مقایسۀ مفاهیم و شیوه‌های آموزش در شاهنامه فردوسی بر پایۀ آموزه‌های زال و بزرگمهر
الموضوعات :
1 - دانش آموخته دکترای دانشگاه تهران-مدرس دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: شاهنامه فردوسیبزرگمهرآموزشاخلاق فردیاخلاق اجتماعی,
ملخص المقالة :
شاهنامۀ فردوسی از جمله متون شاخص ادبیات فارسی است که در قالب داستان‌ها، مفاهیم آموزشی و اخلاقی را هم بیان می‌کند. از این روی برخی بخش‌های شاهنامه همچون متون ادب تعلیمی کاربرد آموزشی دارد. یکی از این بخش‌ها مجالس بزرگمهر در دورۀ پادشاهی نوشین‌روان است. مجلس‌گویی یکی از شیوه‌های پند و اندرز است که عموماً در دربار شاهان مورد استفاده بوده و در رأس آن فردی دانا حضور داشته که با نصایح خود حاضران را بهره‌مند می‌ساخته و این پندها برای بهره‌مندی دیگران ثبت می‌شده است. اندرزهای بزرگمهر با موضوع اخلاق فردی و اجتماعی، به صورت مدون و با استفاده از شگردهای سخنوری (که سخنش را تأثیرگذارتر می‌کند)، بیان می‌شود. در این مقاله محتوای مجالس بزرگمهر را با نگاهی توصیفی، تقسیم‌بندی و تحلیل کرده‌ایم. همچنین به بیان جایگاه آموزشی اخلاق آموزشی و آموزش اخلاق در شاهنامه پرداخته‌ایم.
سبزیان‌پور، وحید، (1388)، تاثير پندهاي انوشروان و بزرگمهر در گلستان سعدي، زبان و ادبیات فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی)، دوره 17، ش 64، صص 91-124.
عوفی بخارایی، محمد، (1361)، تذکرۀ لباب الالباب، به اهتمام: محمد عباسی، تهران: فخر رازی.
فردوسی، ابوالقاسم، (1394)، شاهنامه، پیرایش: جلال خالقی مطلق، ج 1و2، چ اول، تهران: سخن.
غلامرضایی، محمد، (1387)، مجلس‌گویی و شیوه‌های آن در مجالس سبعۀ مولوی، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش57، صص 257-278، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
غلامی، فاطمه و نجف جوکار، (1390)، بررسی و تحلیل «هفت بزم انوشیروان» در شاهنامه به عنوان نمودی از «مجلس‌گویی» در ایران پیش از اسلام، پژوهشنامه زبان و ادب فارسی(گوهر گویا)، س 5، ش 19، صص 79-98.
نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر، (1388)، چهارمقاله و تعلیقات، به سعی و اهتمام و تصحیح: محمد قزوینی، با اهتمام: محمد معین، چاپ اول، تهران: صدای معاصر.
