-
دسترسی آزاد مقاله
1 - جریانشناسی ادبیات داستانی مهاجرت ایرانی
حسین قربان پور آرانی رضا شجريدر دهههای اخیر، روند مهاجرت ایرانیان و به ویژه نویسندگان و نشر آثار مهاجران شکل ویژه ای یافته است. حضورِ نویسندگان و شعرا در خارج از کشور و تولید متن ادبی، گرایشها، جریانها و رویکردهای ادبی خاصی را در بیرون از مرزهای کشور پدید آورده است. آثارِ ادبی برونمرزی با عنايت چکیده کاملدر دهههای اخیر، روند مهاجرت ایرانیان و به ویژه نویسندگان و نشر آثار مهاجران شکل ویژه ای یافته است. حضورِ نویسندگان و شعرا در خارج از کشور و تولید متن ادبی، گرایشها، جریانها و رویکردهای ادبی خاصی را در بیرون از مرزهای کشور پدید آورده است. آثارِ ادبی برونمرزی با عنايت به شاخصهها و ویژگیهايي که برخی از منتقدان برشمردهاند، تعابير متفاوتي دارد. مسئله نویسنده و چگونگیِ رفتن یا زمان بودن او در خارج از کشور و محتوای اثر او از دلالت های مهمی تلقی می شود تا کاری ذیلِ عنوان خاصی تعریف و طبقه بندی گردد. همچنین داستان نویسی برنمرزی در جریانهای مشخصی قابل دستهبندی است. در مقاله حاضر داستاننویسی مهاجرت ایرانی، در قالب جریانهای عمده سیاستمحور، هویتمحور و داستاننویسی زنان تحلیل شده است. داستان نویسی سیاسی در دهه 60 و تا اواسط دهه 70 پربسامدترین جریان است. این جریان زیر سایه گروهها و فعالیتهای سیاسی پدید میآید و به مسئله انقلاب و مسائل پیرامون آن توجه میکند. از نیمه دهه 70 به بعد جریان هویتاندیش غلبه مییابد. در این جریان مضامینی نظیر تفاوتهای سرزمین مادری و سرزمین دیگری و نحوه مواجهه مهاجران با دنیای جدید در قالب روایتهای هویتاندیش برجسته میشود. نویسندگان زن نیز در مهاجرت بسیار بودهاند و در حوزه داستان، با نگاهی زنانه به روایت زندگی زنان مهاجر و مسائل آنها پرداختهاند. در داستاننویسی زنان نحوه مواجهه زن با دنیای جدید و نیز مسائل آنها در جامعه ایران از موضوعات عمده روایتهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تکوینِ هویت اجتماعی در داستان «عطر سنبل، عطر کاج» بر مبنای نظریۀ عمومی طنز کلامی
فاطمه مظفری نوید فیروزی«عطرِ سنبل، عطرِ کاج»، ترجمۀ فارسی خاطراتِ فیروزه جزایری دوماست که بر اساس تجربۀ اجتماعی منحصربه فردش به عنوان یک مهاجر ایرانیِ ساکن آمریکا نوشته شده است. در این پژوهش، مؤلّفه ها و مکانیزمِ طنز داستانِ یادشده بر اساسِ «نظریۀ عمومی طنز کلامیِ» آتاردو بررسی شده است. در ای چکیده کامل«عطرِ سنبل، عطرِ کاج»، ترجمۀ فارسی خاطراتِ فیروزه جزایری دوماست که بر اساس تجربۀ اجتماعی منحصربه فردش به عنوان یک مهاجر ایرانیِ ساکن آمریکا نوشته شده است. در این پژوهش، مؤلّفه ها و مکانیزمِ طنز داستانِ یادشده بر اساسِ «نظریۀ عمومی طنز کلامیِ» آتاردو بررسی شده است. در این روش، متغیّرهای به کار برده شده برای بررسیِ یک روایتِ طنز به شش دستۀ زبان، هدف، موقعیت، شیوۀ روایت، مکانیسمِ منطقی و تقابلِ انگاره تقسیم می شود. در پژوهشِ حاضر با تکیۀ بر متغیّرِ هدف