-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مطالعه ی تغییرات کاربری اراضی به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیکهای سنجش از دور
مهرداد خانمحمدی مریم حقیقی خمامی محمد پناهنده مهسا عبدلی لاکتاسرائیبدون تردید مناطق حفاظت شده، پارک های ملی و بهطور کلی زیستگاههای زیست کره، میراثهای با ارزش طبیعی هر کشور محسوب میشوند. از اینرو اطلاع از تغییرات آنها نقش اساسی در کیفیت مدیریت این مناطق دارد. سنجش از دور از جمله تکنولوژیهای برتر و کارآمد در مدیریت منابع و بررسی ت چکیده کاملبدون تردید مناطق حفاظت شده، پارک های ملی و بهطور کلی زیستگاههای زیست کره، میراثهای با ارزش طبیعی هر کشور محسوب میشوند. از اینرو اطلاع از تغییرات آنها نقش اساسی در کیفیت مدیریت این مناطق دارد. سنجش از دور از جمله تکنولوژیهای برتر و کارآمد در مدیریت منابع و بررسی تغییرات زیست محیطی است. هدف از انجام این تحقیق آشکارسازی تغییرات کاربری/پوشش اراضی پارک ملی بوجاق استان گیلان در طی سالهای 2000 تا 2017 میباشد. بدین منظور تصاویر سنجنده +ETM ماهواره لندست 7 در سال 2000 و سنجنده OLI ماهواره لندست 8 در سال 2017 اخد گردید. بعد از اعمال پیش پردازشهای لازم روی تصاویر، نقاط تعلیمی برای هر یک از طبقات کاربری به تعداد کافی و با پردازش مناسب انتخاب شد و با بهرهگیری از روش طبقهبندی نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال نقشه کاربری/پوشش اراضی منطقه تهیه شد. با استفاده از آزمون صحت کلی و آماره کاپا صحت نقشههای تولیدی با قابلیت متوسط تعیین گردید. نتایج تحقیق نشان داد مساحت بخش دریایی، پوشش علفی و پیکره آبی کاهش داشتهاند و مساحت کاربریهای کشاورزی، باتلاقی، انسان ساخت، درختی و بدون پوشش افزایش یافتهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - مقایسه روش های طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان و شبکه عصبی مصنوعی در تهیه ی نقشه کاربری اراضی (مطالعه موردی: پارک ملی بوجاق)
مهسا عبدلی لاکتاسرائی مریم حقیقی خمامیپارک های ملی و پناهگاه های حیاتوحش از مهم ترین سرمایه های اکولوژیکی به شمار می روند. ازاینرو اطلاع از تغییرات کمی و کیفی کاربری اراضی آن ها نقش اساسی در کیفیت مدیریت این مناطق دارد. الگوریتم های متنوعی برای طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در سنجشازدور توسعهیافتهاند، ان چکیده کاملپارک های ملی و پناهگاه های حیاتوحش از مهم ترین سرمایه های اکولوژیکی به شمار می روند. ازاینرو اطلاع از تغییرات کمی و کیفی کاربری اراضی آن ها نقش اساسی در کیفیت مدیریت این مناطق دارد. الگوریتم های متنوعی برای طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در سنجشازدور توسعهیافتهاند، انتخاب الگوریتم مناسب طبقه بندی در دستیابی به نتایج صحیح نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در این تحقیق با مقایسه صحت طبقه بندی دو الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان، الگوریتم دقیقتر تعیین و از آن برای بررسی روند تغییرات کاربری اراضی استفاده شد. تحقیق حاضر در پارک ملی بوجاق واقع در استان گیلان طی سال های 2000 تا 2017 با استفاده از تصاویر ماهوارهایETM+ و OLI لندست 7 و 8 انجام گرفت. نتایج نشان داد که الگوریتم ماشین بردار پشتیبان به ترتیب با دقت کل و ضریب کاپا، 42/86 و 83/0 برای سال 2000 و 65/90 و 88/0 برای سال 2017، در مقایسه با الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب با دقت کل و ضریب کاپا، 71/83 و 80/0 برای سال 2000 و دقت کل و ضریب کاپا، 25/89 و 87/0 برای سال 2017، تصاویر ماهوارهای را بهتر طبقه بندی کرده است؛ بنابراین، از نقشه های کاربری اراضی حاصل از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان جهت بررسی تغییرات کاربری استفاده شد. بررسی روند تغییرات کاربری اراضی با این روش مشخص کرد که در طی دوره بررسی شده، مساحت کاربری های پیکره آبی، دریا، پوشش علفی و کشاورزی کاهشیافته است درحالیکه کلاس کاربری های باتلاقی، درختی و بدون پوشش افزایشیافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ارزیابی تغییرات کاربری و گسترش افقی شهری با تاکید بر نقش اقصاد شهری نمونه موردی شهر اردبیل
احمد حاج علیزادهگسترش افقی شهر یا اسپرال شهری پدیده ای است که در نیم قرن اخیر نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز بروز یافته است. این پدیده رشد و گسترش فضایی سریع شهر به سمت نواحی حاشیه ای و بیرونی و به صورت توسعه کم تراکم، منفک و جسته و گریخته است. شهر اردب چکیده کاملگسترش افقی شهر یا اسپرال شهری پدیده ای است که در نیم قرن اخیر نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز بروز یافته است. این پدیده رشد و گسترش فضایی سریع شهر به سمت نواحی حاشیه ای و بیرونی و به صورت توسعه کم تراکم، منفک و جسته و گریخته است. شهر اردبیل، علیرغم رشد سریع جمعیتی در چند دهه اخیر، رشد و گسترش فضایی سریعی نیز داشته است. مقاله حاضر به ارزیابی تغییرات کاربری حادث شده در محدوده شهری اردبیل پرداخته است. مهمترین علل گسترش افقی شهر اردبیل عبارتند از مهاجرت های روستا-شهری، مهاجرت های مرکز-پیرامون، طرح مسکن مهر و عدم وجود موانع طبیعی بر سر راه رشد و گسترش اشاره کرد. نتایج نشان می دهد که وجود زمین های کشاورزی و باغات داخل شهر، حق انتخاب آزادانه برای انتخاب محل سکونت و تامین مسکن برای همه اقشار شهری از جمله اثرات و پیامدهای مثبت این پدیده به شمار می رود. ولی پیامدهای نامطلوب این پدیده در ابعاد اقتصادی خیلی بیشتر از اثرات مثبت است. به این ترتیب که در بخش اقتصادی، به افزایش هزینه زیرساخت ها وخدمات شهری، تکیه بیشتر بر استفاده از وسایل حمل و نقل خصوصی به جای حمل و نقل عمومی و غیره را می توان نام برد. با توجه به اثرات نامطلوب زیادی که گسترش افقی شهر اردبیل به همراه داشته است، در جستجوی راه حل و راهکار، استفاده از اصول و سیاست هایی پیشنهاد شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - تبیین الگوهای غذایی در سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت با رویکرد آمایش سرزمین
علی شهدادی علي آذرهروستاییان علی رغم نقش محوری در تولید غذا، امروزه به دلیل تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین گروه های در معرض تهدید از لحاظ امنیت غذایی می باشند. تغییر در الگوی غذایی به دلیل قدرت و دسترسی پایین روستاییان در تامین مایحتاج اولیه، سوء تغذیه و ناا چکیده کاملروستاییان علی رغم نقش محوری در تولید غذا، امروزه به دلیل تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین گروه های در معرض تهدید از لحاظ امنیت غذایی می باشند. تغییر در الگوی غذایی به دلیل قدرت و دسترسی پایین روستاییان در تامین مایحتاج اولیه، سوء تغذیه و ناامنی شدید غذایی را در این سکونتگاه ها به ارمغان آورده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال که الگوهای غذایی در بین خانوارهای روستایی شهرستان