-
حرية الوصول المقاله
1 - فاکتورهای پایداری و ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صنعت در نظام آموزش عالی
روح اله باقری مجد میرمحمد سیدعباس زاده محمد حسنیهدف تحقیق حاضر شناسایی فاکتورهای پایداری و ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صنعت در نظام آموزش عالی بوده است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و جامعه تحقیق شامل اعضا هیات علمی 5 دانشگاه کشور و نمایندگان صنایع در نظر گرفته شد. نمونه تحقیق، اعضا هیات علمی مطابق با جدول مورگان به صورت أکثرهدف تحقیق حاضر شناسایی فاکتورهای پایداری و ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صنعت در نظام آموزش عالی بوده است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و جامعه تحقیق شامل اعضا هیات علمی 5 دانشگاه کشور و نمایندگان صنایع در نظر گرفته شد. نمونه تحقیق، اعضا هیات علمی مطابق با جدول مورگان به صورت تصادفی طبقهای 263نفر و نمایندگان صنایع براساس تصادفی ساده 12 نفر انتخاب شدند. روش تجزیه تحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS ، تی، تحلیل مانوا و تحلیل رگرسیون چندمتغیره بوده است. ابزار تحقیق شامل دو پرسشنامه فاکتورهای پایداری لی و ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صعنت سبیوف بوده است. روایی ابزار مطابق تحلیل تاییدی و پایایی آن براساس آلفای کرانباخ مناسب گزارش شد. نتایج نشان داد، فاکتورهای پایداری دلایل و انگیزش و منافع در بخش دانشگاه مثبت و معنیدار گزارش شد ولی نمایندگان صنایع پایداری منافع را پایینتر از حد مطلوب اعلام کردند. وضع موجود ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صنعت مثبت و معنیدار بوده است. همچنین کلیه مولفههای ظرفیتهای ارتباط دانشگاه و صعنت بر پایداری اثر مثبت و معنیداری داشته است و کلیه مولفههای ظرفیتها هر دو مولفه دلایل و انگیزش و منافع را پیشبینی کردهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - تاثیر اجرای برنامه درسی IBبر پرورش مهارت های زندگی دانش آموزان دوره ابتدایی
مریم داناییامروزه با توجه به توسعه همه جانبه امر آموزش ، استفاده از رویکردهای جدید که اهمیت اصلی را به یادگیرنده می دهد بیش از پیش مورد توجه است . در این برنامه ها ، تلاش برای آموزش دانش آموزانی هست که از طریق درک میان فرهنگی و احترام به یک دنیای بهتر با کسب مهارت های زندگی ، أکثرامروزه با توجه به توسعه همه جانبه امر آموزش ، استفاده از رویکردهای جدید که اهمیت اصلی را به یادگیرنده می دهد بیش از پیش مورد توجه است . در این برنامه ها ، تلاش برای آموزش دانش آموزانی هست که از طریق درک میان فرهنگی و احترام به یک دنیای بهتر با کسب مهارت های زندگی ، روابط خود را توسعه می دهند. هدف این برنامه ها پرورش دانش آموزانی خلاق،جستجوگر ، دانش پژوه، دلسوزو با ایمان و یادگیرندگانی مادام العمر است که نظرات و دیدگاه های مختلف را نیز درک می کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر اجرای یکی از این برنامه های درسی با رویکرد جدید به نام IB در سال تحصیلی 97-1396انجام گرفته است . روش این تحقیق علی – مقایسه ای یا پس رویدادی با گروه ملاک بود نمونه آماری تحقیق حاضر،تعداد140نفر از دانش آموزان دختر مدرسه ای که در آن برنامه درسی IB اجرا می شد و تعداد140نفر از دانش آموزان دختر سه مدرسه دیگر به عنوان گروه مقایسه در همان منطقه بودند . شیوه نمونه گیری تصادفی -طبقه ای بود . هر دو گروه پرسشنامه استاندارد مهارت های زندگی را تکمیل نمودند . داده ها با روش آزمون t گروه های مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی ازآن بود که اجرای برنامه درسی IB نه تنها برپرورش کلی مهارت های زندگی در دانش آموزان ابتدایی تاثیرمثبت دارد بلکه در پرورش تمامی ده مولفه مهارت های زندگی در آنان نیز تاثیر مطلوب دارد. کلیدواژگان: برنامه درسی IB، مهارت های زندگی ،برنامه درسی تلفیقی، برنامه درسی پژوهش محور تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - ارزیابی میزان انطباق روشهاي ياددهي- يادگيري با اهداف برنامهدرسی اخلاق اسلامي
