-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تحلیلی بر زنجیره ارزش در صنعت نوپدید ازدواج
حمید مسعودیهدف از اجرای پژوهش این است که ارزش تولیدشده در ازدواج را در قالب مدل زنجیره ارزش بهدست آورد. به همین منظور ضمن مرور نظری بر مبانی زنجیره ارزش بررسی اجمالی شرکتها و مراکز خدماترسان در حوزه ازدواج صورت گرفته است. در این بررسی که به کمک بررسی اسناد و مدارک معرفی خدمات ا چکیده کاملهدف از اجرای پژوهش این است که ارزش تولیدشده در ازدواج را در قالب مدل زنجیره ارزش بهدست آورد. به همین منظور ضمن مرور نظری بر مبانی زنجیره ارزش بررسی اجمالی شرکتها و مراکز خدماترسان در حوزه ازدواج صورت گرفته است. در این بررسی که به کمک بررسی اسناد و مدارک معرفی خدمات این 33 بنگاه اقتصادی فعال صورت گرفته و همچنین با مدیران آنها مصاحبه انجام شده و مدل نهایی زنجیره ارزش ازدواج بهدست آمده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، ارزش در صنعت ازدواج اگرچه وجود دارد ولی از یک مدل زنجیره ارزش به طور کامل تبعیت نمیکند. در برخی از بخشها همچون طرحهای کسبوکار، حمایتهای دولتی، ساماندهی و ساختار سازمانی و رقابت سالم ضعف داشته و البته تخصصیبودن، مهارتی و هنریبودن از یکسو، ارتباط با یک مقوله فرهنگی و اجتماعی از سوی دیگر زمینه ارزشآفرینی را در آن فراهم کرده است. نوپایی و ارتباطات بنگاههای اقتصادی در این صنعت خدماتی، زمینه را برای شکلگیری شرکتهای چندمنظوره فراهم کرده است ولی برخی از بخشها سود و ارزش فعالیت خود را در تخصصیبودن دیدهاند. پژوهش حاضر با پیشنهادهای خاصی که به تقویت زنجیره ارزش و در نتیجه تقویت صنعت نوپدید ازدواج منجر میشود و شامل بخشهای مختلفی اعم تقویت منابع انسانی، ارتباطات برونسازمانی، حمایت دولتی و تدوین طرحهای کسبوکار است، به پایان میرسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - پیش¬بینی رضایت¬مندی از ازدواج بر مبنای تجربیات ناگوار کودکی، رفتارهای دلبستگی، الگوهای تبادل و ادراک از ازدواج والدین در زوجین
احمدرضا کیانی محمود محمدی رازیهدف: هدف از این پژوهش پیش بینی رضایت مندی از ازدواج بر مبنای تجربیات ناگوار کودکی، رفتارهای دلبستگی، الگوهای تبادل و ادراک از ازدواج والدین در زوجین بود. روش شناسی پژوهش: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزار های این پژوهش شامل: تجربیات ناگوار کودکیACEs، رفتاره چکیده کاملهدف: هدف از این پژوهش پیش بینی رضایت مندی از ازدواج بر مبنای تجربیات ناگوار کودکی، رفتارهای دلبستگی، الگوهای تبادل و ادراک از ازدواج والدین در زوجین بود. روش شناسی پژوهش: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزار های این پژوهش شامل: تجربیات ناگوار کودکیACEs، رفتارهای دلبستگی، ادراک ازدواج والدین، رضایت از ازدواج و پرسشنامۀ فرم کوتاه الگوهای ارتباطی، که بر روی تعداد 400 آزمودنی(200 زوج) در شهر بجنورد انتخاب شده بودند اجرا گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت، به دلیل اینکه جامعه ازتعداد بالایی برخوردار بوده و اطلاعاتی از تمامی این افراد در دست نبود، از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که ادراک فرد از ازدواج والدین و ادراک از ازدواج خود و همچنین