Study and comparison of technical and vocational education in Iran with other countries in the world
Subject Areas : General
masoud shafiee
1
,
Rahim Aminzadeh
2
,
Mahdi Montazarolmahdi
3
1 -
2 -
3 -
Keywords: Employment, entrepreneurship, technical and vocational training, skills,
Abstract :
In today's post-industrial world, development in the general sense, regardless of education, especially technical and vocational education, makes no sense, and now, machines do 99% of the work, whereas a hundred years ago, this The figure was only 6%. Therefore, today, the scientific and technical revolution requires skilled manpower. Technology, education and development form the triangle of socio-economic progress. Providing specialized and skilled manpower for the implementation of any program is an impossible necessity, without which material and human investments will be wasted. Economic and social programs have been the lack or shortage of specialized and skilled manpower commensurate with the executive needs of the programs, especially in the middle part of it, of course, the technical university and the vocational training and supply are widely responsible for it. Transformation in the education system of technical and vocational universities, in spite of the numerous goals for which it is intended, finally realizes the filling and filling of the gap of skilled and specialized manpower in the middle part of the labor market with a realistic attitude towards the implementation of development programs in the country. Is. In order to learn the technical, professional and entrepreneurial culture, changes should be made in the educational system and the content of school and university courses, and people who are interested in creating and developing productive activities and the right conditions for the emergence of entrepreneurs should be placed. Provide creative. A comparative study of the higher education system of Iran and countries that have made increasing progress in the development of technical education and professions, shows that by identifying and applying effective educational methods in holding the required and predicted training courses, as well as The comprehensive system of educational evaluation and its content, according to the criteria of job training and the establishment of a regular and up-to-date feedback mechanism, and the modification and improvement of the programs of these vocational schools and colleges, will lead to the growth of creativity and entrepreneurship among graduates of these institutions.
1. امیران، حیدر: آشنایی با نیازمندی های نسخه ی سال2000 استانداردISO9001 ومستندسازی براساس این استاندارد، شرکت مشاورین کیفیت ساز،1381.
2. تسلسمی، محمدحسین: مدیریت کیفیت جامع در آموزش و پرورش، فصلنامه ی مدیریت در آموزش و پرورش، شماره ی21، دوره ی هفتم، انتشارات معاونت برنامه ریزی، 1380.
3. تیشه¬زن، بهمن: نواندیشی در مدیریت آموزش با بهره گیری از مدیریت کیفیت فراگیر.
4. جواهریان، احمد: تضمین کیفیت ، کتاب ماد، تهران، 1378.
5. زمردیان، اصغر: مدیریت کیفیت جامع، اصول، فنون و روش¬های اجرایی، موسسه ی مطالعاتی و برنامه ریزی آموزش گسترش و نوسازی صنایع ایران، 1373.
6. دمینگ، ادوارد: خروج از بحران، ترجمه ی نوروز درداری، انتشارات فرهنگی رسا، چاپ دوم، 1377.
7. سالیس، ادوارد: مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش، ترجمه ی علی حقیقی، نشر هوای تازه، تهران،1380 .
8. کزازی، ابوالفضل: مدیریت کنترل کیفیت فراگیر نگرش کاربردی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی
9. موسوی، علی: بهبود سیستم از طریق رویکرد مدیریت تضمین کیفیت در مرکز آموزش فنی وحرفه ای 22بهمن ساری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی اراک.
10. هوآرن، بریان و دیگران:QFD در خدمات، ترجمه ی محمدرضا عباسی و مهشید یزدان پناه، مرکز آموزش مدیریت دولتی، 1381.
11. آزاد، ابراهیم، (۱۳۸۵) " عوامل موفقیت در نظام های آموزش فنی و حرفه ای" "رشد آموزش شاخه حرفه ای، دوره دوم، شماره ۱ پاییز ۱۳۸۵، ۳۱ -۳۷.
12. تالیف یونسکو، (۱۹۷۳)" آموزش و کارآموزی معلمان فنی و حرفه¬ای" ترجمه اقبال قاسمی پویا دفتر تحقیقات و برنامه¬ریزی معاونت آموزش فنی و حرفه ای و موسسه انتشارات فاطمی، ۱۳۶۹.
13.خلاقی، علی اصغر (۱۳۸۵)،"نقش و اهمیت آموزشهای فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی" رشد آموزش شاخه حرفه¬ای، دوره اول، شماره ۳ بهار ۱۳۸۵، ۱۳-16.
14.عباسی، محمود (۱۳۷۸)،" دلایل عدم تمایل دانش آموزان مستعد نظام جدید بوشهر به ادامه تحصیل در شاخه فنی و حرفای" سال تحصیلی۷۷- ۱۳۷۶ پایاننا مه کارشناسی مشاور شغلی تحصیلی مرکز آموزشعالی فرهنگیان فارس.
15. گـودرزی، منـوچهر (۱۳۷۰)، "عوامـل موثر در جذب هنرجویان پسر به آموزش¬های فنی و حرفه¬ای شهرستان اصفهان از دیدگاه هنرجویان"، پایاننامه کارشناسیارشد دانشکده علوم تربیتی اصفهان.
0 بررسی و مقایسه آموزش فنی و حرفهای ایران با سایر کشورهای دنیا
|
* رحیم امینزاده **مسعود شفیعی ***مهدی منتظرالقائم
*استادیار، دانشکده فنی و حرفه ای انقلاب اسلامی تهران، ایران
** استاد، دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
*** استادیار، دانشکده فنی و حرفه ای انقلاب اسلامی تهران، ایران
mshafiee@aut.ac.ir Montazer9@gmail.com
تاریخ دریافت: 10/11/1398 تاریخ پذیرش: 19/06/1399
چکیده
در جهان فرا صنعتی امروز، توسعه به معنی عام، بدون توجه به آموزش، به ویژه آموزش فنی و حرفهای، مفهوم نخواهد داشت و اکنون، ماشینها 99 درصد کارها را انجام میدهند، در حالیکه صد سال پیش، این رقم فقط 6 درصد بود. بنابراین امروزه، انقلاب علمی و فنی نیازمند نیروی انسانی ماهر است. فنآوری، آموزش و توسعه، مثلث پیشرفتهای اقتصادی – اجتماعی را تشکیل میدهند. تامین نیروي متخصص و ماهر براي اجراي هر برنامه ضرورتی امکانناپذیر است که بدون توجه به آن سرمایهگذاريهاي مادي و انسانی به هدر خواهد رفت به همین دلیل از عواملی که سالهاست مانع تحقق واقعی اهداف
برنامههاي اقتصادي و اجتماعی شده، فقدان یا کمبود نیروي متخصص و ماهر متناسب با نیازهاي اجرایی برنامهها به خصوص در بخش میانی آن بوده است که البته دانشگاه فنی و حرفهای تربیت و تامین آن را به طور گسترده به عهده دارد. تحول در نظام آموزش دانشگاهاه فنی و حرفهای به رغم اهداف متعددي که براي آن منظور شده، در نهایت متوجه تامین و پر کردن خلا نیروهاي ماهر و متخصص در بخش میانی بازار کار با نگرش واقع بینانه نسبت به اجراي برنامههاي توسعه در کشور است. براي فراگيرشدن فرهنگ فنی و حرفهای وكارآفريني، بايد تغييراتي در سيستم آموزشي و محتواي دروس مدارس و دانشگاهها داده شود و افرادي در رأس امور قرار گيرند كه علاقهمند به ايجاد و توسعه فعاليتهاي توليدي بوده و شرايط مناسب را براي ظهور كارآفرينان خلاق را فراهم سازند. مطالعه تطبيقي نظام آموزشعالي ايران و کشورهايي که در توسعه آموزش فني و حرفهاي پيشرفتهاي روزافزوني داشتهاند، نشان ميدهد که با شناسايي و به‌کارگيري روشهاي مؤثر آموزشي در برگزاري دوره‌هاي آموزشي مورد نياز و پيشبيني شده، همچنين تدوين نظام جامع ارزيابي آموزشي و محتواي آن با توجه به ملاکهاي آموزش کار و برقراري مکانيزم بازخورد منظم و روزآمد و اصلاح و بهسازي برنامههاي اين هنرستانها و آموزشکدهها، موجبات رشد خلاقیت و کارآفريني در دانشآموختگان اين مؤسسات فراهم خواهد شد.
واژههای کلیدی: اشتغال ، کارافرینی، اموزش فنی و حرفهای، مهارت.
نویسنده عهدهدار مکاتبات: مهدی منتظرالقائم montazer9@gmail.com
|
1-مقدمه
آموزش، صرفا" ارائه اطلاعات از جانب آموزشگر به فراگیر نیست. بلکه وی، برای انجام بعضی از امور خود نیازمند آموزشهای عملی است. زیرا خواه ناخواه درگیر فراگرفتن توانایـیهای مهـارتی – حرکتـی خویش میشود. علاوه بر
آن، افراد برای قبول مشاغل و مسئولیتهای اجتماعی نیازمند فرگیری مهارتها و فنون خاص هستند. بنابراین از نکات مهم در نظام آموزش و پرورش جهان، برنامهریزی برای کسب این مهارتها و بهینهسازی آنها است. چون فراگیری این مهارتها علاوه بر حافظه، نیازمند درگیری سایر اعضای بدن خواهد بود. بنابراین، میتوان گفت آموزشهای عملی برای تحقق آن چیزهایی است که فراگیر پیشاپیش در ذهن خود ساخته است. ظهوراقتصاد دانشمحور در کشورهای صنعتی در دهههای آخر قرن گذشته و به دنبال آن در برخی از کشورهای جنوب شرقی آسیا و آمریکای لاتین نشان داد که سرمایه انسانی نقشی محوری در توفیق این کشورها برای ورود به اقتصاد جدید ایفاء نموده است. به علاوه میتوان گفت که آموزشهای فنی وحرفهای به دلیل توام نمودن آموزشهای نظری و عملی از توانایی زیادی در تشکیل سرمایه انسانی و تربیت کارگردانش مدار برخوردار میباشند. امكان بيشتري براي جذب آنها در فعاليتهاي اقتصادي- اجتماعي فراهم گردد.اين آموزشها همچنين از مزيت بازدهي در كوتاه مدت و یا ميان مدت برخوردار ميباشند. در حاليكه آموزشهاي كلاسيك به دليل هزينه بالا، طولاني بودن دوره آموزش، سهم زياد آموزشهاي نظري در آنها و درنتیجه بهرهمندي اندك از عملیات كارگاهي، از جهت هماهنگي با نيازهاي بازار كارو لذا جذب در آن دچار مشكل ميباشند. به همين دليل كشورهاي جهان توجه روزافزوني را به آموزشهاي فني وحرفهاي مبذول
داشتهاند، به طوريكه اين آموزشها حتي به درون سيستم آموزشهاي آكادميك اين كشورها نيزنفوذ كرده است.
