تعیین سن مورفومتری مخروط سیندر خاتون‌باغ، شمال خاوری مهاباد، استان آذربایجان غربی
الموضوعات :مرتضی خلعت‌بری جعفری 1 , نفیسه صالحی سیاوشانی 2 , مرضیه فریدی ماسوله 3
1 - سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور
2 - سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور
3 - مدرس
الکلمات المفتاحية: تعیین‌سن طبقه‌بندی مورفولوژی کواترنری مخروط سیندر مورفومتری,
ملخص المقالة :
مخروط سیندر رخنمون یافته در جنوب روستای خاتون‌باغ، شمال خاوری مهاباد، استان آذربایجان غربی، از پایین به بالا شامل سه بخش است. بخش زیرین دربردارنده لایه‌های سرشار از اسکوری، خاکستر، تفرا، بخش میانی شامل لایه‌های اسکوری حاوی بمب و بخش بالایی از لایه‌های مملو از بمب آتشفشانی با میزان کمتری اسکوری است. ترکیب غالب این فراورده‌های آتشفشانی، الیوین‌بازالت است. در تعیین سن مورفومتری مخروط سیندر خاتون‌باغ، داده‌های مورفومتری موردنیاز با کمک نقشه‌های توپوگرافی و محاسبات مدل رقومی ارتفاعی (DEM) به‌دست‌آمده‌اند. پارامترهای اصلی مخروط، مانند ارتفاع، قطر قاعده و دهانه کراتر، برای محاسبه نسبت Hco/Wco و زاویه شیب میانگین اندازه‌گیری شدند. با توجه به پارامترهای اصلی، مخروط سیندر مورد مطالعه در قاعده شکل بیضوی و در دهانه کراتر خود شکل فرابیضوی داشته و می‌توان آن را در نوع مخروط نعل اسبی دسته‌بندی نمود. با مقایسه پارامترهای اصلی محاسبه شده با پارامترهای مخروط‌های سیندر در سایر مناطق دنیا، می‌توان نتیجه گرفت که ابعاد این مخروط به میانگین جهانی آن بسیار نزدیک است. ازآنجایی‌که با افزایش سن مخروط، ارتفاع، نسبت ارتفاع به قطر و زاویه شیب مخروط در اثر فرسایش کاهش می‌یابد لذا از نسبت Hco/Wco می‌توان جهت تعیین سن مورفومتری مخروط‌ها استفاده نمود. با مقایسه نسبت Hco/Wco مخروط خاتون‌باغ با نسبت‌های پیشنهادی Porker (1972) و داده‌های سن‌سنجی Wood (1980b) و Sucipta et al. (2006)، می‌توان سن نسبی 7/0 تا 2 میلیون سال را برای مخروط خاتون‌باغ تخمین زد که با سن چینه‌شناسی مستند در نقشه‌های زمین‌شناسی منطقه مطابقت دارد.
