رابطه اميد به تحصيل و رويکرد به يادگيری: بررسی نقش واسطه‌ای خودتنظيمی تحصيلی
محورهای موضوعی : روانشناسیسمیرا راه پیما 1 , حمید بارانی 2 , فرهاد خرمائی 3
1 - دانشکده روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
2 - دانشکده روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
3 - دانشکده روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز
کلید واژه: اميد به تحصيل, خودتنظيمی تحصيلی, رويکرد عميق, رويکرد سطحی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تعيين نقش واسطهگري خودتنظيمي تحصيلي در ارتباط بين اميد به تحصيل و ابعاد رويکرد به يادگيري بود. جامعة آماري پژوهش حاضر تمام دانش آموزان متوسطه دوم منطقه ششده و قره بلاغ بودند که در سال تحصيلي 96-95 مشغول به تحصيل بودند. شرکت کنندگان پژوهش 348 نفر از دانش آموزان دختر (223) و پسر ( 125) بودند که به شيوه نمونه گيري تصادفي خوشه اي انتخاب شدند و به پرسشنامه هاي خودتنظيمي تحصيلي (بوفارد و همکاران، 1995)، پرسشنامه اميد به تحصيل (خرمائي و کمري، 1396) و مقياس رويکرد به يادگيري (اليوت و همکاران، 1999) پاسخ دادند. به منظور پاسخگويي به فرضيه هاي پژوهش از مدل يابي معادلات ساختاري و نرم افزار AMOS 22 استفاده شد. نتايج نشان داد که اميد به تحصيل هم به صورت مستقيم و هم به طور غيرمستقيم و از طريق خودتنظيمي تحصيلي، پيش بيني کنندة رويکرد به يادگيري بود. در مجموع، نتايج پژوهش حاضر بيانگر اهميت و نقش متغير اميد به تحصيل در افزايش خودتنظيمي تحصيلي و افزايش رويکردهاي انطباقي است. با توجه به نقش سازگارانه اميد به تحصيل ضروري است که متوليان تعليم و تربيت به آموزش اينگونه توانمندي ها به دانش آموزان توجه ويژه داشته باشند. همچنين افزايش نگرش منفي نسبت به تحصيل و کاهش انتظار مثبت نسبت به تحصيل در جامعة کنوني نيز ضرورت پرداختن و آموزش توانمندي هايي همچون اميد را دوچندان مي سازد.
The aim of this study was to investigate the mediating role of academic self-regulation in the relationship between academic hope and components of approaches to learning. Participants were 348 high school students (223 girls and 125 boys) which were selected using the random cluster sampling method during 2014-2015 academic years. In order to investigate the variables of research, Self-Regulation Questionnaire (Bouffard et al., 1995), Academic Hope and Learning Approach (Elliot et al., 1999) scale were used. For analyzing the research model, structural equation model and Amos 22 software were used. Results showed that academic hope predicted approach to learning directly and also indirectly through academic self- regulation. In sum, the results of this study indicate the importance and role of academic hope in increasing academic self-regulation and adaptive approaches. Due to the adaptive role of academic hope, educators need to pay special attention to teach these capabilities to students. Also, an increase in the negative attitude toward education and a decrease in the positive expectation of education society today will also increase the need for education and training of capabilities such as hope.
ابراهيمي، نسرين؛ صباغيان، زهرا؛ و ابوالقاسمي، محمود (1390). بررسي رابطه اميد با موفقيت تحصيلي دانشجويان. پژوهش و برنامهريزي در آموزش عالي، 2، 16-1.
استادزاده، زيبا؛ داوودي، حسين؛ و زارع، اعظم (1395). بررسي رابطه يادگيري خودتنظيمي و انگيزه پيشرفت تحصيلي در دانشآموزان دختر دبيرستاني استان قم. پيشرفتهاي نوين در علوم رفتاري، 1(2)، 66-57.
افشاري، محسن؛ شيرزاديفرد، ميثم؛ و قربان جهرمي، رضا (1396). چشم انداز زمان آينده و پيشرفت تحصيلي: نقش واسطه اي خود نظم جويي بلندمدت و ادراك سودمندي تكاليف تحصيلي. روانشناسي تحولي: روانشناسان ايراني، 4 (54)، 134-121.
باراني، حميد (1397). پيش بيني بي صداقتي تحصيلي بر اساس هيجان تحصيلي اميد: مطالعه نقش واسطه اي کمک طلبي تحصيلي. پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشکده علوم تربيتي و روانشناسي، دانشگاه شيراز.