2- آموزش فنی و حرفهای در ایران
در ايران پايههاي نخستين مدارس جديد آموزش و پرورش فني و حرفهاي به بيش از 144 سال پيش بر
ميگردد كه در محتواي برنامه هاي آموزشي اين مدارس، علاوه بر خواندن و نوشتن و شرعيات، نقاشي، چاپ، مجسمهسازي، علوم و فنون جديد نيز گنجانده شده بود. نخستين مدرسه‌ي هنري ايران در سال 1278 هجري قمري به همت ابوالحسن غفاري تأسيس شد. و پس از وي در سال 1328 هجري قمري كمالالملك غفاري مدرسه «صنايع مستظرفه» را با دو رشته نقاشي و مجسمهسازي تأسيس كرد. نخستين مدرسه جديد به همت ميرزا تقي خان اميركبير به نام دارالفنون تأسيس گرديد كه در آن دروس علمي، فني، نظامي و پزشكي تدريس ميشد اولين سنگ بناي هنرستانهاي فني در ايران با مشاركت كشور آلمان به نام هنرستان صنعتي تهران (هنرستان شهيد بهشتي فعلي در منطقه 12 تهران) در سال 1286 هجري شمسي گذاشته شد. كه در واقع روش آموزش كلاسيك اولين گامهاي خود را برداشت و پس از طي فراز و
نشيبهاي فراوان، بعد از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي همه ساله بر تعداد هنرستانهاي فني و حرفهاي و كشاورزي كشور افزوده ميشود ] 3[.
1. شاخه نظري: اين شاخه مشتمل بر 4 رشتهي رياضي _ فيزيك، ادبيات و علوم انساني، علوم تجربي و علوم معارف اسلامي است. حدود 52 واحد از درسهاي اين شاخه، در همهي رشتهها به صورت مشترك و بيشتر در پايههاي اول و دوم ارائه ميشود.
درسهاي اختصاصي اين شاخه در كليهي رشتهها حدود 44 واحد است كه بيشتر در پايه سوم ارائه ميگردد. واحدهاي آموزشي مربوط به اين شاخه «دبيرستان» ناميده ميشوند.
2. شاخه كاردانش: اين شاخه داراي سه زمينهي صنعت، كشاورزي و خدمات است و هر زمينه داراي يك يا چند گروه و هر گروه داراي يك يا چند رشتهي اصلي است و هر رشته داراي يك يا چند رشتهي مهارتي است. در كليهي رشتههاي مهارتي اين شاخه 53 واحد به
درسهاي عمومي و انتخابي و حدود 43 واحد به
درسهاي مهارتي اختصاص دارد. واحدهاي آموزشي مربوط به اين شاخه «هنرستان كاردانش» ناميده
ميشوند.
3. شاخهي فني و حرفهاي: اين شاخه مشتمل بر سه
زمينهي صنعت، خدمات و كشاورزي است و هر زمينه داراي چندين رشته است. 58 واحد از درسهاي اين شاخه در همه رشتهها به صورت مشترك ارائه ميشود و درسهاي اختصاصي براي هر رشته، حداكثر 39 واحد است. واحدهاي آموزشي مجري اين شاخه، «هنرستان» و دانشآموزان آن «هنرجو» و دبيران تخصصي آن «هنرآموز» ناميده ميشوند. آموزشهای جبرانی و بزرگسالان: این آموزشها برای تکمیل تحصیلات کسانی ارائه میشود که به دلایلی قادر نبودهاند به شیوهی معمول، دورهی متوسطه را در رشته وگرایش مورد نظر خود به اتمام برسانند و یا میخواهند به منظور تغییر رشته، گرایش و یا موارد مشابه دیگر به طور همزمان دروس خاصی را بگذرانند.
4. دورههای کاردانی پیوسته: هدف از ایجاد این دوره به عنوان بخشی از نظام آموزشی علمی – کاربردی، تربیت نیروی انسانی ردههای میانی (تکنیسین، سرپرست و مربی) برای بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشوراست. دارندگان دیپلم فنی و حرفهای بر ساس ضوابط، به طور مستقیم میتوانند وارد این دوره شده و با گذراندن 72 واحد، مدرک کاردانی دریافت کنند
3- ضرورت و اهمیت آموزشهای فنی و حرفهای:
انقلاب صنعتی نه تنها در عرصههای اقتصادی – اجتماعی و علمی دگرگونیهای چشمگیری را پدید آورد، بلکه نظامهای آموزشی را نیز، از بنیاد دگرگون کرد. به حدی که نظامهای آموزش سنتی، دیگر نمیتوانستند همگام با این حرکتهای پرشتاب علمی و فنی پیش روند. لذا، اهمیت آموزش فنی و حرفه ای بیشتر از دیگر بخشهای آموزشی، جلوهگر شد. در این جهان فراصنعتی امروز، توسعه به معنی عام، بدون توجه به آموزش، به ویژه آموزش فنی و حرفهای ، مفهوم نخواهد داشت و اکنون، ماشینا 99 درصد کارها را انجام میدهند، در حالیکه صد سال پیش، این رقم فقط 6 درصد بود. بنابر این امروزه، انقلاب علمی و فنی نیازمند نیروی انسانی ماهر است.
فنآوری، آموزش و توسعه، مثلث پیشرفتهای اقتصادی – اجتماعی را تشکیل میدهند. علوم و فنآوریها، حاصل دست و مغز انسانها هستند که به یاری آموزش به دست میآیند. این دستاوردها به نوبهی خود بر شیوه و ماهیت آموزش اثر میگذارند و از این کنش و واکنش، توسعه و پیشرفت حاصل میشود. امروز بنیان تولید ثروت، دیگر نه در عضله بلکه در مغز است و روشن است که تربیت مغزهایی که امروز و فردا به آنها نیاز است، جز با آموزش امکانپذیر نخواهد بود. بعد دیگر آموزشهای فنی و
حرفهای در نقش اجتماعی – فرهنگی آنها نهفته است. یکی از نمودهای نابرابریهای اجتماعی، محرومیت از تحصیل به علل گوناگون است. برخورداری تودهی وسیعی از مردم از آموزشهای فنی و حرفه ای سبب میشود تا فاصلهی قشرهای اجتماعی تا حدی کاسته شود و توان کاری افراد بالا رود و در نتیجه گروه بیشتری از مردم در نقشهای اجتماعی مشارکت کنند. اگر آموزشهای فنی و حرفهای با کیفیت گسترش یابند و کار یدی و مغزی هر دو در پیوند با هم اهمیت پیدا کنند، ارزشهای نوینی در جامعه ظاهر میشوند. یعنی به کار یدی تحقر نمیشود و به کار اداری بیش از حد ارج نمینهند و این ممکن نیست مگر اینکه اقتصاد وابسته به صنایع خارجی و مبتنی بر دلالی و خدمات، رفتهرفته جای خود را به اقتصاد مستقل و تولیدی بدهد. آمارهای سازمان یونسکو، بیانگر این است که در کشورهای در حال توسعه، میزان پیشرفتهای اقتصادی و اجتماعی با ثبتنام شدگان در آموزشهای فنی و حرفهای رابطهی مستقیم دارد. به نظر میرسد در مقایسه با برخی کشورها آموزشهای فنی و حرفهای در ایران پیشرفت خوبی داشته است اگر چه تا رسیدن به نقطه مطلوب راه طولانی در پیش است] 9[.
4- مقایسه آموزش فنی و حرفهای ایران با برخی کشورها
4-1- ساختار آموزشی مالزی:
در کشور مالزی، اصلیترین راهبردی که به منظور افزایش مشارکت جوانان و بزرگسالان درتوسعه ملی تعیین شده است، آموزش آنان درمراکز فنی و حرفهای است ازجمله مهمترین منابع تامینکننده و سازمانهای دولتی مجری این قبیل برنامهها میتوان به وزارت آموزش و پرورش، وزارت منابع انسانی، وزارت کشاورزی، وزارت توسعه مناطق روستایی، وزارت جوانان و ورزش میباشد.
دراین راستا به منظور افزایش مشارکت بخش خصوصی دربرنامههای آموزشی، اقداماتی درقالب تاسیس صندوق توسعه منابع انسانی به اجرا درآمده است، استانداردها و کیفیت برنامههای آموزشی از سوی هیات تعیین صلاحیت مراکز آموزش ملی صنعتی و تجاری حفظ و تضمین
میگردد، عضای هیات مذکور خود توسط شورای ملی حوزه آموزش صنعتی تعیین و مسئولیت تهیه و تدوین استانداردهای تجاری و مورد استفاده برنامههای آموزشی، بازنگری و بهبود برنامههای آموزشی را به عهده دارد. در وزارت آموزش و پرورش که متولی آموزشهای فنی و حرفهای میباشد، مدارس فنی با ارائه آموزشهای پایه و فنی به دانشآموزان، آنان را دررشته فنی و درسطح آموزشعالی و کسب حرفه متناسب با رشته تحصیلی یاری میبخشد، از جمله مهمترین اهداف مراکز آموزشی مذکور میتوان به ارائه آموزشهای فنی و حرفهای و مهارت به افراد مستعد و علاقهمند به بالا بردن سطح و استاندارد نیروی کار مجرب درجهت آشناسازی با نیازهای صنعتی کشور، تامین نیروی انسانی برای بخشهای تجاری، درنظر گرفتن برنامهریزی دولت و نیازهای ضروری و تحولات بخش صنعتی حال و آینده، ایجاد موسسهای جهت جذب فنون و مهارتها جهت آموزشدهی اشاره نمود] 2[.
درمدارس فوق2جنبه (آموزش حرفهای عمومی یا گواهینامه آموزش حرفهای و آموزش آمادهسازی
دانشآموزان جهت اخذ گواهینامه مهارتهای مالزی که توسط شورای ملی آموزش حرفهای اعطا میگردد، مد نظر است. مدارس حرفهای همچنین دورههای پاره وقت تخصصی برای متصدیان دوره اخذ گواهینامه صلاحیت آموزشی در مالزی درنظر دارد.
از جمله مهمترین اهداف مراکز پلی تکنیک که نیاز بازار به نیروی کار ماهر را وجه همت و فعالیت خود قرار
دادهاند عبارتند از:
1. فراهمسازی آموزش جامع و گسترده برای دانشآموزان مدارس تکمیلی متوسطه در جهت فراهم شدن زمینه لازم برای تحصیل آنان دررشتههای فنی و مهندسی
2. فراهمسازی آموزشهای فنی و حرفهای آزاد و بالا بردن سطح مهارتهای پایه
3. افزایش همکاری با بخشهای خصوصی و یا دولتی از طریق خصوصیسازی تدریجی و انجام تحقیقات
۱) مدارس فنی متوسطه که در آن آموزش عمومی پایه و دروس فنی به دانشآموزان ارائه میشود تا بتوانند آموزشعالی در رشته فنی را دنبال کرده و به حرفه متناسب با رشته تحصیلی خود دست یابند. از جمله مهمترین اهداف مدارس مذکور میتوان به ارائه تکنیک و دانشگاه، ارائه آموزش فنی و علمی به دانشآموزان مستعد و علاقهمند و بالابردن سطح و استاندارد نیروی کار مجرب در جهت آشناسازی آنان با نیازهای صنعتی کشور اشاره کرد. مانند مدارس نظری که دانشآموزان این مدارس نیز نیازمند گذراندن دروس پایه باشند.
۲) مدارس حرفهای: دانشآموزان پس از گذراندن مقطع آموزش مقدماتی متوسطه، به این مدارس راه مییابند. از جمله مهمترین اهداف آموزشی مدارس فوق میتوان به تأمین نیروی انسانی فنی برای بخشهای صنعتی و تجاری، درنظر گرفتن برنامهریزی دولت و شخص متناسب با نیازهای ضروری و تحولات بخش صنعتی حال و آینده، ایجاد مؤسسهای جهت جذب فنون و مهارتها برای آموزشدهی اشاره کرد.
درمدارس فوق ۲جنبه (آموزش حرفه ای عمومی یا گواهینامه آموزش حرفه ای و آموزش آماده سازی دانش آموزان جهت اخذ گواهینامه مهارت های مالزی که توسط شورای ملی آموزش حرفه ای اعطا می شود، مدنظر است. مدارس حرفهای همچنین دورههای پـارهوقـت تـخصصی برای متصدیان دوره اخذ گواهینامه صلاحیت آموزشی در مالزی در نظر میگیرد تا مهارتها را در حیطهها دنبال کنند] 6[.
عملکرد سازمانهای متولی آموزش:
با توجه به اینکه مالزی مانند ایران کشور جوانی است دراین راستا طرح پیشرفت جوانان را با هدف القا
ارزشهای مثبت و فراهمسازی مهارتهای پایه آنان به مرحله اجرا گذاشته است، برنامههای آموزش مهارتهای پایه جوانان محروم از برنامههای آموزشی توسط موسسات آموزش مهارت خصوصی و دولتی اجرا میگردد.
1. انستیتو ملی آموزش مهارت جوانان، دررشتههای مهمانداری، هتلداری و IT درقالب دورههای آموزشی کوتاه مدت اقدام به آموزش شغلی جوانان مینماید
2. وزارت جوانان و وزرش مالزی عهدهدار مسئولیت سرپرستی مراکز آموزشی ارائهدهنده آموزشهای مهارت شغلی در ابعاد وسیع میباشد، همچنین نسبت به تاسیس مراکز آموزش حرفهای نیز اقدام نموده است.
3. وزارت توسعه مشاغل آزاد علاوه بر فراهمسازی آموزش مهارتهای اولیه و پایه برای جوانان روستایی، با مشارکت سازمانهای خارجی اقدام به تاسیس چندین موسسه مهارت حرفهای نموده است، لازم به ذکر است آموزش موسسات فوق به اخذ مدرک معتبر میانجامد] 4[.
4-2- ساختار آموزشی استرالیاTAFE - Technical And Further Education :
اين مقطع آموزشي شامل مراكز عمومي فني و آموزش تكميلي و يا مؤسسات خصوصي است كه در يك يا چند زمينة آموزشي مرتبط با حرفة خاص فعاليّت ميكنند. مؤسسات TAFEمراكز دولتي هستند كه آموزشهاي فني و حرفهاي را عرضه مي‌دارند و طيف وسيعي از زمينه‌هاي اشتغال را در بر مي‌گيرند. اين دوره‌هاي آموزشي ممكن است متفاوت و شامل دوره‌هاي آموزشي چند ساعته تا 3 ساله به طور تمام وقت باشند كه معمولاً ارزانتر از ترم‌هاي دانشگاهي هستند. دانشآموزان مي‌توانند از اين دورهها به جاي واحدهاي پيش‌نياز براي ادامة تحصيل در دانشگاهها استفاده نمايند.در پايان دورة آموزشي مؤسسات؛ مدرك ديپلم و يا ديپلم پيشرفته را به دانشجويان ارايه ميدهند. با توجه به اینکه بازار کار استرالیا نیازمند نیروی کار متخصص در زمینه تمام کارهای فنی و کارهای اجرائی هست به همه کسانی که فکر میکنند رشته تحصیلیشون مناسب کار کردن در استرالیا نیست پیشنهاد می‌کنم که به Tafe به عنوان یک گزینه فکر کنند. دورههای دانشگاهی Tafe تقربیا معادل آنچا ما در کشور خود فنی حرفهای میخوانیم، میباشند. با این تفاوت که در کشور ما دانشآموزان میتوانند دوره دبیرستان خود را در فنی حرفهای بگذرانند اما در استرالیا بعد از سن 18 سالگی بعد از اتمام دورهی عمومی دبیرستان وارد کالجهایی میشوند که ارائهدهنده دورههای مختلف و متنوع فنی و حرفهای است. دورههای فنی و حرفهای طیف وسیعی را در بر میگیرند و همگی از استانداردهای خاص سیستم آموزشی استرالیا برخوردار میباشند. آنچه مسلم است تمرکز این دورهها بیشتر روی آموزشهای عملی میباشد. این دورهها معمولا کوتاه
میباشند. معمولا 2 سال زمان تا اتمام آنها کافیست وپس از اتـمام، مـدارکـی چـون دیـپلما و گواهیـنـامـه (Certificates) ارائه میدهند. با این مدارک می توانید در استرالیا به راحتی وارد بازار کار شوید] 15[.
اتحادیة استرالیا، شکل سنتی مقتدرانهای از آموزش و پرورش حرفهای دارد. اما سالهای این نوع آموزش و پرورش محدود به طیف اندکی از صلاحیتها و استعدادهایی میشد که توسط مؤسسات آموزشی پیشرفته و فنی دولتی ارائه میشدند. درسال ۱۹۷۴، یک نگرش مجدد ملی، آغازگر سیستم آموزش و پرورش حرفهای ملی بود که رشد چشمگیری داشته و هماکنون نمایانگر قشر گستردهای از فعالان این امر است. بخش مسئول پرورش ملی استرالیا (ANTA) در سطح ملی قرار دارد .ANTA که درسال ۱۹۹۴ تأسیس شد پیکرهای از یک قدرت مشترکالمنافع است که ریاست آن را هیأت راهنمای صنعتی به عهده داشته و وزرای
منطقهای، ایالتی و مشترکالمنافع را در چگونگی دستیابی مفیدتر به یک جامعیت و مرکزیت ملی برای سیستم VET راهنمایی میکند. این وزراء (که مجموعاً با عنوان هیأت وزرای ANTA شناخته میشوند) مسئولیت اخذ تصمیمات نهایی مربوط به طراحی و سیاست استراتژیک منطقهای، سرمایهگذاری و اولویتها و اهداف ملی را برعهده دارند. اهمیت هیأت ANTA درفرآیند
سیاستگذاری، نقش حیاتی را که هماکنون، صنعت در سیستم استرالیایی بازی میکند، مشخص میکند. منافع منطقهای و ایالتی توسط افرادی با عنوان مسئولان پرورش منطقهای و ایالتی معین میشوند] 12[.
