احادیث

حرية الوصول المقاله

1 - ضرورت امر به معروف و نهی از منکر در عصر حاضر با رویکرد قرآنی و روایی
اصغر عابدزاده

انسان به لحاظ وجدان درونی و ترقیات برونی، خواهان خوشبختی و سعادتمندی است و براین اساس می خواهد در یک جامعه ایده آل و در کنار انسان های مترقی و متعالی به حیات خود ادامه دهد. انسان هایی که آزاده ، وظیفه شناس ، خداشناس ، منصف و منطقی باشند. آنچه ارتباط انسان ها را به هم نز أکثر

انسان به لحاظ وجدان درونی و ترقیات برونی، خواهان خوشبختی و سعادتمندی است و براین اساس می خواهد در یک جامعه ایده آل و در کنار انسان های مترقی و متعالی به حیات خود ادامه دهد. انسان هایی که آزاده ، وظیفه شناس ، خداشناس ، منصف و منطقی باشند. آنچه ارتباط انسان ها را به هم نزدیک می کند اطاعت از قوانین الهی و شریعت نبوی و علوی است. امر به معروف و نهی از منکر از جمله این قوانین و دستور شریعت است که موجب سلامتی جسمی و روحی انسان ها ، آبادی و عمارت سرزمین ها ، امنیت شهرها و در نهایت موجب تشیید خلافت انسان از سوی خدا بر روی زمین است. اما عواملی مانند ضعف اعتقادات ، مسائل اقتصادی ، تبلیغات منفی و... می توانند به عنوان مخلات و آسیب های این امر، موجب تعطیلی و کم رنگی فریضه مهم امر به معروف و نهی از منکر گردند. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای، این مبحث را تحقیق نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - مضامین قرانی ــ روایی درآثار بیدل دهلوی
فوزیه پارسا ملک‌محمد فرخ‌زاد عباسعلی وفایی

از زمان ظهور اسلام تا به حال همۀ شاعرانی که با سخنوری روح خود را پرورش داده اند؛ از ابتدا به آیات قرآنی و احادیث و روایات عنایت داشته اند و فکر و شعر خود را با این دو نعمت آمیخته اند. این اثرپذیری از قرآن و حدیث به نیمه های قرن سوم هجری قمری برمی گردد هر چند که در هر دو أکثر

از زمان ظهور اسلام تا به حال همۀ شاعرانی که با سخنوری روح خود را پرورش داده اند؛ از ابتدا به آیات قرآنی و احادیث و روایات عنایت داشته اند و فکر و شعر خود را با این دو نعمت آمیخته اند. این اثرپذیری از قرآن و حدیث به نیمه های قرن سوم هجری قمری برمی گردد هر چند که در هر دوره ای تجلّی قرآن و حدیث در سروده های شاعران متفاوت می باشد. وجود شاعران باذوق و همچنین علاقۀ آنها به قرآن و حدیث خود بستر را برای استفادۀ بیشتر از این دو مهم فراهم آورد. یکی از سرایندگانی که با تأثیر از قرآن و حدیث سخن آرایی کرده، بیدل دهلوی است. بیدل توانسته با کاربرد هنرمندانۀ آیات قرآن، احادیث و روایات، براساس سه مرحله شریعت، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را به نحو احسن ترسیم کند. در این مقاله، تأثیر کلام الهی بر اشعار بیدل بررسی شده است؛ در اشعار وی مضامین و آموزه های قرآنی به وفور یافت می شود. این اثرپذیری در قالب اثرپذیری واژگانی، گزاره ای، گزارشی، تلمیحی، تطبیقی و تصویری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - تحلیل کمّی و کیفی احادیث مورد اهتمام عارفان مسلمان در متون عرفانی
جلال یوسفی عنایت علی حسین احتشامی محمدرضا فریدونی

از دیدگاه مسلمانان پس از قرآن کریم، احادیث معصومین(ع) مهم ترین میراث دین مبین اسلام است. این گنجینه گران بها مورد توجه نحله های مختلف اسلامی از جمله عارفان مسلمان است. اهل عرفان در پرداختن به حدیث، مبانی خاص خود را دارند. اختلاف مبنای ایشان با علمای حدیث باعث بروز اختلا أکثر