سیف اله فضل الهی قمشیهدف ارزیابی میزان انطباق روشهاي ياددهي- يادگيري بکار گرفته شده توسط اساتید با اهداف برنامهدرسی اخلاق اسلامي دانشگاهها و روش پژوهش ترکیبی (کمی و کیفی) بود. جامعهآماری 273 دانشجو و نمونهآماری 157 نفر که به شیوه تصادفیطبقهای انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرس أکثرهدف ارزیابی میزان انطباق روشهاي ياددهي- يادگيري بکار گرفته شده توسط اساتید با اهداف برنامهدرسی اخلاق اسلامي دانشگاهها و روش پژوهش ترکیبی (کمی و کیفی) بود. جامعهآماری 273 دانشجو و نمونهآماری 157 نفر که به شیوه تصادفیطبقهای انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه ارزیابی دیدگاه دانشجویان حاوی 48 سؤال با پایایی 972/0، فرم مشاهده تدریس 47 سؤالی با پایایی940/0، تحلیل 178 سوال امتحانی و مصاحبه با اساتید مجرب اخلاق اسلامی استفاده شد. تحلیل دادهها به کمک روشهای توصیفی و آزمون تی تکگروهی در قالب نرم افزار SPSS در کنار تحلیل کیفی نشان داد: از دیدگاه دانشجویان روشهاي ياددهي ـ يادگيري به کار گرفتهشده در تدريس با اهداف اين درس در سطوح شناختي، عاطفي و رفتاري همسویی کمی دارد. نتایج مشاهدات بیانگر، همسویی نحوه ارتباط اساتید با دانشجویان با اهداف اين درس در سطوح شناختي، عاطفي و رفتاري است. اما فرایند تدریس اساتید، استفاده آنان از راهبردهای مناسب تدریس، و روشهای به کار گرفتهشده در فرایند تدریس بهعنوان مؤلفههای اصلی روشهاي ياددهي ـ يادگيري در تدريس همسو با اهداف اين درس در سطوح شناختي، عاطفي و رفتاري نیست. روش تدریس غالب در تدریس اساتید روش توضیحی بود. روشهاي ارزشيابي به کار گرفتهشده در ارزشیابی پيشرفت تحصيلي دانشجويان همسو با اهداف اين درس در سطوح شناختي، عاطفي و رفتاري نبود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - سواد برنامه درسی در آموزشگری مضمونی برای توانمندسازی هیأت علمی
زهره عباباف یداله مهرعلیزادهمقاله حاضر، مولفههای حرفهای مبتنی بر دانش عملی برنامه درسی برای مدرسی/آموزشگری در محیط آموزش عالی از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامهدرسی را مورد کاوش و توصیف قرار داده است. دادههای مورد مطالعه بر اساس پژوهش کیفی اکتشافی و از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با 12 مدرس ح أکثرمقاله حاضر، مولفههای حرفهای مبتنی بر دانش عملی برنامه درسی برای مدرسی/آموزشگری در محیط آموزش عالی از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامهدرسی را مورد کاوش و توصیف قرار داده است. دادههای مورد مطالعه بر اساس پژوهش کیفی اکتشافی و از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با 12 مدرس حوزه مطالعات برنامه درسی انجام یافته است. یافتهها نشان دادند که مدرسان مورد مصاحبه نگاه یکسانی نسبت به قلمرو برنامه درسی در آموزشگری نداشته اند. یافتهها در سه طبقه: نگاه تخصص محور، نگاه مشارکت محور و نگاه مدرس محور تفکیک شدند. مولفههای اصلی دانش عملی برنامه درسی در سه نگاه مشتمل بر دو مولفه اصلی: آمادگی برای عمل و اقدام برای عمل برنامه درسی بوده است. اما حدود و ثغور مولفههای حرفهای مربوط به هر کدام از مولفههای اصلی در سه نگاه یکسان نبوده است. در نگاه تخصص محور، مولفههای حرفهای عمل برنامه درسی: فعلیت بخشیدن به طراحی آموزشی، ارتباط برقرار کردن و تأمل بعد از عمل را شامل شده است. در نگاه مشارکت محور، مولفههای حرفهای عمل برنامه درسی: فعلیت بخشیدن به برنامه درسی، ارتباط برقرار کردن و تأمل بعد از عمل را در برگرفته است. در نگاه مدرس محور، مولفههای حرفهای عمل برنامه درسی شامل: فعلیت بخشیدن به برنامه درسی، ارتباط برقرار کردن، تجسم، تأمل حین عمل و تأمل بعد از عمل بوده اس. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - تدوین چارچوب یادگیری محیط کار اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی مبتنی بر یک پژوهش داده بنیاد