این مسئولان، نیازهای پرورش اجتماعی و صنعتی حوزة فرماندهی مربوط به خود را در حالی مورد توجه قرار
میدهند که مرکزیت ملی را نیز حفظ میکنند. آنان در طرحهای آموزش و پرورش حرفهای سالانة خود با طرح ملی نیازهای پرورشی استرالیا همکاری دارند در طول چند سال گذشته، افزایش اساسی در تعداد مؤسسات خصوصی صورت گرفته که ارائهکنندة دورههای آموزش و پرورش حرفهای هستند. با این وجود، امروزه رقابت این مؤسسات با دیگر ارائهکنندگان خصوصی و یا آنهائی که سرمایهگذاری مردمی دارند، ادامه مییابد. این سیستم پیشرفته، امکان انتخابهای متعددی را برای افراد بوجود میآورد تا بتوانند در پی یادگیری بلندمدت باشند. اصلاح عمده در سیستم استرالیایی، حرکت به سمت پرورش مبتنی بر شایسته سالاری بوده است، توجه این نگرش، بر ایجاد مهارتهای معین صنعتی در افراد، دستیافتههای موفقیتآمیز و اثبات آن چیزی است که فرد یادگیرنده را در چهار چوب صلاحیتهای استرالیا، شایسته و لایق صلاحیتهای مرتبط میکند. طبق این روش، محتوای پرورش را نیازهایی تعیین میکند که مربوط به صنعت و صلاحیتهایی باشد که در زمان نیل به مهارتها، بروز پیدا میکند. در ابتدا، سیستم آموزش و پرورش حرفهای استرالیا بر ارائة تولید تکیه داشت و زمینه را برای
فعالیتهای محدود صنعتی در توسعة دورههای پرورشی مساعد میکرد که نیازهای نیروی کاری آینده را تأمین کند. در صنعت، مهارتهایی مورد توجه بود که سیستم آموزش و پرورش حرفهای به مردم ارائه میداد که این مهارتها به شکلی نامتناسب، همردیف با مهارتهای مورد نیاز افراد در مکانهای کاری قرار گرفتند. با معرفی صنعت ملی که استانداردهای کیفی را ارتقاء بخشید، نیازهای صنعتی بیشتر نمایان شد. با این وجود، هنوز دولت به برنامههای اعتباری و پرورشی نظم میبخشید و پرورش بازرگانی محدود به تعداد نسبتاً محدودی از صنایع میشد. این نگرش، دربرگیرندة تعداد کمی از صنایع بوده و کار بیشتری لازم بود تا از این امر اطمینان حاصل شود که نیازهای نیروی کار استرالیا که به سرعت تغییر مییافتند با پیشرفتهای آتی و جدید در رشد و تولید مرتفع
میشدند. ابتکارهای استراتژیک که اکنون راهنمای سیستم آموزش و پرورش حرفهای ملی استرالیا است در مقالهای با عنوان «پلی به آینده ـ استراتژی ملی استرالیا در آموزش و پرورش حرفهای ۲۰۰۳ ـ ۱۹۹۸» آورده شده است.
در کمک به دستیابی به اهداف اصلی مشخص شده در «استراتژی ملی آموزش فنی و حرفهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳» استرالیا، راهکارهای گوناگونی را اجراء کرده که هدف آنها توسعه و پیشبرد علائق و ارزشهای جامعه نسبت به امر پرورش و اصلاح عملکرد صنعت است تا باعث هدایت جامعه به سوی آموزش و پرورش بلندمدت و همیشگی شود. این حرکت به سمت «فرهنگ پرورش» که حامی فرهنگ یادگیری است، در پی ایجاد مجموعهای از رفتارها، عقاید و ارزشهای ذاتی است که در همة استرالیاییها مشترک است و آنها را به سوی کسب منافع و علایق بلندمدت در آموزش و پرورش حرفهای و تعهدات مشهود و بارز در مشارکت و سرمایهگذاری هم در زمینة پرورش رسمی و هم غیررسمی، سوق میدهد. امروزه بسیاری ازمدارس استرالیا برنامههای حرفهای مرتبط و جامعی را علاوه بر دورههای رایج دبیرستان برای
دانشآموزان خود تدارک دیدهاند. اطلاعات دورهها و روشها برای یکسانسازی با VET در مدارس افزایش یافته تا دانشآموزان مدارس استرالیا، اطلاعات لازم را برای انتخاب رشتة دبیرستان و آموزش پس از دبیرستان داشته باشند. خط مشیهای یکپارچه میان بخشهای مختلف بدان معناست که مردم با سطوح مختلف تحصیلی میتوانند آموزشهای گوناگونی ببینند. بسیاری از بانیان آموزش و پرورش حرفهای و مؤسسات آموزش عالی با موفقیت، روابطی را ترویج کردهاند که ارتباطات یک بخش با بخش دیگر را تسهیل میکند. این مسأله در حرکت در هر دو جهت صدق کرده و شکلی از تجربة جدید استرالیا این است که بسیاری از دانشجویان دانشگاهها در دورة تحصیل خود به صلاحیتهای آموزش و پرورش حرفهای دست مییابند. در واقع اهمیت و کشش این ارتباطات جایگزین، در حال حاضر بیشتر از تعداد دانشآموزانی است که از دورههای آموزش و پرورش حرفهای جذب دانشگاه میشوند. ترتیبهای متنوع روشها برای
دانشآموزانی که در یک شاخه صلاحیت دارند به آنان اجازه میدهد تا به تحصیل و کسب صلاحیت و توانایی در شاخه دیگر بپردازند] 11[.
4-3- ساختار آموزشي اتریش:
آموزش فني و حرفهاي اساساً گروه سني 14 تا 15 ساله را در بر ميگيرد. دانشآموزان در سال نهم تقاضاي يادگيري يك فن يا حرفه را بلافاصله بعد از تكميل تحصيلات اجباري ميكنند. آموزش فني و حرفهاي، آموزش مقدماتي افراد جوان را تكميل ميكند و آنها را به سمت فعاليت روزانه و زندگي همراه با كار با آماده كردن آنها براي يك شغل و حرفة ويژه سوق ميدهد. با ارائة طيف وسيعي از اطلاعات و با آشنا كردن دانشآموزان با شيوههاي كاري مختلف و محيط كار محلي، آموزش فني و حرفهاي انتخاب شغل و حرفه را آسان ميسازد. رشتههاي اجباري كه مطابق با شغل مورد نظر تمايز يافتهاند، اين اجازه را به دانشآموزان ميدهند تا 9 درس در هفته از رشتههاي اجباري انتخابي مانند تكنولوژي، صنعت و تجارت، مطالعات اجتماعي زيستشناسي يا كشاورزي را انتخاب نمايند. دانشآموزان ممكن است در 6 درس در هفته از رشته هاي اجباري درسه گروه مستعد نامنويسي نمايند. بازديد از شركت و كارآموزي در كارگاهها، مدارس فني و حرفهاي يا شركتها، دانشآموزان را با محيط كار آشنا ميسازد. تمامي دانشآموزان در دورة آموزش فني و حرفهاي طرز استفاده از كامپيوتر در مقاصد علمي و فني، بويژه به عنوان بخشي از رشتههاي اجباري انتخابي
ميآموزند. متناسب با وضعيت محلي، دورة آموزش فني و حرفهاي، در مدرسة جداگانه يا همراه با يك مدرسة آموزش اجباري عمومي اداره ميشود.
4-4- ساختار آموزشی آلمان :
هدف اصلی آموزش فنی وحرفهای دولت فدرال آلمان ازآموزش ابتدایی و مستمر، ایجاد فرصتهای شغلی واستخدامی طولانی مدت برای یادگیرندگان است. این مسأله هم از نظر اقتصادی و هم ازلحاظ اجتماعی حائز اهمیت است و تعداد مراکز آموزشی و مواد درسی و منابع انسانی مناسبی را در بر میگیرد. بنابراین مکانهای آموزشی وکیفیت منابع درمؤسسات آموزش فنی وحرفهای شاخصهای مهمّی در امر کیفیت سیستم آموزش فنی و حرفهای آلمان میباشند. آموزش فنی و حرفهای آلمان براساس «سیستم دوال» میباشد که به مثابهی سیستم شاگردی مدرن در بریتانیا میباشد. در آموزش فنی وحرفهای ابتدایی، آموزش از سوی شرکتها (سه یا چهار روز در هفته) ارائه میشود و کارآموزان دردورهی دانشکدهی حرفهای (یک یا دو روز در هفته) حضور
مییابند. به عبارتی قسمت نظری را در دانشکده و عملی را در شرکت یا کارگاه میگذرانند. پیادهسازی واقعی آموزش تحت مسؤولیت سازمانهای آموزشی، گروههای حرفهای و شرکتهای تجاری میباشد] 7[.
4-5- ساختار آموزشی آفریقای جنوبی:
چارچوب شرایط وصلاحیتهای ملی آفریقای جنوبی با تعهدی متوازن و مضاعف درصدد است تا نیازهای یادگیرندگان را برآورده سازد و نیازهای اجتماعی و اقتصادی کشور را رفع کند. در این چارچوب با تعهد قوی و شدید، اصول یادگیری مداوم مورد تأکید قرار گرفته است. شاخصهای کیفی برای چارچوب شرایط باید اهداف زیر را در برگیرد:
- تلفیق (دانش نظری و عملی، در ارزش و نگرشها باید همهی شرایط و استانداردها جمع شود.)
- نتایج یادگیری (استانداردهای مورد انتظار از دستیابی و موفقیت به روشنی بیان شود و برنامههایی جهت تضمین موفقیت طرحریزی شوند.)
- دسترسی، متغیربودن (قابل ارائه در جاهای دیگر) و پیشرفت (یادگیری باید منجر به یک یادگیری مستمر و فرصت شغلی شود).
- جبران (دسترسی بیشتری برای آن دسته افرادی که قبلاً فرصتهایی را ازدست دادهاند فراهم باشد).
- توسعه و ارتقای شخصی و ملی (یادگیرندگان باید توانمند شده، هم برای برآوردهسازی نیازهای توسعه خود و کشورشان قادر شوند. گروههای بیمه کیفی آموزش، مجاز به نمایش و ممیزی موفقیت مجموعهی خاصی از استانداردها و صلاحیتهای ثبت شده میباشند. گروههای بیمهی کیفی نیزارائهدهندگان آموزش را ازنظر یادگیری و موفقیت در یادگیری با این استانداردها و شرایط ارزیابی میکنند و سپس مجوز رسمی به آنها میدهند.
