مقایسه اثربخشی شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی و واقعیت درمانگری بر تنظیم شناختی هیجان در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، ۱۹(۸۹): ۶۵۵-۶۴۷.
3- اصغری، فرهاد؛ قاسمی جوبنه، رضا؛ حسینی صدیق، مریم السادات و جامعی, مینو. (1395). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و کیفیت زندگی زنان دارای همسر معتاد. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(26): 132-115.
4- آقا گدی، پریسا؛ گل پرور، محسن و آقایی، اضغر(۱۳۹۷). تأثیر درمان ذهن آگاهی بخشش محور و درمان هیجان مدار بر بخشش در زنان آسیبدیده از پیمان شکنی همسر، نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 7(5): 53-46.
5- بهدوست، پریسا؛ پورشهریاری، مه سیما و حسینیان، سیمین. (1400). مقایسه الگوهای ارتباطی، سبک‌های ابراز هیجان و میزان صمیمیت در بین زنان خیانت دیده و عادی. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، 12(45): 14-1.
6- بیات، حسین؛ زارعی، محمدعلی و فرهادی، مژگان. (1399). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر بخشش و تاب‌آوری زنان دارای تعارض با همسر مراجع کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز. پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، ۵(۵۰): ۵۰-۴۰.
7- جدیدی محمدابادی، اکبر؛ قنبری زرندی، زهرا؛ رضایی، اکبر و ناجی، محمد. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجانی و طرحوارههای ناسازگار اولیه در نوجوانان تحت حمایت بهزیستی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(1): 174-164.
8- چوپانی، موسی؛ سهرابی فرد، محمدمهدی؛ محمدی، فاروق؛ اسمعیلی، نوشین و صمدی فرد، آذر. (1398). ادراکِ مردانِ بی‌وفا (خیانت) از علل و عوامل بازدارنده از روابط فرازناشویی: یک مطالعه کیفی. پژوهش‌های مشاوره، ۱۸(۶۹): ۱۰۵-۷۹.
9- دهقانی، مصطفی و اصلانی، خالد. (1399). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر مدل درمان جراحت دلبستگی با زوج درمانی یکپارچه نگر بر بخشش در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 14(2): 171-147.
10- ذوالفقاری، داود؛ محمدخانی، شهرام؛ مهدویان، علیرضا و اکبری، مهدی. (1400). مدل فراتشخیصی التیام از خیانت زناشویی با تأکید بر نقش فراشناخت‌ها، طرح‌واره‌ها، صمیمیت، کارآمدی هیجانی و بخشش. روانشناسی بالینی و شخصیت،19(1): 39-27.
11- رزاق پور، مهدی و حسین زاده، علی اصغر. (1398). نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی در رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با نشانه‌های جسمانی سازی دانشجویان دختر. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 13(2): 316-295.
12- رضاپور میرصالح، یاسر؛ آریانپور، حمیدرضا؛ امینی، راضیه و فلاح، طاهره. (1399). اثربخشی درمان وجودی بر بخشش زناشویی و عملکرد خانواده در زنان آسیبدیده از خیانت زناشویی. پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 10(2): 122-105.
13- رفتارعلی آبادی، محمدرضا؛ شاره، حسین و توزنده جانی، حسن. (1398). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی همراه با ذهن آگاهی و بخشش درمانی بر نشانگان بالینی و پاسخ های هیجانی زنان آسیب دیده از خیانت همسر. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، ۱۱(۴): ۶۳-۵۲.
14- شعاع کاظمی، مهرانگیز. (1398). اثربخشی مداخله بین سیستمی بخشش بر بازسازی مجدد اعتماد زنان بعد از خیانت. مطالعات جنسیت و خانواده، 7(1): 105-79.
15- صمدی کاشان، سحر؛ حاج حسینی، منصوره؛ به‌پژوه، احمد و اژه‌ای، جواد. (1399). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان زنان آسیبدیده از خیانت زناشویی. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۹(۱): ۳۹-۳۲.
16- صالحی، سیده نرگس؛ افتخارصعادی، زهرا و برنا، محمدرضا. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مثبت نگر و آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر تاب آوری و خودکارآمدی دانش آموزان دختر دارای افسردگی غیربالینی. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9(60): 73-59.
17- فروزنده، الهام و انتظاری، سمیرا. (1399). اثربخشی ذهن آگاهی با رویکرد شناختی بر دشواری های تنظیم هیجانی و تاب آوری زنان مطلقه شهر تهران. پژوهشنامه زنان، 11(31): 42-25.
18- مزینانی، فرزانه؛ کوچک انتظار، رویا؛ نوری، ابوالقاسم؛ و صالحی، مهدیه. (1401). مقایسه اثربخشی روش های آموزش ذهن آگاهی و هوش هیجانی بر تنیدگی شغلی، تعارض کار - خانواده و رواندرستی. مجله علمی_پژوهشی علوم روانشناختی، 21(109): 205-187.
19- موسوی، سیده مریم؛ دشت بزرگی، زهرا؛ حیدرئی، علیرضا؛ پاشا، رضا و برنا، محمدرضا. (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر خودشفقتی و تنظیم هیجان در مردان وابسته به مواد. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 7(1): 76-65.
20- Apostolou, M. (2022). Catch me if you can: Strategies for hiding infidelity. Personality and Individual Differences, 189(4): 49-57.
21- Aman, J., Nurunnabi, M., & Bano, S. (2019). The Relationship of Religiosity and Marital Satisfaction: The Role of Religious Commitment and Practices on Marital Satisfaction among Pakistani Respondents. Journal Behavioral Sciences, 9(3): 30-38.
22- Adair, K., Boulton, A., & Algoe, S. (2018). The effect of mindfulness on relationship satisfaction via perceived responsiveness: findings from a dyadic study of heterosexual romantic partners. Mindfulness, 9(2): 597-609.
23- Bendixen, M., Kennair, O., & Grøntvedt, T. (2018). Forgiving the unforgivable: Couples’ forgiveness and expected forgiveness of emotional and sexual infidelity from an error management theory perspective. Evolutionary Behavioral Sciences, 12(4): 322-352.
24- Buss, D. M., & Abrams, B. (2017). Jealousy, infidelity, and the difficulty of diagnosing pathology: A CBT approach to coping with sexual betrayal. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 35(2): 150-172.
25- Coccaro, E., Drossos, T., Kline, D., & Lazarus, S. (2022). Diabetes distress, emotional regulation, HbA1c in people with diabetes and a controlled pilot study of an emotion-focused behavioral therapy intervention in adults with type 2 diabetes. Primary Care Diabetes, 11(3): 17-24.