فرهاد فتحی مرجان کیان مجید علی عسگریهدف پژوهش حاضر تدوین چارچوب یادگیری محیط کار است. پارادایم پژوهش کیفی است و از روش داده بنیاد استفاده شد. این پژوهش از لحاظ هدف در دسته پژوهش های کاربردی قرار می گیرد. جامعه پژوهش کلیه کارکنان و اعضای اتاق بازرگانی اهواز و اطلاع رسان ها 18 نفر هستند که به شیوه نمونه أکثرهدف پژوهش حاضر تدوین چارچوب یادگیری محیط کار است. پارادایم پژوهش کیفی است و از روش داده بنیاد استفاده شد. این پژوهش از لحاظ هدف در دسته پژوهش های کاربردی قرار می گیرد. جامعه پژوهش کلیه کارکنان و اعضای اتاق بازرگانی اهواز و اطلاع رسان ها 18 نفر هستند که به شیوه نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور تا رسیدن به اشباع داده ها انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته است و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری و مقوله بندی با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفی اطلس تی.آی و در سه مرحله توجه، جمع آوری و تفکر استفاده شده است. جهت بررسی صحت و استحکام داده ها در پژوهش حاضر از سه معیار «مقبولیت»، «قابلیت اطمینان» و «تاییدپذیری» استفاده شد. بر اساس یافته ها، یادگیری محیط کار در پنج حیطه شامل محیط کار (برابری و عدالت، جو حاکم بر محیط کار، فرهنگ یادگیری و محیط کار حمایت کننده)، کارکنان(علاقمندی به کار و یادگیری، مسئولیت پذیری و هوش و انضباط)، مدیریت (قدرت رهبری، سواد علمی و فضایل اخلاقی)، برنامه درسی محیط کار (هدف گذاری و هدفمندی، محتوای آموزشی، توان مدرسین، نظارت و اجرا، بازخورد و اصلاح) و تعامل و تلفیق (تعامل مدیریت و کارکنان، تعامل همکاران با یکدیگر، تلفیق آموزش رسمی و تجربی، تلفیق آموزش نظری و عملی) قابل شناسایی است. پیامدهای یادگیری محیط کار شامل کارآمدی و اثربخشی سازمان، منفعت مالی، انسجام و تخصص، پیشرفت شغلی همراه با رغبت و انگیزه کارکنان می شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - امکانسنجیِ استقرار رشته برنامهدرسی محیط کار در دانشگاههای ایران
زهرا پورجعفریان کورش فتحی واجارگاه سعید صفایی موحد سیده مریم حسینی لرگانیهدف این پژوهش بررسی امکانِ استقرارِ رشته برنامهدرسی محیط کار در دانشگاههای ایران است. این پژوهش در پیِ پاسخگویی به این سوال است: آیا میتوان در دانشگاه رشتهای به عنوان ِ برنامهدرسی محیط کار برای تربیت متخصصان این رشته ایجاد کرد؟ پژوهش حاضر با توجه به هدف، ماهیت و ا أکثرهدف این پژوهش بررسی امکانِ استقرارِ رشته برنامهدرسی محیط کار در دانشگاههای ایران است. این پژوهش در پیِ پاسخگویی به این سوال است: آیا میتوان در دانشگاه رشتهای به عنوان ِ برنامهدرسی محیط کار برای تربیت متخصصان این رشته ایجاد کرد؟ پژوهش حاضر با توجه به هدف، ماهیت و امکاناتِ اجرایی در گروه پژوهشهای کیفی قرار دارد. برای اجرای پژوهش از مصاحبه نیمهساختار یافته با ده نفر از متخصصان برنامهدرسی محیط کار استفاده شد. با توجه به تمرکز این پژوهش بر برنامهدرسی محیط کار روش نمونهگیری ملاکمحور در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. بررسی اطلاعاتِ مصاحبهها با کمک روش تحلیل مضمون انجام شد. براساس یافتهها، نظرات متخصصان در پاسخ به موضوعِ «ضرورتِ استقرارِ رشته در دانشگاه» در سه دسته مضمونیِ «عوامل مرتبط با رشته مطالعات برنامهدرسی»، «عوامل مرتبط با رشتهها و زمینههای مشابه» و «عوامل مرتبط با محیط کار» قرار گرفت. در ادامه با تحلیل مضمونِ پاسخ متخصصان در پاسخ به موضوعِ «پیششرطهای لازم برای استقرار رشته» دو دسته مضمونیِ «شرایط اجرایی»، «شرایط علمی» و مضامین فرعی هریک معرفی شدند. در پایان نقشها و توانمندیهای فارغالتحصیلان رشته برنامهدرسی محیط کار مورد بررسی قرار گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - طراحی الگوی برنامه درسی بهسازی معلمان دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران
محسن عبدالهی محبوبه عارفی کوروش فتحی واجارگاه اباصلت خراسانیهدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی بهسازی معلمان دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران است. این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر نظریه دادهبنیاد (نوع کلاسیک) انجام شده است. جامعه آماری شامل صاحبنظران و دستاندرکاران در زمینه بهسازی معلمان دوره ابتدایی است که شیوه انتخا أکثرهدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی بهسازی معلمان دوره ابتدایی در نظام آموزشی ایران است. این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر نظریه دادهبنیاد (نوع کلاسیک) انجام شده است. جامعه آماری شامل صاحبنظران و دستاندرکاران در زمینه بهسازی معلمان دوره ابتدایی است که شیوه انتخاب آنها هدفمند از نوع گلوله برفی بود. در مجموع با 21 نفر که شامل 14 عضو هیأت علمی دانشگاه و 7 متخصص و دستاندرکار حوزه بهسازی معلمان بود، مصاحبه به عمل آمد. دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختارمند در طی سه مرحله رمزگذاری باز، انتخابی و نظری تحلیل و مقولهسازی شد که در قالب الگوی مفهومی بدین صورت شکل گرفت: علل و ضرورت (تحقق اهداف نظام آموزشی، بهروزرسانی قابلیتهای معلم، پیچیده و منعطف بودن نقش معلم، اصلاحگری، بالندگی معلمان و بهبود یادگیری دانشآموزان)، اصول و شرایط (معلم محوری، تداوم و پایداری، مدرسهمحوری و شغلمحوری، محتوامحوری و ابتنا بر نیازهای دانشآموزان)، مولفهها (محتوا، زمینه و فرایند)، عوامل همبسته (شخصی، محیطی، اهمیت و اولویت، کمیت و کیفیت و زمان) و نتایج یا پیامدها (معلمان، برنامهها و دانشآموزان). برای تأمین روایی و پایایی نیز از رویکرد لینکلن و گوبا شامل: قابل قبول بودن، انتقالپذیری، اطمینانپذیری و تأییدپذیری استفاده شد. در پایان نیز بر مبنای یافتهها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه ارائه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تبیین دیدگاه معرفتشناختی آدلر در برنامه درسی پایدیا
سمیرا حیدریهدف اصلی مقاله حاضر، تبیین مبانی معرفتشناختی طرح پایدیا و نقد آن است. مبانی فلسفی، مبانی روانشناختی، مبانی جامعهشناختی و مبانی تاریخی بهعنوان بنیانهای اساسی تعلیم و تربیت به ویژه در حیطه برنامه درسی محسوب میشوند و مبنای معرفتشناختی میتواند در بستر مبانی فلسفی م أکثرهدف اصلی مقاله حاضر، تبیین مبانی معرفتشناختی طرح پایدیا و نقد آن است. مبانی فلسفی، مبانی روانشناختی، مبانی جامعهشناختی و مبانی تاریخی بهعنوان بنیانهای اساسی تعلیم و تربیت به ویژه در حیطه برنامه درسی محسوب میشوند و مبنای معرفتشناختی میتواند در بستر مبانی فلسفی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. در این مقاله، دیدگاه معرفتشناختی آدلر در قرن بیستم مورد بررسی قرار گرفت و ارتباط نظریه مذکور با برنامه درسی پیشنهادی او به نام پایدیا تبیین شد. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی و نقد بر اساس دیدگاههای معاصر است. طبق یافتههای مقاله حاضر، بین سطوح خیر برای ذهن و صور معرفت که در دیدگاه معرفتشناختی آدلر مطرح میشود و سطوح یادگیری در برنامه درسی پیشنهادی او ارتباط منسجمی وجود دارد. با وجود این، نقدهایی بر اساس دیدگاههای معاصر میتوان بر دیدگاه معرفتشناختی او وارد کرد. نخست آنکه آدلر به معرفت ضمنی توجه نداشته است، دوم آنکه در بحث «جهانشمولی» و «ثبات» به نکته علم به معلوم اشاره نداشته است تا در چالش با بحث «پویایی علم» قرار نگیرد. سوم آنکه به بسط مهارتهای پیشنهادی در طرح پایدیا بر اساس صورت معرفتی «دانستنِ چگونه» نپرداخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - تبیین و نقد انگاره های کودکی در سند برنامه پیش دبستانی ایران