پورمحمد، ژيلا؛ اسماعيلپور، خليل (1394). اثربخشي آموزش خودتنظيمي بر پيشرفت تحصيلي دانشآموزان دختر هنرستاني تبريز. آموزش و ارزشيابي، 8 (31)، 102-93.
حاج شمسايي، مهدي؛ کارشکي، حسين؛ و يزدي، سيد اميرامين (1393). آزمون مدل نقش ميانجيگرانه خودتنظيمي در رابطه بين جو رواني اجتماعي کلاس و ناسازگاري کلاسي دانشآموزان دوره راهنمايي. رونشناسي مدرسه، 3 (3)، 37-21.
حسيني، سيدرحمان؛ اژه اي، جواد؛ لواساني، غلامعلي؛ و خليلي، شيوا (1396). بررسي اثربخشي مشاوره گروهي مبتني بر نظريه انتخاب و واقعيت درمانگري بر افزايش سازگاري اجتماعي و خودتنظيمي نوجوانان. مجله روانشناسي، 21(2)، 132- 118.
خرمائي، فرهاد (1386). بررسي مدل علي ويژگي هاي شخصيتي، جهت گيري هاي انگيزشي و سبک هاي شناختي يادگيري. پايان نامه دکتري. دانشگاه شيراز.
خرمائي، فرهاد؛ کمري، سامان (1396). ساخت و بررسي ويژگيهاي روانسنجي مقياس اميد به تحصيل. دوفصلنامه راهبردهاي شناختي در يادگيري، 5، 37-15.
زارع، حسين؛ محبوبي، طاهر؛ و سليمي، حسين (1394). تأثير آموزش شناختي ارتقا اميد بر کاهش اهمالکاري و خودناتوانسازي تحصيلي دانشجويان دانشگاه پيامنور بوکان. آموزش و ارزشيابي، 32، 110-93.
سيف، علي اکبر (1397). روانشناسي پرورشي (يادگيري و آموزش). تهران: انتشارات دوران.
صاحبالزماني، محمد؛ زيرک، آيدا (1390). راهبردهاي مطالعه و يادگيري دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي اصفهان و ارتباط آن با سطح اضطراب امتحان. آموزش در علوم پزشکي، 11 (1)، 68-58.
علينژاد، مهرانگيز؛ سعيد، نسيم (1394). رابطه تعامل، يادگيري خودتنظيمي با رضايتمندي از تحصيل در مدارس هوشمند. فناروري آموزش، 4، 320-311.
فلسفين، زينب؛ شکري، اميد (1393). روابط ساختاري بين اسنادهاي علي، هيجان هاي پيشرفت و خودنظم جويي تحصيلي در دانشجويان. فصلنامه روانشناسي شناختي، 2(2)، 58-46.
قاسمي، علي؛ فولادچنگ، محبوبه (1390). بررسي نقش تأکيدات هدفي والدين در خودتنظيمي يادگيري دانش آموزان. مطالعات روانشناسي تربيتي، 7 (11)، 69-86.
کاوسيان، جواد؛ کديور، پروين؛ و فرزاد، ولي اله (1391). رابطة متغيرهاي محيطي، تحصيلي با بهزيستي مدرسه: نقش نيازهاي روانشناختي، خودتنظيمي انگيزشي و هيجانهاي تحصيلي. پژوهش در سلامت روانشناختي، 6 (1)، 25-10.
کمري، سامان؛ فولادچنگ، محبوبه؛ خرمائي، فرهاد؛ جوکار، بهرام؛ و شيخ الاسلامي، راضيه (1396). تبيين علّي مشغوليت تحصيلي بر اساس شناخت اجتماعي: نقش واسطه اي هيجان هاي مثبت تحصيلي و اجتماعي. روانشناسي تحولي: روانشناسان ايراني، 4 (55)، 284-269.
کيافر، مريم سادات؛ کارشکي، حسين؛ و هاشمي، فرح (1393). نقش باورهاي اميد و خوشبيني در پيشبيني انگيزش تحصيلي دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه فردسي و علوم پزشکي مشهد. آموزش در علوم پزشکي، 14(6)، 526-517.
کياني، مسعود؛ حجازي، الهه؛ اژه اي، جواد؛ و لواساني، غلامعلي (1396). بررسي ويژگي هاي روان سنجي سياهه خودتنظيمي نوجواني در دانش آموزان دختر دبيرستاني. مجله روانشناسي، 21 (1)، 22- 3.
