بررسی و نقد خلقت جهان در شش روز
الموضوعات :
مهین شهریور
1
(ارومیه)
الکلمات المفتاحية: خلقت, زمین , آسمان, شش روز, هشت روز, نقد,
ملخص المقالة :
آیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگرایانه و مشهور مفسران کهن مبنی بر آفرینش آسمان ها و زمین در مدت زمانی معادل شش روز متعارف عدول کرده وتعبیر «ستّه ایّام» را به شش دوران و مرحله تأویل نموده اند. این راهکار هم درخور نظر است که در فضای علم نمی توان برای توضیح پدیده های طبیعی به امری خارج از طبیعت ارجاع داد و مداخله یک نیروی غیبی برتر،قابل پیش بینی و محاسبه نیست درحالی که بنیان بیان قرآن بر حضور و مداخله بی قید و شرط یک نیروی غیبی برتر و متعالی نهاده شده است. بدینسان چون نظرگاه دینی، به پیش فرض های بسته علم محدود و مقیّد نیست، به نتایج محاسبات علمی هم لزوماً مقیّد و ملزم نخواهد بود و می تواند بر آن شود که در این زمینه نیروهایی فرا حسّی دخالت نموده اند. بااین همه در عصر کنونی، دانش تجربی محترم تر و معتبرتر ازآن است که با چنین تحلیلی بتوان نتایج وداده های آن رانادیده گرفت و درواقع چنین نگاهی، برتصوّر تقابل قرآن و علم، مهر تصدیق و تثبیت می زند. در نتیجه اگر قرار بر اختیار یک قول افتد، تأویل «سته ایام» به شش زمان و دوران، یگانه قول تعیّن یافته و مرجّح جلوه می کند.
قرآن کریم.
نهج البلاغه
ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله.(١٤٢٨ق.)، شرح نهج البلاغه، بغداد، دار الکتاب العربی.
ابن الملقن، عمر بن علی.(١٤٠٦ق.)، تحفة المحتاج إلی أدلة المنهاج، مکه مکرمه، دار حراء.
ابن فارس، احمد (1404ق.)، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن فارس، احمد بن فارس.(١٣٩٩ ش.)، معجم مقاییس اللغه، قاهر، دار الفکر.
ابن قیم الجوزی، أبوعبدالله.(١٣٩٠ ش.)، المنار المنیف فی الصحیح والضعیف، حلب، مکتب المطبوعات الإسلامیه.
ابن منظور، محمّد بن مکرم.(١٤١٤ق.)، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
ابن منظور، محمدبن مكرم، ( 1416ق.)، لسان العرب، بيروت،دار احياءالتراثالعربي، چاپ5،جلد1.
بانوی اصفهانی،سیده نصرت امین(1361ش.)، مخزن العرفان در تفسیر قران ، تهران ، نهضت زنان مسلمان ، جلد11
البانی، محمّد ناصرالدین.(١٤١٢ق.)، سلسلة الأحادیث الضعیفة و الموضـوعة و أثرهـا السـیئ فـی الأمة، الریاض، دارالمعارف.
بحرانی، هاشم بن سلیمان توبلی.(١٤١٧ق.)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، دار التفسیر.
بخاری، محمّد بن إسماعیل.(٢٠٠٩م.)، التاریخ الکبیر، بیروت، دائرة المعارف العثمانیه.
بی‌آزارشیرازی، عبدالكریم(1381ش.)، قرآن و علوم طبیعی، تهران، الهدی.
تاسلامان، جانر(1399ش.)، بیگ بنگ، فلسفه و خدا، رامین، کریمی، تهران، سایلاو، چاپ2
ثقفی، ابوالفرج مَسعود بن الحسن.(٢٠٠٤م.)، فوائد أبی الفرج الثقفـی، بیروت، مخطـوط نُشر فی برنامج جوامع الکلم المجانی التابع لموقع الشبکة الإسلامیه.
جرجانی، أبواحمد بن عدی.(١٤٠٩ق.)، الکامل فی ضعفاء الرجال، قاهره، دار الفکر.
حاجی حیدری، ابوالحسن، (1393ش.)، پیدایش جهان هستی و حیات بر کرۀ زمین، تهران، مازیار.
حاکم نیشابوری، محمّد بن عبدالله.(١٤٢٢ق.)، المستدرک علی الصحیحین، بیروت،دار الکتب العلمیه.
رازی، فخرالدین محمّدبن عمر.(١٤٠١ق.)، تفسیر الرازی مفاتیح الغیـب او التفسـیر الکبیـر، قـاهره،
راغب الاصفهاني، حسين بن محمد،(1416ق.)، المفردات في غريب القران، بيروت، دارالكاتب العربي، چاپ5.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه.(١٣٩٣ش.)، روش های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، آ گه.
سوادکوهی، علی اصغر( 1386ش.)، از اسطوره‌های آفرینش تا انفجار بزرگ، تهران، نسل نواندیش
شاه‌ركنی، لقمان(1390ش.)، فیزیک و جهان هسنی تا قیامت، دزفول، اهوراقلم.
شهریور، مهین(1396ش.)، قرآن پیشگام علم نجوم، تبریز، اختر.
طباطبایی، سیدمحمّدحسین.(١٤١٧ق.)، المیزان فی تفسیر القرآن. قم، دفتر انتشـارات اسـلامی جامعـه مدرسین حوزه علمیه.
طبرسي، فضل بن الحسن.(١٤١٥ق.)، مجمع البیان في تفسیر القرآن. بیروت، منشورات مؤسسـة العلمـي للمطبوعات
طیب،سیدعبدالحسین(1378ش.)، اطیب البیان فی تفسیرقرآن، تهران اسلام، چاپ دوم، جلد 1.
عسقلانی، ابن حجر.(١٣٩٠ش.)، لسان المیزان. بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات .
عسقلانی، أحمد بن علی.(١٣٢٦ش.)، تهذیب التهذیب. هند، مطبعة دائرة المعارف النظامیه.
قدردان، محمدحسن(1384ش.)، راز خلقت و بقا ، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی .
قرائتی، محسن (1383ش.)، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ 11، جلد10.
قشیری نیشابوری، مسلم ابن حجاج.(١٤٢٦ق.)،صحیح مسلم. الریاض، دارا الطیبه.
کلینی، ابوجعفر محمّد بن یعقوب.(١٣٦٧ش.)، اصول کافی. تهران، دار الکتب الاسلامیه.
گلیسر، مارسلو،(۱۳۹۳ش.)، رقص جهان، بازیاری شورابی، علی، تهران، سبزان.
مجدی، صمد، (1391ش. )،خلقت جهان و تکاملی نوین از نظر قرآن و علم شیراز نوید
مصطفوی، حسن.(١٣٦٨ش.)، التحقیق فی کلمات القرآن. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصطفوی،مصطفی (۱۳۸۳ش.)، خلقت جهان هستی از دیدگاه قرآن و روایات، تهران، مرسل.
معرفت، محمّدهادی.(١٣٧٩ش.)،تفسیر و مفسران. قم، موسسه فرهنگی تمهید.
مکارم شیرازی، ناصر.(١٣٧٤ش.)، تفسیر نمونه. تهران، دار الکتاب الاسلامیه.
نیل دگراس، تایسن، (1393 ش.)، پیدایش جهان هستی و حیات بر کرۀ زمین، آریایی،جمیل، تهران، مازیار.
واعظ، سامعه.(١٣٩٢ش.)، کره زمین چگونه شکل گرفت، تهران، آ گه.
Addams, jane,(2017), water vapor nitrogen Large concentration of gases in the atmosphere, coursehero.com.
Atkinson, Nancy, (2015), Thinking About Time Before the Big Bang, http://bigbangpage.com p=609.
Cain, Fraser, (2015), Earth’s Early Atmosphere, http://www.universetoday.com.
Cobb, B. Allan, (2009), Earth Chemistry, Infobase publishing, ISBN: 978-0-7910-9677-2.
Gregory, Kenneth & simmons, Lan & brazel, Anthony & Day, john,(2009), Environmental Sciences: A Student's Companion, SAGE publications India.
Itteilag, E. Richard,(2012), Holy Capitalism: Origins, Workings and Energy Catalyst, Author House, ISBN 978-1-4772-1737-5.
PUBLISHING CO, INC.34. Jarumayan, A. Germana & Sadili, V. Milagros, (2003), The Changing Earth, KATHA
Sumich, L. James & Morrissey, John Francis, (2004), Introduction to the Biology of.
Marine Life, jones & Bartlett publishers, Inc. Urie, Patricia,(2006), Earth's Crust, published in the united states, Mark press.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 138 ـ 121
بررسی و نقد خلقت جهان در شش روز
مهین شهریور 1
|
آیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگرایانه و مشهور مفسران کهن مبنی بر آفرینش آسمان ها و زمین در مدت زمانی معادل شش روز متعارف عدول کرده وتعبیر «ستّه ایّام» را به شش دوران و مرحله تأویل نموده اند. این راهکار هم درخور نظر است که در فضای علم نمی توان برای توضیح پدیده های طبیعی به امری خارج از طبیعت ارجاع داد و مداخله یک نیروی غیبی برتر،قابل پیش بینی و محاسبه نیست درحالی که بنیان بیان قرآن بر حضور و مداخله بی قید و شرط یک نیروی غیبی برتر و متعالی نهاده شده است. بدینسان چون نظرگاه دینی، به پیش فرض های بسته علم محدود و مقیّد نیست، به نتایج محاسبات علمی هم لزوماً مقیّد و ملزم نخواهد بود و می تواند بر آن شود که در این زمینه نیروهایی فرا حسّی دخالت نموده اند. بااین همه در عصر کنونی، دانش تجربی محترم تر و معتبرتر ازآن است که با چنین تحلیلی بتوان نتایج وداده های آن رانادیده گرفت و درواقع چنین نگاهی، برتصوّر تقابل قرآن و علم، مهر تصدیق و تثبیت می زند. در نتیجه اگر قرار بر اختیار یک قول افتد، تأویل «سته ایام» به شش زمان و دوران، یگانه قول تعیّن یافته و مرجّح جلوه می کند.
واژگان کلیدی
[1] . 1- دانش آموخته دکتری، مدرس مدعوگروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی،
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. Email: mahin.shahrivar@yahoo.com
تاریخ دریافت: 10/2/1400 پذیرش نهایی: 26/4/1400
