مروری بر مدل‌های آمایش سرزمین با تأکید بر کارآیی مدل ژئومورفولوژیکی در ایران
محورهای موضوعی :عزت اله قنواتی 1 , علی احمدآبادی 2 , موسی کمانرودی کجوری 3 , زهرا رنجبرباروق 4
1 - خوارزمی
2 - خوارزمی
3 - خوارزمی
4 - جغرافیا
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هرگونه برنامه‌ی آمایشی در سطح زمین انجام گرفته و تغییر و تحولات لندفرم‌های سطحی و حتی زیر زمینی را در پی خواهد داشت. در این راستا ضرورت دارد با توجه به اهمیت لندفرم‌های زمینی جایگاه آنها در مدل‌های آمایش سرزمین مورد توجه قرار گیرد. بنابراین با توجه به اینکه دانش ژئومورفولوژی به مطالعه‌ی اشکال و فرآیندهای سطح زمین می‌پردازد لازم است برای ارزیابی توان محیطی، ویژگی‌ها و فرآیندهای موثر بر لندفرم‌ها مورد توجه قرار‌گیرد. در این پژوهش روش‌های ارزیابی توان محیطی در آمایش سرزمین ایران از دیدگاه ژئومورفولوژی مورد تحلیل قرارگرفته است. بررسی روش‌ها با توجه به معیارهای مورد استفاده در هر روش نشان داد که در روش تحلیل سیستم ارضی، معیارهای آب و هوا، گسل، آب زیرزمینی و مخاطرات محیطی در نظر گرفته نشده و همچنین در روش طرح جامع منابع طبیعی نیز توجهی به مخاطرات محیطی نشده و تنها دو کاربری حفاظت و مرتع‌داری تعیین شدهاند. در روش سیستمی نیز با توجه به اینکه کارشناسان تخصص‌های متفاوتی دارند، تمامی اجزاء یک سیستم را مورد توجه قرار نمی‌دهد. مدل‌های توسعه شهری، روستایی و صنعتی مک‌هارگ و مخدوم، دید کل‌گرا به طبیعت دارند. بنابراین مدل ارزیابی توان محیطی جدیدی براساس تلفیق روش‌های موجود و با توجه به دیدگاه ژئومورفولوژی ارائه گردید تا ارزیابی توان محیطی براساس واحدهای پایه لندفرم انجام شود و نتایح حاصل از آن با واقعیت زمین انطباق بیشتری داشته باشد. این مدل شامل ارزیابی توان اکولوژیک و ارزیابی توان مخاطرات محیطی است. در ارزیابی توان اکولوژیک، زیرمعیارهای جهت باد غالب، انحنای دامنه، آب‌های سطحی و زیرزمینی اضافه گردید. همچنین در معیار شکل زمین، تقسیم‌بندی متفاوتی از لندفرم‌ها به منظور توسعه شهری ارائه گردید و ارزیابی توان مخاطرات محیطی نیز شامل ارزیابی پتانسیل سیلاب، زمین‌لغزش و زلزله‌خیزی است.
Any land use program will be carried out at the ground level and will result in changes in landfill, surface and even underground landforms. In this regard, it is necessary to pay attention to the importance of landfills and landforms in their role in land application models., considering that geomorphologic knowledge studies the forms and processes of the Earth, it is necessary to consider the characteristics and processes affecting landforms in order to environmental Capability assessment in the land use planning In this research, the methods of environmental Capability assessment in land use planning of used in Iran from the geomorphology viewpoint have been investigated and analyzed. Investigating the methods according to the criteria used in each method showed that in the Land System Approch, the criteria of climate, fault, groundwater and environmental hazards are not considered, and also in the Natural Resources Master Plan, attention to environmental hazards And only two protection and grassland of land use are defined.In a system analysis, given that experts have different specializations, they do not take into account all the components of a system The Urban, Rural, and Industrial Development Model of McHarg and Makhdoum have a general view of nature. Therefore, the new environmental Capability assessment model was proposed based on the integration of existing methods and according to the geomorphology viewpoint, in order to evaluate the environmental Capability assessment based on the base units of the landform, and the resulting results would be more consistent with the Earth's realities. This model includes assessing ecological capability and assessing the environmental hazards. In assessing ecological capability, sub-criteria for dominant winds, slope curvature, surface water and underground water were added. Also, in the land parcel standard, a different classification of landforms for urban development was presented, and environmental risk assessment included flood potential assessment, landslide and seismicity.