رضایتمندی از ازدواج معناداری و مثبت بودن رابطه را نشان می دهد. ادراک فرد از ازدواج خود با دلبستگی رابطه مثبت و معناداری وجود داشته، همچنین رابطه رویداد های ناگوار کودکی با ادراک از ازدواج خود رابطه منفی و معنا داری وجود داشته است و در نهایت رابطه ادراک از ازدواج خود و الگو های تبادل نیز نشانگر وجود رابطه منفی و معنادار است. نتیجه گیری: از این پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که تجربیات ناگوار کودکی، رفتارهای دلبستگی، الگوهای تبادل و ادراک از ازدواج والدینپیش بین های خوبی در رضایتمندی از ازدواج فرد می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - چالشهای حقوقی تابعیت اطفال زنان ایرانی دارای همسر خارجی
عاطفه عباسیدر قانون مدنی ایران حق تابعیت زنان در برابر دولت، با حقوق و تكالیف خانوادگی ایشان مخلوط و حقوق خانوادگی به حقوق معنوی اشخاص در برابر حكومت ترجیح داده شده است. بر اساس قانون مزبور تابعیت مادر ایرانی، اثری بر تابعیت طفل نداشته و حتی در صورت تولد طفل از مادر ایرانی و پدر خ چکیده کاملدر قانون مدنی ایران حق تابعیت زنان در برابر دولت، با حقوق و تكالیف خانوادگی ایشان مخلوط و حقوق خانوادگی به حقوق معنوی اشخاص در برابر حكومت ترجیح داده شده است. بر اساس قانون مزبور تابعیت مادر ایرانی، اثری بر تابعیت طفل نداشته و حتی در صورت تولد طفل از مادر ایرانی و پدر خارجی در خاک ایران نیز فرد مزبور ایرانی تلقی نمیشود. از سوی دیگر بسیاری از این اطفال حاصل ازدواج خلاف ماده 1060 قانون مدنی هستند و پدرانی فاقد تابعیت داشته یا به دلیل فوت یا مفقودشدن پدر و... بیتابعیت و فاقد هویتاند. با توجه به ناکارآمدی قانون تعیین تكلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و ضرورت اصلاح قواعد موجود، این نوشتار ضمن تبیین تأثیر نقش مادر در اعطای تابعیت و بررسی سیستمهای تعیین تابعیت افراد و خانواده، پیشنهاد نموده تا با اعطای تابعیت به این اطفال، حسب مورد به تقاضای مادر از بدو تولد یا خود طفل از سن 18 سالگی این مشکل مرتفع گردد. ضروری است ضمن ثبت ازدواج مادر ایرانی و حمایت از وی، شرایط اقامت این اطفال و بهرهمندی از حقوق مدنی شهروندی تا زمان دریافت تابعیت فراهم گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی کودکهمسری در کشور با تأکید بر استان آذربایجان شرقی
کمال کوهیکودکهمسری یکی از چالشهای اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودکهمسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلق چکیده کاملکودکهمسری یکی از چالشهای اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودکهمسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلقی میشود. در این نوشتار، آمار کودکهمسری در کل کشور بر اساس سالنامههای آماری معتبر بررسی شده است. نتایج بررسی آماری نشان میدهد که روند کودکهمسری از سال 1390 تا سال 1398 روند صعودی را طی کرده و استانهای خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خوزستان تا سال 1396 در زمره استانهایی قرار دارد که بیشترین نرخ کودکهمسری در آنها اتفاق افتاده است. در این میان استانهای یزد و سمنان کمترین آمار را به خود اختصاص دادهاند. استان آذربایجان شرقی در ازدواج