• فهرس المقالات اکولوژیک

      • حرية الوصول المقاله

        1 - روند توسعه ارزیابی ریسک اکولوژیک منطقه ای
        ساجده مدنی مکرم  روانبخش سنگجویی مریم پناهنده
        ارزیابی ریسک اكولوژيك، که به منظور ارزیابی طیف گسترده ای از اثرات نامطلوب اکوسیستم‌هاي در معرض خطر زیست محیطی به‌کار می رود، به شدت برای تصمیم گیری در حوزه محیط زیست توصیه می شود. در این مقاله تاریخچه توسعه ارزیابی ریسک اكولوژيكي (EcoRA) بررسی می گردد و چشم اندازی برای أکثر
        ارزیابی ریسک اكولوژيك، که به منظور ارزیابی طیف گسترده ای از اثرات نامطلوب اکوسیستم‌هاي در معرض خطر زیست محیطی به‌کار می رود، به شدت برای تصمیم گیری در حوزه محیط زیست توصیه می شود. در این مقاله تاریخچه توسعه ارزیابی ریسک اكولوژيكي (EcoRA) بررسی می گردد و چشم اندازی برای مدیریت ریسک و ارزیابی ریسک اكولوژيكي ارائه می شود. براساس این بررسي، مرحله فرموله كردن مشکل در یک چارچوب یکپارچه مشخص، ویژگی های خطر و ارزیابی ریسک، آینده روشني براي ارزیابی ریسک اكولوژيكي به تصویر کشیده شده است. ارزیابی ریسک اكولوژيك منطقه ای نوعی از ارزیابیست که به مطالعه نظری، تحلیل‌های عدم قطعیت، استفاده یکپارچه از نرم افزار GIS و ارزیابی ریسک جامع در مقیاس منطقه ای را در آینده نیاز دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - ارزیابی توسعه پایدارشهری و امنیت اجتماعی با استفاده از مدل ردّ پای اکولوژیکی (مطالعه موردی: منطقه 13 شهرتهران)
        سمیه سادات سجادی عباس ارغان زینب کرکه آبادی
        استفاده از مدل ارزیابی ردپای اکولوژیکی در لايه های توسعه پایدارشهری جهت تحلیل توسعه امنیت اجتماعی در جوامع شهری یکی از راهکارهای جدید در عرصه مطالعات شهری بوده که در این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی از طريق مدل ردپاي اکولوژیک به منظور تعيين ميزان زمين موردنياز شهروندان أکثر
        استفاده از مدل ارزیابی ردپای اکولوژیکی در لايه های توسعه پایدارشهری جهت تحلیل توسعه امنیت اجتماعی در جوامع شهری یکی از راهکارهای جدید در عرصه مطالعات شهری بوده که در این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی از طريق مدل ردپاي اکولوژیک به منظور تعيين ميزان زمين موردنياز شهروندان و با بررسی جغرافیایي مناطق شهری به این تحلیل می رسیم که تا چه حد فضای بوم شناسی و سامانه های زیستی منطقه مذکور، قادر به پاسخگویی و حمایت تمامی فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی ساکنان خود می باشد و یا ناپايداري شهري فقط معطوف به مسائل اقتصادي و مصرف مواد، انرژي و خدمات نبوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که جای پای اکولوژیکی منطقه 13شهرداری تهران معادل 6/2هكتار، به ازاي هر نفر در سال مي باشد. توزيع اين مقدار در پنج گروه اصلي شامل: مواد غذايي32/0، مسكن 25/0، حمل و نقل 39/0، كالاهاي مصرفي 13/0 و خدمات 52/1 می باشد. نتايج اين تحقيق مؤيد اين مطلب است که منطقه13 برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش متکی به خود نبوده و نیازمند دیگر مناطق تهران می باشد. از سوی دیگر، الگوهای توسعه منطقه بنابر محاسبات صورت گرفته از طریق ضرایب جینی و آنتروپی نسبی شانون تا حدودی پراکنده بوده و نابرابری و عدم تعادل در توزیع جمعیت در نواحی شهری آن را نشان می دهد. همچنین، ارقام به دست آمده از شاخص های موران و گری بیانگر این هستند که الگوی رشد شهری تهران متمايل به پراكندگی بوده و به الگوی توزیع تصادفی نزدیک تر است. همچنین نتایج بررسی توسط مدل هلدرن نیز نشان می دهد 11 درصد از رشد فیزیکی منطقه13 در اثر رشد افقی و 89 درصد در نتیجه رشد جمعیت بوده که با استفاده از مدل های فوق در مقاله حاضر، به بررسی شرایط منطقه 13 شهرداری تهران براساس مدل های مختلف ارائه شده، می پردازیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - تحقق منظر پایدار با برقراری ارتباط دوباره انسان و طبیعت
