-
دسترسی آزاد مقاله
1 - جایگاه امور حسبی در هندسه اعتقادی فقه شیعه
جواد پنجه پور سیامک بهارلوییامور حسبی از موضوعات مهمی است که در میان متفکران مسلمان مطرح بوده است. در هندسه اعتقادی شیعیان، امور حسبی بیشتر جنبه غیر حکومتی را شامل می شود. افزون بر این، هر چند مبانی مشروعیت این نهاد در فقه شیعه شامل آیات، روایات، اجماع و عقل می باشد، اما با عنایت به گستره ی مبسوط چکیده کاملامور حسبی از موضوعات مهمی است که در میان متفکران مسلمان مطرح بوده است. در هندسه اعتقادی شیعیان، امور حسبی بیشتر جنبه غیر حکومتی را شامل می شود. افزون بر این، هر چند مبانی مشروعیت این نهاد در فقه شیعه شامل آیات، روایات، اجماع و عقل می باشد، اما با عنایت به گستره ی مبسوط استعمال حسبه، عدم اتفاق نظر در مبانی مشروعیت و رویکرد امور حسبی برخلاف اتفاق مفهومی و ضیق محدوده ی اجرای آن مشهود است. با توجه به عدم تحدید موارد استعمال امور حسبی با تکیه بر بسط نهاد ولایت فقیه در هندسه اعتقادی فقه شیعه، و ابهام آن حقوق موضوعه ایران با انطباق گیری از تفکر اعتقادی شیعی است، قانونگذار نه تعریف جامعی از آن به عمل آورده و نه ملاک موثری برای شناسایی آن ارائه نموده است. هدف این مقاله، مطالعه جایگاه امور حسبی در هندسه اعتقادی فقه شیعه می باشد و یافته های این پژوهش نشان می دهد که پذیرش نظریه حسبه می تواند به تئوری تشکیل حکومت دینی و ولایت فقیه بر امور مردم منجر گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - مسئله اعتماد اجتماعی در نظام اجتماعی اسلام
حسن خیریامروزه یکی از مسائل اساسی جوامع غربی و جوامعی که متأثر از فرهنگ غربی هستند کاهش سرمایه اجتماعی است. اعتماد اجتماعی یکی از مؤلفه های اساسی سرمایه اجتماعی است. کاهش اعتماد اجتماعی بحران هویتی و فرهنگی را به دنبال داشته و این مسئله را در کانون توجه جامعه شناسان قرار داده ا چکیده کاملامروزه یکی از مسائل اساسی جوامع غربی و جوامعی که متأثر از فرهنگ غربی هستند کاهش سرمایه اجتماعی است. اعتماد اجتماعی یکی از مؤلفه های اساسی سرمایه اجتماعی است. کاهش اعتماد اجتماعی بحران هویتی و فرهنگی را به دنبال داشته و این مسئله را در کانون توجه جامعه شناسان قرار داده است. جامعه اسلامی ما به میزانی که پای بند به آموزه های اسلامی است از این سرمایه برخوردار است. بدین روی هدف این مقال بررسی اعتماد اجتماعی در نظام اجتماعی اسلامی است. مقاله از روش توصیفی تحلیلی بهره جسته و موضوع را از ابعاد مختلف اعتقادی، اصول فقه، اخلاق اجتماعی و فقهی واکاوی نمودهاست. مفاهیمی چون "ایمان"، " مؤمن"، " متقی"، " برادر"، "ولایت مؤمنانه"،" کرامت انسانی"، " حق الله و حق الناس"، " مسلم"، " متشرع"، " متخلق"، " تعاون"، " تکافل"، " مواسات"، " قرض الحسنه"، " صدقه"، " وقف"، " عمل صالح"، " حسن خلق"، "تولی"، " حرمت "غیبت و تهمت و افتراء و اهانت" و دهها مفهوم دیگر حاوی معنای اعتماد اجتماعی است. در بحث اعتقادی به سنت های الهی و نقش توکل و اعتماد به وعدههای الهی اشاره شده و در بحث اصول فقه بحث خبر واحد و بنای عقلاء به عنوان دو موضوع اساسی در زیر مجموعه اعتماد اجتماعی