زودهنگام و کودکهمسری و همچنین در طلاق گروه سنی 10 تا 14 سال در رتبه دوم کشور قرار دارد. در داخل شهرستانهای استان نیز کودکهمسری در شهرستانهای ملکان، بستانآباد، سراب و چاراویماق بیشتر رایج است و بالاترین درصد طلاق نیز در ازدواجهای زودهنگام در شهرستان ورزقان، ملکان، سراب، خداآفرین، کلیبر و هشترود مشاهده شده است. بنابراین برای پیشگیری، تعدیل و کنترل کودکهمسریهای غیر منطقی و ناخواسته در جامعه و مدیریت صحیح خانوادههای کودکهمسر به نظر میرسد آموزش و ارتقای مهارت زندگی و ارتباطی خانوادههای کودکهمسر، آموزش و ارتقای آگاهی اقشار مختلف در خصوص پیامدهای کودکهمسری، پیشگیری اجتماعی، قانونی و اقتصادی از وقوع کودکهمسری با اختلاف فاحش سنی و کودکهمسری به دلایل فقر اقتصادی خانواده، ایجاد بانک اطلاعاتی و رصد مسائل و مشکلات فرایند کودکهمسری، استفاده از رهبران دینی و ائمه جماعات در تغییر باورهای کلیشهای حاکم، ایجاد تکلیف قانونی برای گذاراندن دورههای آموزشی مهارتهای زندگی و زناشویی، ممنوعیت فواصل سنی غیر طبیعی سن زوج و زوجه در ازدواجهای زیر 14 سال و تشکیل کمیتههای پزشکی، روانشناختی و اجتماعی و فرهنگی برای هدایت صحیح خانوادهها در مسیر ازدواج موفق از جمله راهکارهایی است که میتوان نرخ کودکهمسریهای غیر طبیعی را کنترل و تعدیل نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی تطبیقی اثربخشی آموزشهای قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی بر باورهای ناکارامد زوجی در افراد متقاضی ازدواج
محمدمهدی کریمی نیا سعید بلوچزاده خورشانهپژوهش حاضر باهدف مقایسه اثربخشی آموزشهای قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی و رویکرد چندبعدی بومینگر بر باورهای ناکارامد زوجی در افراد متقاضی ازدواج انجام شد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ چکیده کاملپژوهش حاضر باهدف مقایسه اثربخشی آموزشهای قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی و رویکرد چندبعدی بومینگر بر باورهای ناکارامد زوجی در افراد متقاضی ازدواج انجام شد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد متقاضی ازدواج شهر اراک در سال 1399 بود که از تاریخ 20/01/1399 تا 20/03/ 1399 جهت دریافت مشاوره قبل از ازدواج به کانون زندگی پایدار مراجعه کردند واز بین آنان تعداد 60 نفر به صورت دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی (20 نفر)، گروه آموزشی بومینگر (20 نفر) و گروه گواه (20 نفر) قرار گرفتند. در این مطالعه، بیماران OCD, بیماران دچار اختلالات اضطرابی و خلقی، افراد دچار اعتیاد، اختلال شخصیت مرزی و دمانس وارد مطالعه نشدند و صرفاً افرادی وارد مطالعه شدند که فاقد اختلالات روانپزشکی هستند. در این مطالعه، محتوای جلسه های آموزش قبل از ازدواج با تکیه بر اصول و فنون برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی (PICK) به صورت هفتگی دو جلسه 90 دقیقهای و آموزش چندبعدی بومینگر به صورت 10 جلسه 40 دقیقهای انجام شد. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه باورهاي ارتباطی ایدلسن و اپستین (1982) بود و برای تحلیل دادهها از آزمون تحلیل کواریانس با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. براساس نتایج، بین اثربخشی آموزشهای قبل از ازدواج به روش برنامه آگاهی و انتخاب بین فردی و رویکرد چندبعدی بومینگر بر باورهای ارتباطی در دو باور مربوط به باور توقع ذهن خوانی و باور به عدم تغییر همسر معنادار بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی جامعهشناختی الگوهای ازدواج در خانوادههای طلبه به مثابه موضوع تعارض نسلی از منظر فرزندان