26- Cairncross, M., & Miller, C. (2020). The effectiveness of mindfulness-based therapies for ADHD: a metaanalystic review. Atten Disord, 24(5): 627-643.
27- Cunningham, M. L., Griffiths, S., Baillie, A., & Murray, S. B. (2018). Emotion dysregulation moderates the link between perfectionism and dysmorphic appearance concern. Psychology of Men & Masculinity, 19(1): 59-68.
28- Eindor, T., Perrypaldi, A., Hirschberger, G., Birnbaum, G. E., & Deutsch, D. (2015). Coping with mate poaching: Gender differences in detection of infidelity-related threats. Evolution & Human Behavior, 36(1): 17_24.
29- Ferraro, I., Taylor, A. (2021). Adult attachment styles and emotional regulation: The role of interoceptive awareness and alexithymia. Personality and Individual Differences, 173(4): 41-50.
30- Galla, B., Kaiser-Greenland, S., & Black, D. (2017). Mindfulness training to promote self-regulation in youth: Effects of the Inner Kids program. Handbook of mindfulness in education: Springer; 295-311.
31- Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive Emotion Regulation Questionnaire Development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(1): 1045-1053.
32- Harris, C. (2018). Characteristics of Emotional and Physical Marital Infidelity That Predict Divorce (Doctoral dissertation, Alliant International University).
33- Kimmes, J., Jaurequi, M., May, R., Srivastava, S., & Fincham, F. (2018). Mindfulness in the context of romantic relationship and marital intimacy: initial development and validation of the relationship mindfulness measure. Journal of Marital and Family Therapy, 44(4): 575-589.
34- Pan, W., Gau, M., Lee, T., Jou, H., Liu, Ch., & Wen, T. (2019). Mindfulness - based programme on the psychological health and intimacy of pregnant women. Women and Birthday, 32(1): 102 -109.
35- Rye, M. S., Loiacono, & D. M., Folck, C. D., Olszewski, B. T., Heim, T. A., & Madia, B. P. (2001). Evaluation of the psychometric properties of two forgiveness scales. Journal of Current psychology, 20(3): 260-277.
36- Robins, J., Keng, S.L., Ekblad, A.G., & Brantley, J.G. (2012). Effects of mindfulness‐ based stress reduction on emotional experience and expression: a randomized controlled trial. Journal of clinical psychology, 68(1): 117-131.
37- Sanders, M. R., Turner, K. M., & Metzler, C. W. (2019). Applying self-regulation principles in the delivery of parenting interventions. Clinical child and family psychology review, 22(1): 24-42.
38- Scheeren, P., Apellániz, M., Alda, I., & Wagner, A. (2018). Infidelidade conjugal: a experiência de homens e mulheres. Temas em psicologia. São Paulo, 13(4): 355-369.
39- Su, L., Pan, L., & Huang, Y. (2022). How does destination crisis event type impact tourist emotion and forgiveness? The moderating role of destination crisis history. Tourism Management, 94(2): 46-56.
40- Tomlinson, E., Yousaf, O., & Vittersø, A., Jones, L. (2018). Dispositional mindfulness and psychological health: a systematic review. Mindfulness, 9(1): 23–43.
41- Valentova, J. V., Moraes, A. C., & Varella, M. A. C. (2020). Gender, sexual orientation and type of relationship influence individual differences in jealousy: A large Brazilian sample. Personality and Individual Differences, 157(1): 109-117.
42- Weigel, D., Shrout, B. (2022). Examining the emotional costs of violations of fidelity beliefs and suspected infidelity among college students. Personality and Individual Differences, 187(3): 14-21.
43- Yuan, S., & Weiser, D. A. (2019). Relationship dissolution following marital infidelity: comparing European Americans and Asian Americans. Marriage & Family Review, 55(7): 631-650.
اثربخشی ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر
سید مجتبی عقیلی1*، مجید ولی‌زاده2
1- استادیار، گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
2- کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، گلستان، ایران.
M_valizadeh@gmail.com
تاریخ دریافت: [30/1/1402] تاریخ پذیرش: [11/4/1402]
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر انجام شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون_پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش زنان آسیب دیده از خیانت مراجعه کننده به مراکز بهزیستی شهر بجنورد، در سال 1400 بودند که از میان آنها تعداد 30 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) جای‌دهی شدند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه 60 دقیقه‌ای درمان ذهن‌آگاهی قرار گرفت و گروه گواه تا پایان پژوهش مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های بخشش ری (2001) و تنظیم هیجان گرانفسکی و کرایج (2006) بود. داده‌های پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 24 تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که درمان ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر اثربخش است (05/0>P). با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان گفت که درمان ذهن‌آگاهی عامل مهم و تاثیرگذاری بر افزایش تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیب دیده از خیانت همسر می‌باشد.
واژگان کلیدی: ذهن‌آگاهی، تنظیم هیجانی، بخشش، خیانت
1- مقدمه
ازدواج، مهمترین رویداد زندگی هر انسانی است و به عنوان بنیادی‌ترین و اساسی‌ترین رابطة بشری توصیف شده است (Apostolo, 2022)، زیرا ساختار اولیه برای بنا نهادن رابطة خانوادگی و تربیت نسل آینده را فراهم می‌سازد (دهقانی و اصلانی، 1399). مشکلات زناشويی نه تنها پايه‌های خانواده را لرزان می‌کند، چه بسا مهمتر از آن تحول هیجانی، اجتماعی و سازگاری پس از آن زوجین را نیز دچار مشکل می‌سازد. يکی از پیشامدهايی که به شدت بر روابط زناشويی زوجین تأثیر منفی می‌گذارد، خیانت زناشويی1 است (Harris, 2018). خیانت زناشویی به عنوان عمل جنسی و یا عاطفی خارج از چارچوب خانواده تعریف می‌شود (Yuan and Visser, 2019) و می‌تواند ویران کننده‌ترین تجربه ازدواج باشد. آمارهای به دست آمده نشان می‌دهد بیش از 21 درصد از مردان در زندگی، به همسران خود خیانت می‌کنند (Sherin, Appalons, Alda and Wagner, 2018). این موضوع باعث شده است تا تحقيقات به بررسي ابعاد مختلف روابط فرازناشویي، عوامل مؤثر بر آن و ارائه راهکارهایي برای ارتقاء سلامت خانواده بپردازد (Volento, De Moraes and Varela, 2020). خیانت زناشویی از جمله عواملی است که سلامت خانواده را با چالش مواجه کرده و مهمترین عامل تهدیدکننده عملکرد، ثبات و تداوم و روابط زناشویی است (Aman, Noronanbi and Bano, 2019). این‌دور، پریپالدی، هرچسبرگ2 (2015) در پژوهش خود تصریح کردند که بیش از 50/0 از مردان و زنان خیانت زناشویی را تجربه کرده‌اند. در ایران نیز با اینکه میزان شیوع این آسیب به صورتی کمی برآورد نشده است، ولی بسیاری از پژوهش‌های انجام شده در این زمینه نظیر (چوپانی، سهرابی و محمدی، 1398)، (دهقانی و اصلانی، 1399)، شیوع این آسیب را در بین زوجین ایرانی به عنوان یک عامل نگران کننده مورد تأکید قرار داده‌اند (Weigel and Schrott, 2022). مطالعات زیادی نشان داده‌اند که واکنش فرد نسبت به خیانت همسر، شبیه علائم استرس پس از سانحه3 همچون علائم خشم4، افسردگی5، کاهش اعتماد به نفس6، قطع روابط با دیگران می‌باشد (Baraka and Polanski, 2021؛ بهدوست، پورشهریاری و حسینیان، 1400). در این بین، یکی از عواملی که می‌تواند درد و رنج ناشی از رویدادهای آسیب‌زا نظیر بی‌وفایی را تعدیل نماید، تنظیم هیجانات7 است که مختل شدن آن در نتیجه خیانت، می‌تواند عواقب جبران ناپذیری را برای زنان در پی داشته باشد (صمدی، حاج حسینی، به‌پژوه و اژه‌ای، 1398).