نرگس سجادیه رضوان اسامی دکتر ابراهیم طلاییاین پژوهش درصدد استنباط انگاره کودکی مفروض در سند «راهنمای برنامه و فعالیت های آموزشی و پرورشی دوره پیشدبستان» و نقد آن است. به این منظور انگاره های کودکی مستتر در سند استخراج شده است. سپس با نقد درونی این انگاره ها، ناسازواری های آنها بیان شده است. همچنین انگاره ها با أکثراین پژوهش درصدد استنباط انگاره کودکی مفروض در سند «راهنمای برنامه و فعالیت های آموزشی و پرورشی دوره پیشدبستان» و نقد آن است. به این منظور انگاره های کودکی مستتر در سند استخراج شده است. سپس با نقد درونی این انگاره ها، ناسازواری های آنها بیان شده است. همچنین انگاره ها با توجه به رویکرد اسلامی عمل، از منظر بیرونی به نقد گذاشته شده است. روش مورد استفاده برای استنباط انگاره های دوران کودکی از سند، روش تحلیل فرارونده و تحلیل محتواست. جهت نقد درونی انگارههای سند، با استفاده از روش ارزیابی ساختار مفهوم، انسجام و سازواری آنها بررسی شده است. برای نقد بیرونی نیز روش تحلیل تطبیقی پیوسته به کار گرفته شده است. پس از بررسی سند، هفت انگاره به دست آمده است. این انگاره ها عبارتند از: کودک ارگانیسم، کودک مکانیسم، کودک به مثابه سرمایه، کودک به مثابه پیشبزرگسال و کودک معصوم بالقوه. مهمترین ناسازواری در میان انگاره ها در سند، بین انگاره کودک به مثابه گیاه و کودک به مثابه موم یافت شده است. در نقد بیرونی، انگاره ها نخست به انگاره های کودک در رویکرد اسلامی عمل ازجمله انگاره کودک شبهعامل و کودک جوانه ای خودرو و متکی به قیّم اشاره شده است. در نقد بیرونی، بیان شده که سند به جوان بودن گیاه و نیاز او به اتکا به قیّم توجه کافی نداشته است. از سوی دیگر، انگاره موم برای انسان، چه کودک و چه بزرگسال، قابل قبول دانسته نشده است. همچنین، بیان میشود که انگاره کودک سرمایه در گرو مسائلی نظیر خواست کودک قرار دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - برنامه درسی خودآفرین در عصر شیوع جهانی کووید- 19 و کرونازیستی
بختيار شعباني وركي علیرضا هوشمندهم زمان با شیوع ویروس کووید-19 و بیماری کرونا، حوزه های مختلفی از جمله آموزش تحت تأثیر قرار گرفتند. دغدغه ادامه جریان آموزش در چنین شرایطی به همراه احتمال مزمن شدن یا تأثیرات آن در دوران پسا کرونا دو نظام عمده آموزشی کشور در آموزش و پرورش و آموزش عالی را بر آن داشت تا أکثرهم زمان با شیوع ویروس کووید-19 و بیماری کرونا، حوزه های مختلفی از جمله آموزش تحت تأثیر قرار گرفتند. دغدغه ادامه جریان آموزش در چنین شرایطی به همراه احتمال مزمن شدن یا تأثیرات آن در دوران پسا کرونا دو نظام عمده آموزشی کشور در آموزش و پرورش و آموزش عالی را بر آن داشت تا به ادامه کار در بستر فضای مجازی و نرم افزاری بپردازند. در این مقاله، رویکرد متداول با نظر به ویژگی های آن نشان داده شده است که این ویژگیها عبارتند از؛ بخشینگر، استاندارد شده، متمرکز، رشته ای، از پیش تدوین شده، مبتنی بر روابط خطی و ثابت شکلدهنده ماهیتی برای برنامه درسی با عنوان «برنامه درسی مرداب» که یارای مواجهه با شرایط غیر منتظره را ندارد. در ادامه، به زمینه های مربوط به دشواریهای برنامه درسی کنونی از قبیل عدم توجه به موقعیت، پیچیدگی، خلق الساعه گی، آشوبناکی، مرکزگریزی و شبکه ای در کنار مسائلی از قبیل شرایط و زیرساختهای ضعیف یا نا کافی، مهارت های نابسنده افراد برای اقدام در چنین شرایطی، مسئله دسترسی به وسایل مورد نیاز از قبیل ابزارها، اینترنت و محدودیتهای ناظر بر فضای مجازی و رسانه ها پرداخته است. در پایان، با نظر به مفروضههای عصب پدیدارشناسی، برنامه درسی خودآفرین به مثابه رویکردی تمامنگار و متناسب با استلزام های جهان پیچیده، نامتعین، شبکه ای و تراپیوسته برای مواجهه با مسائل آموزشی مرتبط در دوره کرونازیستی ارائه شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی و تحلیل برنامه ریزی درسی جغرافیا در دورههای مختلف تحصیلی در ایران
سیده گلنار صالحی خواه زهرا سامانپور مریم بستامسابقۀ برنامه ریزی درسی در دنیا به بیش از یک قرن می رسد، اما این رشته در ایران عمری بیش از چند دهه ندارد. با این حال در همین عمر کوتاه توانسته است جایگاه و مؤثر بودن خود را در بین همۀ علوم نظری باز نماید و مهمترین نقشی که داشته است تعیین مرز میان دانش و آموزش هر یک علو أکثرسابقۀ برنامه ریزی درسی در دنیا به بیش از یک قرن می رسد، اما این رشته در ایران عمری بیش از چند دهه ندارد. با این حال در همین عمر کوتاه توانسته است جایگاه و مؤثر بودن خود را در بین همۀ علوم نظری باز نماید و مهمترین نقشی که داشته است تعیین مرز میان دانش و آموزش هر یک علوم بوده است. از جمله در رشتۀ علمی جغرافیا با همه تفاوت