• فهرست مقالات تكليف

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - راهبرد تقیّه در مکتب امامیه؛ شرایط، احکام و اقسام آن
        علي  بنايي
        نخست معناي لغوي و اصطلاحي تقيه بيان مي‌شود و بر پايه‌ي آن، تفاوت تقيه با توريه، اضطرار، اكراه و مانند آنها بررسي مي‌گردد. اقسام تقيه(خوفي، مداراتي و كتماني) كه هر يك هدف و انگيزه‌اي مخصوص به خود دارد، بخش دوم مقاله است. در اين بخش اقسام تقيه و انواع هر يك از اين قسم‌ها، چکیده کامل
        نخست معناي لغوي و اصطلاحي تقيه بيان مي‌شود و بر پايه‌ي آن، تفاوت تقيه با توريه، اضطرار، اكراه و مانند آنها بررسي مي‌گردد. اقسام تقيه(خوفي، مداراتي و كتماني) كه هر يك هدف و انگيزه‌اي مخصوص به خود دارد، بخش دوم مقاله است. در اين بخش اقسام تقيه و انواع هر يك از اين قسم‌ها، به‌اجمال بازگو مي‌شود. بخش سوم مقاله، احكام تقيه، به تناسب اقسام آن است. هر قسم از تقيه، حكمي ويژه‌ دارد. تفاوت اقسام تقيه، تفاوت احكام آنها را توجيه مي‌كند. روش تحقیق در مقاله حاضر کتابخانه‌ای و توصیفی تحلیلی است که به بررسی مسائل تحقیق و رفع ابهامات در این زمینه پرداخته می‌شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - رابطة سرشت انسان و مسئوليت اخلاقي از ديدگاه ملاصدرا
        محمد  حسين‌زاده اعظم  قاسمي محسن  جوادي هادي  وكيلي
        قواعد حكمت متعاليه و همچنين مشاهدات تجربي بيان ميكنند كه انسانها در سرشت اوليه با يكديگر متفاوتند و همين، سبب تفاوت در اراده‌ها و افعال ارادي انسانها ميشود. اين مقاله به بررسي ديدگاه ملاصدرا دربارة تأثير سرشت انسان بر افعال اختياري ميپردازد و نقش سرشت انسان را در مسئولي چکیده کامل
        قواعد حكمت متعاليه و همچنين مشاهدات تجربي بيان ميكنند كه انسانها در سرشت اوليه با يكديگر متفاوتند و همين، سبب تفاوت در اراده‌ها و افعال ارادي انسانها ميشود. اين مقاله به بررسي ديدگاه ملاصدرا دربارة تأثير سرشت انسان بر افعال اختياري ميپردازد و نقش سرشت انسان را در مسئوليت‌پذيري بررسي ميكند. شكلگيري سرشت انسان در فلسفة ملاصدرا با مكاتب فلسفي ديگر متفاوت است؛ در حكمت متعاليه، سرشت انسان برآمده از حيثيت مادي نفس ميباشد و اختلاف سرشت انسانها، از اختلاف مواد جسماني نشئت ميگيرد. ضميمه شدن اين امر به رابطة ضروري علت و معلول موجب شده تا مسئوليت اخلاقي در فلسفة او قابل تبيين نباشد. اين مسئله، حكمت عملي صدرايي را با چالشهايي روبرو ‌ميكند كه مهمترين آنها، چالش در تبيين نظام تكليف و جزاست. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - انواع عقل از ديدگاه ملاهادي سبزواري
        سيدمحمد  حسيني نيك سيد هاشم  گلستاني فتحعلي  اكبري
        از عقل برداشتهاي متنوع و متكثري شده و بتناسب اين برداشتها، وظايف، اقسام و مراتب مختلفي براي آن در نظر گرفته شده است؛ از عقل فطري، نظري، عملي، عقل كل، عقل فعال و... گرفته تا مناط تكليف و حتي ذمّ و گريز از عقل توسط عرفا و صوفيه. در اين مقاله تلاش شده است با روش توصيفي‌—‌ت چکیده کامل
        از عقل برداشتهاي متنوع و متكثري شده و بتناسب اين برداشتها، وظايف، اقسام و مراتب مختلفي براي آن در نظر گرفته شده است؛ از عقل فطري، نظري، عملي، عقل كل، عقل فعال و... گرفته تا مناط تكليف و حتي ذمّ و گريز از عقل توسط عرفا و صوفيه. در اين مقاله تلاش شده است با روش توصيفي‌—‌تحليلي و در ضمن يك تقسيمبندي جديد از حيث وجودشناختي و معرفت‌شناختي، انواع عقل از ديدگاه ملاهادي سبزواري بررسي شود. در هستي‌شناسي عقل، عقل را بعنوان مرتبه‌يي از وجود يا بمثابه يك موجود بررسي ميكنيم كه در قالب عقول كليه، عقول جزئيه و عقول دهگانه بحث ميشود و همچنين تبيين رابطه و تفاوت آنها اشاره ميشود. از ديدگاه معرفت‌شناختي، عقل بمثابه قوة ادراكي انسان مد نظر است. عقل مطبوع و مسموع، عقل نظري و عملي و مراتب آنها و نيز عقل بسيط و عقل تفصيلي در ضمن معرفت‌شناسي عقل مورد بررسي قرار ميگيرد. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آنست كه در تبيين انواع عقل، گاهي مراد عقل انساني (مراتب نفوس ناطقه، عقل جزئي يا عقل معاش) است و گاهي عقول غير انساني (عقول كلية مفارقه)، و چون عقول صاعده و عقول نازله دو مرتبه از يك نوعند، در قوس صعود و نزول بهم ميپيوندند. همچنين روشن ميشود كه مراد از عقلي كه عرفا نكوهش ميكنند، عقل جزئي به كمال نرسيده و مشوش به اوهام است و اين عقل بالملكه و مطبوع است كه مناط تكليف قرار ميگيرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - بررسي اشتراك نوعي تكاليف از منظر ديني و فلسفي (با رويكردي انسان‌شناسانه)
        علی‌اصغر  جعفری ولنی حبيبه  مولاپناه
        ‌در اين پژوهش مسئلة امكان تكليف يكسان از منظر دين و فلسفه، با توجه به مباني انسان‌شناسانه در منابع ديني و فلسفي مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا كه مسئلة تكليف يكسان پيوندي با وحدت و كثرت نوعي انسان دارد، بررسي ديدگاه ديني و فلسفي در اينباب ميتواند راهگشا باشد. گرچه بزر چکیده کامل
        ‌در اين پژوهش مسئلة امكان تكليف يكسان از منظر دين و فلسفه، با توجه به مباني انسان‌شناسانه در منابع ديني و فلسفي مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا كه مسئلة تكليف يكسان پيوندي با وحدت و كثرت نوعي انسان دارد، بررسي ديدگاه ديني و فلسفي در اينباب ميتواند راهگشا باشد. گرچه بزرگان اديان و اكثر فلاسفه، طرفدار «وحدت نوعي» انسان هستند اما فلاسفة اصالت وجودي به «كثرت نوعي» معتقدند. از اينرو، اگرچه از نظر عملي، اديان و عموم فلاسفه به يكساني تكليف پايبند هستند، اما بلحاظ نظري ميتوان گفت كه لازمة كثرت نوعي انسان، ناهمانندي تكليف است. بنابرين بنظر ميرسد در برخي موارد ناسازگاريهايي رخ دهد، مانند تعارض ميان نظرية كثرت نوعي انسان در بيان ملاصدرا و التزام عملي وي به تكليف يكسان. البته براي رفع اين ناسازگاري ميتوان به جنبة ثبات انسان با وجود حركت جوهري و كثرت نوعي اشاره كرد. تعارض ديگر، ميان آياتِ دالّ بر تساوي ذاتي انسانها و آيات ِحاكي از تكليف در حد وسع است كه براي توجيه اين دوگانگي نيز، ميتوان به تفاوت ميان مرحلة جعل و مجعول تكاليف تمسك كرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - بررسی ابعاد و پیامدهای تکلیف‌گرایی زنان در اندیشه رهبری بنیان‌گذار انقلاب اسلامی
