نثر

دسترسی آزاد مقاله

1 - سفر در متون نثر عرفاني
هوشنگ محمدي افشار

منشأ اصلي عرفان و تصوف اسلامي، قرآن و سيره‌ي نبوي است و بناي آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشني عشق و محبّت نهاده شده است. از جمله آداب و مسائلي كه همواره در دو جنبه‌ي ظاهري و روحاني مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشايخ و محققان صوفيه بوده، «سفر» است. در نوشته‌ي حاضر چکیده کامل

منشأ اصلي عرفان و تصوف اسلامي، قرآن و سيره‌ي نبوي است و بناي آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشني عشق و محبّت نهاده شده است. از جمله آداب و مسائلي كه همواره در دو جنبه‌ي ظاهري و روحاني مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشايخ و محققان صوفيه بوده، «سفر» است. در نوشته‌ي حاضر بر مبناي متون نثر صوفيانه‌ي فارسي، به بررسي و تبيين سفر ظاهر، از نخستين دوره‌ي پيدايش عرفان و تصوف تا اواخر سده‌ي هشتم هجري مي‌پردازيم و انواع سفر، انگيزه ها، فوايد، اهداف و مقاصد و لوازم سفر را همراه با ديدگاههاي متصوفه و شخصيت هاي نامدار هر دوره در ارتباط با اين مسئله بررسي مي‌كنيم. در اين جستار، علاوه بر استناد به قرآن كريم و احاديث و روايات مأثوره، به شيوه‌ي كتابخانه اي و براساس فنّ توصيف و تحليل محتوا، به منابع نظري تصوف و عرفان و شرح احوال و سخنان بزرگان صوفيه ، از سده‌ي پنجم تا هشتم ارجاع داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - بررسى سبك نثر شاعرانه در عبهرالعاشقين
سعید بزرگ بیگدلی

روزبهان بقلى شيرازى از پرآوازه‏ترين عارفان قرن ششم است. يكى از مهم‏ترين آثار فارسى او عبهرالعاشقين است كه جدا از اهميتى كه در شناخت عرفان عاشقانه دارد، از نظر نثر برجسته و شاعرانه‏اش نيز در خور توجه و تأمل است. اين مقاله سبك نثر شاعرانه عبهرالعاشقين را از سه منظر موسيقي چکیده کامل

روزبهان بقلى شيرازى از پرآوازه‏ترين عارفان قرن ششم است. يكى از مهم‏ترين آثار فارسى او عبهرالعاشقين است كه جدا از اهميتى كه در شناخت عرفان عاشقانه دارد، از نظر نثر برجسته و شاعرانه‏اش نيز در خور توجه و تأمل است. اين مقاله سبك نثر شاعرانه عبهرالعاشقين را از سه منظر موسيقي و نظم در بيان، زبان اسلوب بيان و تخيل ـ كه مهم‌ترين عناصر شاعرانگي كلام محسوب مي‌شوند ـ بررسي كرده و نمونه‌هايي از كلام شاعرانه روزبهان را در معرض ديد و داوري مخاطبان قرار داده است. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش جلوه‏هاى گوناگون موسيقى كلام، صور خيال، عاطفه‏اى عميق كه بازتاب تجربه‏هاى عرفانى نويسنده است، زبان برجسته و خاص و ابهام برخاسته از آن، از جمله عناصرى هستند كه از نثر عبهرالعاشقين آشنايى‌زدايى كرده و آن را به نثري شاعرانه مبدّل ساخته كه در ميان تمامى آثار منثور عرفانى فارسى متمايز و برجسته است. روزبهان با استفاده از اين عناصر ظرفيت‏هاى عادى زبان معيار را براى ثبت يا بيان بخشى از تجربه‏هاى روحانى‏اش كه عمدتاً منطق گريز و بيان‌ناپذيرند افزايش داده است. از سوى ديگر به نظر مى‏رسد ذهن و جان زيباپسند روزبهان در اين آثار در پى شهود و ادراك زيبايى بر پهنه نثر فارسى نيز بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - معرفي و نقد تذكره خيرالبيان
طاهره خوشحال سيد مرتضي هاشمي عبدالعلي اويسي

آثاري كه در ادبيات فارسي از آنها با عنوان تذكرة الشعرا و يا به اختصار تذكره ياد مي‌شود، از مهم‌ترين منابع در شناخت احوال و آثار شاعران زبان فارسي و اوضاع فرهنگي و اجتماعي است. مؤلّفان اين‌ گونه آثار، علاوه بر پرداختن به شرح حال شاعران، منتخباتي نيز از اشعار آنان فراهم آ چکیده کامل