محمدي درويشبقال، ناهيد؛ حاتمي، حميدرضا؛ احدي، حسن؛ و اسدزاده، حسن (1392). بررسي تأثير آموزش راهبردهاي خودتنظيمي (شناختي و فراشناختي) بر انگيزش تحصيلي دانشآموزان. روانشناسي تربيتي، 27، 66-49.
مراديان، جلال؛ عاليپور، سيروس؛ و زغيبي قناد، سيمين (1396). رابطه هيجانهاي تحصيلي با رويکردهاي مطالعه و اهمالکاري تحصيلي در دانشجويان. پيشرفتهاي نوين در علوم رفتاري، 2(13)، 1-13.
ميکائيلي منيع، فرزانه؛ فتحي، گونا؛ شهودي، مريم؛ و زندي، خليل (1394). تحليل روابط بين اميد، خودکارآمدي، انگيزش و تنشگرها با سازگاري تحصيلي در ميان دانشجويان کارشناسي دانشگاه اروميه. انديشههاي نوين تربيتي، 11 (1)، 78-57.
نريماني، محمد؛ محمداميني، زرار؛ زاهد، عادل؛ و ابوالقاسمي، عباس (1394). مقايسه اثربخشي آموزش راهبردهاي يادگيري خودتنظيمي و حلمسئله بر انگيزش تحصيلي دانشآموزان اهمالکار. روانشناسي مدرسه، 1 (4)، 155- 139.
ياوري، هانيه؛ درتاج، فريبرز؛ و اسدزاده، حسن (1395). بررسي اثربخشي آموزش اميد بر سرزندگي تحصيلي دانشآموزان دوره دوم متوسطه. پژوهش در نظام آموزشي، 35، 33-21.
Alexander, E.S. & Onwuegbuzie, J.A. (2007). Academic procrastination and the role of hope as a coping stategy. Personality and Individual Differences, 42(7), 1301-1310.
Anthony, R., Artino Jr, A. R., Holmboe, E. S., & Durning, S. J. (2012). Can achievement emotions be used to better understand motivation, learning, and performance in medical education?. Medical Teacher, 34 (3), 240-244.
Artino, A. R., & Jones, K. D. (2012). Exploring the complex relations between achievement emotions and self-regulated learning behaviors in online learning. Internet and Higher Education, 15, 170-175.
Azevedo, R. (2009). Theoretical, conceptual, methodological, and instructional issues in research on meta cognition and self-regulated learning: A discussion. Meta Cognition Learning, 4, 87-95.
Bouffard, T., Boisvert, J., vezeau, C., & Larouche, C. (1995). The impact of goal orientation on self-regulation and performance among college students. British Journal of Educational Psychology, 65, 317-329.
Elliot, A., McGregor, H., & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, and exam performance: A mediational analysis. Journal of Educational Psychology. 91, 549-563.
Entwistle, N. (1988). Motivational factors in students’ approaches to learning. In R. Schmeck (ed.). Learning strategies and learning styles: Perspectives on individual differences. (pp.21-51). New York: Plenum Press.
Feldman, D. B., & Kubota, M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, 210–216.
Frenzel, A. C., Pekrun, R., Goetz, T., & Vom Hofe, R. (2006). Girls and boys emotion experiences in mathematics. In Ekman, P. & Davidson, R. J. (Eds.), The nature of emotion (pp. 59-67). New York: Oxford University Press.
Hansen, M. J. (2013). Academic hope theory implications for promoting academic success. Council on Retention and Graduation (GRG).
Heikkila, A., & Lonka, K. (2006). Studying in higher education: Students’ approaches to learning, self‐regulation, and cognitive strategies. Studies in Higher Education, 31(1), 99-117.
James, S. L., & Roby, J. L. (2019). Comparing reunified and residential care facility children’s wellbeing in Ghana: The role of hope. Children and Youth Services Review, 96, 316-325.
Knorzer, L., Brunken, R., & Park, B. (2016). Emotions and multimedia learning: The moderating role of learner characteristics. Journal of Computer Assisted Learning, 32(6), 618-631.
Kwon, P., Birrueta, M., Faust, E., & Brown, E. R. (2015). The Role of Hope in Preventive Interventions. Social and Personality Psychology Compass, 9(12), 696-704.
Ling, Y., Huebner, E, S., Fu, P., Zeng, Y., & He, Y. (2016). A person-oriented analysis of hope in Chinese adolescents. Personality and Individual Differences, 101, 446-450.
Marchand, G. C, & Gutierrez, A. P. (2012). The role of emotion in the learning process: Comparisons between online and face-to-face learning settings. The Internet and Higher Education, 15, 150-160.
Marques, S. C., Lopez, S. J., Fontaine, A. M., Coimbra, S., & Mitchell, J. (2015). How much hope is enough? Levels of hope and students’ psychological and school functioning. Psychology in the Schools, 52, 325–334.
Nami, Y., Enayati, T., & Ashouri, M. (2012). The relationship between self-regulation approaches and learning approaches in English writing tasks on English foreign language students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 614-618.
Nesse, R. M., & Ellsworth, P. C. (2009). Evolution, emotions, and emotional disorders. American Psychological Association, 64(2), 129-139.
Parker, P. D., Ciarrochi, J., Heaven, P., Marshall, S., Sahdra, B., & Kiuru, N. (2015). Hope, friends, and subjective well-being: A social network approach to peer group con-textual effects. Child Development, 86, 642–650.
Pekrun, R. & Stephens, E. J. (2010). Achievement emotions: A control-value approach. Social Personality Compass, 4, 225-238.
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18(4), 315-341.
Pekrun, R., Frenzel, A. C., Goetz, T., & Prrry, R. P. (2007). The control-value theory of achievement emotions: An integrative approach to emotions in education. In Schutz, P. A, Pekrun, R. (Eds.), Emotion in education (pp 13-36). Burlington, MA: Academic Press.
Perry, R. P., & Pekrun, R. (2014). Control-value theory of achievement emotions. In Pekrun., R. & Linnenbrink-Garcia, L. (Eds.), International handbook of emotions in education (pp. 120-141). New York: Taylor & Francis.
Pintrich, P. R., & DeGroot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82 (1), 33-40.
Pintrich, P.R., Smith, D., Garcia, T., & McKeachie, W.J. (1992). A Manual for the use of Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ). Washington, Dc: Office of Educational Research and Improvement.
Ram, N., Conroy, D. E., Pincus, A. L., Lorek, A., Reber, A. L., Rocha, M. J., Coccia, M., Morack, J, Feldman, J., & Gerstorf, D. (2014). Examining the interplay of processes across multiple time-scales: Illustration with the Intraindividual study of affect, health, and interpersonal behavior (iSAHIB). Research in Human Development, 11, 142-160.
Rand, K. L., Martin, A. D., & Shea, A. M (2011). Hope, but not optimism, predicts academic performance of law students beyond previous academic achievement. Journal of Research in Personality, 45, 638- 686.
Reid, R. Trout, A. & Schwartz, M. (2005). Self-regulation interventions for children with attention deficit/hyperactivity disorder. Journal of Exceptional Children, 71(4), 361-377.
Satici, S. A. (2016). Psychological vulnerability, resilience, and subjective well-being: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 102, 68-73.
Schutz, P. A., & Pekrun, R. E. (2007). Emotion in education. Elsevier Academic Press.
Shorey, H. S., Snyder, C. R., Yang, X., & Lewin, M. R. (2003). The role of hope as a mediator in recollected parenting, adult attachment, and mental health. Journal of Social and Clinical Psychology, 22, 685-715.
Snyder, C. R. (1994). The psychology of hope: You can get there from here. New York: Free Press.
Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope: Measures, and applications. San Diego, CA: Academic Press.
Snyder, C. R., Shorey, H. S., Cheavens, J., Pulvers, K. M., Adams, V.H., & Wiklund, C. (2002). Hope and academic success in college. Journal of Educational Psychology, 94(4), 820-826.
Steidl, S., Mohi-Uddin, S., & Anderson, A. K. (2006). Effects of emotional arousal on multiple memory systems: Evidence from declarative and procedural learning. Learning & Memory, 13(5), 650-658.
Weinstein, C. E., Acee, T. W., & Jung, J. (2011). Self‐regulation and learning strategies. New Directions for Teaching and Learning, 2011(126), 45-53.
Weinstein, C. E., Palmer, D., & Schulte, A. C. (1987). Learning and Study Strategies Inventory (LASSI). Clearwater, FL: H & H Publishing.
Williams, S., & Woodruff-Borden, J. (2015). Parent emotion socialization practices and child self-regulation as predictors of child anxiety: The mediating role of cardiac variability. Child Psychiatry & Human Development, 46(4), 512-522
You, J. W., & Kang, M. (2014). The role of academic emotions in the relationship between perceived academic control and self-regulated learning in online learning, Computers & Education, 77, 125-133
Zimmerman, B. J., & Pons, M. M. (1986). Development of a structured interview for assessing student use of self–regulated learning strategist. American Educational Research Journal, 23 (4), 614-628.