        ملیحه  حاجی حسن مهدی  نادری
        <p>تلازم &laquo;حق&raquo; و &laquo;تكليف&raquo; انساني از بنيادي&zwnj;ترين موضوعات مكاتب فكري بشري بوده و هر مكتب فكري مي&zwnj;كوشد با ترسيم نظام دانايي، پاسخي شايسته به اين مهم بدهد. در منظومه فكري امام خمینی به&zwnj;عنوان رهبری انقلاب، مسئله تكليف&zwnj;گرايي مبناي عم چکیده کامل
        <p>تلازم &laquo;حق&raquo; و &laquo;تكليف&raquo; انساني از بنيادي&zwnj;ترين موضوعات مكاتب فكري بشري بوده و هر مكتب فكري مي&zwnj;كوشد با ترسيم نظام دانايي، پاسخي شايسته به اين مهم بدهد. در منظومه فكري امام خمینی به&zwnj;عنوان رهبری انقلاب، مسئله تكليف&zwnj;گرايي مبناي عمل&zwnj;گرایی قرارگرفته و سعادت و شقاوت جامعه انساني درگرو عمل به وظيفه و تکلیف است. ایشان به&zwnj;صورت ویژه به مسئله تکلیف&zwnj;گرایی زنان پرداخته و زمینه&zwnj;ها و ابعاد مختلف آن را مطرح نموده&zwnj;اند. با توّجه به جایگاه و هویت زن در اندیشه بنیان&not;گذار انقلاب اسلامی، شعاع تکلیف&zwnj;گرایی زنان در زوایای علم&zwnj;اندوزی آنان چنان برجسته است که ایشان بانوان را به&zwnj;عنوان احیاگران فکر و اندیشه معرفی نموده است. (مسئله) در نگاه تكليف&zwnj;گرايانه امام، زنان انسان&zwnj;ساز اگر از جامعه بشری و ملت&zwnj;ها گرفته شود، ملت&zwnj;ها به شکست و انحطاط کشیده می&zwnj;شوند. درنتيجه لازمه تحقق سعادت جامعه زنان انقلاب اسلامي، شناخت ابعاد و پیامدهای تکلیف&zwnj;گرایی زنان در اندیشه رهبری به&zwnj;عنوان یک رکن مهم جامعه، دارای اهمیت است. اين مقاله مي&zwnj;كوشد به تبيين ابعاد و پیامدهای تكليف گرايي زنان در اندیشه رهبری بنیان&not;گذار انقلاب اسلامی بپردازد. نظر به اهمیت اين موضوع، اين پ&zwj;ژوهش با روش هرمنوتیک متن محور (روش)، درصدد پاسخ به اين پرسش است: &laquo;ابعاد و پیامدهای تکلیف&zwnj;گرایی زنان در اندیشه رهبری بنیان&not;گذار انقلاب اسلامی چیست؟&raquo;(سؤال) يافته&zwnj;هاي پژوهش حكايت از آن دارد که تكليف&zwnj;گرايي زنان بر بنيان&zwnj;هاي اندیشه هفت&zwnj;گانه امام &laquo;تکلیف به مثابه منشأ عمل&raquo;، &laquo;تکلیف یک امر همگانی&raquo;، &laquo;محدوده تکلیف، توان انسان&raquo;، &laquo;درونی و عقلانی بودن احساس تکلیف&raquo;، &laquo;شرعی بودن امر تکلیف&raquo;، &laquo;پیروزی مطلق در عمل به تکلیف&raquo;، &laquo;واجب بودن ادای تکلیف&raquo; استوار شده است. لذا، ابعاد تكليف گرايي زنان در انديشه رهبری انقلاب متشكل از اركان عبادي، خانواده، اقتصادي، سياسي و علمی است و همچنین، پیامدهای تكليف گرايي زنان در بعد فردي، انسان&zwnj;سازی و در بعد جمعي، جامعه&not;سازی بر اساس مكتب پاک محمّدي است.</p> پرونده مقاله