از دیدگاه مسلمانان پس از قرآن کریم، احادیث معصومین(ع) مهم ترین میراث دین مبین اسلام است. این گنجینه گران بها مورد توجه نحله های مختلف اسلامی از جمله عارفان مسلمان است. اهل عرفان در پرداختن به حدیث، مبانی خاص خود را دارند. اختلاف مبنای ایشان با علمای حدیث باعث بروز اختلافاتی شده است. گاهی اهل عرفان به جعل و تحریف احادیث منسوب شده اند. به نظر می رسد تجزیه و تحلیل احادیث مورد اهتمام اهل عرفان با روش های دقیق علمی راهگشای فهم مبانی و قواعد ایشان در مواجهه با احادیث باشد. این تحقیق به بررسی هفت حدیث مورد اهتمام عارفان مسلمان در 110 منبع عرفانی پرداخته است. تلاش شده است این احادیث با بهره گیری از روش های تحقیق نوین مورد تحلیل کمی و کیفی قرار گیرد. یافته های تحقیق نشان می دهد برخی از احادیث عرفانی بیشتر مورد توجه اهل عرفان بوده و استناد به این احادیث در منابع عرفانی به وفور دیده می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - درآمدی بر جریان‌شناسی جعل حدیث در زمان رسول‌الله
سید محمد حسن مومنی

سنت پیامبر، گنجینه‌ای از ارزش‌های والایی است که در قالب حدیث برای نسل‌های بعد به ارمغان گذاشته شده است. با گذشت زمان و سوء استفاده برخی از افرادِ فرصت‌طلب، حدیث که حکایت‌کننده از سنت است، دچار آسیب شده که «احادیث ساختگی» یکی از مهم‌ترین آسیب‌های آن است. سبب جعل حدیث را أکثر

سنت پیامبر، گنجینه‌ای از ارزش‌های والایی است که در قالب حدیث برای نسل‌های بعد به ارمغان گذاشته شده است. با گذشت زمان و سوء استفاده برخی از افرادِ فرصت‌طلب، حدیث که حکایت‌کننده از سنت است، دچار آسیب شده که «احادیث ساختگی» یکی از مهم‌ترین آسیب‌های آن است. سبب جعل حدیث را می‌توان در رفتار‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برخی صحابه بررسی نمود. ضرورت شناخت جریان‌های جعل و جاعلان لعنت‌شده توسط پیامبر در دوران حضور ایشان، علاوه بر جداکردن احادیث صحیح از جعلی و خدشه واردنشدن به تمام احادیث، سبب آشنایی با اهداف و پیشینه جعل در دوران آغاز پیدایش حدیث نیز می‌شود. مأموریت نگاشته حاضر، ردیابی اشخاص یا گروه‌های جاعل در دوران پیامبر است؛ این پژوهش به مفهوم‌شناسی جعل و پردازش تاریخی آن در زمان پیامبر پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - شناسایی و تحلیل اَسناد شیعی و منقطع روایات پیامبر صلی الله علیه و آله در کتب اربعه
علی فرهمندیان

«اَسناد شیعی و منقطعِ روایات پیامبرصلی الله علیه و آله» سندهای روایاتی است که راویان آن شیعه‌اند و با این‌که هم‌عصرِ پیامبرصلی الله علیه و آله نیستند، به‌صورت مستقیم از آن حضرت، حدیث نقل کرده اند. مقاله کنونی درصدد شناسایی این اسناد بوده و با توجّه به راویان و طبقات آنه أکثر

«اَسناد شیعی و منقطعِ روایات پیامبرصلی الله علیه و آله» سندهای روایاتی است که راویان آن شیعه‌اند و با این‌که هم‌عصرِ پیامبرصلی الله علیه و آله نیستند، به‌صورت مستقیم از آن حضرت، حدیث نقل کرده اند. مقاله کنونی درصدد شناسایی این اسناد بوده و با توجّه به راویان و طبقات آنها و نیز محتوای احادیث، تحلیلی کوتاه درباره آن ارائه می‌کند. دقّت در این اسناد، افزون بر آگاهی از میزان کاربری روایات پیامبرصلی الله علیه و آله در کتب اربعه، زمینۀ شناخت چرایی انقطاع و آشنایی با برخی از مبانی صاحبان کتب اربعه در اعتماد به احادیث را فراهم می‌کند. دست‌یابی به 44 سند شیعی و منقطع روایات پیامبرصلی الله علیه و آله، تأثیر صاحب کتاب‌بودن و اصحاب اجماع‌بودن راوی در ارسال سند و نیز اثرگذاری موضوع و محتوای حدیث بر انقطاع سند، برخی از دستاوردهای تحلیلی این مقاله است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - نقد گزارش‌های مربوط به مصداق‌های ادّعایی اهل سنّت برای ایثارگران در آیه «اِطعام»
محمدحسین فیض اخلاقی