جیرفت چگونه است و چه عواملی بر آن تاثیر دارند، با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام شده است. مدل تئوریک پژوهش با رویکرد آمایش سرزمین سه دسته عوامل محیطی، اجتماعی و اقتصادی را به عنوان عوامل اصلی تبیین کننده الگوهای غذایی رایج در بین روستاییان ارایه کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهد: خانوارهای روستایی از مجموع 14 وعده اصلی نهار و شام در هفته بیشتر؛ برنج(با میانگین 4.99 دفعه)، مواد قندی مصنوعی مانند قند، شکر و شیرینی(با میانگین 4.71 دفعه) و لبنیات(با میانگین 4.7 دفعه) و ماهی و میگو( با میانگین 1.61 دفعه) مصرف می کنند. مصرف برنج در بین روستاییان با مصرف سایر مواد غذایی از جمله شیر و فرآورده های آن، سبزی و میوه جات، حبوبات، موادقندی مرغ رابطه معنی داری داشته است(با پذیرش اثر مثبت تقارن زمان گردآوری داده ها با برداشت محصول بر میزان مصرف خانوارهای روستایی). دسترسی به آب موردنیاز برای تولید محصولات کشاورزی و دامی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف شیر و فرآورده های آن در بین خانوارهای روستایی دارد(R=0.47, F=5.628, Sig=0.028 ). در مجموع درآمد سالیانه در پیوند با قیمت فروش محصولات کشاورزی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف مواد غذایی به ویژه مصرف انواع گوشت، غذاهای رژیمی، کنسروها و... با (R=0.51, F=11.615, Sig=0.002) و چگونگی علاقه به مصرف موادغذایی با (R=0.52, F=7.44, Sig=0.013 ) و می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مروری بر مدلهای آمایش سرزمین با تأکید بر کارآیی مدل ژئومورفولوژیکی در ایران
عزت اله قنواتی علی احمدآبادی موسی کمانرودی کجوری زهرا رنجبرباروقهرگونه برنامهی آمایشی در سطح زمین انجام گرفته و تغییر و تحولات لندفرمهای سطحی و حتی زیر زمینی را در پی خواهد داشت. در این راستا ضرورت دارد با توجه به اهمیت لندفرمهای زمینی جایگاه آنها در مدلهای آمایش سرزمین مورد توجه قرار گیرد. بنابراین با توجه به اینکه دانش ژئومورف چکیده کاملهرگونه برنامهی آمایشی در سطح زمین انجام گرفته و تغییر و تحولات لندفرمهای سطحی و حتی زیر زمینی را در پی خواهد داشت. در این راستا ضرورت دارد با توجه به اهمیت لندفرمهای زمینی جایگاه آنها در مدلهای آمایش سرزمین مورد توجه قرار گیرد. بنابراین با توجه به اینکه دانش ژئومورفولوژی به مطالعهی اشکال و فرآیندهای سطح زمین میپردازد لازم است برای ارزیابی توان محیطی، ویژگیها و فرآیندهای موثر بر لندفرمها مورد توجه قرارگیرد. در این پژوهش روشهای ارزیابی توان محیطی در آمایش سرزمین ایران از دیدگاه ژئومورفولوژی مورد تحلیل قرارگرفته است. بررسی روشها با توجه به معیارهای مورد استفاده در هر روش نشان داد که در روش تحلیل سیستم ارضی، معیارهای آب و هوا، گسل، آب زیرزمینی و مخاطرات محیطی در نظر گرفته نشده و همچنین در روش طرح جامع منابع طبیعی نیز توجهی به مخاطرات محیطی نشده و تنها دو کاربری حفاظت و مرتعداری تعیین شدهاند. در روش سیستمی نیز با توجه به اینکه کارشناسان تخصصهای متفاوتی دارند، تمامی اجزاء یک سیستم را مورد توجه قرار نمیدهد. مدلهای توسعه شهری، روستایی و صنعتی مکهارگ و مخدوم، دید کلگرا به طبیعت دارند. بنابراین مدل ارزیابی توان محیطی جدیدی براساس تلفیق روشهای موجود و با توجه به دیدگاه ژئومورفولوژی ارائه گردید تا ارزیابی توان محیطی براساس واحدهای پایه لندفرم انجام شود و نتایح حاصل از آن با واقعیت زمین انطباق بیشتری داشته باشد. این مدل شامل ارزیابی توان اکولوژیک و ارزیابی توان مخاطرات محیطی است. در ارزیابی توان اکولوژیک، زیرمعیارهای جهت باد غالب، انحنای دامنه، آبهای سطحی و زیرزمینی اضافه گردید. همچنین در معیار شکل زمین، تقسیمبندی متفاوتی از لندفرمها به منظور توسعه شهری ارائه گردید و ارزیابی توان مخاطرات محیطی نیز شامل ارزیابی پتانسیل سیلاب، زمینلغزش و زلزلهخیزی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحليل آسيب پذيري و اولويت بندي کاربري هاي تاريخي کلانشهر اصفهان در مديريت بحران و تخليه اضطراري
علی جوزی خمسلویی مسعود تقواییمديريت و برنامه ريزی بحران با تأکيد بر رويکردهای کليدی از قبيل امدادرسانی و تخليه اضطراری در کاربری های شهری اهميت و ضرورت بسياری دارد. در کلانشهر اصفهان اين ضرورت در کاربری های تاريخی اين شهری به وضوح ديده می شود. تمرکز کاربری های تاريخی در مناطق مرکزی اصفهان در کنار ع چکیده کاملمديريت و برنامه ريزی بحران با تأکيد بر رويکردهای کليدی از قبيل امدادرسانی و تخليه اضطراری در کاربری های شهری اهميت و ضرورت بسياری دارد. در کلانشهر اصفهان اين ضرورت در کاربری های تاريخی اين شهری به وضوح ديده می شود. تمرکز کاربری های تاريخی در مناطق مرکزی اصفهان در کنار عواملی مانند دسترسی نامناسب، معابر تنگ و باريک، عدم تناسب فضایی، ناسازگاری در ساختار، فرسايش تدریجی بنا و فقدان برنامه ريزی مدون در اين کاربری ها موجب گرديده تا کاربری های تاريخی شهر اصفهان در بحران های احتمالی آسیب پذير باشد. روش تحقيق در پژوهش حاضر از نوع اسنادی، تحليلی- پيمايشی و نوع آن بنيادی- کاربردی است. پژوهش حاضردر صدد است تا با تأکيد بر روش مشاهده ميدانی، تکميل چک لیست و مدل سلسله مراتبی AHP به تحليل آسیب پذيری کاربری ها و اولويت بندی آنها در عمليات تخليه اضطراری بپردازد. اساس مطالعه بر مبنای دو گروه شاخص بنيادی و مديريتی است. جامعه آماری تحقيق 420 بنای تاريخی شهر اصفهان است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسيده اند. نتايج تحقيق نشان می دهد که منطقه سه شهر اصفهان با وزن 49/0 در شاخص های بنيادين و 53/0 در شاخص های مديريتی در صدر مناطق با کاربری های تاريخی آسیب پذير قرار دارد. و در اولويت اول امدادرسانی و تخليه است. مناطق يک، پنج، شش و ساير مناطق در اولويت بعد هستند. شناسايي و طیف بندی بناهای تاريخی بر مبنای درجه و شدت فرسايش، تقويت سازه ها، آموزش عمليات های تخليه و رعايت پدافند غيرعامل در ساختارها از راهبردهای کلان در مديريت بحران اين کاربری هاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - منشایابی منابع رسوب در فصلهای بهار و پاییز با استفاده از ردیاب¬های ژئوشیمیایی
کاظم نصرتی فروزان احمدیهدف از این پژوهش تعیین تاثیر فصل بهار و پاییز بر تولید رسوب حوضه طالقانی، خرمآباد، استان لرستان با استفاده از ردیابهای ژئوشیمیایی و مدل ترکیبی منشایابی رسوب است. به این منظور 39 نمونه خاک از منابع رسوب با کاربری های مختلف (کشاورزی 17، مرتع 12 و جنگل 10 نمونه) برداشت گ چکیده کاملهدف از این پژوهش تعیین تاثیر فصل بهار و پاییز بر تولید رسوب حوضه طالقانی، خرمآباد، استان لرستان با استفاده از ردیابهای ژئوشیمیایی و مدل ترکیبی منشایابی رسوب است. به این منظور 39 نمونه خاک از منابع رسوب با کاربری های مختلف (کشاورزی 17، مرتع 12 و جنگل 10 نمونه) برداشت گردید و همچنین جهت برداشت نمونه های رسوب معلق هنگام رخداد بارندگی، 7 نمونه رواناب از خروجی حوضه طی سال 1390 تا 1391 (۳ نمونه در فصل پاییز و ۴ نمونه در فصل بهار) نیز برداشت شد. پس از آماده سازی نمونه ها 11 عنصر ژئوشیمیایی شامل آهن، روی، مس، منیزیم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز، کربن آلی، نیتروژن و فسفر بهعنوان ردیاب های اولیه در نمونههای منابع رسوب و نمونههای رسوب معلق اندازهگیری شد. با استفاده از تحلیل آماری کروسکال والیس و تحلیل آماری تابع تشخیص، ردیاب های روی، کربن آلی، منیزیم و کلسیم بهعنوان ترکیب بهینه ردیاب در تفكيك منابع رسوب انتخاب شدند. با انتخاب ترکیب بهینه ردیاب ها، نمونه های منابع رسوب با نمونه های رسوب معلق در رواناب در دو فصل متفاوت بهصورت جداگانه مقایسه شدند. نتایج نشان داد که سهم کاربری اراضی در تولید رسوب در فصل پاییز برای کشاورزی، مرتع و جنگل به ترتیب برابر با 9/67 درصد، 1/32 درصد و صفر درصد است. نتایج مقایسه منابع رسوب با نمونه های رسوب معلق در رواناب در فصل بهار نشان داد که سهم کاربری اراضی در تولید رسوب برای کشاورزی 3/44 درصد، مرتع 3/44 درصد و جنگل 4/11 درصد است. این نتایج نشان میدهد که در فصل پاییز کاربری کشاورزی بیشترین سهم تولید رسوب را دارد که لازم است در این فصل مدیریت پوشش گیاهی اراضی کشاورزی مورد توجه قرار گیرد تا از فرسایش و تولید رسوب جلوگیری شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحلیل تطبیقی قوانین مربوط به کاربری زمین در چهارچوب حکمروایی اقلیمی چندسطحی (موردپژوهی: منطقه شهری قزوین)
مصطفی مومنی ناصر برک پورشهرنشینی و تغییرات اقلیمی، دو پدیده جهانی هستند و به لحاظ ذاتی دارای همبستگی میباشند. کاربری زمین نیز به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در این حوزه به شیوههای مختلف تغییرات اقلیمی را تحت تاثیر قرار میدهد. یکی از راهکارهای مدیریت این مسئله بکارگیری حکمروایی اقلیمی چندسط چکیده کاملشهرنشینی و تغییرات اقلیمی، دو پدیده جهانی هستند و به لحاظ ذاتی دارای همبستگی میباشند. کاربری زمین نیز به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در این حوزه به شیوههای مختلف تغییرات اقلیمی را تحت تاثیر قرار میدهد. یکی از راهکارهای مدیریت این مسئله بکارگیری حکمروایی اقلیمی چندسطحی است که یک چهارچوب مفهومی انعطاف پذیر برای درک روابط بین شهرها، مناطق و دولتهای ملی در مسائل مربوط به راهبردهای کاهش و سازگاری را فراهم میآورد. هدف از این پژوهش ارزیابی قوانین مربوط به کاربری زمین با توجه به معیارهای شیوه اختیارات در چهارچوب حکمروایی اقلیمی چندسطحی در منطقه شهری قزوین بوده است. در این مطالعه از روش پژوهش اسنادی و فن بازبینی نظام مند متون و به منظور انطباق معیارهای شیوه اختیارات و مواد قانونی در قوانین و مقررات مورد بررسی، از روش تطبیقی–تحلیلی استفاده شده است. در این راستا 10 قانون ناظر به وجود موادی که در آنها به مسئولین نهادهای محلی وظایف و اختیاراتی را در حوزه برنامهریزی کاربری زمین اعطا کرده است، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که چالشهایی همچون تاثیر سیاستها و راهبردهای اسناد توسعهای بر تصمیمات، اختلاف میان تصمیمات و اسناد بالادستی، تفاوت در ماهیت مراجع بررسی و صدور مجوزها، خلاءهای قانونی در ارتباط با قانونهای مرتبط و تناقض در اجرا در حوزه برنامهریزی کاربری زمین در منطقه شهری قزوین وجود دارد و برخی تصمیم گیریها در سطوح محلی بر اساس اختیارات واگذار شده کمتری اتخاذ شده و اقدامات منتج از آن بیشتر در معرض آسیب است. پرونده مقاله