زهرا موحدی ساوجی منصوره اعظم آزاده سید مهدی اعتمادی فردموقعیت گذار ایران از سنت به مدرنیته شرایط جدیدی را به لحاظ چالشهای میان دو نسل رقم زد. یکی از این چالشها در زمینه ازدواج است. فرهنگ ازدواج در ایران همواره همراه با حضور و نقش پررنگ خانوادهها بوده است و اساساً ازدواج به پیوندی خانوادگی تعبیر میشود. در دورانهایی انتخا چکیده کاملموقعیت گذار ایران از سنت به مدرنیته شرایط جدیدی را به لحاظ چالشهای میان دو نسل رقم زد. یکی از این چالشها در زمینه ازدواج است. فرهنگ ازدواج در ایران همواره همراه با حضور و نقش پررنگ خانوادهها بوده است و اساساً ازدواج به پیوندی خانوادگی تعبیر میشود. در دورانهایی انتخاب فرد مناسب برای زندگی مشترک از ابتدا توسط خانواده انجام میشد؛ پیوندهای زناشویی کمتر به پشتوانه عشق رمانتیک، بلکه بر مدار منافع و مضار و صلاحدید خانوادهها بود. این الگو به مرور زمان تعدیل شده و بدیلهای متعددی نیز یافته است. در این تحقیق به دنبال بررسی توصیفی- تحلیلی تعارضات برآمده از الگوهای ازدواج میان والدین طلبه و فرزندان هستیم. بررسی استراتژیها و راهکارهای آنها در مواجهه با این تعارضات بخش دیگری از هدف این تحقیق است. برای ارائه توصیفی دقیق و عمیق از مسائل نسلی خانوادههای طلاب، رویکرد کیفی و روش نظریه زمینهای مناسب بهنظر رسید. «زیّ طلبگی»، خردهفرهنگی است که برای شناخت آن به طور عام و شناخت مسائل درون خانواده، بهترین گزینه، اتکا به روایتهای بازیگران میدان و نزدیکی هرچه بیشتر به آن برای دستیابی به فهم عمیقتر بهنظر میرسد. بررسی دادهها نشان میدهد سه الگوی تقابل در میان فرزندان و والدین طلبه وجود دارد که عبارتند از: درونهمسرگزینی در مقابل برونهمسرگزینی، تعجیل در ازدواج در مقابل تأخیر در ازدواج، و ازدواج مبتنی بر کهنسالسالاری در مقابل ازدواج مبتنی بر آزادی. در بررسی مواجهه فرزندان با تعارضات در الگوهای ازدواج نیز سه استراتژی شناسایی شد که شامل استراتژی ستیز، استراتژی تسلیم، و استراتژی پنهانکاری است. بررسی دادههای تحقیق نشان میدهد تجربه طلاق در فرزندان و روابط عاطفی حاکم بر خانواده اهمیت بالایی در نوع مواجهه فرزندان با تعارضات دارد. نتیجه دیگری که از مطالعه دادهها به دست آمده، نقش متغیر زمینهای «جنسیت» در تشدید تعارضات است؛ چرا که بهنظر میرسد نگرش والدین نسبت به فرزندان دختر و پسر تفاوت فاحشی دارد. در بخش نتایج همچنین به نقش تسهیلگرانه «وضعیت تحصیلی» اشاره شده است که «میانجی تسهیل ارتباط در مقام تعارض» خوانده میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه ی مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام: یک مطالعه ترکیبی