تنظیم هیجانی فرآیندی است که در طی آن افراد آگاهانه هیجان‌های خود را تعدیل می‌کنند و به صورت مناسب و سریع به به تقاضاهای محیط اطراف پاسخ می‌دهند (Saunders, Tamer and Metzler, 2019). افراد با خودتنظیمی بهتر می‌توانند به پیامدهای مثبت‌تری در زندگی برسند و احتمال ایجاد مشکلات ارتباطی و اجتماعی و سلامت‌‌روانی کمتر است (رزاق پور و حسین زاده، 1398). نقص در مهارت‌های تنظیم هیجان به طور گسترده‌ای با سازگاری عاطفی ضعیفی همراه است (امام‌دوست، تیموری، خوی نژاد و رجایی، 1399). مهارت‌های تنظیم هیجان، سازگاری در آینده را پیش‌بینی می‌کند و اثراتی فراتر از سازگاری قبل خواهد داشت (Coccaro, Drosos and Klein, 2022). راهبردهای تنظیم هیجان با تنظیم وضعیت‌ها و واکنش‌های هیجانی از طریق اصلاح و بهبود باورهای شناختی نقش موثری در سلامت جسمی و روانشناختی دارد (صالحی، افتخار صعادی و برنا، 1400). در واقع تنظیم هیجانی به افراد کمک می‌کند تا باورها و افکار ناسازگار خود را شناسایی کرده و باورها و راهبردهای انطباقی و منعطف‌تری را در پاسخ به هیجاناتشان اتخاذ کنند (Ferraro and Taylor, 2021).
از طرفی با وجود اینکه در خیانت، ذهن و توجه فرد خیانتکار به رابطه فرازناشویی جلب می‌شود، اما لزوماً تمایلی به جدایی و طلاق از همسر ندارد (ذوالفقاری، محمدخانی، مهدویان و اکبری، 1400). بنابراین، همسر خیانت دیده دارای دو گزینه است: از رابطه خارج شود یا همسر خاطی را ببخشد. اگر قصد حفظ و اصلاح رابطه است بخشش8 معمولا بهترین مسیر است (شعاع کاظمی، 1398). هنگامیکه در پاسخ به آسیب‌های بر هم زننده‌ی رابطه‌ی صمیمانه (خیانت زناشویی) بخشش اتفاق می‌افتد (Su, Pan and Huang, 2022)، زخم‌های دلبستگی ترمیم یافته، اعتماد به رابطه برگشت خورده و پیوندهای ایمن ارتباطی میان زوج‌های آسیبدیده فعال می‌گردد (Bass and Abrams, 2017). بخشودگی کمال مطلوب برای زوج‌های متأثر از خیانت است. چه زوجین تصمیم بگیرند با هم بمانند و چه این که به رابطه‌شان خاتمه دهند، بخشودگی می‌تواند سلامتی جسمی و عاطفی معناداری را برای آنها به همراه داشته باشد (رضاپور، آذرپور، امینی و فلاح، 1399). واضح است که خیانت یکی از شدیدترین اشتباهاتی است که یک نفر در حق همسری مرتکب می‌شود و به خاطر شدت زیاد آسیب و نحوه‌ی حرکت افراد در مسیر دشوار روابط متقابل، مسلماً بخشش خیانت یک مسئله‌ی سخت در روابط زناشویی است (Bendixen, Kenair, Krontodt, 2018). اما تصمیم به حل خیانت با رفتارهای مرتبط با بخشایش آمیخته شده است. زوجین دارای سطح بخشش زناشویی بالا ممکن است درد تجربیات ناگوار زندگی زناشویی را احساس کنند (ایزدی، رضاپور و چوب فروش، 1401)، اما از افسردگی در مورد وضعیت‌های ذهنی منفی، مجازات خود برای گناهان واقعی یا درک شده، انزوا و تنهایی پرهیز می کنند (دهقانی و همکاران، 1399).
پس از افشاء خیانت زناشویی، حل و فصل کردن، کنترل و درمان، واکنش های پس آسیبی و افزایش بخشایش، ویژگی‌های گریزناپذیر کار کردن با این مسئله برای درمانگران خانواده است. رویکردهای مختلف روانشناختی برای درمان خیانت طراحی شده‌اند. که می‌توان در این زمینه به مداخلات مبتنی بر ذهن‌آگاهی 9که بر نگرش مشاهده کننده و غیر واکنشی نسبت به افکار، احساسات و وضعیت بدن تأکید می‌کنند اشاره کرد (Carincross, and Miller, 2020). ذهن‌آگاهی بر پایه‌ی سه مؤلفه‌ی اجتناب از قضاوت، بالا‌بردن‌آگاهی و متمرکز بودن در لحظه‌حال متمرکز است و کمک می‌کند تا افراد فعالیت‌های شناختی، فیزیولوژیکی و رفتاری خویش را پردازش کنند. آگاهی لحظه به لحظه از افکار، احساسات و وضعیت‌های فیزیکی باعث می‌شود که افراد یاد بگیرند، خود را کنترل کنند و خویش را از افکار خودآیند رهایی بخشند (مزینانی، کوچک انتظار، نوری و صالحی، 1401).