4-6- ساختار اموزشی ایالات متحدهی آمریکا:
آموزش فنی وحرفهای ایالات متحدهی آمریکا یک سیستم تعریف شده و کامل نمیباشد و دقیقاً با برنامههایی پراکنده و غیرمتمرکز مشخص شدهاند. تأکید اصلی آموزش فنی وحرفهای در آمریکا از مدرسه به کار
میباشد. برنامههای به اصطلاح «Tech Prep» مسیراصلی آموزش کارآموزان یا دانشآموزانی که از دبیرستان مستقیماً وارد آموزش بعد از دورهی متوسطه میشوند را نشان میدهد. «Tech Prep» برنامهی آموزشی است که از دبیرستان شروع میشود و در مؤسسه بعد از دورهي متوسطه ادامه مییابد و همراه با یک مدرک علوم کاربردی یا گواهینامه دوساله یا یک دورهی شاگردی یا کارآموزی دو ساله به پایان میرسد. هدف آموزش فنی وحرفهای، بهبود و ارتقای برنامههای آموزش فنی و حرفهای از جمله برنامههای Tech Prep
میباشد (Carl D Perkins). این مرکز به ارتقای استانداردهای آکادمیک (تحصیلی) میپردازد و
فعالیتهایی را توسعه میدهد که دستورالعملهای فنی و حرفهای و تحصیلی را با هم ادغام کند.
4-7- ساختار آموزشی بریتانیا:
استانداردهای حرفهای ملی در بریتانیا تلاش میکند تا یک سیستم کاربردی ملی را از استانداردهای کیفی
حرفهای پایهگذاری کند. این شرایط برپایهی استانداردهای شغلی ملی هستند، در واقع استانداردهای عملکردی که از اپراتور یا افراد ماهر و کارآمد انتظار
میرود را انجام دهد. اگرچه این شرایط به طورجهانی میان کارمندان و کارفرمایان تثبیت شده است. اهداف مقامات از به نمایش درآوردن چنین فعالیتهایی، تضمین کیفیت برنامهها برطبق برنامهی آموزشی طرّاحی شده برای موارد زیر میباشد:
- تضمین کند که استانداردهای موردنیاز، نیازمندیهای کیفیتی، سختیها و ضعفها و پایداری در شرایط را برآورده سازد.
- بهبود مستمر و اعتماد عموم به کیفیت رابالا ببرند.
- تاثیررورکارایی برنامهی آموزشی اعتباری را تحت کنترل و بررسی داشته باشند] 5[.
4-8- ساختار آموزشی سوئد:
کیفیت در سوئد نه تنها کیفیت آموزش فنی و حرفهای را در بر میگیرد بلکه مضامین اجتماعی وسیعتر و اهداف کلی چون خلّاقیت را نیز در نظر میگیرد. پیچیدگی مشترکین و دیگر سهامداران حیاتی و مهم میباشد؛ زیرا در انواع مختلف ارزیابیها چه کیفی و چه کمّی، نتایج مفید برای توسعهدهندگان، برنامهریزیان و تصمیمگیران کاربرد دارد. آموزش فنی و حرفهای و آموزش عمومی کاملاً و به روشنی از هم مجزا نیستند و هدف سیستم آموزش سوئد کم کردن فاصله یا شکاف بین آموزش فنی وحرفهای وآموزش عمومی تا حدّ امکان میباشد. وزارت آموزش وعلوم سوئد پی برده است که آموزش فنی وحرفهای با کیفیت بالا درصورتی که همکاری نزدیکی بین مدرسه و زندگی وجود داشته باشد امکانپذیر و
دستیافتنی است. برنامههای حرفهای درسطح دبیرستان به عنوان آموزش فنی وحرفهای ابتدایی در نظر گرفته شده است دیگر اشکال آموزش از بازار کار گرفته تا مدارک حرفهای در دانشگاه به عنوان آموزش فنی و حرفهای مستمر در نظر گرفته شده است. از آن جایی که سیستم آموزشی در سوئد خیلی تمرکززدا میباشد، عمومیت دادن مدیریت کیفی خیلی مشکل است. مؤسسات آموزشی خصوصی ازسوی ممیزی سالانه، نیازهای آموزشی که خود به وسیلهی انجمنی از مشاغل کوچک رهبری میشود به عنوان یک مکانیزم ارزیابی کیفی بالفعل عمل میکند. درسوئد هیچ برنامه ای ازشرایط حرفه ای وجودندارد.هیأت بازارکارملی سوئد،دارای یک سیستم ارزیابی مستمری از سال 1979 میباشد.این هیأت ازشاخصهای کیفی زیر در سطح سیستم استفاده میکند:
- تاثیراشتغال شش ماهه بعد از تکمیل آموزش
- تناسب مشترکینی که آموزش را تکمیل کردند
- کاربرد آموزش
ازسال 1994 هیأت بازار کارناحیهای، از قوانین جدیدی پیروی کرد که مقامات و ستادهای دولتی را برای آموزش ارائهدهندگان خصوصی راهنمایی کرده و بعضی در توسعه و ارتقای شاخصهای کیفی مناسب شرکت کردند. بعضی مشاغل و اقدامات آموزشی، گواهینامههای آموزشی یا استانداردهای کیفی خود را توسعه دادند که از سوی نمایندگیهای بازارکار به تصویب رسید. در پایان، شاخصهای کیفی درسطح سیستم عبارتند از: مربیان باید آموزش مناسبی را گذرانده باشند و شهرداریها،
آموزشهای مستمر و آموزشهای بعدی را فراهم سازند. لازم به ذکر است که کیفیت آموزش فنی وحرفهای به محتوا، محیط یادگیری و صلاحیت مربی بستگی دارد. البته بر آخرین مورد یعنی (صلاحیت مربی) به ویژه در محیط کار متغیر با افزایش تقاضا برای مهارتهای عمومی تأکید می شود] 13[.
4-9- ساختار آموزشی سوریه
آموزش غیر رسمی در کشور سوریه متولی خاصی ندارد این آموزشها تنها به 7رشته خدماتی و تعدادی رشته آموزشی مهارت برای معلولان خلاصه میشود. تعداد آموزشگاههای آزاد بسیار معدود بوده و کلا 5 رشته خدماتی را ارائه میدهد و از استانداردهای آموزشی و تجهیزاتی بسیار ضعیفی برخوردارند، هر یک از
وزارتخانهها و دستگاهها برحسب نیاز خود به نیروی کار ماهر و ارتقا توانمندی علمی کارکنان خود اقدام به آموزش مینمایند بنابراین علیرغم اینکه دولت عهدهدار هزینههای آموزش در کشور میباشد نظارت چندانی بر امور مربوط به آموزش ندارد با این وجود سوریه 10محور اساسی را درحوزه آموزش مورد تاکید قرار میدهد:
1. تطبیق برنامههای آموزش رسمی با روند تکنولوژی
2. دورههای تحصیلی با انعطاف بیشتر و پاسخگویی نیازهای جهانی
3. توسعه تکنولوژی آموزشی
4. ارائه برنامه 10ساله درحوزه آموزش
5. اطلاع رسانی آموزش در آمادهسازی مربیان و معلمان واجد شرایط تاسیس مراکز آموزشی
6. تاسیس دانشکدههای آموزشی جهت آموزش معلمان /مربیان
7. توجه بیشتر به فنون آموزش
8. افزایش مدت زمان دوره آموزش
9. کنفرانس های آموزشی
10. طراحی دوره ها وکتب آموزشی مطابق با آخرین پیشرفت ها
آموزش مربیان:
آموزش معلمان و مربیان در کالجهای خاص تربیت مربی درقالب طرح آموزش تکمیلی، آموزش در مرکز انفورماتیک، دورههای آموزشی کمک مربی و معلم،
دورههای آموزش ارتقا معلم و مربی و آموزش کادر اداری برگزار میگردد.
برای آموزش بزرگسالان این آموزشها در دورههای مقدماتی 6 ماهه و پیشرفته 3 ماهه با هدف رفع بیسوادی و آشناسازی این افراد با حرفه ای خاص درراستای مبارزه با بیکاری طراحی شده است و بیشتر در مناطق روستایی اجرا میگردد آموزشهای مناطق روستایی براساس نیازهای منطقهای و محلی طراحی و اکثرا فعالیت
رشتههای کشاورزی را تحت پوشش قرار میدهد] 4[.
4-10- ساختار آموزشی ترکیه:
متولی آموزش در کشور ترکیه وزارت آموزش میباشد، درکل، آموزشهایی که در این کشور ارائه میشود به دوسطح آموزش رسمی و غیررسمی تقسیم میگردد که وزارتخانه مورد نظر هر دو نوع آموزشها را مورد حمایت و رسیدگی قرار میدهد، حتی مجوز فعالیت مراکز آموزش غیررسمی و دیگر موسسات آموزشی وابسته به سایر نهادها و وزارتخانه به غیر از مراکز وابسته به آموزشعالی و حتی تعیین مدارک معادل برای آموزش رسمی و غیر رسمی در وزارت آموزش و سایر وزارتخانهها به جز آموزش عالی به عهده وزارت اموزش می باشد.شایان ذکر است که آموزش نیروی ارتش، آموزش روستایی و آموزش از راه دور را می توان در حیطه فعالیتهای وزارت آموزش ترکیه گنجاند. آموزشهای رسمی مانند ایران به صورت پیش دبستانی، دبستانی، راهنمایی، دبیرستان و هنرستانهای صنعتی و در نهایت ورود به آموزشعالی طراحی شده است، آموزشهای غیررسمی، با طول دوره 3-4سال، مدارس فنی و حرفهی غیررسمی، آموزش بزرگسالان و آموزش کارآموزان را دربر میگیرد که به صدور گواهینامه و هدایت شغلی فرد به سوی دستیابی به شغلی خاص میانجامد، افرادی که در مراکز فنی و حرفهای دوره آموزش مهارت میگذراند، دو روز در هفته را به مباحث تئوری و سه روز را در موسسات به کار عملی مشغول است و تا پایان دوره مهارتآموزی خود علاوه بر برخورداری از حق بیمه معادل30%حقوق رسمی، دریافتی خواهد داشت. معمولا رشتههای صنعتی و خدماتی با طول دوره 3سال حضور پررنگتری درجامعه دارد. درشاخه هنرستانهای فنی و حرفهای رشتههای متعددی با توجه به نیاز و رویکرد اقتصادی-اجتماعی جامعه تعیین شده است
رشتههایی که درهنرستانها ارئه میشود رشتههای فنی، توریسم، تجارت، هتلداری، تجارت خارجی، آشپزی، دفترداری و سرمایهگذاری داخلی و خارجی را در بر
میگیرد.