بررسی شده و در بحث اخلاق اجتماعی برخی اصول اخلاقی و رویه های پیشوایان دینی در تأکید بر اعتماد مؤمنان نسبت به هم و ضرورت برقراری رابطه برادرانه اشاره شده و در بحث احکام فقهی نیز برخی عناصر زیرساختی، ساختی و عاملیتی مقوم اعتماد اجتماعی تشریح گردیدهاست. از جمله عناصر ساختی مطرح در این مقال عبارت است از: خاستگاه کتاب، سنت و عقل، ابتنای بر حکمتنظری و عملی، تفکیک حقالله و حقالناس و رابطه اخوت، بنوت، نبوت و امامت. نتیجه آنکه بسیاری از احکام اخلاقی، فقهی اسلام به صورت ساختاری یا عاملیتی، مستقیم یا غیر مستقیم به تقویت اعتماد اجتماعی منجر میشود و در عین حال فرد و جامعه را از اعتماد بیجا برحذر می دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - استحقاق اجرتالمثل مدیر در اداره مال غیر از دیدگاه قرآن کریم و حقوق ایران
حمیده داداشپور سید محمد اسدی نژاداجرتالمثل متصرف یا مدیر در اداره مال غیر از مواردی است که قانون مثل سایر موارد مرتبط با آن از جمله مسئولیت مدنی، خصوصیات مدیر، شرایط اداره و شرایط مال مورد اداره و... در ارتباط با آن سکوت اختیار کرده است؛ آیاتی از قرآن کریم موسوم به آیات قیام، تعاون، ولایت، آیه 152 سور چکیده کاملاجرتالمثل متصرف یا مدیر در اداره مال غیر از مواردی است که قانون مثل سایر موارد مرتبط با آن از جمله مسئولیت مدنی، خصوصیات مدیر، شرایط اداره و شرایط مال مورد اداره و... در ارتباط با آن سکوت اختیار کرده است؛ آیاتی از قرآن کریم موسوم به آیات قیام، تعاون، ولایت، آیه 152 سوره مبارکه انعام که به عنوان آیههای احسن، احسان و... هستند هرکدام یک جنبه از اداره مال غیر را شامل میشوند. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، درصدد اثبات عدم استحقاق اجرتالمثل برای مدیر مال غیر بر اساس آیات قرآن است. مهمترین مستند نظریه اشاره شده، اداره مال غیر از باب حسبه بودن عمل است. از نظر بیشتر فقها و اندیشمندان مهمترین دلیل حسبه، آیات امر به معروف و نهی از منکر بوده است؛ صرف نظر از چند آیه در قرآن با اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر بهنظر میرسد آیات دیگر و حتی آیات مربوط به اداره مال غیر با توجه به توسعه مفهوم امر به معروف و نهی از منکر توسط فقها و اندیشمندان به سوی مسائل اجتماعی، مشمول همین آیات حسبه هستند و حسبه را همان امر به معروف و نهی از منکر میدانند و شاید بتوان گفت بر اساس قاعده احترام عمل، مدیر، مستحق اجرتالمثل عمل خود است، لکن هدف اصلی بررسی استحقاق اجرتالمثل مدیر بر اساس آیات قرآن است و خداوند بارها در آیات خود وعده اجرت اخروی به بندگان خویش داده است و خود را بزرگترین محاسب دانسته و اجر کریم را در نظر میگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تأثیر اشتباه در جنایت در فقه و حقوق کیفری