ها و شباهت هایی که با سایر علوم دارد این مرزبندی توانسته است گوشه ای از توانایی های ذاتی آن را آشکارتر نماید. سابقۀ تولید برنامۀ درسی جغرافیا را به طور علمی می توان به 70 سال قبل یعنی زمانی که آموزش و پرورش نوین ایران شکل گرفت نزدیک کرد. با این حال، تا حدود سال 1375 آموزش جغرافیا در ایران با تأکید بر شیوه های توصیفی انجام می شد تا اینکه در این سال هم پای با شکل گیری جریانی از برنامه ریزی درسی به شکل علمی و مدون در نظام آموزشی، نوعی رفرم در تولید برنامه های درسی مدون شکل گرفت و به این صورت اولین سند برنامه ریزی درسی جغرافیا در این سال تولید شد و از دل این برنامه درسی متناسب با دوره های تحصیلی و پایه های تحصیلی، برنامه-های دیگری استخراج شد و آموزش جغرافیا به عنوان یک رویکرد جدید در آموزش های رسمی ایران شکل گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - سنتزپژوهی شاخص ها و مؤلفه های فرهنگ یادگیری مبتنی بر سازنده گرایی اجتماعی
خجسته رفیعی نژاد علی اکبر عجم حسین مؤمنی مهمویی مهدی زیرکتوجه به نظریات یادگیری در آموزش نقش مهمی در طراحی برنامه های درسی دارد. نظریه سازنده گرایی اجتماعی به عنوان نظریه نوین در محیط های آموزشگاهی مورد توجه برنامه ریزان است که نیازمند توجه هر چه بیشتر به شاخص های آن می باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص ها و مؤلفه ه أکثرتوجه به نظریات یادگیری در آموزش نقش مهمی در طراحی برنامه های درسی دارد. نظریه سازنده گرایی اجتماعی به عنوان نظریه نوین در محیط های آموزشگاهی مورد توجه برنامه ریزان است که نیازمند توجه هر چه بیشتر به شاخص های آن می باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص ها و مؤلفه های فرهنگ یادگیری مبتنی بر نظریه سازنده گرایی اجتماعی است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعه پژوهش کلیه مقالاتی می باشند (148 مقاله) که از سال 2012 میلادی و 1390 شمسی تاکنون در مورد فرهنگ یادگیری مبتنی بر نظریه سازنده گرایی اجتماعی است که در پایگاه های تخصصی و علمی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 33 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل محتوا به شیوه مقولهبندی برمبنای الگوی سنتزپژوهی روبرتس استفاده شده است. جهت بررسی اعتبار یافته ها از کدگذاری مجدد یافته ها بر مبنای روش اسکات (2012) استفاده شده و ضریب توافق بین ارزشیابان 79 درصد محاسبه گردید. مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ یادگیری مبتنی بر سازنده گرایی اجتماعی در 8 بُعد، 36 محور و 124 مقوله شامل اهداف، ویژگی های فراگیران، ویژگی مربی، رویکردهای یاددهی-یادگیری، محتوا، محیط، ویژگی های ارزشیابی و عوامل مؤثر شدند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - آسیبشناسی برنامه درسي آموزش زبان انگلیسي اول متوسطه از دیدگاه دانشآموزان و دبیران شهر یاسوج
محبوبه اکبریهدف از این پژوهش آسیبشناسی برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی اول متوسطه از دیدگاه دانشآموزان و دبیران شهر یاسوج بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه و نمونه آماری پژوهش حاضر تمام دانشآموزان متوسطه اول مشغول به تحصیل در سال تحصیلی1400بودهاند؛ که تعد أکثرهدف از این پژوهش آسیبشناسی برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی اول متوسطه از دیدگاه دانشآموزان و دبیران شهر یاسوج بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه و نمونه آماری پژوهش حاضر تمام دانشآموزان متوسطه اول مشغول به تحصیل در سال تحصیلی1400بودهاند؛ که تعداد 220 نفر (200دانشآموز و20 دبیر) به روش تصادفی خوشهای انتخاب و - موردپژوهش قرارگرفتهاند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه آسیبشناسی برنامه درس زبان انگلیسی بوده که دارای 27 گویه میباشد و 4 مقیاس را شامل میگردد. روایی و پایایی ابزار مورد تائید قرارگرفته است. جهت آنالیز آماری از آمار توصیفی و آمار استنباطی)خی دو تی مستقل(استفادهشده است. نتایج بهدستآمده نشاندهنده آن است که تمام