اهداف آموزشی:
1. امکان دسترسی به آموزش برای همگان
2. کیفیت آموزش
3. تقویت موضوعات درسی مطابق با فنآوری جدید
4. کاهش نرخ بیسوادی باتوجه به گسترش آموزشهای غیررسمی
5. بسط آموزشهای مهارت حرفهای درمیان جوانان و بزرگسالان
6. استفاده از وسایل ارتباط جمعی در کسب مهارت و کارگروهی
7. گسترش برنامههای آموزش حرفهای
8. گسترش کیفیت آموزش
لازم به ذکراست نحوه انتخاب پروژههای آموزشی دراین کشور به نحوی است که با استفاده از الگوهای آموزشی، دستیابی سریع اقتصادی و کارآفرینی به کارآموز القا میگردد مثل ساخت و تولید اسباببازی با استفاده از مواد زائد توسط دانشآموزان در مدارس و مراکز آموزشی.
4-11- ساختار آموزشی مصر:
کشور مصر ازکشورهای پرجمعیت خاورمیانه است وحدودا 34%نیروی زیر 15سال دارد، بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نرخ رشد جمعیت و رشد نیروی کار بعد از ایران و مراکش، درمنطقه بیسابقه است، پس این کشور باید در سال بین 650تا700 شغل ایجاد نماید. تحقیقات نشان داده است که کشورهای مصر، ایران و مراکش تا سال 2017دارای منابع انسانی بالایی خواهند بود. رویکرد آموزش درکشور مصر اجرای تکنولوژی آموزش، احداث آزمایشگاهها در مدارس و مراکز آموزشی، افزایش استفاده از مواد چندرسانهای، سیستم آموزش از راه دور، مراکز تربیت مربی و معلم، تاسیس مرکز ارزشیابی و ازمون های تحصیلی ملی و دستورالعمل های ارزشیابی و تعیین سطح ارتقا دانشآموزان، کمیته همکاریهای آموزش درراستای اصلاحات و نهادینهسازی میباشد.
قرار دادن دروس عملی، نحوه نگهداری، تعمیر وسایل و تجهیزات در سطوح ابتدایی، تشویق بخش خصوصی و صنعت در سرمایهگذاری دربخش آموزش، تقویت و توسعه مهارتهای خودآموزی و زبان خارجی با هدف اعزام نیروی کار به خارج از کشور، کاهش حجم مطالب و افزودن بر غنای مطلب، ایجاد حس تجزیه و تحلیل در کارآموز و انجام طرحهای مطالعاتی، رابطه میان برنامه آموزشی و تکنولوژی مدرن از جمله اهداف سیستم آموزش مصر محسوب میشود.
اهداف اصلی در آموزشهای حرفهای:
1. استفاده از شیوهها و تکنولوژی مدرن آموزشی با توجه به اقتصاد مصر در کل جامعه به ویژه دربخش صنعت و با عنایت به رقابت درسطح جهانی
2. ایجاد فرصتهای کاری مناسب و مطلوب درخارج از مصر برای جوانان با رویکرد مبارزه با بیکاری
3. کاهش جذب کارشناسان خارجی درکارخانجات دربخشهای تعمیر و تولید تجهیزات، بعبارتی صنایع مادر
4. جرح و تعدیل در قوانین و مقررات آموزشی
چالشها:
1. فقدان انجام پژوهش درحوزه اثر بخشی TVET
2. عدم تشویق در فراگیری مهارت و ارتقا کارآفرینی، عدم ساماندهی کارآموزان و آموزهاش ناهماهنگ
3. عدم توجه به مشاغل خصوصی درسیاستهای ملی و اتحادیههای صنفی و مجامع کارفرمایی
4. فقدان استانداردهای آموزشی و ارزشیابی مهارت
5. ناکارآمدی سیستم اطلاعرسانی ملی آموزش
6. فقدان نیازسنجی آموزشی
7. نقش ناهماهنگ کارآموزی میان وزارتخانهها
8. عدم تمایل به سرمایهگذاری آموزشی از سوی دولتها و موسسات
9. فقدان مهارت مربیان و معلمان، روشهای آموزشی و برنامهریزی درسی
10. فقدان انسجام در افزایش دانشهای نوین، ادغام مشاغل جدید و تغییر حرفه و مشاغل موجود
11. رکود ساختار و تسهیلات آموزشی و تداخل برنام های آموزشی که در نهایت به سیستمی ناکارآمد منتهی
میشود] 15[.
آموزش مربیان:
1. اجرای پروژههای آموزشی در راستای ارتقا مربیان
2. ارتقا توانایی کالجهای مربیان
3. افزایش برنامهها و دورههای آموزشی
4. ارزشیابی عملکرد مربیان توسط مرکز ملی ارزشیابی
5. آموزش از راه دور
6. ارتقا سطح فرهنگی مربیان و آشناسازی آنان باپداگوژی و شیوههای نوین آموزش
7. اهمیت به تحصیلات دانشگاهی مربیان، دورههای کارورزی و آموزشهای تخصصی
8. آموزشهای چندرسانهای، آموزش از راه دور برای ارتقا مربیان فنی و حرفهای
9. انتشار کتاب آموزشی و کمک آموزشی
10. اعزام مربیان و معلمان به خارج از کشور جهت آشنایی با اصول نوین آموزش
4-12- ساختار آموزشی تایلند:
در کشور تایلند، وزارت آموزش و پرورش متولی
آموزشهای رسمی و غیررسمی میباشد، این کشور اقداماتی بعمل آورده است که آموزش فنی و حرفهای به عنوان استراتژی ملی در پیشرفتهای اجتماعی، اقتصادی ملی اضافه گردد.
نهادهای مختلفی مانند وزارت کار، آموزش و پرورش در انجام و اجرای آموزشهای حرفه ای دخیل هستند، اهداف اصلی آن عبارتند از:
1. ایجاد مهارت و توانایی برای شهروندان جهت درآمد بیشتر
2. جلوگیری از مهاجرت به شهر
3. ایجاد شغل جدید
مخاطبین اصلی اینگونه آموزشها خانوادههای محروم، زنان خانهدار، کارگران کشاورزی میباشند، تاکنون پروژههایی در حوزه آموزشهای فنی و حرفهای در این کشور اجرا شده است که میتوان به، آموزش تکنیسین اشاره کرد، این برنامه در نقاط کم جمعیت و با هدف آموزش جوانان 25-15سال در رشتههای مکانیک، جوشکاری، الکترونیک، حمل و نقل و بنایی آغاز شد. لازم به ذکر است که بودجه کارهای را دولت و گهگاه با تبلیغات مناسب تعدادی از موسسات به عهده میگیرند. با توجه به اینکه برای تعداد کثیری از شهروندان امکان تحصیل وجود ندارد، برای این دسته از افراد آموزشهای غیررسمی در نظر گرفته شده است که سرمایهگذاریهای قابل توجهی برای این بخش منظور شده است، بخش آموزشهای غیررسمی آموزش و پرورش هسته اصلی مدیریت کیفی این نوع آموزشهاست که هر شهروند تایلندی از آموزشهای مادامالعمر و متناسب با توانایی و نیازمندیهای خود برخوردار
میگردد. سرویسهای آموزشی برای بزرگسالان، نظامیان و غیرنظامیان در حین خدمت میباشد، این آموزشها چند منظوره میباشد یعنی شامل آموزشهای پایه، ارائه آموزشهای عمومی مهارتآموزی، آموزشهای غیررسمی، با تمرکز از طریق همه انواع رسانههای جمعی، ماهواره، مراکز آموزش شهری و روستایی است] 3[.
4-13- ساختار آموزشی امارات متحده عربی:
امارات متحده عربی در طول چند سال اخیر به
پیشرفتهای قابل توجهی در آموزش دستیافته است، روزآمد کردن سیاستهای آموزشی و سرمایهگذاری بر اصول بنیادین سیستم آموزش از جمله مواردی است که ضامن جذب فارغالتحصیلان بخش آموزش به بازار کار و مشارکت در توسعه این کشور میباشد، وزارتخانه متبوع در سند چشمانداز 20 ساله خود بر تکنولوژی اطلاعرسانی در کلیه سطوح بسیار تاکید نموده است به حدی که برای هر10 دانشآموز پیشدبستانی، برای هر 5 دانشآموز دبستانی، برای هر 2 دانشآموز دوره راهنمایی و برای هر 1 دانشآموز مقطع دبیرستان یک دستگاه کامپیوتر در نظر گرفته است، بعلاوه در این سند بر نیازهای آموزشی دانشآموزان از جمله ارتقا نیازهای خودآموزی و
برنامههای آموزش مستمر تاکید خاصی صورت پذیرفته است] 4[.
اصول دورنمای 20ساله درروند آموزش امارات متحده عربی به شرح ذیل میباشد:
1. ارتقا مهارت کار در موسسات آموزشی
2. فراهمسازی آموزش ضمن خدمت و بهرهگیری از تکنولوژی نوین آموزشی
3. بهرهگیری از اطلاعات روز در آموزش
4. افزایش حس مسئولیتپذیری در کار و اجتماع
5. تمایل کلیه سطوح آموزش جهت مشارکت در جهاد آموزشی
در راستای اجراییشدن اصول فوق مواردی تحت عناوین ذیل اتخاذ شده است:
1. تهیه سند آموزش امارات بر اساس اوضاع اقتصادی، اجتماعی
2. هدایت مسئولان حوزه آموزش و قراردادها و مسائل فراروی آموزش
3. ارزیابی داخلی آموزش، کنکاش وضعیت، مشکلات، اهداف و آیندهنگری
اهم سیاستهای آموزشی:
1. افزایش همکاری میان سیستم آموزش و سایر
سیستمهای آموزشی جهت توسعه پایدار
2. ارتقا سطح کیفی و کمی حوزه آموزش و کار
3. تکمیل و توسعه زیر ساختها، ایجاد تغییر و حرکت رو به رشد در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی
4. ایجاد حلقه تکامل میان آموزش (آموزش ملی، فنی، دانشگاهی و حرفهای) در کلیه سطوح
5. توسعه کیفیت اموزش
4-14- ساختار آموزشی روسیه:
آموزش فنی و حرفهای یکی از راههای تربیت کیفی نیروی انسانی و متخصص کشور و بازموزی جمعیت غیرشاغل و بیکار در این کشور به شمار میآید، در حال حاضر دو سوم کارکنان مشاغل در شاخههای اقتصادی روسیه از
فارغالتحصیلان مراکز فنی و حرفهای هستند.
علاوه بر نظام آموزش فنی و حرفهای دولتی تعدادی موسسه آموزش حرفهای غیردولتی نیز در این کشور فعالیت دارند، یکی از سیاستهای روسیه در خصوص آموزش فنی و حرفهای موید حفظ تمایل در جهت تقلیل در نرخ کادر مراکز آموزش فنی و حرفهای و تاکید بر برخورداری جوانان از امکانات آموزش حرفهای است، بدین ترتیب نظام آموزش فنی و حرفهای آموزش شهروندان بیکار، غیرشاغل و مدرنیزه کردن آموزش حرفهای را در الویت امور خود قرا داده است.
تحصیلات غیردانشگاهی حرفهای و فنی و حرفهای در کالجهای فنی و کالجهای آموزش معلمان، اقتصاد، پزشکی و فنی ارائه میگردد. این کالجها رابطه زنجیرواری از
دورهها و برنامههای کارآموزی و به منظور پیشبرد
مهارتها و دانش حرفهای دارند، طول دورههای آموزشی دو تا سه سال بوده و هر کارآموز بعد از پایان دوره به کسب مدرک الی فنی و حرفهای نائل میشود. بخش مهمی از سیستم آموزش روسیه، تربیت و آموزش معلم و مربی است که در 3 سطح آموزشی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در پلیتکنیک یا کالجهای تربیت مربی و معلم اجرا میگردد] 9[.
4-15- ساختار آموزشی چین:
نظام آموزشهای فنی و حرفهای چین به آموزش در مدارس فنی و حرفهای و سایر آموزشهای عملی فنی و مقدماتی مشتمل میگردد، آموزشهای فنی و حرفهای چین در سه سطح آموزشهای مقدماتی متوسطه، تکمیلی متوسطه و دوره تکمیلی آموزش فنی و حرفهای ارائه
میگردد. نظام آموزش فنی و حرفهای عمدتا در جهت آموزش کارگران، کشاورزان و کارکنان بخشها در جهت احراز علوم حرفهای پایه و مهارتهای حرفهای طراحی گردیده است. آموزش تکمیلی فنی و حرفهای آموزش تکنیکی، فنی و حرفهای که بخشی از 9سال آموزش پایه را دربر میگیرد محسوب میشود. دانش آموزان ثبتنامی مدارس متوسطه فنی و حرفهای از فارغالتحصیلان مدارس ابتدایی و یا جوانانی با معلومات معادل آنان میباشد، دوره آموزشی این مقطع 4-3 سال است که در جهت نیل به نیازهای نیروی کار و توسعه اقتصاد روستایی، عمده مدارس تکمیلی فنی و حرفهای در نواحی روستایی با اقتصاد توسعهنیافته متمرکز شده است. بهر حال مدارس متوسطه فنی و حرفهای در قالب مدارس فنی و حرفهای، مدارس متوسطه تخصصی و مدارس آموزش مهارت کارگران فعالیت دارند، آموزش فنی و حرفهای تکمیلی با طول دوره آموزشی 2 تا 3 سال، عمدتا از فارغالتحصیلان مدارس متوسطه معمولی و مدارس متوسطه فنی و
حرفهای ثبتنام بعمل میآید. طی سالهای اخیر، نسبت فارغالتحصیلان مدارس متوسطه فنی و حرفهای افزایش یافته و ارتباط میان آموزشهای فنی و حرفهای متوسطه و تکمیلی به تدریج استحکام یافته است. موسسات آموزش فنی و حرفهای تکمیلی به 5بخش عمده تقسیم میشوند:
1. کالج آموزشهای فنی و حرفهای
2. دورههای کوتاهمدت دانشگاهی فنی حرفهای با جهت کارگیری عملی بصورت آموزشهای محلی
3. دورههای 5ساله فنی و حرفهای عالی که در مدارس متوسطه تخصصی ارائه میگردد
4. آموزش فنی و حرفهای تکمیلی آموزشعالی بزرگسالان در قالب 130 تخصص
5. 3-2سال آموزشعالی با تاکید بر آموزش عملی
موفقیتها و دستاوردهای آموزش فنی و حرفهای چین:
1. پیشرفت سریع سطح آموزش
2. شکلگیری ساختار معلمان، اغلب معلمان آموزشهای فنی و حرفهای از موسسات آموزشعالی فارغالتحصیل میشوند، تاکنون تعداد کثیری از موسسات آموزشعالی، بخشهای ویژه و یا کلاسهایی به آموزش معلمان فنی و حرفهای اختصاص داده است همزمان دولت به طراحی نظام آموزش معلمان فنی و حرفهای مبادرت نموده است در حال حاضرتعداد 14 کالج تکنیکی فنی و حرفهای برپایه آموزش عملی یزی شدهاند که درحوزه آموزش معلمان فنی و حرفهای فعالیت دارند.
3.افزایش توانایی و ارتقا سطح آموزش فنی و حرفهای، طی چند سال اخیر و همزمان با اصلاحات و گشایش درهای چین به دنیای بیرون بر کیفیت و سطح آموزش فنی و حرفهای چین به موازات تاثیرات آموزش افزوده شده است البته طرحهای کلیدی و آزمایشی در مدارس فنی و حرفهای را در پیشبرد توسعه کلی برنامهای آموزشی نباید از نظر دور داشت.
4. اعمال اصلاحات آموزشی در آموزشهای فنی و
حرفهای، همگامی با آموزش فنی و حرفهای مدرن بینالمللی و اتخاذ روشهای آموزشی آن در جهت ارتقا سطح آموزش، بخش مهمی از اصلاحات آموزش فنی و حرفهای این کشور به شمار میآید، بعبارت دیگر سیستم دوال آلمان، روشهای آموزشی و پرورشی استرالیا و کانادا، ساختار آموزشی-استخدامی سازمان جهانی کار، طرح دورههای مهارتی جهت پرداختن به فعالیتهای اقتصادی کوچک سازمان یونسکو به صورت الگوهایی جهت اعمال اصلاحات آموزشی فنی و حرفهای در چین مورد استفاده قرار میگیرد. اکنون در ارتباط با صادرات صنعتی، صنعت نفت، بهداشت عمومی، تجارت، صنایع سبک صدها مدرسه فنی و حرفهای در مناطق متعددی تاسیس گردیده است و تعداد بیشماری از موسسات اقتصادی به اجرای طرح آزمایشی اصلاحات آموزش فنی و حرفهای بر پایه
روشهای آموزش خارجی در جهت پیشرفت سطح آموزشی آموزش فنی و حرفهای در چین مبادرت
نمودهاند.
5. گسترش سریع برنامههای آموزشی فنی و حرفهای در مناطق روستایی، در طی چند سال گذشته، آموزش روستایی پیشرفت چشمگیری داشته است، پیشرفت مذکور به واسطه افزایش تعداد و ارتقا کیفیت انجام گرفته بر روی آموزشهای فنی و حرفهای صورت پذیرفته است. با توسعه آموزش فنی و حرفه ای، انجام تحقیقات بر روی آموزش فنی و حرفهای افزایش یافته و چندید موسسه تحقیقاتی آموزش فنی و حرفهای نیز تاسیس شد.
بینالمللیشدن برنامههای آموزشی به هدف مشترکی جهت اصلاح و توسعه آموزش مدرن در جهان مبدل گردیده است طی روند اصلاحات در چین این کشور به انجام مشارکت فعالانه با اتحادیه بینالمللی در زمینه آموزش فنی و حرفهای مبادرت نموده است، در طول 20 سال اخیر دولت چین تعداد کثیری نماینده آموزش فنی و حرفهای به بیش از 20 کشور توسعهیافته در امر
آموزشهای فنی و حرفهای اعزام نموده است و همزمان نمایندگان خارجی از بخش آموزش فنی و حرفهای را نیز میپذیرد با دعوت از افراد با تجربه خارجی از دانش و تواناییهای بازر آنان در این زمینه بهرهبرداری می نماید. ارتباطات با سازمانهای UNESCO,UNDP,ILO,UNFP.APECدر زمره پیشبرد اهداف دولت چین قرار دارد. عقد توافقنامه با بانک جهانی مبنی بر طرح جامع آموزشهای فنی و حرفهای درسراسر چین از اقدامات ارزنده این دولت به شمار میآید] 7[.
4-16- ساختار آموزشی کره:
در کشور کره وزارت آموزش متولی آموزشهای رسمی و همزمان موسسات گوناگونی در بخش آموزشهای غیر رسمی فعالیت میکنند. آموزش رسمی در مقطعهای ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، دوره 4ساله دانشگاهی و 2 ساله کالجهای پلیتکنیک و موسسات آموزش حرفهای خلاصه میشود. آموزش غیررسمی در کره بر 2 نوع است: آموزش شعبه دانشگاهی برای جوانان و بزرگسالانی که بهره کامل از آموزشهای رسمی نبردهاند و نوع دوم جهت فراهم آوردن دورههای آموزشی کوتاهمدت فنی یا بازآموزی جهت افرادی است که شاغلند یا در حال استخدام میباشند. موسسات آموزش حرفهای به دو صورت دولتی و خصوصی در کره اداره میشوند در واقع بخش توسعه منابع انسانی، آموزش مهارت، کالجهای
پلیتکنیک، اتاق بازرگانی و صنعتی کره و آژانس توسعه اشتغال معلولان در بخش دولتی و آموزشهای حرفهای و مهارت زنان و آموزشهای انجمنهای صنفی و موسسات در بخش خصوصی گنجانده شده است. دولت کره برای ارتقا کیفیت آموزش و افزایش تعداد موسسات متولی آموزشهای قبل از شغل و رونق بازار کار تصمیم به ارزیابی سیستم آموزشهای فنی و حرفهای گرفت و با رویکرد مدیریت آموزشهای حرفهای به ارزیابی 1000موسسه آموزشی مبادرت نمود و در نهایت به نتیجه افزایش کیفیت آموزشها و کاهش هزینه در موسسات آموزشی دست یافت دولت کره به این نتیجه رسید که صاحبان صنایع و کار فرمایان باید در جامعه دانشمحور بسیار خلاق باشند و خود را با نوآوریها وتغییرات روز منطبق نمایند بنابراین باید به چنین قشری اجازه تا با روشهای یادگیری جذب اطلاعات و تغییرات درساختار اشتغال با توجه به رشد جمعیت آشنا گردند. کره در مقایسه با کشورهای OECD بدلیل تاکید بر تکنولوژی متوسط از قدرت رقابتی بسیار ناچیزی برخوردار است. باتوجه به افزایش نرخ دانشجویان در مقطع کارشناسی این کشور با فقدان نیروی تکنیسین و ماهر مواجه است لذا برای مبارزه با این معضل که منجر به بیکاری
فارغالتحصیلان شده است ارائه آموزشهای فنی و حرفهای در راستای اشتغالزایی افراد مذکور الزامی شده است، بعبارت دیگر سیاستهای توسعه کمی و کم هزینه منابع انسانی نیازمند تهیه و تدوین سیاستهای کیفی
میباشد. در این راستا برای افزایش قدرت رقابت در کره به ویژه در حوزه تکنولوژی و حفظ روند تغییرات اطلاعات جامعه نمونه کاربردی آموزشهای فنی و حرفهای و آموزشهای مادامالعمر با برنامه کیفی آموزشهای فنی و حرفهای در حفظ موقعیت جامعه اجرا شد.
سیاستهای آموزشی:
1. بازنگری در مدلهای آموزش حرفهای در مقطع هنرستان با توجه به ظهور جامعه دانشمحور و ایجاد تغییر در ساختار نیروی انسانی صنعتی.
2. حمایت از هنرستانهای فنی و حرفهای و تخصصی کردن سطح آموزش. بعبارت دیگر برای حمایت از اینگونه آموزشها در کلیه جوانب، انطباق آموزشهای فنی و حرفهای در مقطع هنرستان با آموزشهایی که در
کالجهای حرفهای و دانشگاهها ارئه میشود، ضروریست.
وزارت آموزش و پرورش کره برای اجرای اهداف فوق طرحهای ویژهای را به شرح ذیل تهیه و تدوین نمود:
1. ساماندهی مجدد آموزشهای حرفهای در مقطع هنرستان بر اساس تغییرات ساختار صنعت و تقاضا در آموزشهای حرفهای
2. ایجاد مدارس هماهنگ
3. ایجاد مدارس تخصصی
4. ارتقا برنامه درسیهای عمومی و حرفهای مقدماتی
5. ارتباط تنگاتنگ فیمابین هنرستانهای حرفهای،
کالجهای حرفهای و دانشگاهها با رویکرد شغلی و بسط فرصتهای آموزشی
6. ارتباط کالجهای آموزش حرفهای، دانشگاهها و بخش صنعت
7. تاکید بر آموزش مربیان و معلمان
8. حمایت از اشتغال کارشناسان دررشته های مرتبط در قالب مربی
9. بهبود فضای آموزشی در مقطع متوسطه
10. تاکید وزارت آموزش و پرورش به موسسات آموزش فنی و حرفهای درمورد آزادی عمل در استخدام و به کارگیری مربی و معلم، تهیه و تدوین برنامه درسی، اصلاح سیستم اجرایی در هر مرکز آموزشی] 13[.
نتیجهگیری
در مقایسه با برخی کشورها آموزشهای فنی و حرفهای در ایران پیشرفت خوبی داشته است اگر چه تا رسیدن به نقطه مطلوب راه طولانی در پیش است. جایگاه حساس آموزشهای فنی و حرفهای، رفع محدودیتها و اعمال اصلاحات لازم در مراکز فنی و حرفهای، ازباورها و ذهنیتهاي حاکم در جامعه به جایگاه و اهمیت فزاینده آموزشهاي فنی حرفهاي و نقش آموزشهای فنی و حرفهای در توسعه پایدار بوده و براي فراگيرشدن فرهنگ فنی و حرفهای وكارآفريني، بايد تغييراتي در سيستم آموزشي و محتواي دروس مدارس و دانشگاهها داده شود و افـرادي در رأس امـور قـرار گيرند كه علاقهمند به ايجاد و
منابع
1. امیران، حیدر: آشنایی با نیازمندیهای نسخهی سال2000 استانداردISO9001 ومستندسازی براساس این استاندارد، شرکت مشاورین کیفیت ساز،1381.
2. تسلسمی، محمدحسین: مدیریت کیفیت جامع در آموزش و پرورش، فصلنامهی مدیریت در آموزش و پرورش، شمارهی21، دورهی هفتم، انتشارات معاونت برنامهریزی، 1380.
3. تیشهزن، بهمن: نواندیشی در مدیریت آموزش با
بهرهگیری از مدیریت کیفیت فراگیر.
4. جواهریان، احمد: تضمین کیفیت، کتاب ماد، تهران، 1378.
5. زمردیان، اصغر: مدیریت کیفیت جامع، اصول، فنون و روشهای اجرایی، موسسهی مطالعاتی و برنامهریزی آموزش گسترش و نوسازی صنایع ایران، 1373.
6. دمینگ، ادوارد: خروج از بحران، ترجمهی نوروز درداری، انتشارات فرهنگی رسا، چاپ دوم، 1377.
7. سالیس، ادوارد: مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش، ترجمهی علی حقیقی، نشر هوای تازه، تهران،1380 .
8. کزازی، ابوالفضل: مدیریت کنترل کیفیت فراگیر نگرش کاربردی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
توسعه فعاليتهاي توليدي بوده و شرايط مناسب را براي ظهور كارآفرينان خلاق را فراهم سازند. مطابق يافته‌هاي بدست آمده در اين پژوهش، انگيزه دانشآموزان و دانشجويان مدارس فنی و دانشگاه فني حرفهاي، موجب رشد نگرش مناسب و تقويت روحيه کارآفريني در آنها شده و نقش مؤثري در رفتارکارآفريني آنان داشته‌است. مطالعه تطبيقي نظام آموزشعالي ايران و کشورهايي که در توسعه آموزش فني و حرفهاي پيشرفتهاي روزافزوني داشته اند، نشان ميدهد که با شناسايي و به‌کارگيري روشهاي مؤثر آموزشي در برگزاري دوره‌هاي آموزشي مورد نياز و پيشبيني شده، همچنين تدوين نظام جامع ارزيابي آموزشي و محتواي آن با توجه به ملاکهاي آموزش کار و برقراري مکانيزم بازخورد منظم و روزآمد و اصلاح و بهسازي برنامههاي آموزش فنی و حرفهای در ایران، موجبات رشد خلاقیت و کارآفريني در
دانشآموختگان میشود.
9. موسوی، علی: بهبود سیستم از طریق رویکرد مدیریت تضمین کیفیت در مرکز آموزش فنی وحرفهای 22بهمن ساری، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی اراک.
10. هوآرن، بریان و دیگران:QFD در خدمات، ترجمهی محمدرضا عباسی و مهشید یزدانپناه، مرکز آموزش مدیریت دولتی، 1381.
11. آزاد، ابراهیم، (۱۳۸۵) " عوامل موفقیت در نظامهای آموزش فنی و حرفهای" "رشد آموزش شاخه حرفهای، دوره دوم، شماره ۱ پاییز ۱۳۸۵، ۳۱ -۳۷.
12. تالیف یونسکو، (۱۹۷۳)" آموزش و کارآموزی معلمان فنی و حرفهای" ترجمه اقبال قاسمی پویا دفتر تحقیقات و برنامهریزی معاونت آموزش فنی و حرفهای و موسسه انتشارات فاطمی، ۱۳۶۹.
13.خلاقی، علیاصغر (۱۳۸۵)،"نقش و اهمیت
آموزشهای فنی و حرفهای در توسعه اقتصادی" رشد آموزش شاخه حرفهای، دوره اول، شماره ۳ بهار ۱۳۸۵، ۱۳-16.
14.عباسی، محمود (۱۳۷۸)،" دلایل عدم تمایل
دانشآموزان مستعد نظام جدید بوشهر به ادامه تحصیل در شاخه فنی و حرفهای" سال تحصیلی۷۷-
۱۳۷۶ پایاننامه کارشناسی مشاور شغلی تحصیلی مرکز آموزشعالی فرهنگیان فارس.
15. گـودرزی، منـوچهر (۱۳۷۰)، "عوامـل موثر در جذب
هنرجویان پسر به آموزشهای فنی و حرفهای شهرستان اصفهان از دیدگاه هنرجویان"، پایاننامه کارشناسیارشد دانشکده علوم تربیتی اصفهان.
|