سیما قبادوند تازه قشلاقاز جمله مباحث مهم در حقوق کیفری و فقه و بهتبع آن مسؤولیت کیفری، بحث «اشتباه» است. اشتباه یا شبهه به معنای مانند، شبیه، نظیر و مترادف خطا و ناشی از نادانی و ناتوانی شناختی و دانش و تجارب فردی است. اشتباه به دو قسم «اشتباه موضوعی» و «اشتباه حکمی» تقسیم میشود. فعل مجر چکیده کاملاز جمله مباحث مهم در حقوق کیفری و فقه و بهتبع آن مسؤولیت کیفری، بحث «اشتباه» است. اشتباه یا شبهه به معنای مانند، شبیه، نظیر و مترادف خطا و ناشی از نادانی و ناتوانی شناختی و دانش و تجارب فردی است. اشتباه به دو قسم «اشتباه موضوعی» و «اشتباه حکمی» تقسیم میشود. فعل مجرمانه نتیجه و محصول اراده مجرم میباشد که با تحقق آن مجرم به هدف سوء خود نائل می آید و با طی مسیر مجرمانه آنچه را که مدنظر او بوده است، به دست میآورد، اما در موارد عدیدهای مجرم اگرچه مسیر مجرمانه را تا انتها می پیماید و عنصر مادی عمل مجرمانه را نیز مرتکب میشود اما به خاطر عللی، به هدفی که داشته نمیرسد و یکی از این علل اشتباه در هدف و هویت است. َقتل بهعنوان مهمترین جرم که دارای قباحت ذاتی در تمام زمانها و مکانها میباشد و نتیجه آن گرفتن جان آدمی است که از با اهمیتترین دارایی هر فرد محسوب میگردد. به همین دلیل بخش عمدهای از تحقیقات حول محور این جرم و موضوعاتی است که متعاقب ارتکاب این جرم مطرح میگردد که از آن جمله میتوان بهاشتباه در هدف، اشتباه در هویت در بحث قتل اشاره کرد.روش این پژوهش از نوع توصیفی –تحلیلی است وشیوه گرداوری مطالب به صورت کتابخانه ای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تاثیر اشتباه در شخص یا شخصیت در جنایت بر نفس
افشین رحیمی پردنجانیقتل نفس و سلب حیات از انسان از مهم ترین جرایم علیه اشخاص است و در همه جوامع با واکنش شدید و در نظر گرفتن مجازات هاى سخت براى قاتلان همراه است. در نظام حقوقى اسلام مجازات قتل در صورتى که عمدى و عدوانى باشد، قصاص است و از این مجازات در قرآن کریم به عنوان منشا حیات جامعه ی چکیده کاملقتل نفس و سلب حیات از انسان از مهم ترین جرایم علیه اشخاص است و در همه جوامع با واکنش شدید و در نظر گرفتن مجازات هاى سخت براى قاتلان همراه است. در نظام حقوقى اسلام مجازات قتل در صورتى که عمدى و عدوانى باشد، قصاص است و از این مجازات در قرآن کریم به عنوان منشا حیات جامعه یاد شده است .جرایم علیه اشخاص از جمله مباحث مهم حقوق کیفری اختصاصی است که به دو بخش جرایم علیه تمامیّت جسمانی و جرایم علیه شخصیّت معنوی تقسیم میشود.در این بین جرایم علیه تمامیّت جسمانی (مثل قتل، قطع عضو، جرح، ضرب، سقط جنین) نسبت به جرایم علیه شخصیّت معنوی (همچون توهین، افترا، قذف، نشر اکاذیب و…) از اهمّیت بیشتری برخوردارهستند .در بین جرایم علیه تمامیّت جسمانی، جرم قتل نیز از همه مهمتر است چرا که بنا به تعریف، قتل عبارت است از سلب حیات از انسان زنده. به این ترتیب جرم قتل، با ارزشترین موهبت الهی به انسان را که همان جسم و جان او باشد، از وی میگیرد. بنابراین در همة نظامهای حقوقی دنیا، جرم قتل از اهمّت قابل ملاحظهای برخوردار میباشد و به خصوص برای نوع عمدی آن مجازاتهای سنگینی همچون اعدم یا حبس ابد در قوانین کیفری کشورهای مختلف پیشبینی شده است.امّا در بررسی انواع قتلها، گاهی با مصادیق و مواردی مواجه میشویم که در آنها قاتل بر اثر «اشتباه در شخص مقتول» (اشتباه در هدف) یا «اشتباه در شخصیّت مقتول» (اشتباه در هویّت) مرتکب قتل شده است. پرونده مقاله