2-مرور مبانی نظری و پیشینه
خیانت زناشویی بر اساس یک تعریف کلی نقض تعهد رابطه دو نفره است که منجر به شکل گیری درجاتی از صمیمیت عاطفی و فیزیکی با فردی خارج از این رابطه می شود (بهدوست و همکاران، 1400). علی رغم این که خیانت زناشویی یک مفهوم رایج در ازدواج است اما به صورت ناچیزی شناخته شده است و با توجه به تابو بودن مسأله، پیشینه و بررسی روشنی در ارتباط با این موضوع وجود ندارد (Apostolo, 2022). در این راستا نتایج مطالعات فروزنده و انتظاری (2020) نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی منجر به تنظیم هیجانات منفی زنان شده است. پژوهش جدیدی، قنبری، رضایی و ناجی (1397) نشان داد که ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی زوجین ناسازگار و درگیر خیانت، اثربخش است. مطالعات اصغری، قاسمی، حسینی و جامعی (1395) نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی به طور معناداری موجب افزایش تنظیم هیجان و کیفیت‌زندگی در زنان شده است. آقاگدی، گل‌پرور و آقایی (1397) دریافتند که ذهن‌آگاهي بر بخشش در زنان آسيب‌ديده از پيمان‌شکني همسر اثربخش است. همچنین پان، گائو، لی و جو10 (2019)، آدیار، بولتون و آلگوی11 (2018)، کیمز، جورنکویی، سریواستاویا12 (2018) دریافتند که ذهن‌آگاهی باعث افزایش روابط نزدیک و صمیمت بین زوجین می‌شود. گالا و بلاک13 (2017) دریافتند که آموزش ذهن‌آگاهی بر ارتقای خودتنظیمی اثربخش می‌باشد.
با عنایت به موارد فوق و نظر به ماهیت شکننده‌ی خیانت زناشویی و تأثیرهای فاجعه‌آمیز آن بر زوج‌ها، به نظرمعقولانه می‌رسد که مداخله‌های مؤثری برای کمک به زوج‌هایی که با این پدیده آسیب‌زا روبرو هستند صورت پذیرد تا جراحت‌های دلبستگی ناشی از این رویداد ناگوار، ترمیم یافته و ضمن ایجاد پیوندهای ایمن، وفاداری به پیوند ازدواج مستحکم‌تر شده و روابط صمیمانه‌ی زوج‌ها از سر گرفته شود. همچنین نظر به اینکه این رویکرد تاکنون بر روی زوج‌های ایرانی مورد آزمون قرار نگرفته است و از آنجایی اهمیت این مقوله در کشور به خوبی برجسته نشده است، پژوهش حاضر با هدف اثر بخشی ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر انجام شد.
3-روش شناسی
این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون_ پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش زنان آسیبدیده از خیانت مراجعه کننده به مراکز بهزیستی شهر بجنورد، در سال 1400 بودند. روش نمونه‌گیري در دسترس بود. با توجه به نیمه‌تجربی بودن پژوهش، حجم نمونه به ازای هر گروه، تعداد حداقل 15 نفر در نظر گرفته شد. بدین صورت که ابتدا با مراجعه به اداره بهزیستی شهر بجنورد و شناسایی زنان آسیبدیده، تعداد 15 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. ملاک‌های ورود به پژوهش، تمایل به شرکت در پژوهش، تجربه خیانت در یک سال اخیر، حداقل تحصیلات دیپلم، عدم طلاق، عدم شرکت در جلسات درمان روانشناختی دیگر بود و ملاک‌های خروج عدم تمایل به همکاری در پژوهش و غیبت بیش از 2 جلسه بود. درمان ذهن آگاهی برای گروه آزمایش به صورت 8 جلسه 60 دقیقه‌ای ارائه شد و گروه گواه تا پایان پژوهش مداخله‌ای دریافت نکرد؛ پس از پایان جلسات آموزشی پرسشنامه‌های پژوهش مجدد به عنوان پس‌آزمون ارائه شد.
3-1-ابزارهای پژوهش
پرسشنامه تنظیم هیجان14: پرسشنامۀ تنظیم هیجان گرانفسکی و کرایج15 (2006) پرسشنامۀ تنظیم هیجان را برای بررسی سطوح نقص و نارسایی تنظیم هیجانی فرد تهیه کردند. این پرسشنامه 36 سؤال و 6 عامل «عدم پذیرش منفی پاسخ‌های هیجانی»، «دشواری در انجام رفتار هدفمند مواقع درماندگی»، «دشواری در کنترل رفتارهای تکانشی مواقع درماندگی»، «فقدان آگاهی هیجانی»، «دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی»، «عدم وضوح هیجانی» را اندازه‌گیری می‌کند؛ به این صورت که اصلاً 1 نمره، گاه‌گاهی 2 نمره، تقریباً در نیمی از موارد 3 نمره، بیشتر اوقات 4 نمره و تقریباً همیشه 5 نمره تعلق می‌گیرد. در خارج کشور برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شده که ضریب آلفای کرونباخ برای کل سؤالات 95/0 و برای خرده‌مقیاس‌ها بین 84/0 تا 93/0 به دست آمده است (Cunningham, Griffith, Bailey and Murray, 2018). در یک پژوهش برای بررسی همسانی درونی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شده که ضریب آلفای کرونباخ 91/0 به دست آمده است. همچنین، روایی همگرای با استفاده از همبستگی پیرسون با افسردگی 69/0 و کمال‌گرایی جامعه‌محور 36/0 و با کمال‌گرایی فردمحور 24/0 به دست آمده است. روایی سازه با همبستگی پیرسون با استفاده از مؤلفۀ نمره کل برای ابعاد عدم پذیرش منفی پاسخ‌های هیجانی 80/0، دشواری در انجام رفتار هدفمند 67/0، دشواری در کنترل رفتارهای تکانه 81/0، فقدان آگاهی هیجانی 40/0، دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی 88/0، عدم وضوح هیجانی 78/0 به دست آمده است که نشان‌دهندۀ روایی سازۀ پرسشنامه است (Cunningham et al., 2018). در مطالعۀ موسوی، دشت بزرگی، حیدرئی، پاشا و برنا (1400)، برای تعیین پایایی پرسشنامۀ تنظیم هیجان از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل پرسشنامه برابر 84/0 به دست آمده است.