نشان داده شده که فیروزه جزایری چگونه با هدف قرار دادن افراد برون گروه و درون گروه به معرفی رفتارهای مناسب و نامناسبِ اجتماعی که با آنها مواجه بوده، پرداخته است و به هویتی جدید و انتخابی میرسد؛ هویتی که نه او را از ارزش های گذشتۀ خود دور و نه او را در فرهنگِ جدید گوشه گیر و منزوی کند. طنزِ کلامی جزایری دوما می تواند موجبِ ایجادِ همبستگیِ گروهی بینِ خوانندگانِ نژادهای مختلف و به ویژه مخاطبانِ زن شود. به علاوه در روایتِ طنزآمیز او، «هدف» در جایگاه بالاتری نسبت به «تقابلِ انگاره» (متغیّرِ ایجادِ خنده) قرار دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تبیین جریانشناختی ادبیات سیاسی در ایران معاصر (مطالعۀ موردی: ادبیات داستانی سیاسی در مهاجرت)
مهدی سعیدیبخشی از ادبیات داستانی معاصر در خارج از ایران منتشر شده است. هم اسباب مهاجرت بسیاری از نویسندگان در خارج از کشور نسبت مستقیمی با مسئلۀ سیاست دارد و هم نحوۀ حضور آنها و موضوع، مضمون، زمینه و منشأ پیدایش بخش مهمی از آثاری که پدید آوردهاند، سیاسی است. داستاننویسی سیاسی د چکیده کاملبخشی از ادبیات داستانی معاصر در خارج از ایران منتشر شده است. هم اسباب مهاجرت بسیاری از نویسندگان در خارج از کشور نسبت مستقیمی با مسئلۀ سیاست دارد و هم نحوۀ حضور آنها و موضوع، مضمون، زمینه و منشأ پیدایش بخش مهمی از آثاری که پدید آوردهاند، سیاسی است. داستاننویسی سیاسی در مهاجرت، با حمایت و پشتیبانی گروههای سیاسی پیدا میشود و نخستین نمونههای آن در نشریه های سیاسی منتشر میشود و بعدها نویسندگان با استقلال نسبی از گروههای سیاسی به خلق اثر میپردازند. آنها به گونه ای روایت داستانیِ تاریخ معاصر ایران را نوشتهاند. انقلاب مشروطه و آرمان های آزادیخواهانهاش، کودتای 28 مرداد و یأس ها و ناامیدیهای بی پایانش و نیز انقلاب اسلامی و مسائل متفاوت پیرامون آن، از جمله مبارزههای پیش از انقلاب و روند پیروزی و تثبیت انقلاب و برآمدن جمهوری اسلامی و پیدایش جنگ تحمیلی از جمله این مسائل و مباحث است. مسئلۀ اصلی این پژوهش این است که ادبیات داستانی سیاسی در مهاجرت، چه جریانها و سیر تحولی داشته است. برای رسیدن به پاسخ از جریانشناسی ادبی به مثابه الگویی روششناختی استفاده خواهد شد. این الگو با بررسی زمینۀ سیاسی و اجتماعی پیدایش اثر، کانونهای حامی، نقطۀ شروع و چگونگی گسترش و استمرار جریان را نشان میدهد. به نظر میرسد داستاننویسی سیاسی با نوشتههای استنادی و افشاگرانه دربارۀ حوادث و مسائل پیرامون انقلاب و حوادث دهۀ 60 شروع میشود و به روایتهای تحلیلی- انتقادی از تاریخ معاصر، به ویژه انقلاب و جمهوری اسلامی میرسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مروری بر ویژگی رمان های ادبیات مهاجرت