آثاري كه در ادبيات فارسي از آنها با عنوان تذكرة الشعرا و يا به اختصار تذكره ياد مي‌شود، از مهم‌ترين منابع در شناخت احوال و آثار شاعران زبان فارسي و اوضاع فرهنگي و اجتماعي است. مؤلّفان اين‌ گونه آثار، علاوه بر پرداختن به شرح حال شاعران، منتخباتي نيز از اشعار آنان فراهم آورده و از اين جهت در حفظ آثار ادبي ادوار مختلف سهم عمده‌اي برعهده داشته‌اند. تذكرة خيرالبيان تأليف ملك شاه حسين بن‌غياث‌الدّين محمّد بهاري سيستاني يكي از اين آثار است. اين تذكره با همة اهميّتي كه براي تحقيق در زبان و ادب فارسي داشته تاكنون به طبع نرسيده است. خيرالبيان تذكره‌اي عمومي مشتمل بر ديباچه، مقدمه، دوفصل، يك خاتمه و يك ختم خاتمه است. در اين مقاله ضمن معرفي بخش‌هاي مختلف اين اثر، در باب ويژگي‌هاي زباني، سبكي و محتوايي آن سخن گفته‌ايم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - مضامین نفس ستیزی در اشعار آثار منثور عرفانی از سده پنجم تا هشتم هجری
ناهید مصفا رضا حیدری نوری

تعلیم و تربیت یکی از اهداف تصوف است و مذمت دنیا و خواهش‌های نفسانی از تعالیم اولیه متصوفه به شمار می آید بحث و تکرار این مسئله چه در حوزه نثر و چه در حوزه نظم، نشان دهنده اهمیت موضوع است هدف از این پژوهش، معرفت نفس و معرفی راههای مبارزه با آن در اشعار آثار منثور عرفانی چکیده کامل

تعلیم و تربیت یکی از اهداف تصوف است و مذمت دنیا و خواهش‌های نفسانی از تعالیم اولیه متصوفه به شمار می آید بحث و تکرار این مسئله چه در حوزه نثر و چه در حوزه نظم، نشان دهنده اهمیت موضوع است هدف از این پژوهش، معرفت نفس و معرفی راههای مبارزه با آن در اشعار آثار منثور عرفانی است. در این تحقیق با فرض بر این است که نفس بزرگترین دشمن انسان است و اشعار متصوفه در جهت تعلیم راههای مبارزه با نفس در آثار منثور عرفانی بکار رفته است وبا به روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه کتابخانه ای به بررسی مضامین نفس ستیزی در اشعار سده پنجم تا هشتم هجری می پردازد بررسی مضامین اشعار موجود در آثار منثور عرفانی نشان می دهد که متصوفه در میان اقسام گوناگون نفس بیشتر به نفس اماره پرداخته اند و با معرفی صفات نفس همچون خودبینی، وابستگی، حرص و شره، کسالت و تنبلی و... سعی در شناساندن نفس کرده اند و ریاضت و مخالفت با هواجس نفسانی را بهترین راه مقابله با آن دانسته اند رعایت اصول اخلاقی و مکارم و فضایل اخلاقی چون تواضع، صدق و اخلاص و وارستگی را از بهترین راههای تهذیب نفس عنوان نموده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - چندگانگی سبکی در کهن متن«نامه تنسر»
ّژیلا ده بزرگی

نثر فارسی، از اندیشه و سبک نویسندگان ایرانی شکل می گیرد. در برخی از نوشته ها، بیش از یک اندیشه و سبک در نگارش آن دیده می شود. نامه تنسر، اثری به زبان پهلوی است که ابن‌مقفع به عربی و ابن اسفندیار آن را به فارسی ترجمه و مطالبی به نامه اضافه کرده اند. این نامه، نمونه ای ا چکیده کامل