پرسشنامه بخشش16: این پرسشنامه توسط رای، لویاکونو، فولک و هیم17 2001 ساخته شد. مقیاس اصلی دارای 16 گویه بوده و پس از انجام تحلیل عاملی، 1 گویه آن حذف و به 15 گویه تبدیل گردید. تحلیل عاملی این مقیاس، دو عامل را نشان داده است. یک عامل ماده‌هایی را شامل می‌شود که بیان کننده‌ی نبود افکار، احساسات و رفتار منفی نسبت به فرد خاطی است (نبود منفی). عامل دیگر بیان کننده‌ی وجود افکار، احساسات و رفتار مثبت نسبت به فرد خاطی است (وجود مثبت). لذا مقیاس حاضر هم پاسخ‌های منفی و هم پاسخ‌های مثبت را می‌سنجد. این مقیاس در ابتدا برای سنجش واکنش زنان نسبت به بدی که در رابطه‌ی عاشقانه‌ی خود دیده بودند ساخته شد؛ اما بعدها سوالات آن طوری تغییر پیدا کرد که همه افراد و هر نوع بدی را شامل شود. این پرسشنامه بر اساس یک مقیاس لیکرت 5 درجه‌ای (کاملا موافقم=5، موافقم =4، بی‌نظر =3، مخالفم =2 و کاملا مخالفم =1) نمره‌گزاری می‌شوند. نمره‌گذاری سوالات (1، 3، 4، 5، 8، 10، 12 و 14) به صورت معکوس می‌باشد. رای و همکاران (2001) آلفای کرونباخ برای (نبود منفی)، (وجود مثبت) و کل مقیاس را به ترتیب 86/0 و 85/0 و 87/0 گزارش کردند. همچنین بیات، زارعی و فرهادی (1399) در تحقیق خود پایایی این پرسشنامه را به روش آلفای کرونباخ 86/0 گزارش کردند.
3-2-روش اجرا
پس از هماهنگی‌های لازم با اداره بهزیستی شهر بجنورد و نمونه‌گیری، جلسه توجیهی برای تمامی زنان آسیبدیده از خیانت مراجعه کننده به بهزیستی برگزار گردید و پرسشنامه تنظیم هیجان و پرسشنامه بخشش توسط آنها تکمیل شد. در مرحله بعد تعداد 30 زن به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) گروه گواه (15 نفر) قرار داده شدند. افراد گروه آزمایش درمان ذهن آگاهی را که بر اساس پروتکل کابات زین18 طراحی شده بود به مدت 8 هفته، هر هفته 1 جلسه 60 دقیقه‌ای دریافت کردند. پس از اتمام دوره آموزش دوباره پرسشنامه‌های پژوهش به عنوان پس‌آزمون توسط افراد شرکت‌کننده در پژوهش تکمیل شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده‌های پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
جدول 1. شرح جلسات ذهن‌آگاهی
جلسه | محتوا |
اول | معرفی و آشنایی و تبیین مفهوم هدایت خودکار: معرفی برنامه و شرح مختصري از 8 جلسه، توضیح پیرامون هدایت خودکار و مراقبه خوردن کشمش و سپس به مدت 30 دقیقه مراقبه وارسی بدن و تنفس آگاهانه. |
دوم | رویارویی با موانع: موانع تمرین و راه‌حل‌هاي برنامه ذهن‌آگاهی براي آن و تمرین مراقبه ذهن‌آگاهی تنفس، بحث در مورد تفاوت بین افکار و احساسات. |
سوم | آگاهی از تنفس یا تنفس آگاهانه: تمرین دیدن و شنیدن، مراقبه نشسته و نفس کشیدن همراه با توجه به حواس بدنی. |
چهارم | ماندن در زمان حال: مراقبه نشسته همراه با توجه به تنفس، صداهاي بدن و افکار (که مراقبه نشسته چهاربعدي نیز نامیده می‌شود). |
پنجم | اجازه / مجوز حضور (پذیرش افکار و احساسات): تبیین مفهوم پذیرش، انجام مراقبه نشسته (آگاهی و حضور ذهن از تنفس، صداها، افکار و احساسات)، ارائه و اجراي حرکات یوگا. |
ششم | افکار حقایق نیستند: تمرین فضاي تنفس سه دقیقه‌اي، بحث در مورد تکالیف خانگی در گروه‌هاي دوتایی، ارائه‌ي تمرینی با عنوان «خلق فکر، دیدگاه‌هایی جداگانه» با این مضمون: محتواي افکار، اکثراً واقعی نیستن، استفاده از شعر و استعاره و ارتباط آن با کیفیت ذهن‌آگاهی. |
هفتم | مراقبه نشسته و آگاهی نسبت به هر آنچه در لحظه به هشیاري وارد می‌شود. تهیه لیستی از رویدادهاي خوشایند و ناخوشایند زندگی، تجربه آگاهی و پذیرش بدون قضاوت (غیرانتخابی). |
هشتم | پذیرش و تغییر (استفاده از آنچه تاکنون یاد گرفته‌اید). روش‌هاي کنار آمدن با موانع انجام مراقبه، گرفتن بازخورد از شرکت‌کنندگان و اخذ پس‌آزمون. |
4-یافته‌ها
یافته‌های جمعیت شناختی نشان داد که میانگین سن شرکت‌کنندگان 5/28 سال، بیشتر شرکت‌کنندگان دارای تحصیلات دیپلم، زنان با سابقه 5-1 سال زندگی مشترک و دارای یک فرزند بودند. در جدول 2 میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای دو گروه آزمایش و گواه گزارش شده است.
جدول 2. میانگین و انحراف معیار تنظیم هیجان و بخشش
گروه | متغیر | مراحل | میانگین | انحراف معیار |
آزمایش
| بخشش | پیش‌آزمون | 12/19 | 7/3 |
پس‌آزمون | 16/25 | 2/4 | ||
تنظیم هیجانی | پیش‌آزمون | 14/23 | 6/4 | |
پس‌آزمون | 18/30 | 41/3 | ||
گواه | بخشش | پیش‌آزمون | 25/19 | 7/5 |
پس‌آزمون | 32/18 | 9/2 | ||
تنظیم هیجانی | پیش‌آزمون | 11/23 | 11/3 | |
پس‌آزمون | 16/23 | 6/4 |
همانطور که در جدول 3 ملاحظه می‌شود میانگین متغیرها در پس‌آزمون گروه آزمایش افزایش پیدا کرده است. برای بررسی اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر متغیرهای پژوهش از تحلیل کواریانس چندمتغیری استفاده شد. ابتدا پیش‌فرض‌های انجام آزمون تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. آزمون کالموگروف اسمیرنوف که نشان می‌دهد فرض نرمال بودن برقرار است، برای تمامی متغیرهای تنظیم هیجان و بخشش برقرار است (05/0>p). آزمون لون نشان می‌دهد که فرض همگنی واریانس نیز برای تمامی متغیرهای تنظیم هیجان و بخشش برقرار است (05/0>p). نتایج تحلیل کواریانس چند متغیری در جدول 3 گزارش شده است.
جدول 3. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری
منبع اثر | مقدار | F | Df فرضیه | Df خطا | P | ضریب اتا |
اثر پیلایی | 48/1 | 342/19 | 10 | 66 | 001/0 | 75/0 |
لامبدای ویلکز | 012/0 | 284/49 | 10 | 66 | 001/0 | 87/0 |
اثر هتلینگ | 283/32 | 135/110 | 10 | 66 | 001/0 | 93/0 |
بزرگترین ریشه روی | 326/31 | 217/223 | 10 | 66 | 001/0 | 96/0 |
با توجه به نتایج جدول 3، آماره لامبدای ویلکز نشان می‌دهد که اثر گروه معنادار است بدین معنا که حداقل بین میانگین نمره یکی از مولفه‌های تنظیم هیجان و بخشش در پیش‌آزمون و پس‌آزمون اختلاف معنی‌داری وجود دارد. بنابراین نتایج بوسیله تحلیل کواریانس تک‌متغیری مورد بررسی قرار گرفت.
جدول 4. تحلیل کوواریانس نمره تنظیم هیجان و بخشش
منبع تغییرات | متغیر وابسته | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مجذورات | F | سطح معناداری |
گروه | بخشش | 782/0 | 1 | 782/0 | 23/45 | 000/0 |
تنظیم هیجانی | 06/132 | 1 | 06/132 | 67/24 | 000/0 | |
خطا | بخشش | 324/84 | 27 | 63/4 |
|
|
تنظیم هیجانی | 167/67 | 27 | 67/3 |
|
| |
کل | بخشش | 04/19651 | 30 |
|
|
|
تنظیم هیجانی | 04/17564 | 30 |
|
|
|
5-بحث و نتیجه‌گیری
این پژوهش با هدف اثر بخشی ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر انجام شد. یافته‌ها نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی و افزایش بخشش زنان آسیبدیده از خیانت همسر اثربخش است. نتایج این پژوهش با یافته‌های مطالعات فروزنده و همکاران (1399)، جدیدی و همکاران (1397)، اصغری و همکاران (1395)، آقاگدی و همکاران (1397)، پان و همکاران (2019)، آدیار و همکاران (2018)، کیمز و همکاران (2018)، گالا و همکاران (2017) همسو می باشد.
در تبيين يافته‌هاي پژوهش حاضر، مي‌توان گفت كه يكي از جنبه‌هاي مهم ذهن‌آگاهي مبتني بر شناخت اين است كه زنان ياد مي‌گيرند با هيجانات و افكار منفي مقابله نموده و حوادث ذهني را به صورت مثبت تجربه نمايند. آنها با آموزش مهارت‌هاي مقابله‌اي، در رويارويي با رويدادهاي استرس زا با خوشبيني و اعتماد به نفس برخورد مي‌كنند، رويدادها را قابل كنترل مي‌بينند و به طور كلي سيستم پردازش اطلاعات خود را به شيوه‌ي موثرتري به كار مي‌اندازند. درمان ذهن‌آگاهي مبتني بر شناخت مي‌تواند به اين دسته از افراد كمك كند تا بدون ارزيابي هيجان‌ها به صورت خوب يا بد آنها را به همان صورت كه رخ مي‌دهند، تجربه كنند و به جاي اجتناب، آن را پذيرفته و از راهبردهاي سازگارانه‌تر استفاده نمايند. شايد يكي از دلايل كاهش استفاده از راهبردهاي ناسازگارانه‌اي مثل سرزنش خود، سرزنش ديگري و نشخوار در زنان آسیبدیده از خیانت همسر، تغيير در راهبرد مقابله‌اي خود از اجتناب به پذيرش احساسات و افكار باشد (بهدوست و همکاران، 1400). همچنین به دنبال افزایش در آگاهی و گواه بر احساسات و افکارشان، این زنان راحت‌تر می‌توانند به تعدیل احساسات منفی یا گواه و تنظیم آنها بپردازند. به عبارتی دیگر، درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی با ترغیب فرد به تمرین برای توجه به ویژگی‌های تجارب به شیوه‌های خالی از قضاوت، تعدیل احساسات بدون قضاوت، واضح دیدن و پذیرش کمک هیجانات و پدیده‌های فیزیکی همانطورکه اتفاق می‌افتند، پذیرش هیجانات و شناخت‌های مرتبط با شرایط خاص زندگیشان باعث می‌شود آنان از هیجاناتشان دوری نکنند؛ چنین تجربه‌ای از هیجانات سبب شناخت بیشتر و مفیدتری از آنها می‌شود و مشکلات افراد را در شناسایی احساساتشان برطرف می‌کند (Thomason et al., 2018).
درمان ذهن‌آگاهی به زنان آموزش می‌دهد تا با آزاد ساختن خشم به روشی سازنده، علت ایجاد رنجش از دید فرد خاطی، بررسی علت‌های وقوع رنجش، بررسی میزان سهم خود فرد در ایجاد رنجش، بررسی وقایعی که در آن خودشان موجبات رنجش دیگران را به بار آورده‌اند، پیدا کردن معنای واقعی رنجش، ایجاد عادت بخشیدن و طلب بخشش، تغییرات هیجانی، شناختی و رفتاری را در خود به وجود آورند و در برابر نابخشودگی با بخشش پاسخ دهند. بخشش میل درونی است که منجر به بازداری‌های پاسخ ناخوشایند ارتباطی با دیگران می‌شود. بخشودگی، خشم و خصومت را در افراد کاهش داده و موجب افزایش سلامت جسمانی و روانی می‌گردد (رفتارعلی آبادی و همکاران، 1398). با استفاده از آموزش ذهن‌آگاهی می‌توان ذهنیت افراد را چه از بعد احساسی و چه شناختی تعدیل کرد و به دنبال آن رفتار مناسب را در موقعیت‌هایی که نیاز به بخشش دارند، بروز دهند. یکی از اجزای اصلی آموزش مراقبه‌ای ذهن آگاهانه، یادگیری اعتماد به خود و احساساتمان است. با افزایش توانایی فرد در زمینه آگاهی او می‌تواند آنچه را که در ذهن و بدن و همچنین در اطرافش رخ می‌دهد، دقیق‌تر تشخیص دهد. تمرین ذهن‌آگاهی، وسیله‌ای است برای اینکه فرد مسئولیت وجود خودش را بپذیرد و یاد بگیرد که به تجارب شخصی خود اعتماد کند. پرورش اعتماد بیشتر به خود در شخص، اعتماد به دیگران و دیدن خوبی ذاتی آنها را آسان‌تر می‌کند (آقاگدی و همکاران، 1397).
استفاده از نمونه‌گیری در دسترس و نیز استفاده از ابزارهای خود گزارشی از محدودیت‌های این پژوهش بود. از طرفی متغیرهای بافتی و روانشناختی بی‌شماری می‌توانند بر بهبود روابط زناشویی تاثیر بگذارند. لذا پیشنهاد می‌شود این پژوهش بر روی مردان و در سایر شهرها برگزار شود. با توجه به نتایج پژوهش حاصل پیشنهاد می‌شود از مداخلات درمانی مبتنی بر رویکرد ذهن‌آگاهی برای زوج‌های آسیبدیده از خیانت استفاده شود.
6-تقدیر و تشکر
گروه پژوهش بر خود لازم می‌داند از همکاری شایسته کلیه شرکت‌کننده در پژوهش، قدردانی کند.
7-منابع
1- ایزدی، زهرا سادات؛ رضاپور میرصالح، یاسر و چوب فروش زاده، آزاده. (1401). اثربخشی درمان مرور زندگی مبتنی بر بخشودگی بر افزایش رضایت زناشویی و بخشش زنان در مواجهه با خیانت زناشویی همسر. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 10(1): 119-107.
2- امام دوست، زیبا؛ تیموری، سعید؛ خوی نژاد، غلامرضا و رجایی، علیرضا. (1399). مقایسه اثربخشی شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی و واقعیت درمانگری بر تنظیم شناختی هیجان در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، ۱۹(۸۹): ۶۵۵-۶۴۷.
3- اصغری، فرهاد؛ قاسمی جوبنه، رضا؛ حسینی صدیق، مریم السادات و جامعی, مینو. (1395). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان و کیفیت زندگی زنان دارای همسر معتاد. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(26): 132-115.
4- آقا گدی، پریسا؛ گل پرور، محسن و آقایی، اضغر(۱۳۹۷). تأثیر درمان ذهن آگاهی بخشش محور و درمان هیجان مدار بر بخشش در زنان آسیبدیده از پیمان شکنی همسر، نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 7(5): 53-46.
5- بهدوست، پریسا؛ پورشهریاری، مه سیما و حسینیان، سیمین. (1400). مقایسه الگوهای ارتباطی، سبک‌های ابراز هیجان و میزان صمیمیت در بین زنان خیانت دیده و عادی. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، 12(45): 14-1.
6- بیات، حسین؛ زارعی، محمدعلی و فرهادی، مژگان. (1399). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر بخشش و تاب‌آوری زنان دارای تعارض با همسر مراجع کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز. پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، ۵(۵۰): ۵۰-۴۰.
7- جدیدی محمدابادی، اکبر؛ قنبری زرندی، زهرا؛ رضایی، اکبر و ناجی، محمد. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجانی و طرحوارههای ناسازگار اولیه در نوجوانان تحت حمایت بهزیستی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(1): 174-164.
8- چوپانی، موسی؛ سهرابی فرد، محمدمهدی؛ محمدی، فاروق؛ اسمعیلی، نوشین و صمدی فرد، آذر. (1398). ادراکِ مردانِ بی‌وفا (خیانت) از علل و عوامل بازدارنده از روابط فرازناشویی: یک مطالعه کیفی. پژوهش‌های مشاوره، ۱۸(۶۹): ۱۰۵-۷۹.
9- دهقانی، مصطفی و اصلانی، خالد. (1399). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر مدل درمان جراحت دلبستگی با زوج درمانی یکپارچه نگر بر بخشش در زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 14(2): 171-147.
10- ذوالفقاری، داود؛ محمدخانی، شهرام؛ مهدویان، علیرضا و اکبری، مهدی. (1400). مدل فراتشخیصی التیام از خیانت زناشویی با تأکید بر نقش فراشناخت‌ها، طرح‌واره‌ها، صمیمیت، کارآمدی هیجانی و بخشش. روانشناسی بالینی و شخصیت،19(1): 39-27.
11- رزاق پور، مهدی و حسین زاده، علی اصغر. (1398). نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی در رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی با نشانه‌های جسمانی سازی دانشجویان دختر. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 13(2): 316-295.
12- رضاپور میرصالح، یاسر؛ آریانپور، حمیدرضا؛ امینی، راضیه و فلاح، طاهره. (1399). اثربخشی درمان وجودی بر بخشش زناشویی و عملکرد خانواده در زنان آسیبدیده از خیانت زناشویی. پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 10(2): 122-105.
13- رفتارعلی آبادی، محمدرضا؛ شاره، حسین و توزنده جانی، حسن. (1398). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی همراه با ذهن آگاهی و بخشش درمانی بر نشانگان بالینی و پاسخ های هیجانی زنان آسیب دیده از خیانت همسر. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، ۱۱(۴): ۶۳-۵۲.
14- شعاع کاظمی، مهرانگیز. (1398). اثربخشی مداخله بین سیستمی بخشش بر بازسازی مجدد اعتماد زنان بعد از خیانت. مطالعات جنسیت و خانواده، 7(1): 105-79.
15- صمدی کاشان، سحر؛ حاج حسینی، منصوره؛ به‌پژوه، احمد و اژه‌ای، جواد. (1399). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان زنان آسیبدیده از خیانت زناشویی. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۹(۱): ۳۹-۳۲.
16- صالحی، سیده نرگس؛ افتخارصعادی، زهرا و برنا، محمدرضا. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری مثبت نگر و آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر تاب آوری و خودکارآمدی دانش آموزان دختر دارای افسردگی غیربالینی. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9(60): 73-59.
17- فروزنده، الهام و انتظاری، سمیرا. (1399). اثربخشی ذهن آگاهی با رویکرد شناختی بر دشواری های تنظیم هیجانی و تاب آوری زنان مطلقه شهر تهران. پژوهشنامه زنان، 11(31): 42-25.
18- مزینانی، فرزانه؛ کوچک انتظار، رویا؛ نوری، ابوالقاسم؛ و صالحی، مهدیه. (1401). مقایسه اثربخشی روش های آموزش ذهن آگاهی و هوش هیجانی بر تنیدگی شغلی، تعارض کار - خانواده و رواندرستی. مجله علمی_پژوهشی علوم روانشناختی، 21(109): 205-187.
19- موسوی، سیده مریم؛ دشت بزرگی، زهرا؛ حیدرئی، علیرضا؛ پاشا، رضا و برنا، محمدرضا. (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر خودشفقتی و تنظیم هیجان در مردان وابسته به مواد. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 7(1): 76-65.
20- Apostolou, M. (2022). Catch me if you can: Strategies for hiding infidelity. Personality and Individual Differences, 189(4): 49-57.
21- Aman, J., Nurunnabi, M., & Bano, S. (2019). The Relationship of Religiosity and Marital Satisfaction: The Role of Religious Commitment and Practices on Marital Satisfaction among Pakistani Respondents. Journal Behavioral Sciences, 9(3): 30-38.