سمیه دهقانادبیات مهاجرت شاخهی جدیدی از ادبیات معاصر است با ویژگیهای مخصوص خود که به دو بخش داستانی و منظوم تقسیم میشود و در هر کشوری بنا به تحولات اجتماعی و تاریخی آن وجود دارد. رشد و شکلگیری این نوع از ادبیات و ورود اصطلاح «ادبیات مهاجرت» به قاموس ادبیات سیاسی و فرهنگهای مل چکیده کاملادبیات مهاجرت شاخهی جدیدی از ادبیات معاصر است با ویژگیهای مخصوص خود که به دو بخش داستانی و منظوم تقسیم میشود و در هر کشوری بنا به تحولات اجتماعی و تاریخی آن وجود دارد. رشد و شکلگیری این نوع از ادبیات و ورود اصطلاح «ادبیات مهاجرت» به قاموس ادبیات سیاسی و فرهنگهای ملل مغرب زمین، محصول سالهای پس از جنگ جهانی اول و دوم جهانی است. در راستای جریانهای ادبی معاصر ایران که بعد از مشروطه و بهویژه از دوران پهلوی دوم در ایران رواج پیدا میکند، بهتاثیر مهاجرتِ بسیاری از نخبگان، جوانان و نویسندگان به اروپا و آمریکا به دنبالِ توسعه تحصیلات و پیدا کردن کارِ مناسب و آینده بهتر، و نیز بهتاثیر جنگ و نابسامانیهای اقتصادی و...، طیفِ وسیعی از مهاجران متأثر از عوامل دوگانه دستبهقلم بردند و داستانهای کوتاه و بلند و یا زمانهایی را به نگارش درآوردند. از میان رمان های نویسندگان موردنظر، رمان منتخب بیش از دیگر آثارش سبک و بیان خاص نویسنده را نشان میدهد. هرچند نویسندگانی مانند اسماعیل فصیح بسیاری از آثارشان را معطوف به مسئله مهاجرت نوشتهاند، این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است که در حوزه ادبیاتِ مهاجرت بوده. ادبیاتِ مهاجرت دارای خصیصههایی ویژه ازجمله پرداختن به مشکلات و مصائب مهاجران است، که این پژوهش بهتفصیل به آن پرداخته است. بهطورکلی با تحلیل رمان های منتخب، متوجه شدهایم که علیرغم تأثیرپذیری نویسندگان از اندیشهها و فرهنگ غرب، از گذشته و فرهنگ کشور مادری نیز برکنار نیستند؛ بنابراین مدرنیته و تعارضش باسنت، و پیامدهای مهاجرت از مضامین اصلی این آثار محسوب میشوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - واکاوی جایگاه نوستالژی در ادبیات داستانی مهاجرت ایران با تأکید بر نویسندگان زن منتخب (اکرم پدرامنیا، نسیم وهابی، فهیمه فرسایی، فریبا صدیقیم)
مهرزاد مطبوعی نژاد احمد خاتمی ماندانا منگلییکی از مهمترین جلوههای ادبیات مهاجرت، مؤلفۀ نوستالژی است. مسئلۀ اساسی این تحقیق پاسخ به این پرسش است که چنین مؤلفهای در ادبیات داستانی زنان به چه شکلی منعکس شده است؟ تعدد زنان نویسنده مهاجر ایرانی و همچنین صاحب سبک بودن برخی از آنها در ادبیات داستانی مهاجرت، اهمیت و چکیده کاملیکی از مهمترین جلوههای ادبیات مهاجرت، مؤلفۀ نوستالژی است. مسئلۀ اساسی این تحقیق پاسخ به این پرسش است که چنین مؤلفهای در ادبیات داستانی زنان به چه شکلی منعکس شده است؟ تعدد زنان نویسنده مهاجر ایرانی و همچنین صاحب سبک بودن برخی از آنها در ادبیات داستانی مهاجرت، اهمیت و ضرورت چنین مطالعهای را نشان میدهد. هدف پژوهش این است که با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه مؤلفۀ نوستالژی در داستانهاي برگزیده و شاخص که از زنان داستاننویس مهاجر پس از انقلاب اسلامی هستند، پرداخته شود. فرضیۀ پژوهش این است که نوستالژی یکی از مهمترین و شاخصترین مؤلفههای