        مرضیه طهماسبی خسرو دانشجو
        طبیعت مهم ترین متغیر محیطی است که زندگی انسان را از ابتدای تاریخ تحت تأثیر قرار داده، انسان در برابر طبیعت، هم به عنوان استفاده کننده و هم مشارکت کننده در حفظ آن ایفای نقش می کند. بنابراین همواره ارتباطی دو سویه بین انسان و طبیعت برقرار است. اگرچه در سال‎های اخیر، به وا أکثر
        طبیعت مهم ترین متغیر محیطی است که زندگی انسان را از ابتدای تاریخ تحت تأثیر قرار داده، انسان در برابر طبیعت، هم به عنوان استفاده کننده و هم مشارکت کننده در حفظ آن ایفای نقش می کند. بنابراین همواره ارتباطی دو سویه بین انسان و طبیعت برقرار است. اگرچه در سال‎های اخیر، به واسطه علل مختلف، به ویژه افزایش شهرنشینی، جدایی زیادی بین انسان و محیط طبیعی رخ داده است که این موضوع پیامدهای بسیاری را به همراه داشته است. بنابراین به واسطه تحقیقات جدید در علوم پایداری، مطالبات جوامع برای ایجاد ارتباط مجدد با طبیعت افزایش یافته است. بدیهی است که ارتباط مجدد مردم با طبیعت می‎تواند نقش مفیدی در پاسخ به بسیاری از چالش‎های زیست محیطی و درنتیجه پایداری داشته باشد. هدف این پژوهش ایجاد چارچوبی مفهومی برای درک بهتر چگونگی ارتباط انسان و طبیعت به منظور ترسیم راهکارهایی که از طریق آن ها بتوان این ارتباط را تقویت کرد. روش پژوهش باتوجه به ماهیت بیانیه های مطرح شده و رویکرد کیفی آن، تحلیل محتوا و تفسیر یافته هاست. در این مطالعه سعی بر آن است تا بتوان با بررسی دیدگاه ها و رویکردهایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در رابطه با ارتباط انسان و طبیعت وجود دارد، با درک محتوای نظری و انطباق آن ها با مفاهیم پایداری، به استخراج و تبیین اصولی بنیادین به منظور ارتقای ارتباط انسان و طبیعت پرداخت. در این نوشتار، داده‎های مورد نظر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و با کلیدواژه ارتباط انسان ـ طبیعت، جمع آوری و پس از تلخیص و دسته بندی، به شیوه توصیفی و تفسیری مورد تحلیل قرار گرفته اند. بررسی های این پژوهش نشان می‎دهد برای پیشبرد معنادار و تقویت ارتباط بین انسان و طبیعت، می بایست اقدامات همه جانبه چه در سطح انفرادی و چه در سطح اجتماع و مداخلات سیاستی به سمت تغییرات خاص هدایت شوند که در نهایت این تقویت ارتباطات فردی و اجتماعی انسان با طبیعت می‎تواند در جهت نیل به اهداف پایداری مؤثر واقع شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - بررسی ادراکات طبیعت در باغ تاج‌آباد نطنز از منظر اکولوژیک ادراک
        پرنیان قلی پور محمدرضا  عطایی همدانی سارا تقوی اردکان راضیه فتحی
        باغ ایرانی را می‌توان یکی از شاخص‌ترین و بهترین‌ الگوهای منظرسازی در ایران دانست که حاصل تعامل میان انسان در مواجهه با طبیعت می‌باشد؛ زیرا که تعامل شکل‌گرفته بین انسان و طبیعت منجر به تأثیر متقابل این دو بر یکدیگر می‌گردد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین تحریک حواس أکثر