سید جواد سیفی قوزلو اسماعیل صدری دمیرچی علی رضایی شریف علی شیخ الاسلامییکی از نیازهای اساسی پژوهشگران برای انجام مطالعات و مداخلات لازم، در دست داشتن ابزاری معتبر و مناسب در آن زمینه است. پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه مشکلات ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام انجام شده است. روش تحقیق حاضر از نوع طرح اکتشافی- چکیده کاملیکی از نیازهای اساسی پژوهشگران برای انجام مطالعات و مداخلات لازم، در دست داشتن ابزاری معتبر و مناسب در آن زمینه است. پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه مشکلات ازدواج در زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام انجام شده است. روش تحقیق حاضر از نوع طرح اکتشافی- تأییدی بوده و از دو مرحله تشکیل شده است. مرحله اول روش کیفی بوده و از روش اکتشافی برای ساخت ابزار استفاده شده است. بدین منظور ضمن مصاحبه با 15 نفر از زنان متقاضی طلاق به شیوه مصاحبه با گروههای کانونی تا حد اشباع نظری داده ها، فرم اولیه پرسشنامه تنظیم شد. در مرحله دوم پژوهش، با استفاده از روش کمّی، روایی و اعتبار ابزار مورد نظر بررسی شد. به این منظور 160 نفر به صورت نمونهگیری در دسترس از بین زنان متقاضی طلاق با سابقه ازدواج زودهنگام در شهر اردبیل در سال 1399 انتخاب شدند و پرسشنامه مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج (1399) و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) و شاخص رضایت زناشویی هادسون (1992) را تکمیل کردند. دادهها به کمک روشهای آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرمافزاهای SPSS و AMOSتحلیل شد. یافتهها نشان داد که پرسشنامه مشکلات روانشناختی- زناشویی ازدواج حاوی 28 سوال و 7 بُعد تأیید شده شامل: اضطراب، افسردگی، سردرگمی، عدم امنیت و بدبینی، دلتنگی و فقدان، عدم درک متقابل و تعارض زناشویی هستند. محاسبه اعتبار و روایی پرسشنامه نشان داد که این پرسشنامه اعتبار و روایی بالایی دارد. از این رو میتوان از آن در حیطههای تحقیق و ارزیابی استفاده کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - جامعه شناسی خانواده در قرآن کریم
سمانه جهانیجامعه شناسی خانواده یکی از رشته های تخصصی علم جامعه شناسی است که موضوع آن بررسی نهادهای خانواده، خویشاوندی و ازدواج، تاریخ تکوین، تحول و دگرگونی های حاکم بر هر یک از این نهادها و همچنین ارتباط نهادهای مذکور با سایر نهادهای اجتماعی جامعه و مطالعه اثرگذاری نهاد خانواده و چکیده کاملجامعه شناسی خانواده یکی از رشته های تخصصی علم جامعه شناسی است که موضوع آن بررسی نهادهای خانواده، خویشاوندی و ازدواج، تاریخ تکوین، تحول و دگرگونی های حاکم بر هر یک از این نهادها و همچنین ارتباط نهادهای مذکور با سایر نهادهای اجتماعی جامعه و مطالعه اثرگذاری نهاد خانواده و تأثیرپذیری آن از سایر نهادهای جامعه می باشد. در این مقاله سعی بر آن است که با استفاده از روش اسنادی و با رویکردی توصیفی-تحلیلی، مباحث اصلی جامعه شناسی خانواده در قرآن کریم بررسی شود. در اين نوشتار بیان ارز شها و اصول معنوی علم جامعه شناسی از منظر قرآن کریم مدّنظر است و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ابعاد مختلف و مباحث اصلی مطرح شده در جامعه شناسی خانواده در قرآن کریم به طور مبسوط بیان شده است. خانواده از دیدگاه قرآن کریم نهادی اخلاقی، معنوی، آسمانی و اجتماعی است که از جایگاه والایی در جامعه برخوردار می باشد و تأثیر شگرفی بر سایر اجزای نظام اجتماعی برجای می گذارد و به طور متقابل از آنها تأثیر می پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - امکان سنجی ازدواج خلیفه دوم با حضرت ام کلثوم
صهیب تقوی عباس محمودیازدواج خلیفه دوم با امکلثوم از موضوعات اختلافی در تاریخ اسلام است. اهل سنّت، پذیرش یا ردّ این قضیّه را در تقویت یا تضعیف برخی از حوادث مهمّ تاریخی مانند غصب خلافت و فدک مؤثر دانسته اند. بر همین اساس، ارائه تحقیقی جامع، جهت مشخصشدن همه جوانب قضیه، ضروری بهنظر می رسد. چکیده کاملازدواج خلیفه دوم با امکلثوم از موضوعات اختلافی در تاریخ اسلام است. اهل سنّت، پذیرش یا ردّ این قضیّه را در تقویت یا تضعیف برخی از حوادث مهمّ تاریخی مانند غصب خلافت و فدک مؤثر دانسته اند. بر همین اساس، ارائه تحقیقی جامع، جهت مشخصشدن همه جوانب قضیه، ضروری بهنظر می رسد. هدف این پژوهش، جمع آوری روایات و آرای موافقان و مخالفان و تبیین آنها بدون هرگونه موضعگیری برای دست یابی به واقعیت است. مأموریت آن، بررسی و تحلیل امکان وقوع این ازدواج در شرایط عادی و اکراه است. پیشتر مقالهای از همین نویسنده با عنوان «بازپژوهی تاریخی گزارش ازدواج خلیفه دوم با دختر امیر مؤمنان» چاپ شده بود. نوآوری این مقاله، دو سویه نگری اصل امکان وقوع چنین جریانی با توجه به متون حدیثی و تاریخی موافق و مخالف است. فایده آن، پاسخگویی به بسیاری از شبهات در مورد چگونگی ارتباط اهل بیت با خلیفه دوم است. این پژوهش در ساختاری تازه، مطالب خود را در دو بخشِ امکلثوم و دیدگاههای مختلف در ازدواج ایشان با عمر و امکانسنجی ازدواج، ارائه می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی وضعیت همباشی در ایران: فراترکیب پژوهشهای همباشی
محمد جواد چیت سازانقلاب جنسی اواخر دهۀ 1960به تغییر گفتمان جنســی و تغییر اساسی در نگرشها، اخلاق و رفتار جنسی در بسیاری از کشورهای غربی منجر شد. یکی از مهمترین پیامدهای آن گســترش روابط جنسی پیش از ازدواج در این کشورها بوده است. این الگوی روابط جنسی پیش از ازدواج بهتدریج نقاط دیگر جه چکیده کاملانقلاب جنسی اواخر دهۀ 1960به تغییر گفتمان جنســی و تغییر اساسی در نگرشها، اخلاق و رفتار جنسی در بسیاری از کشورهای غربی منجر شد. یکی از مهمترین پیامدهای آن گســترش روابط جنسی پیش از ازدواج در این کشورها بوده است. این الگوی روابط جنسی پیش از ازدواج بهتدریج نقاط دیگر جهان را نیز فراگرفت. این دگرگونی از رابطۀ جنسی اسطورهزدایی کرد و علاوه بر افزایش ســن ازدواج، زمینههای پیدایی همباشی را به وجود آورد. ایران اسلامی نیز از تحولات در امان نمانده است و نزدیک دو دهه است که زمزمههایی از رواج این الگوی ازدواج در ایران شنیده میشود و پژوهشهایی را که عمدتاً به روش کیفی انجام شده است، برانگیخته است. این مطالعه قصد دارد با ترکیب یافتههای این پژوهشها به درک بهتر این پدیده و ارائه تصویری کلی از وضعیت همباشی در ایران اقدام کند. این مطالعه با روش فراترکیب انجام شده است. جستوجو در مهمترین پایگاههای اطلاعات فارسی با کلیدواژه همباشی، همخانگی، همبالینی و ازدواج سفید در محدودۀ زمانی بین سالهای1380 الی 1400 انجام شد. از مجموع مقالات بهدستآمده نهایتاً 14 مقاله با توجه به معیارهای ورود و خروج تحقیقات انتخاب شد. همباشی در ایران در میان طبقات متوسط شهری، گروههای سنی جوان و تحصیلکردگان دانشگاهی رواج یافته است. تجربیات جهانی از روند افزایشی آن حکایت دارد. در ایران اسلامی به دلیل غیرقانونی بودن و مجازات شدید در صورت افشای آن، از میزان آن اطلاعی در دست نیست ولی بررسی دادههای نگرشسنجی حاصل از پیمایشهای ملی در دهۀ نود نشان از افزایش موافقت با این پدیده در سطح نگرشی دارد. در تحلیل این پدیده بایستی به سنخهای متفاوت همباشی توجه کرد. حداقل با دو سنخ از همباشی در ایران روبهرو هستیم؛ سنخ اول بیشتر در قالب یک نوع الگوی روابط پیش از ازدواج قابلطبقهبندی است و سنخ دوم همباشی بهعنوان بدیل ازدواج محسوب میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - تحولات خانواده در ایران معاصر با تأکید بر ازدواج و طلاق
شهلا کاظمی پورنهاد خانواده در ایران طی چند دهه اخیر، با تغییرات مهمی، مانند گذار از خانواده گسترده به هستهای، افزایش سن ازدواج، کاهش میزان ازدواج، افزایش تجرد قطعی، تغییر در معیارهای همسرگزینی و افزایش طلاق روبه رو بوده است. هدف این مطالعه، ارائه تصويري از تحول خانواده و معرفي روي چکیده کاملنهاد خانواده در ایران طی چند دهه اخیر، با تغییرات مهمی، مانند گذار از خانواده گسترده به هستهای، افزایش سن ازدواج، کاهش میزان ازدواج، افزایش تجرد قطعی، تغییر در معیارهای همسرگزینی و افزایش طلاق روبه رو بوده است. هدف این مطالعه، ارائه تصويري از تحول خانواده و معرفي رويكردهاي نظري با تأکید بر وضعیت ازدواج و طلاق است. برای تبیین تحولات خانواده، از سه رویکرد نظریِ «تئوری نوسازی»، «نظریۀ گذار جمعیتی دوم» و نظریه «پست-مدرن» استفاده شده است. در این مطالعه از دو روش «اسنادی» و «تحلیل ثانوی» استفاده شده است. ابتدا برای مباحث مربوط به پیشینه، ادبیات و نظریه های تحقیق، از منابع موجود علمی استفاده شده است. سپس با مراجعه به دادههای نتایج سرشماری ها، سازمان ثبت احوال و گزارش پیمایش، ملی خانواده، تحولات ازدواج و طلاق مورد تبیین قرار گرفته است. نتایج نشان داد که طی چهار دهه اخیر، سهم خانوادههای گسترده و میزان خالص ازدواج، کاهش یافته، میانگین سن ازدواج و میزانهای طلاق، افزایش داشته است و نیز معیارها و شیوههای همسرگزینی و نگرش به طلاق از ابعاد سنتی به سمت مدرن تغییر کرده است. برای سیاست گذاری جهت افزایش میزان ازدواج، کاهش سن ازدواج و کاهش میزان طلاق، چون علل اکثر تغییرات پدیدآمده، جنبه اجتماعی- فرهنگی دارند، پیشنهاد میگردد که به جای ارائه وام و تسهیلات برای ازدواج و یا صدور بخشنامه برای کاهش طلاق، در زمینه مسائل فرهنگی و تغییر مؤلفههای سبک زندگی در کشور، اقدامات ویژه به عمل آید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - آسیبشناسی ازدواج اروتیک (موردمطالعه: زنان متقاضی طلاق در شهر تهران)
سارا تهمنش باقر ساروخانی اکبر تهمنشهمسرگزینی و ازدواج اروتیک، یکی از شیوههای همسرگزینی است که با تغییرات اجتماعی و تغییر کارکردهای خانواده در حال افزایش است. در چنین شیوهای، بدن و سرمایۀ بدنی مورد توجه بوده، همسران بر اساس جذابیت های مربوطه وارد بازار ازدواج میشوند. دادههای آماری نشان میدهد که طی ده چکیده کاملهمسرگزینی و ازدواج اروتیک، یکی از شیوههای همسرگزینی است که با تغییرات اجتماعی و تغییر کارکردهای خانواده در حال افزایش است. در چنین شیوهای، بدن و سرمایۀ بدنی مورد توجه بوده، همسران بر اساس جذابیت های مربوطه وارد بازار ازدواج میشوند. دادههای آماری نشان میدهد که طی دهههای اخیر، میزان مشارکت والدین در فرایند انتخاب همسر و همسرگزینی کاهش یافته است. به نظر میرسد که تغییرات فرهنگی اجتماعی و اشاعۀ الگوهای جدید همسرگزینی و به ویژه فردگرایی از علل این تغییرات است. هدف اصلی مقالۀ حاضر، آسیبشناسی شیوۀ همسرگزینی بر اساس ظاهر و علاقۀ فردی (ازدواج اروتیک) بر ناپایداری خانواده با تأکید بر عوامل فرهنگی- اجتماعی است. نظریۀ کارکردگرایی ساختاری، رابطۀ ناب گیدنز و نظریۀ نوسازی، تبیینکننده مدل نظری تحقیق است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته به مصاحبه با 180 نفر زن نمونه متقاضیان طلاق پرداخته که به شیوۀ اروتیک ازدواج کرده و در سه ماهه چهارم سال 1400 به مجتمع قضایی خانواده شماره 2 تهران مراجعه کرده بودند و به این ترتیب به جمع آوری داده پرداخت. یافتهها نشان میدهد که 86% از پاسخگویان در سه سال اول زندگی مشترک دریافتند که قادر به ادامۀ آن نیستند. 41.7% هنگام ازدواج اصلاً با والدین مشورت نکرده و بر اساس تصمیم های فردی و بدون مشورت با دیگران به همسرگزینی پرداخته اند. بیش از نیمی از پاسخگویان (52%) در نخستین سال پس از ازدواج به جدایی و طلاق میاندیشیدند. یافتهها نشان میدهد که ماهیت ازدواج اروتیک به همراه افزایش فردگرایی و کاهش اقتدار والدین و مدرنیته از مهم ترین عوامل ناپایداری آن است. به نظر میرسد که با تداوم تغییرات اجتماعی و فردی، جامعۀ ایران در آینده با افزایش ناپایداری خانواده مواجه باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - قمر در عقرب، شناخت، امور ممنوع و راههای رهایی
علی انجم شعاعروایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیدهای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آوردهاند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کردهاند و گروهی دیگر، راههایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نمودهاند. در این پژوهش، هر دو دسته از روای چکیده کاملروایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیدهای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آوردهاند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کردهاند و گروهی دیگر، راههایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نمودهاند. در این پژوهش، هر دو دسته از روایات، تبیین میشود. تاکنون بررسی جامعی درباره احادیث این پدیده نجومی انجام نگرفته؛ درحالیکه پرداختن به آن، به دلیل ابتلای عمومی، داشتن عواقب و جدّیت معصومان علیهم السلام در بیان این موضوع، ضروری است. شناخت این پدیده و راهکارهای رهایی از عواقب آن، میتواند افرادی که مجبور به انجام کاری در این اوقات هستند کمک نماید. در متن حاضر، ابتدا توضیحاتی درباره شناخت این پدیده و میزان نفوذ آن ارائه شده و سپس برخی از کارهایی که در هنگام قمر در عقرب نهی شده، تبیین میگردد. در پایان، راهکارهایی برای رهایی از عواقب این پدیده بیان خواهد شد. پرونده مقاله