فرمی و محتوایی در آثار مورد بررسی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که نوستالژی در آثار اکرم پدرامنیا با توصیف دقیقی از گذشته، مخاطب را به فضای گذشته میبرد و این نوستالژی یادآور فرد خاصی است. تکنیک دیگری که پدرامنیا به منظور ایجاد حس نوستالژی از آن بهره میگیرد، ایماژ است. نوستالژی در آثار نسیم وهابی از جنبۀ یک فضا -مثل فضای جنگ- روایت میشود. نوستالژی در آثار فهیمه فرسایی به شکلی آزاردهنده برای شخصیتهای داستان نمود مییابد. در آثار فریبا صدیقیم، نوستالژی به موقعیتهایی دلالت دارد که فرد با دوستان و نزدیکانش تجربه کرده است. در آثار صدیقیم، نوستالژی به اشیا و مکانها دیده نمیشود. ویژگی مهم بازتاب نوستالژی در آثار صدیقیم این است که وقایع نوستالژیک به شکل سیال ذهن نشان داده میشود و راوی به شکلی از گذشته سخن میگوید که گویی هماکنون در حال رخ دادن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - مروری بر ویژگی رمانهای ادبیات مهاجرت
محمد طلا رخشانادبیات مهاجرت شاخهی جدیدی از ادبیات معاصر است با ویژگیهای مخصوص خود که به دو بخش داستانی و منظوم تقسیم میشود و در هر کشوری بنا به تحولات اجتماعی و تاریخی آن وجود دارد. رشد و شکلگیری این نوع از ادبیات و ورود اصطلاح «ادبیات مهاجرت» به قاموس ادبیات سیاسی و فرهنگهای مل چکیده کاملادبیات مهاجرت شاخهی جدیدی از ادبیات معاصر است با ویژگیهای مخصوص خود که به دو بخش داستانی و منظوم تقسیم میشود و در هر کشوری بنا به تحولات اجتماعی و تاریخی آن وجود دارد. رشد و شکلگیری این نوع از ادبیات و ورود اصطلاح «ادبیات مهاجرت» به قاموس ادبیات سیاسی و فرهنگهای ملل مغرب زمین، محصول سالهای پس از جنگ جهانی اول و دوم جهانی است. در راستای جریانهای ادبی معاصر ایران که بعد از مشروطه و بهویژه از دوران پهلوی دوم در ایران رواج پیدا میکند، بهتاثیر مهاجرتِ بسیاری از نخبگان، جوانان و نویسندگان به اروپا و آمریکا به دنبالِ توسعه تحصیلات و پیدا کردن کارِ مناسب و آینده بهتر، و نیز بهتاثیر جنگ و نابسامانیهای اقتصادی و...، طیفِ وسیعی از مهاجران متأثر از عوامل دوگانه دستبهقلم بردند و داستانهای کوتاه و بلند و یا زمانهایی را به نگارش درآوردند. از میان رمانهای نویسندگان موردنظر، رمان منتخب بیش از دیگر آثارش سبک و بیان خاص نویسنده را نشان میدهد. هرچند نویسندگانی مانند اسماعیل فصیح بسیاری از آثارشان را معطوف به مسئله مهاجرت نوشتهاند، این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است که در حوزه ادبیاتِ مهاجرت بوده. ادبیاتِ مهاجرت دارای خصیصههایی ویژه ازجمله پرداختن به مشکلات و مصائب مهاجران است،که این پژوهش بهتفصیل به آن پرداخته است. بهطورکلی با تحلیل رمانهای منتخب، متوجه شدهایم که علیرغم تأثیرپذیری نویسندگان از اندیشهها و فرهنگ غرب، از گذشته و فرهنگ کشور مادری نیز برکنار نیستند؛ بنابراین مدرنیته و تعارضش باسنت، و پیامدهای مهاجرت از مضامین اصلی این آثار محسوب میشوند. پرونده مقاله