-
مقاله
1 - تحلیل پیامدهای منطقهای و جهانی بحران ژئوپلیتک سوریه (با تأکید بر بحران آوارگان)جغرافیا (فصلنامه علمي ـ پژوهشي و بين المللي انجمن جغرافيايي ايران) , شماره 57 , سال 16 , تابستان 1397بحران سوریه، پس از هفت سال (از 2011 تا 2017) درحالی به پایان رسید که تبعات انسانی فراوانی را از حیث آوره شدن بیش از نیمی از جمعیت جمعیت 23 میلیونی (در حدود 5/13 میلیون)، این کشور برجای گذاشت. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد، بحران سوریه، را بدترین بحران جهانی طی ۲۵ سا چکیده کاملبحران سوریه، پس از هفت سال (از 2011 تا 2017) درحالی به پایان رسید که تبعات انسانی فراوانی را از حیث آوره شدن بیش از نیمی از جمعیت جمعیت 23 میلیونی (در حدود 5/13 میلیون)، این کشور برجای گذاشت. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد، بحران سوریه، را بدترین بحران جهانی طی ۲۵ سال گذشته عنوان کرد. پژوهش حاضر در پی بررسی و تبین پیامدهای بحران آورگان سوری بر کشورهای میزبان و به تبع مشکلات و چالش های این آورگان در کشورهای پذیرنده است. از لحاظ ساختار؛ پژوهش حاضر در ابتدا به صورت اجمالی به تحلیل و بررسی نقش کشورهای میزبان] آورگان[ در منازعه و جنگ سوریه می پردازد. این کشورها به ترتیب پنج کشور منطقه ای ترکیه، لبنان، اردن، عراق و مصر، و در بعد فرا منطقه ای تا حدودی کشورهای اتحادیه اروپا می باشند. سپس در مرحله بعد، به وضعیت آورگان در کشورهای نام برده، و به تناسب اثراتی که این مهاجرت اجباری بر این کشورها خواهد گذاشت، پرداخته می شود و در آخر تبعات این مهاجرت اجباری در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و اجتماعی مورد مورد واکاوی قرار می گیرد. به طور کلی بحران ژئوپلیتیک سوریه علاوه بر اینکه در بعد داخلی اثرات بلند مدتی را بر دولت- ملت سوریه خواهد گذاشت، در میان مدت و دست کم کوتاه مدت نیز کشورهای پذیرنده را متأثر خواهد کرد؛ این وضعیت برای همسایگان سوریه به مراتب حادتر است. پرونده مقاله -
مقاله
2 - انگاره «دولت ملی» در بینش ژئوپلیتیک پسا مدرن (گذر از دولت محوری عصر مدرن)جغرافیا (فصلنامه علمي ـ پژوهشي و بين المللي انجمن جغرافيايي ايران) , شماره 61 , سال 17 , تابستان 1398از گذشته تا به امروز دگرگونیهای عملی و نظری بسیاری در گفتمانهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک رخ داده است. «دولت – ملت» که بحث هسته در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است؛ به تبع این تحولات به طور طبیعی بینصیب نمانده است. نوشتار حاضر با رویکرد تفسیری و بهرهگیری از د چکیده کاملاز گذشته تا به امروز دگرگونیهای عملی و نظری بسیاری در گفتمانهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک رخ داده است. «دولت – ملت» که بحث هسته در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است؛ به تبع این تحولات به طور طبیعی بینصیب نمانده است. نوشتار حاضر با رویکرد تفسیری و بهرهگیری از دادههای کتابخانهای به دنبال پاسخ به این سوال است که در گذار از ژئوپلیتیک مدرن به پسامدرن، گفتمان «دولت- ملت» دچار چه تحول و تغییرات ماهیتی شده است؟ طبیعی است که در هر عصری گفتمانی با ویژگیهای خاص خود حاکم باشد. مشخصههایی چون: یکپارچگی، تکبعدی بودن، عینیتگرایی، قطعیتگرایی و مبناگرايي که در گفتمان مدرنیته، باعث شده است که دولت مدرن، دولتی با ویژگیهای خاص جغرافیایی، سیاسی، حقوقی، اجتماعی، هویتی و ... باشد. حال آنکه به تبع از ویژگیهای پستمدرنیته ]و گفتمانهای حاکم بر آن[ چون: تکثرگرایی و عدم اطلاق، نفی روایتی خاص و... ؛ دولت به عنوان یک مرجع تام (حاکمیتی، امنیتی، قدرتی و...)، بههیچ وجه پذیرفته شدنی نیست. اجمالاً هدف این پژوهش مقایسه و تببیین ابعاد و ارکان: اجتماعی (بعد ملت و ملیگرایی)، سیاسی (بعد حکومت)، حقوقی (بعد حاکمیتی)، دولت (کشور) در گذار از مدرن به پستمدرن است. در پایان به چالش و تهدیدهای دولت پستمدرن (پساسرزمینی) در این گذار اشاره خواهد شد. پرونده مقاله -
مقاله
3 - بازتعریفی از ژئوپلیتیک شیعه (با تأکید بر راه پیمایی اربعین)جغرافیا (فصلنامه علمي ـ پژوهشي و بين المللي انجمن جغرافيايي ايران) , شماره 52 , سال 15 , بهار 1396مذهب در سیاست و پیوند با قدرت در زمرهی مطالعات ژئوپلیتیک به طور عام و ژئوپلیتیک فرهنگی (ژئوکالچر)، به طور خاص قابل بحث و بررسی است. در این مفهوم، ژئوپلیتیک شیعه به معنای قدرت و شدت تاثیرگذاری جامعه شیعه بر تحولات و سیاستهای منطقهای و بینالمللی است. مفروضه اصلی پژوه چکیده کاملمذهب در سیاست و پیوند با قدرت در زمرهی مطالعات ژئوپلیتیک به طور عام و ژئوپلیتیک فرهنگی (ژئوکالچر)، به طور خاص قابل بحث و بررسی است. در این مفهوم، ژئوپلیتیک شیعه به معنای قدرت و شدت تاثیرگذاری جامعه شیعه بر تحولات و سیاستهای منطقهای و بینالمللی است. مفروضه اصلی پژوهش در پیپاسخ به این سوال است که راهپیمایی اربعین به عنوان یکی آموزها و عناصر نمادین مذهب شیعه، از چه جایگاهی در وزن ژئوپلیتیکی و منابع قدرتی شیعیان برخوردار است؟ عواملی چند نظیر: موقعیت برتر شیعیان در منطقه، تسلط حداکثری شیعیان بر منابع انرژی خاورمیانه، قابلیت تهدید رژیم صهیونیستی، قدرت منطقهای ایران، ماهیت مردمسالاری دولتهای شیعی و اجمالاً حوادث منطقه، طی این چهار دهه (از انقلاب ایران)، زمینهی تثبیت قدرت شیعیان در منطقه را فراهم آوردند. هرچند بنیانهای قدرتی این ژئوپلیتیک، همواره باعث تصویرسازی هراس از شیعه از جانب دول غربی- عربی، در منطقه بوده و هست؛ ولی واقعیات موجود گویای قدرت ژئوپلیتیکی شیعیاناند. پژوهش حاضر، به دنبال بازتعریفی از ژئوپلیتیک شیعه هست. مفروضه این است؛ هنگامی درک درستی از ژئوپلیتیک شیعه میسر میشود، که شناخت درستی از ریشه و سرچشمهی واقعی قدرت شیعه حصول شود. در اینجا، افکار و عقاید و به تعبیری ایدئولوژی شیعی (عاشورا، غدیر، مهدویت و ولایت فقیه و...) همان زیربنا و قدرت واقعی شیعه است. به تعبیری، در واقع قدرت حقیقی شیعه ناشی از این ارزشها و باورهاست. یکی از این ارزشها، که امروزه، تبدیل به نمایش ایمان، اتحاد و اقتدار شیعان در منطقه و جهان شده، راهپیمایی عظیم اربعین است. پرونده مقاله