        باغ ایرانی را می‌توان یکی از شاخص‌ترین و بهترین‌ الگوهای منظرسازی در ایران دانست که حاصل تعامل میان انسان در مواجهه با طبیعت می‌باشد؛ زیرا که تعامل شکل‌گرفته بین انسان و طبیعت منجر به تأثیر متقابل این دو بر یکدیگر می‌گردد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین تحریک حواس، ادراکات و هندسۀ باغ ایرانی می‌باشد. در حقیقت سه عامل اساسی انسان، محیط و روابط بین انسان و محیط موردبررسی قرار می‌گیرد تا چگونگی کنش و واکنش و تأثیرگذاری هریک را بر دیگری مشخص کند. روش‌شناسی در پژوهش حاضر به‌صورت کیفی و با رویکردی قیاسی به ارائه‌ی ساختار کلی از یک نمونۀ جز که همان باغ تاج‌آباد نطنز است، به بیان مبانی نظری کلی برآمده از ادراکات محیط و روان‌شناسی مربوط به آن می‌پردازد. روش گردآوری اطلاعات نیز به‌صورت مشاهدۀ میدانی و استفاده از اسناد کتابخانه‌ای می‌باشد. نتیجه‌ی حاصل گردیده بیان‌گر این موضوع است که باغ ایرانی به‌مثابه یک کل، محصول پیوستگی مؤلفه‌هایی است که هریک به‌تنهایی معنا و مفهوم خاصی را به مخاطب القا نمی‌کنند و هم‌نشینی این عناصر و مؤلفه‌ها در کنار یکدیگر مفهوم باغ ایرانی را شکل می‌دهد. ازاین‌رو در بازآفرینی باغ ایرانی در محیط کالبدی زندگی ازجمله در شهرهای معاصر باید توجه فزاینده‌ای به فرآیند ادراکی آن توسط انسان امروزی گردد، زیرا در این صورت می‌توان به نیازهای انسان معاصر پاسخ مناسبی داد که در گام نخست موجب ارتقاء بهداشت روان جامعه گردد و در گام بعدی به پیوند حیطه معنا بیانجامد و اسباب خودشکوفایی فردی را فراهم آورد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - بررسی مولفه های شاخص LEEDدر بهسازی مدارس متوسطه دوم استان سمنان با رویکرد اکولوژیک
        فرزاد  محمدی محمد رحمانی قصبه غلامحسین  ناصری
        امروزه با توجه به این که منابع انرژی تجدیدناپذیر رو به اتمام است و تخریبی که ناشی از استفاده این منابع به محیط زیست منجر می شود؛ توجه کشورها به سوی استفاده از منابع تجدید‌پذیر و توسعه پایدار بیش از پیش جلب شده است. در این برهه، نگرش به رویکردهای معماری سبز در مدارس از ج أکثر
        امروزه با توجه به این که منابع انرژی تجدیدناپذیر رو به اتمام است و تخریبی که ناشی از استفاده این منابع به محیط زیست منجر می شود؛ توجه کشورها به سوی استفاده از منابع تجدید‌پذیر و توسعه پایدار بیش از پیش جلب شده است. در این برهه، نگرش به رویکردهای معماری سبز در مدارس از جایگاه ویژه ای برخوردار است زیرا علاوه بر رعایت نکات اساسی ساختمان های سبز و صرفه جویی در مصرف انرژی، وجود چنین مدارسی ابزار آموزشی، برای آموزش شیوه های پایدار به دانش آموزان است. هدف این پژوهش بررسی میزان تحقق مولفه های مدارس سبز بر اساس ابزار استاندارد LEED با رویکرد اکولوژیک در مدارس مقطع دوم متوسطه استان سمنان جهت بهسازی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی و ابزار رتبه‌بندی‌ و امتیازدهی ابزار LEED به معنای راهنمای طراحی و محیطی است. جامعه آماری شامل کلیه مدارس دوره دوم متوسطه در استان‌ سمنان است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و شاخص های استاندارد بوده است، پس از جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها از پرسشنامه‌ها؛ داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Spss نسخه 22 و با آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص‌ LEED برای بررسی بهسازی مدارس مناسب و از منظر برخورداری از و مولفه های مدارس سبز در طیف پایین تر از حد متوسط قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - ارزیابی میزان سرانه فضای¬سبز در محیط¬زیست شهری(نمونه موردی: شهر بجنورد)
        سودابه حدادی کوهسار رمضانعلی نادری مایوان
        امروزه مفهوم شهر‌ها بدون فضای سبز مؤثر در ا شکال گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. پیامد‌های توسعه شهری و پیچیدگی‌های معضلات زیست محیطی آن‌ها موجودیت فضای سبز و گسترش آن برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده‌اند. توجه به فضای سبز به طور عام به عنوان ریه‌های تنفسی شهر‌ها تعریف اغر أکثر
        امروزه مفهوم شهر‌ها بدون فضای سبز مؤثر در ا شکال گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. پیامد‌های توسعه شهری و پیچیدگی‌های معضلات زیست محیطی آن‌ها موجودیت فضای سبز و گسترش آن برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده‌اند. توجه به فضای سبز به طور عام به عنوان ریه‌های تنفسی شهر‌ها تعریف اغراق‌آمیزی از کارکرد آن نیست. بلکه این شبیه بیان‌کننده حداقل کارکرد آن در مفهوم اکولوژیک شهر‌ها به شمار می‌رود. این فضا‌ها هم از دیدگاه تأمین نیاز‌های زیست محیطی شهر نشینان و هم از نظر تأمین فضا‌های فراغتی و بستر ارتباط و تعامل اجتماعی آن جایگاهی در خور اهمیت دارد. با گسترش سریع شهر بجنورد در دهه‌های اخیر، بر اهمیت فضای سبز شهری و پارک‌ها هم از لحاظ افزایش نیاز‌های اجتماعی و زیست محیطی و زیبایی‌شناسانه و هم از ُبعد نقش دسترسی به فضای سبز در عدالت اجتماعی و توسعه متعادل شهری به شدت افزوده شده است. در این مقاله، توزیع و سرانه فضای سبز شهری با سطوح عملكردی گوناگون در گسترۀ شهر بجنورد بررسی و کمبود‌های موجود در این زمینه تحلیل شده است. در این پژوهش نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی است و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی است و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش استنتاجی (عقلانی) و همچنین استفاده از نرم‌افزار GISبوده، که نقشه وضع موجود و نقشه دسترسی‌ها با استفاده از این نرم‌افزار تهیه گردید. همچنین از این نقشه‌ها برای تحلیل‌های نهایی استفاده شد که طبق نتایج به دست آمده شهر بجنورد دچار کمبود سرانه فضای سبز شهری بوده و همین امر باعث آلودگی‌های زیست محیطی در این شهر شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - بررسی مروری بر مفاهیم و مکاتب اکولوژی در صنعت گردشگری
        شهرام رفیعی نائینی آتنا حرفه گر میترا حسین پور شرف شاد محبوبه جرجانی
        امروزه صنعت گردشگری و هتلداری به عنوان یکی از مهم ترین محرک های ثروت و اشتغال زایی در جهان شناخته شده و موتور رشد و پیشرفت اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در صحنه جهانی به شمار می رود. اكوتوريسم به عنوان يک گونه از گردشگری قادر است که در استفاده از توان‌های م أکثر
        امروزه صنعت گردشگری و هتلداری به عنوان یکی از مهم ترین محرک های ثروت و اشتغال زایی در جهان شناخته شده و موتور رشد و پیشرفت اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در صحنه جهانی به شمار می رود. اكوتوريسم به عنوان يک گونه از گردشگری قادر است که در استفاده از توان‌های محيطی سبب افزايش همکاری وتاثيرات اقتصادی آن و همچنين حفاظت از محيط زيست و توسعه پايدار شده و تحرک و پويايی را در اقتصاد محلی و منطقه‌ای به وجود آورد. هدف از پژوهش حاضر بررسی مفاهیم و مکاتب گردشگری اکولوژیک می‏باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای می‏باشد. رابطه بین گردشگری و محیط زیست نه تنها اساسی است بلکه بسیار پیچیده است. بین این دو وابستگی متقابل وجود دارد که به آن همزیستی می گویند. به زبان ساده، این همزیستی به این معناست که گردشگری توسعه خود را مدیون محیط با کیفیت بالا است. ابعاد زیست محیطی گردشگری یکی از رشته های مورد علاقه جغرافیدانان به دلیل ماهیت جغرافیا است که رویکردی قوی به حوزه روابط انسان و محیط زیست دارد. در واقع، تأثیر زیست‌محیطی گردشگری و تفریح و تجزیه و تحلیل منابع، حوزه‌ای است که علوم انسانی و جغرافی‌دانان طبیعی در مطالعه موضوعات مرتبط با گردشگری با یکدیگر همپوشانی دارند. دلیل دیگر اما اهمیت محیط طبیعی برای گردشگری و تفریح است. تفاصيل المقالة