نثر فارسی، از اندیشه و سبک نویسندگان ایرانی شکل می گیرد. در برخی از نوشته ها، بیش از یک اندیشه و سبک در نگارش آن دیده می شود. نامه تنسر، اثری به زبان پهلوی است که ابن‌مقفع به عربی و ابن اسفندیار آن را به فارسی ترجمه و مطالبی به نامه اضافه کرده اند. این نامه، نمونه ای از چندگانگی سبکی را در یک اثر فارسی نشان می دهد. پرسش قابل طرح این است که ساختار این متن با وجود تحریرهای سه نگارنده، چه ویژگی هایی را از نظر سبکی پدیدار می نماید؟ نامۀ تنسر، درمحتوا تاحدودی یکدستی را حفظ کرده است، اما از نظر ساختاری، نثری متفاوت دارد. هدف مقاله این است که چندگانه های سبکی را در نامۀ تنسر شناسایی کند. این جستار، به روش اسنادی بررسی می شود. براساس یافتۀ پژوهش، نویسندگان نامه، در ساختار نگارشی متن، دخل و تصرف هایی داشته اند؛ چنانکه، مقدمه، محتوا و واژگان و اصطلاحات کهنه، متعلق به سبک نویسنده نخست، دخل و تصرف ها برای نزدیک نمودن نامه به متن های دوران اسلامی، به ویژه آمیختگی با حکایات و تمثیلات از ابتکارات نویسنده دوم، و به روزرسانی زبان نوشته با زیبایی های ادبی، تفصیل جمله ها و استشهاد به امثال و ابیات، از ویژگی های سبکی نویسندۀ سوم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - آداب‌نامه‌نویسی در عصر قاجار
محمدرضا حاجی آقا بابایی فائزه سعادتی مسرور

<p><!-- [if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:TargetScreen چکیده کامل

<p></p> <p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify; text-justify: kashida; text-kashida: 0%; mso-pagination: none; direction: rtl; unicode-bidi: embed; margin: 0cm 25.25pt .0001pt 26.95pt;"><span style="mso-ignore: vglayout; position: absolute; z-index: 251657728; left: 0px; margin-left: -10px; margin-top: 354px; width: 464px; height: 13px;"><img src="file:///C:\Users\Bayeh\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\02\clip_image001.gif" width="464" height="13" /></span><span lang="AR-SA" style="font-family: 'B Nazanin'; color: black; letter-spacing: -.1pt;">آداب&zwnj;نامه یکی از زیرگونه&zwnj;های ادبیات تعلیمی است که به آموزش مهارت&zwnj;های لازم برای حضور فرد در عرصۀ اجتماع می&zwnj;پردازد. از میانۀ عصر قاجار، شاهد رونق گرفتن انواع آداب&zwnj;نامه&zwnj;ها هستیم. در این پژوهش، ویژگی&zwnj;های ساختاری و محتوایی چهل آداب&zwnj;نامه به شیوۀ توصیفی- تحلیلی بررسی و تحلیل شده است. زبان و نثر آداب&zwnj;نامه&zwnj;های عصر قاجار در آغاز بیشتر نثری بینابین است و گاهی آثار تکلّف در آنها دیده&zwnj; می&zwnj;شود. با گسترش متون ترجمه&zwnj;شده و همچنین رونق روزنامه&zwnj;نگاری، نثر آداب&zwnj;نامه&zwnj;ها نیز به سمتوسوی سادگی حرکت کرد و مخاطبان بهآسانی می&zwnj;توانستند از این دسته از متون بهره&zwnj;مند شوند. از میانۀ عصر قاجار به بعد، به&zwnj;ویژه پس از انقلاب مشروطه، شاهد تغییر مخاطبان این آثار هستیم و به آموزش زنان و کودکان، توجه ویژه&zwnj;ای می&zwnj;شود و تعداد آداب&zwnj;نامه&zwnj;هایی که برای نوجوانان و زنان نوشته شده است، فزونی می&zwnj;گیرد. پس از انقلاب مشروطه، شاهد دگرگونی در ساختار برخی از آداب&zwnj;نامه&zwnj;ها می&zwnj;شویم که برخاسته از تغییر نگرشی است که در سطح جامعه پدید آمده است. از نظر محتوایی نیز آداب&zwnj;نامه&zwnj;های عصر قاجار از تحولات اجتماعی آن روزگار اثر پذیرفته&zwnj;اند و بیشتر در پی آموزش و آماده&zwnj;سازی افراد برای حضور مؤثر در جامعه برمی&zwnj;آیند. آداب&zwnj;نامه&zwnj;هایی که به آموزش مسائل اخلاقی اختصاص دارد نیز بیشتر به آموزش سبک زندگی و آداب معاشرت پرداخته&zwnj;اند و این امر بیانگر دور شدن جامعۀ ایرانی از دیدگاه&zwnj;های سنتی و حرکت به سمتوسوی دورانی تازه است. </span></p> <p> </p> پرونده مقاله

فهرست مقالات نثر

رایمگ

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی