نقش میانجی باورهای فراشناختی در رابطه بین حساسیت اضطرابی و مسئولیت‌پذیری افراطی با علایم وسواسی-اجباری
الموضوعات :
مرتضی آقائی مزرجی
1
(گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. )
محمود نجفی
2
(گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. )
مینا شیرمحمدعلی
3
(گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد، واحد رودهن، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: باورهای فراشناختی, حساسیت اضطرابی, علائم وسواسی-اجباری, مسئولیت پذیری افراطی.,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی باورهای فراشناختی بین حساسیت اضطرابی و مسئولیت‌پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری در جمعیت عمومی ساکن شهر تهران بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (تحلیل مسیر) بود. از میان جمعیت عمومی ساکن شهر تهران 300 نفر از طریق فراخوان اینترنتی، با توجه به ملاک‌های ورود به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس تجدید نظر شده وسواس فکری عملی(OCI-R)؛ (فوا و همکاران، 2002)، پرسشنامه حساسیت اضطرابی (ASI) (رایس و همکاران، 1986)، مقیاس نگرش مسئولیت‌پذیری(RAS)؛ (سالکووسکیس و همکاران، 2000) و پرسشنامه باورهای فراشناختی(MCQ-30)؛ (ولز، 1997) بودند. داده‌ها نشان داد که حساسیت اضطرابی و مسئولیت‌پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری رابطه مستقیم و معناداری دارد و باورهای فراشناختی در رابطه حساسیت اضطرابی و مسئولیت پذیری افراطی با علایم وسواس-اجباری نقش میانجی دارد و اثر غیر مستقیم باورهای فراشناختی در رابطه بین حساسیت اضطرابی، مسئولیت پذیری و علائم وسواسی-اجباری معنادار بود. در مجموع نتایج نشان داد که مدل از برازش مطلوبی برخوردار است و می توان نتیجه گرفت که حساسیت اضطرابی و مسئولیت‌پذیری افراطی می‌توانند با افزایش باورهای فراشناختی موجب بروز و تداوم علائم وسواسی-اجباری گردد. با توجه به نتایج پژوهش و نقش میانجی باور های فراشناختی در ارتباط علائم وسواسی-اجباری، برنامه‌ریزی جهت ارتقای آموزش افراد در حوزه حساسیت اضطرابی و مسئولیت‌پذیری افراطی می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم وسواسی-اجباری به واسطه باور های فراشناختی داشته باشد.
رجبی، سوران. (1397). حساسیت اضطرابی، کمال گرایی، احساس تنهایی و حرمت‌خود در سالمندان مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری و افسردگی اساسی. روانشناسی پیری, 4(2)، 119-129.
سجاد طاهرزاده قهفرخی، علی حسن عزیزپوریان، زینب شاکه نیا، (1401). رابطه بین حساسیت اضطرابی و باورهای فراشناختی با اضطراب امتحان در دانشجویان، مجله روانشناسی، 26(3)، 299-308.
شیرین‌زاده‌دستگیری، صمد؛ گودرزی، محمد¬علی؛ رحیمی، چنگیز و نظیری، قاسم. (1387). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه فراشناخت 30. مجله روانشناسی، 48(12)، 445-461.
کبیرنژاد، ساناز؛ محمودعلیلو، مجید و شریفی، محمدامین. (1389). روایی و پایایی مقیاس نگرش به مسوولیت. پژوهشهای روان شناختی، 13(1 (پیاپی 25))، 109-123. محمدی، ابوالفضل؛ زمانی، رضا؛ فتی، لادن (1387). اعتباریابی نسخه¬ی فارسی پرسشنامه¬ی وسواسی اجباری-بازنگری شده در جمعيت دانشجویی. پژوهش¬های روانشناختی، 11(21)، 78-66.
مریم کریم پور ، محمدنقی فراهانی، حمید خانی پور، (1400). رابطه فرآیندهای خودنظم بخش (بهوشیاری، خودشناسی انسجامی و خودمهارگری) با شدت علائم اختلال شخصیت وسواسی- جبری: نقش واسطه ای وجدان گرایی، فصلنامه روانشناسی، 25(3)، 389-411.
مرادی¬منش، فردین؛ میرجعفری، سیداحمد و گودرزی، محمدعلی (1385). بررسی ویژگی¬های روان سنجی شاخص تجدید نظرشده حساسیت اضطرابی (ASIR). مجله روانشناسی، 44 (11)، 426-446.
American Psychiatric Association, D. S., & American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Washington, DC: American psychiatric association.
Buonanno, C., Iuliano, E., Grossi, G., Mancini, F., Stendardo, E., Tudisco, F., & Pizzini, B. (2021). Forgiveness in the modulation of responsibility in a sample of italian adolescents with a tendency towards conduct or obsessive–compulsive problems. Brain Sciences, 11(10), 1333.
Foa, E.B., Huppert, J.D., Leiberg, S., Hajcak, G., Langner, R., et al. (2002). The Obsessive-Compulsive Inventory: Development and validation of a short version. Psychological Assessment,14(4), 485-496.
Gutierrez, R., Hirani, T., Curtis, L., & Ludlow, A. K. (2020). Metacognitive beliefs mediate the relationship between anxiety sensitivity and traits of obsessive-compulsive symptoms. BMC psychology, 8(1), 1-7.
Jaisoorya, T. S., Reddy, Y. J., Nair, B. S., Rani, A., Menon, P. G., Revamma, M., ... & Thennarasu, K. (2017). Prevalence and correlates of obsessive-compulsive disorder and subthreshold obsessive-compulsive disorder among college students in Kerala, India. Indian journal of psychiatry, 59(1), 56.
Keough, M. E., Riccardi, C. J., Timpano, K. R., Mitchell, M. A., & Schmidt, N. B. (2010). Anxiety symptomatology: The association with distress tolerance and anxiety sensitivity. Behavior therapy, 41(4), 567-574.
Krebs, G., Hannigan, L. J., Gregory, A. M., Rijsdijk, F. V., & Eley, T. C. (2020). Reciprocal links between anxiety sensitivity and obsessive–compulsive symptoms in youth: a longitudinal twin study. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 61(9), 979-987.
Mantz, S. C., & Abbott, M. J. (2017). The relationship between responsibility beliefs and symptoms and processes in obsessive compulsive disorder: A systematic review. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 14, 13-26.
Mathieu, S. L., Conlon, E. G., Waters, A. M., McKenzie, M. L., & Farrell, L. J. (2020). Inflated responsibility beliefs in paediatric OCD: Exploring the role of parental rearing and child age. Child Psychiatry & Human Development, 51, 552-562.
McKay, D., Yang, H., Elhai, J., & Asmundson, G. J. (2020). Anxiety regarding contracting COVID-19 related to interoceptive anxiety sensations: The moderating role of disgust propensity and sensitivity. Journal of Anxiety Disorders, 73, 102233.
Myers, S. G., Fisher, P. L., & Wells, A. (2009). An empirical test of the metacognitive model of obsessive-compulsive symptoms: fusion beliefs, beliefs about rituals, and stop signals. Journal of anxiety disorders, 23 (4), 436-442.
Pauls, D. L. (2022). The genetics of obsessive-compulsive disorder: a review. Dialogues in clinical neuroscience.
Rachman, S., DeSilva, P.(1979). Abnormal and normal obsessions.Behavior Research and Therapy, students in Kerala, India. Indian Journal of Psychiatry,59(1), 56-62.
Ramos-Cejudo, J., & Salguero, J. M. (2017). Negative metacognitive beliefs moderate the influence of perceived stress and anxiety in long-term anxiety. Psychiatry research, 250, 25-29.
Rapee, R. M., Craske, M. G., Brown, T. A., Barlow, D. H., 1996. Measurement of perceived control over anxiety-related events. Behavior Therapy 27, 279-293.
Reiss, S., Peterson, R. A., Gursky, D. M., & McNally, R. J. (1986). Anxiety sensitivity, anxiety frequency and the prediction of fearfulness. Behaviour Research and Therapy, 24, 1–8.
Robinson, L. J., & Freeston, M. H. (2014). Emotion and internal experience in obsessive compulsive disorder: reviewing the role of alexithymia, anxiety sensitivity and distress tolerance. Clinical Psychology Review,34(3), 256-271.
Salkovskis, P.M., Wroe,A. L., Gledhill, A.,Morrison, N., Forrester, E.,Richards, C.,et al.(2000). Responsibility attitudes and interpretations are characteristic of obsessive compulsive disorder. Behaviour Research and Therapy. Vol.38: pp. 347.372.
Sica, C.S., Ghisi, M., Chiri, L.R., Franceschini S. (2008).Metacognitive beliefs and strategies predict worry, obsessive-compulsive symptoms and coping styles: A preliminary prospective study on an Italian nonclinical sample. Clinical Psychology and Psycholotherapy. 14: 258-268.
Sickel, A. E., Seacat, J. D., & Nabors, N. A. (2019). Mental health stigma: Impact on mental health treatment attitudes and physical health. Journal of health psychology, 24(5), 586–599.
Sunde, T., Johnson, S. U., Himle, J. A., Bertelsen, T. B., Haaland, V.Ø., Vogel, P. A., ... & Haaland, Å. T. (2021). Metacognitions and Obsessive Beliefs in Obsessive–Compulsive Disorder: A Study of Within-and Between-Person Effects on Long-Term Outcome. Cognitive Therapy and Research, 45(6),11051119.
Wells, A. (2000). Emotional disorders and metacognition: Innovative cognitive therapy. Chichester, UK: Wiley.
Wells, A. (2002). Emotional disorders and metacognition: Innovative cognitive therapy. John Wiley & Sons.
Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the metacognitions questionnaire: properties of the MCQ-30. Behaviour research and therapy, 42(4), 385-396.
Wells, A., & Papageorgiou, C. (1998). Relationships between worry, obsessive–compulsive symptoms and meta-cognitive beliefs. Behaviour research and therapy, 36(9), 899-913.
Wells, A., White, J., & Carter, K. (1997). Attention training: Effects on anxiety and beliefs in panic and social phobia. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory and Practice, 4(4), 226-232.