خداوند متعال در سوره مبارکه انسان، آیه اطعام، کسانی را که با غذای خویش، ایثار کردند، مدح نموده است. روایات شیعه و بسیاری از احادیث اهل سنّت، ایثارگران را اهل‌بیت پیامبر^ می‌داند. با این حال، بعضی از نویسندگان اهل سنّت، مصداق یا مصداق‌های آیه را «مرد حبشی»، «گروهی از صحا أکثر

خداوند متعال در سوره مبارکه انسان، آیه اطعام، کسانی را که با غذای خویش، ایثار کردند، مدح نموده است. روایات شیعه و بسیاری از احادیث اهل سنّت، ایثارگران را اهل‌بیت پیامبر^ می‌داند. با این حال، بعضی از نویسندگان اهل سنّت، مصداق یا مصداق‌های آیه را «مرد حبشی»، «گروهی از صحابه»، «مردی از انصار»، «ابودحداح»، «مطعم بن ورقاء»، «ابن عمر» و «یکی از مسلمانان» دانسته‌اند. بسیاری از دانشمندان شیعه به بررسی گزارش‌های مربوط به افراد یادشده پرداخته و آن را از جهات مختلف نقد کرده‌اند. مطابقت‌نداشتن با محتوای آیات سوره انسان و ضعف سندی از جمله روش‌های عالمان شیعه برای نقد این گزارش‌ها بوده است. مستقل‌بودن مقاله کنونی در موضوع مورد بحث و افزودن برخی مباحث سندی، منبعی و محتوایی از نوآوری‌های آن است. این مقاله در هفت گفتار، سند و محتوای همه روایات مورد بحث را به‌صورت مفصّل واکاوی کرده و آن را مردود شمرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بازخوانی راهکارهای تربیتی در بهبود روابط اجتماعی با تکیه بر قرآن و احادیث
رضا نجفی

آیات متعدّدی از قرآن کریم با موضوع سلامت روابط اجتماعی مرتبط است. در کنار آن، سیره معصومان^ از دغدغه دین در امنیت اجتماعی و بهبود روابط اعضای جامعه حکایت دارد. گسترش روزافزون ناسازگاری در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و افزایش رفتارهای پُرتنش، روابط اعضای جامعه را با پیچیدگ أکثر

آیات متعدّدی از قرآن کریم با موضوع سلامت روابط اجتماعی مرتبط است. در کنار آن، سیره معصومان^ از دغدغه دین در امنیت اجتماعی و بهبود روابط اعضای جامعه حکایت دارد. گسترش روزافزون ناسازگاری در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و افزایش رفتارهای پُرتنش، روابط اعضای جامعه را با پیچیدگی‌هایی همراه نموده است. از این رو بازشناسی و بازخوانی راهکارهای مؤثّر در بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام ضرورت دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی و تحلیل راهکارهای تربیتی دین در این خصوص می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که عناوینی مانند تحکیم بنیان خانواده، تکریم شخصیت افراد، مهرورزی، حلم و بردباری، تعاون و همکاری، تفاهم و درک متقابل، مشورت‌پذیری، نقدپذیری و میانه‌روی از مهم‌ترین راهکارهای اسلام در بهبود روابط اجتماعی است که در نهایت به کاهش آسیب‌های رفتاری می‌انجامد. به‌علاوه، راهکارهای مذکور دارای روابط معناداری هستند که به تأثیرگذاری یکدیگر کمک می‌کنند. در نتیجه راه بهبود روابط اجتماعی از دیدگاه اسلام، ترکیبی از راهکارهای تربیتی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - قابلیّت‌های پژوهشی فهارس تخصّصی با تطبیق بر فهرست‌های کتاب «معدن الجواهر»
مجید فاطمی راشد

امروزه پژوهشگران برای بسیاری از کتاب‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فهارس تخصّصی تهیّه می‌کنند. این فهارس دربردارندۀ «عناوین» و «آدرس» محتواهای مشابه یک کتاب است. اگر فهرست‌ها با رعایت قواعد فهرست‌نویسی و به‌صورت هدفمند و روشمند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گردآوری شده باشند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، أکثر

امروزه پژوهشگران برای بسیاری از کتاب‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فهارس تخصّصی تهیّه می‌کنند. این فهارس دربردارندۀ «عناوین» و «آدرس» محتواهای مشابه یک کتاب است. اگر فهرست‌ها با رعایت قواعد فهرست‌نویسی و به‌صورت هدفمند و روشمند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، گردآوری شده باشند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، می‌توانند ترسیمی از محتوای کتاب و وضعیت آماری آن را ارائه کنند. چنین امکانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، زمینه تحلیل کتاب را آسان کرده و تسریع می‌نماید. مثلاً هنگامی که «فهرست راویان» یک نگاشته حدیثی استخراج شده و در فهارس تخصّصی آن می‌آید با بهره‌گیری از این فهرست می‌توان به سرعت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، نقش هر راوی در انتقال تراث و راویان پُرکار در هر موضوع را شناسایی کرد. هدف از این نگاشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، بیان برخی از فواید و قابلیّت‌های پژوهشی فهرست‌های تخصّصی موجود در پایان برخی از کتاب‌ها با تطبیق بر فهارس تخصّصی کتاب «معدن الجواهر و ریاضة الخواطر» است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - ویژگی های فرهنگی مهاجرین و بازتاب آن در قرآن و احادیث
ماندانا ازوجی محمدعلی میر مهدی افچنگی حامد خانی

مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام، اساسی‌ترین نقش را در شکل‌گیری حکومت اسلامی ایفا کرد و از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان مشرکان باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به شبه جزیره العرب می أکثر

مسأله هجرت یکی از مهمترین مسائلی است که در آغاز اسلام، اساسی‌ترین نقش را در شکل‌گیری حکومت اسلامی ایفا کرد و از اهمیّت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است که از یک سو مؤمنان را از تسلیم در برابر فشار و خفقان مشرکان باز می‌دارد و از سوی دیگر عامل صدور اسلام به شبه جزیره العرب می‌شود. مهاجرین به کسانی می‌گویند که ساکن مکه بودند و بعد از مسلمان شدن به امر پیامبر اکرم(ص) به مدینه هجرت کردند و با توجه به این موضوع مهاجرین با هجرت خود در ترویج اسلام و همچنین اشاعه فرهنگ‌ها، باورها، ارزش‌ها، اعتقادات و آداب و رسوم جدید نقش داشتند و در این راه نیز متحمل سختی‌های بسیاری شدند. به همین سبب پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) به مهاجرین توجه و التفات ویژه‌ای داشتند، چراکه آنان زندگی مادی و اموال خود را در خدمت دعوت او قرار دادند و با هجرت خود صدای اسلام را به گوش جهان رساندند و قرآن کریم نیز از آنان به نیکی یاد کرده است که در قرآن کریم آیاتی در بیان ویژگی‌های مهاجرین وارد شده از جمله خصوصیات بارز مهاجران: اخلاص، صبر، استقامت و توکل به خداوند متعال را می‌توان برشمرد. از این رو در این مقاله به ویژگی های فرهنگی مهاجرین و بازتاب آن در قرآن و احادیث پرداخته شده است و روش این تحقیق کتابخانه ای است. تلاش شده است تا ابعاد مختلف فرهنگی و رابطه بین جایگاه مهاجرین و تاثیر حضور آنان در جامعه مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - بررسی و نقد دیدگاه‌ شیخ انصاری و اخباریان در مسأله حجّیت قطع حاصل از مقدّمات عقلی (2)
احمد براریان

نوشتار کنونی، بخش دوم از مقاله‌ای است که به موضوع قطع حاصل از مقدّمات عقلی در کتاب رسائل می‌پردازد. در شماره اوّل، محلّ اختلاف و تبعات آن در اصول و فقه بررسی شده و در این شماره، به دلایل دو گروه پرداخته می‌شود. بخش مهمّی از این دلایل، روایی است ولی در کتاب رسائل و نیز أکثر

نوشتار کنونی، بخش دوم از مقاله‌ای است که به موضوع قطع حاصل از مقدّمات عقلی در کتاب رسائل می‌پردازد. در شماره اوّل، محلّ اختلاف و تبعات آن در اصول و فقه بررسی شده و در این شماره، به دلایل دو گروه پرداخته می‌شود. بخش مهمّی از این دلایل، روایی است ولی در کتاب رسائل و نیز پژوهش‌های مرتبط، کمتر مورد توجّه قرارگرفته است. در کتاب رسائل نیز پاسخ‌های کاملی به استدلال‌های اخباریان داده نشده است. ضمن این که امکان ارائه تبیینی بهتر از دلایل اخباریان و تقویت استدلال‌های ایشان وجود دارد. پس از بررسی دلایل اخباریان، پاسخ‌های شیخ انصاری و بررسی استظهاری اخبار، این نتیجه به دست می‌آید که در مقام کشف احکام، اثبات منبع بودن عقل در عرض قرآن و حدیث با اشکالات مهمّی همچون تعارض با اخبار مواجه است. از این رو لازم است مطالب کتاب رسائل با ارائه پاسخ‌های مناسب‌تر و بررسی روایی جامع‌تر توسط اصولیان تکمیل شود. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات احادیث

رایمگ

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية