کاربردی‌شدگی فعل «گفتن» در فارسی نو
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانمهرداد مشکین فام 1 , الهام ایزدی 2
1 - دانش¬آموختۀ دکتری زبان¬شناسی، دانشگاه بوعلی سینا
2 - دانش¬آموختۀ دکتری زبان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا
کلید واژه:
چکیده مقاله :
یکی از فرایندهای تغییر زبانی، کاربردی شدگی است و از جمله محصولات این فرایند، گفتماننماها هستند. گفتمان نماها عناصر زبانی هستند که کلام را یکپارچه میکنند و به گفتمان اجازۀ انحراف از مسیر اصلی خود را نمی دهند. هدف این مقاله، بررسی کاربردی شدگی فعل «گفتن» در فارسی نو است. به منظور بررسی دقیق تر، فارسی نو را به دو دورۀ مجزا تقسیم کرده ایم؛ فارسی نو متقدم (از قرن چهارم تا اواخر هفتم) و فارسی معاصر. در فارسی نو متقدم، فعل «گفتن» در مقام فعل اصلی واژگانی در معناهای «بیان کردن» و «نامیدن» کاربرد داشته است و بیانکنندۀ مفهوم وجهیت استقرایی نیز بوده و در ساخت های غیرشخصی شرکت می کرده است. این جزء زبانی در فارسی معاصر با حفظ نقشهای قبلی از رهگذر فرایند کاربردی‌شدگی به گفتمان نما تبدیل شده است. در این نقش متأخر، فعل «گفتن» به صورت های «می گم» و «بگو» درآمده است و نقش های «شروع گفتمان»، «تغییر موضوع» و «اشاره به اطلاعات جدید در گفتمان» را بر عهده دارد. بسامد وقوع گفتمان نمای «میگم» بیشتر از گفتمان‌‌نمای «بگو» است. داده های این پژوهش، مستخرج از کتاب های نگاشته‌شده به زبان فارسی نو متقدم، اینترنت و فیلم های تلویزیونی است. از آن جا که گفتمان نماها بیشتر در گونۀ گفتاری یافت می شوند، در فارسی معاصر برای بررسی نقش متأخر گفتمان نمایی «گفتن» فیلم‌های تلویزیونی برگزیده شدند.
One of the language change processes is pragmaticalization, and among the products of this process are discourse markers.Discourse markers are the language elements that make the discourse homogeneous and do not allow discourse to deviate from its original path.This paper aims to investigate the pragmmaticalization of the verb "goftan" (i.e. sayying) in New Persian. In order to investigate more exactly, we have divided New Persian into two separate periods: Early New Persian and Modern Persian.In early New Persian, the verb "goftan" functioned as the main lexical verb in the meanings of "to say" and "to name”, expressed the concept of inductive modality and also participated in impersonal constructions.In Modern Persian, in addition to conserve previous functions, this linguistic element is evolved into a discourse marker through pragmmaticalization.In this new function, "goftan" also appears in two other forms as "migam" and "begu" and functions as initiating discourse, changing the topic, and referring to new information. The token frequency of "migam" is more than "begu".The research data has been extracted from the books written in Early New Persian language, internet, and TV movies.Because discourse markers are mostly found in the spoken variety, the TV movies have been chosen in order to investigate functions of the verb "goftan" as a discourse marker in Modern Persian.