عناصر )اهداف و محتوا، روش تدریس، فضا و زمان آموزشی، تأثیر دانشآموز و دبیر و گروهبندی برنامه درسی زبان انگلیسی از دیدگاه دانشآموزان و دبیران دارای ضعفها و آسیبهایی میباشد. بر اساس آزمون خی دو تی مستقل تماممقیاسهای موردبررسی در برنامه درسی زبان انگلیسی مؤثر میباشد و بین فراوانیهای مورد انتظار و مشاهدهشده مقیاسها تفاوت معناداری مشاهده گردید. در آزمون تی مستقل دانشآموزان دختر و پسر تفاوت میانگینهای دانشآموزان و گروهبندی و زمان آموزش معنادار است؛ در تفاوت میانگین دبیران و دانشآموزان در مقیاسهای روش تدریس، ارزشیابی، معلم و دانشآموزان تفاوت معنادار میباشد و در تفاوت پایههای هفتم و هشتم درروش تدریس؛ ارزشیابی؛ زمان؛ معلم و دانشآموز تفاوت معنادار است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - مقایسه ويژگي هاي آموزش دوره ي ابتدايي در كشور هاي ايران و مالزي
رحمت الله حسینیاين پژوهش جهت دستيابي به نقاط ضعف و قوت آموزش ابتدايي كشورمان در مقايسه با كشور مالزي كه در سال هاي اخير در امر آموزش و پرورش رشد فزاينده اي داشته است و ارائه ي راهكارهايي جهت بهبود نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت آموزش ابتدايي كشورضروري به نظر مي رسيد. تربيت معلم ابتدايي در أکثراين پژوهش جهت دستيابي به نقاط ضعف و قوت آموزش ابتدايي كشورمان در مقايسه با كشور مالزي كه در سال هاي اخير در امر آموزش و پرورش رشد فزاينده اي داشته است و ارائه ي راهكارهايي جهت بهبود نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت آموزش ابتدايي كشورضروري به نظر مي رسيد. تربيت معلم ابتدايي در مالزي هم داراي درجات متفاوتي است كه نشان از آموزش هاي ناقص در امر تربيت معلم در اين كشور مي باشد. بي علاقگي مردان در كسوت معلم ابتدايي در اين كشور هم نشان از منزلت پائين معلمان اين كشور دارد. برنامه درسي در ايران به صورت متمركز و كتاب محور است. داراي انعطاف پذيري خيلي كم بوده معلمان موظف به اتمام كتاب در طي زمانبندي سال تحصيلي مي باشند. فارسي، رياضيات و علوم تجربي داراي اهميت و ساعات بيشتري در برنامه ي درسي ابتدايي مي باشند. برنامه درسي در مالزي به طور متمركز مي باشد. اما نشانه هايي از عدم تمركز در برنامه ي درسي ديده مي شود. برنامه درسي اخيرا نمايانگر مشاركت معلمان، اساتيد تعليم و تربيت ، و نمايندگاني از دولت و نواحي آموزشي مي باشد. بيشتر تمركز بر روي زبان هاي محلي است. به مطالعات اسلامي و تربيت شهروندي اهميت زيادي داده مي شود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - بررسی وضعیت مؤلفه¬های تربیت اقتصادی در کتاب¬های درسی دوره متوسطه دوم رشته علوم انسانی
سیروس محمودیپژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مؤلفه های تربیت اقتصادی در کتاب های درسی دوره متوسطه دوم انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی دوره متوسطه دوم می باشد که با روش نمونه گیری هدفمند شش عنوان (دین و زندگی، جامعه شن أکثرپژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مؤلفه های تربیت اقتصادی در کتاب های درسی دوره متوسطه دوم انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب های درسی دوره متوسطه دوم می باشد که با روش نمونه گیری هدفمند شش عنوان (دین و زندگی، جامعه شناسی ، اقتصاد، کارگاه کارآفرینی، هویت اجتماعی و جغرافیا) با 12 جلد کتاب به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. واحد تحلیل مضمون و تصویر بود. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که روایی آن مورد تأیید کارشناسان بوده و پایایی آن با روش ویلیام اسکات93 درصد محاسبه شده است و شیوه پردازش داده ها بر اساس روش آنتروپی شانون بوده است. عمده ترین یافته های پژوهش بیانگر این است که در کتاب های درسی دوره متوسطه دوم رشته علوم انسانی، به ترتیب مؤلفه های «تأکید بر اهمیت شغل، کار و کارآفرینی» با 547فراوانی(7/55درصد) و «مشارکت و همکاری» با 75فراوانی(6/7درصد) دارای بیشترین فراوانی و مؤلفه های «اهمیت و ارزش تلاش و پشتکار» با 5فراوانی(5/0درصد) و «کسب روزی از راه های مشروع و حلال» با 8فراوانی(8/0درصد) دارای کمترین فراوانی بوده است و از نظرشاخص ضریب اهمیت مؤلفه های «مبارزه با فقر اقتصادی» و «آشنایی با احکام اقتصادی اسلام» با ضرایب اهمیت101/0 و 098/0 دارای بیشترین ضریب اهمیت و مؤلفه های «آشنایی با مفهوم تورم» و «مشارکت و همکاری» با ضرایب اهمیت 011/0 و 013/0 دارای کمترین ضریب اهمیت بوده اند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - تاملی بر برنامه درسی تعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم فنلاند و آمریکا
زهره عبابافتعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم نقشی موثر بر کیفیت بخشی نظام تربیت معلم دارد و برون داد آن معلمان شایسته ای خواهند بود که به ارتقای نظام آموزش و پرورش کشور کمک خواهند کرد. در این راستا، این پژوهش با هدف شناخت مولفه های برنامه درسی تعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم فنلاند أکثرتعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم نقشی موثر بر کیفیت بخشی نظام تربیت معلم دارد و برون داد آن معلمان شایسته ای خواهند بود که به ارتقای نظام آموزش و پرورش کشور کمک خواهند کرد. در این راستا، این پژوهش با هدف شناخت مولفه های برنامه درسی تعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم فنلاند و آمریکا به عنوان دو کشور توسعه یافته بر اساس یک طرح پژوهش نظری مبتنی بر راهبرد اسنادی-تحلیلی انجام شد. روش جمع آوری داده ها، مطالعه منابع مکتوب شامل کتاب، مقاله، و اسناد در باره برنامه درسی تعالی حرفه ای مدرسان تربیت معلم کشورهای فنلاند و آمریکا از سال 2000 تا 2023 بود. از تحلیل داده ها، طیفی وسیع از مقوله ها استخراج و سپس در سه مقوله اصلی و کلی تر چشم انداز، محتوا و شیوه های اجرای برنامه ها سازماندهی شدند. آینده پژوهی به عنوان مقولۀ فرعی چشم انداز برنامه های درسی هر دو کشور، یک عامل اثرگذار در تدوین محتوا و شیوه های اجرای برنامه های آن ها است. همچنین محتوای برنامه های درسی در این دو کشور از انعطاف پذیری و شمولیت برخوردار است و پیوند نظر با عمل مورد تاکید است. استراتژی های آموزشی و استراتژی های عدالت خواهانه و ضد استعماری به عنوان دو استراتژی مکمل در شیوه های اجرای برنامه ها استفاده گردیده است. در تمامی برنامه ها احترام به استقلال حرفه ای و توسعه حس عاملیت به عنوان یک مقوله اثر گذار در تعالی حرفه ای مدرسان مورد تاکید است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تبیین مبانی نظریۀ متامدرن و دلالتهای آن در تعریف عناصر برنامهدرسی
مصطفی زبان دان عین الله عابدی مصطفی قادریهدف این پژوهش معرفی برنامهدرسی متامدرن و توانمندسازی معلمان برای فراتر رفتن از گرفتاریها و عوارض جانبی برنامههای درسی مدرن و پستمدرن است. به همین منظور جهت پاسخگویی به سؤالات از رویکرد چند روشی مشتمل بر روش اسنادی، تحلیل مفهوم از نوع تفسیر مفهوم و استنتاجی از نوع پ أکثرهدف این پژوهش معرفی برنامهدرسی متامدرن و توانمندسازی معلمان برای فراتر رفتن از گرفتاریها و عوارض جانبی برنامههای درسی مدرن و پستمدرن است. به همین منظور جهت پاسخگویی به سؤالات از رویکرد چند روشی مشتمل بر روش اسنادی، تحلیل مفهوم از نوع تفسیر مفهوم و استنتاجی از نوع پیشرونده استفاده شده است. در بخش یافتههای این پژوهش علاوه بر آشکار کردن بحرانهای موجود در برنامهدرسی مدرن و پستمدرن به تبیین الگوی برنامهدرسی متامدرن و ارائه عناصر برنامهدرسی متامدرن پرداخته شده است؛ به گونهای که به واسطه این برنامهدرسی، جامعه معلمان و دانشآموزان، بازتاب یادگیری در اندیشهها و اقدامات در زمینههای اجتماعی، فرهنگی و نهادی را مدنظر قرار میدهند و فرصتهای متمایز برای افراد دارای مهارت ذهنی و افراد دارای مشکلات یادگیری فراهم میشود. نتیجه این پژوهش، ارائه مبانی سهگانه برای تدوین برنامهدرسی متامدرن است که شامل این موارد میشود: 1. برنامهدرسی مدرن و پستمدرن به مثابه تجارب تاریخی مؤثر 2. برنامهدرسی متامدرن به مثابه رویکرد مراقبتی 3. برنامهدرسی متامدرن به مثابه امید. تفاصيل المقالة