22- Adair, K., Boulton, A., & Algoe, S. (2018). The effect of mindfulness on relationship satisfaction via perceived responsiveness: findings from a dyadic study of heterosexual romantic partners. Mindfulness, 9(2): 597-609.
23- Bendixen, M., Kennair, O., & Grøntvedt, T. (2018). Forgiving the unforgivable: Couples’ forgiveness and expected forgiveness of emotional and sexual infidelity from an error management theory perspective. Evolutionary Behavioral Sciences, 12(4): 322-352.
24- Buss, D. M., & Abrams, B. (2017). Jealousy, infidelity, and the difficulty of diagnosing pathology: A CBT approach to coping with sexual betrayal. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 35(2): 150-172.
25- Coccaro, E., Drossos, T., Kline, D., & Lazarus, S. (2022). Diabetes distress, emotional regulation, HbA1c in people with diabetes and a controlled pilot study of an emotion-focused behavioral therapy intervention in adults with type 2 diabetes. Primary Care Diabetes, 11(3): 17-24.
26- Cairncross, M., & Miller, C. (2020). The effectiveness of mindfulness-based therapies for ADHD: a metaanalystic review. Atten Disord, 24(5): 627-643.
27- Cunningham, M. L., Griffiths, S., Baillie, A., & Murray, S. B. (2018). Emotion dysregulation moderates the link between perfectionism and dysmorphic appearance concern. Psychology of Men & Masculinity, 19(1): 59-68.
28- Eindor, T., Perrypaldi, A., Hirschberger, G., Birnbaum, G. E., & Deutsch, D. (2015). Coping with mate poaching: Gender differences in detection of infidelity-related threats. Evolution & Human Behavior, 36(1): 17_24.
29- Ferraro, I., Taylor, A. (2021). Adult attachment styles and emotional regulation: The role of interoceptive awareness and alexithymia. Personality and Individual Differences, 173(4): 41-50.
30- Galla, B., Kaiser-Greenland, S., & Black, D. (2017). Mindfulness training to promote self-regulation in youth: Effects of the Inner Kids program. Handbook of mindfulness in education: Springer; 295-311.
31- Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive Emotion Regulation Questionnaire Development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(1): 1045-1053.
32- Harris, C. (2018). Characteristics of Emotional and Physical Marital Infidelity That Predict Divorce (Doctoral dissertation, Alliant International University).
33- Kimmes, J., Jaurequi, M., May, R., Srivastava, S., & Fincham, F. (2018). Mindfulness in the context of romantic relationship and marital intimacy: initial development and validation of the relationship mindfulness measure. Journal of Marital and Family Therapy, 44(4): 575-589.
34- Pan, W., Gau, M., Lee, T., Jou, H., Liu, Ch., & Wen, T. (2019). Mindfulness - based programme on the psychological health and intimacy of pregnant women. Women and Birthday, 32(1): 102 -109.
35- Rye, M. S., Loiacono, & D. M., Folck, C. D., Olszewski, B. T., Heim, T. A., & Madia, B. P. (2001). Evaluation of the psychometric properties of two forgiveness scales. Journal of Current psychology, 20(3): 260-277.
36- Robins, J., Keng, S.L., Ekblad, A.G., & Brantley, J.G. (2012). Effects of mindfulness‐ based stress reduction on emotional experience and expression: a randomized controlled trial. Journal of clinical psychology, 68(1): 117-131.
37- Sanders, M. R., Turner, K. M., & Metzler, C. W. (2019). Applying self-regulation principles in the delivery of parenting interventions. Clinical child and family psychology review, 22(1): 24-42.
38- Scheeren, P., Apellániz, M., Alda, I., & Wagner, A. (2018). Infidelidade conjugal: a experiência de homens e mulheres. Temas em psicologia. São Paulo, 13(4): 355-369.
39- Su, L., Pan, L., & Huang, Y. (2022). How does destination crisis event type impact tourist emotion and forgiveness? The moderating role of destination crisis history. Tourism Management, 94(2): 46-56.
40- Tomlinson, E., Yousaf, O., & Vittersø, A., Jones, L. (2018). Dispositional mindfulness and psychological health: a systematic review. Mindfulness, 9(1): 23–43.
41- Valentova, J. V., Moraes, A. C., & Varella, M. A. C. (2020). Gender, sexual orientation and type of relationship influence individual differences in jealousy: A large Brazilian sample. Personality and Individual Differences, 157(1): 109-117.
42- Weigel, D., Shrout, B. (2022). Examining the emotional costs of violations of fidelity beliefs and suspected infidelity among college students. Personality and Individual Differences, 187(3): 14-21.
43- Yuan, S., & Weiser, D. A. (2019). Relationship dissolution following marital infidelity: comparing European Americans and Asian Americans. Marriage & Family Review, 55(7): 631-650.
The Effectiveness of Mindfulness on Emotional Regulation and Forgiveness of Women Affected by Infidelity
Seyed Mojtaba Aghili 1 *, Majid Valizadeh 2
1. Assistant Professor of Psychology, Payame Noor University. (Corresponding Author)
dr_aghili1398@yahoo.com
2. Master of Psychology, Payame Noor University, Golestan, Iran.
M_valizadeh@gmail.com
Abstract
The aim of this study was to investigate the effectiveness of mindfulness on emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity. The research method was quasi-experimental pre-test-post-test with a control group. The statistical population of the study were women affected by infidelity referring to welfare centers in Bojnourd in 2021, from which 30 people were selected as a sample by available sampling method and randomly divided into two experimental and control groups (15 in each group). were replaced. The experimental group underwent 8 sessions of 60-minute mindfulness treatment and the control group did not receive any intervention until the end of the study. The research instruments included Ray (2001) Forgiveness Questionnaire and Granfski & Kraj (2006) Emotion Regulation Questionnaire. Research data were analyzed by multivariate analysis of covariance using SPSS software version 24. The results showed that mindfulness treatment is effective on emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity (P<0.05). According to the findings of the study, it can be said that mindfulness treatment is an important and effective factor in increasing emotional regulation and forgiveness of women affected by infidelity.
Keywords: mindfulness, emotional regulation, forgiveness, betrayal.
[1] marital infidelity
[2] Indur, Pripaldi, Herchsberg
[3] PTSD
[4] anger
[5] depression
[6] Self Confidence
[7] Excitement regulation
[8] Forgiveness
[9] Mindfulness
[10] Pan, Gao, Li, and Ju
[11] Adyar, Bolton and Allgway
[12] Kims, Jor Nekui, Srivastava
[13] Gala and block
[14] Emotion Regulation Questionnaire
[15] Granevsky and Kraij
[16] Forgiveness questionnaire
[17] Ray, Loyacono, Fulk, and Heim
[18] Kabat Zine
