انگاره «دولت ملی» در بینش ژئوپلیتیک پسا مدرن (گذر از دولت محوری عصر مدرن)
محورهای موضوعی :ابراهیم احمدی 1 , سیدهادی زرقانی 2
1 - ادبیات و علوم انسانی
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: دولت-ملت, ژئوپلیتیک مدرن, ژئوپلیتیک پسا‌مدرن, دولت پساسرزمینی.,
چکیده مقاله :
از گذشته تا به امروز دگرگونی‌های عملی و نظری بسیاری در گفتمان‌های جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک رخ داده است. «دولت – ملت» که بحث هسته در مطالعات جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است؛ به تبع این تحولات به طور طبیعی بی‌نصیب نمانده است. نوشتار حاضر با رویکرد تفسیری و بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این سوال است که در گذار از ژئوپلیتیک مدرن به پسا‌مدرن، گفتمان «دولت- ملت» دچار چه تحول و تغییرات ماهیتی شده است؟ طبیعی است که در هر عصری گفتمانی با ویژگی‌های خاص خود حاکم باشد. مشخصه‌هایی چون: یکپارچگی، تک‌بعدی بودن، عینیت‌گرایی، قطعیت‌گرایی و مبنا‌گرايي که در گفتمان مدرنیته، باعث شده است که دولت مدرن، دولتی با ویژگی‌های خاص جغرافیایی، سیاسی، حقوقی، اجتماعی، هویتی و ... باشد. حال آنکه به تبع از ویژگی‌های پستمدرنیته ]و گفتمان‌های حاکم بر آن[ چون: تکثر‌گرایی و عدم اطلاق، نفی روایتی خاص و... ؛ دولت به عنوان یک مرجع تام (حاکمیتی، امنیتی، قدرتی و...)، به‌هیچ وجه پذیرفته شدنی نیست. اجمالاً هدف این پژوهش مقایسه و تببیین ابعاد و ارکان: اجتماعی (بعد ملت و ملی‌گرایی)، سیاسی (بعد حکومت)، حقوقی (بعد حاکمیتی)، دولت (کشور) در گذار از مدرن به پست‌مدرن است. در پایان به چالش و تهدیدهای دولت پست‌مدرن (پساسرزمینی) در این گذار اشاره خواهد شد.
From the past to This Day have Happened Practical Transformations and Many Theoretical in political Geography and Geopolitics discourses. "Nation- State", Which is the Core of Political geography and Geopolitical studies; Affected As a Result of these Changes. Present Paper By Interpretation Method And the use of Library Data is Looking to Answer that Question that Transition from Modern Geopolitics to Postmodern, Have Been The Discourse of "Nation- State" What a Transformation and Nature Changes? Normally, in any era the discourse period is governed with its own specs. Characteristics such as: Integrity, Singularity, Objectivism, Determinism and Foundationalism has Caused Which in the Discourse of Modernity, that the Modern State is a State with Specific geographic, Political, Legal, and Social, Identity and Etc. However, as a Consequence of the Characteristics of Post Modernity (and Itself the Dominant Discourse), Like: Pluralism and Lack of Absolutism, Negation of Particular Narrative and Etc; the Government as a Complete Reference (Sovereignty, Security, Poverty and Etc.), In No Way is it Acceptable. In Short, the Purpose of This Research to Compare and Clarify the Dimensions: Social (the Dimension of Nation and Nationalism), Political (Government Dimension), Legal (Governance Later), State (Country) in the Transition From Modern to Postmodern. To be paid at the end of the Threat of a Post-Modern Government (Post Territory) Challenge in the Transfer.
1. افضلی، رسول و مرادی، صنعان (1392)، «مطالعات تطبیقی مفهوم دولت در گفتمان سیاسی مدرن و پست‌مدرن»، فصلنامه سیاست، دوره چهل و سوم، شماره 4، صص 225-207؛
2. افضلی، رسول و امیری، علی (1390)، «بنیادهای شناخت‌شناسی و روش‌شناسی نظریه‌های پست‌مدرن در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 77، صص 60-39؛
3. پیشگاهی‌فرد، زهرا (1380)، نگرش ژئوپلیتیک بر پدیده جهانی شدن، تهران: دوره عالی جنگ، دانشکده فرماندهی و ستاد؛
4. توحیدی¬فام، محمد (1381)، دولت و دموکراسی در عصر جهانی شدن، تهران: انتشارات روزنه؛
5. حافظ¬نیا، محمدرضا (1396)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، ویراست دوم، مشهد: انتشارات پاپلی؛
6. حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، جغرافیای سیاسی فضای مجازی، تهران: انتشارات سمت؛
7. حافظ‌نیا، محمدرضا و کاویانی‌راد، مراد (1393)، فلسفة جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی؛
8. دئورتی، جیمز، فالتزگراف، رابرت (1384)، نظریه¬های متعارض در روابط بین¬الملل، ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: نشر قومس؛
9. ديوتياك، ريچارد و دردريان، جیمز (1388)، نظريه انتقادي پست مدرنيسم، نظريه مجازي در روابط بین‌الملل، ترجمه حسين سليمي، تهران: گام نو؛
10. راست، بروس (1384)، سياست جهاني: محدودیت‌ها و فرصت‌های انتخاب، ترجمه علی امیدی، تهران: دفتر مطالعات سياسي و بین‌المللی؛
11. روزنا، جیمز (1382)، جهان آشو‌ب زده، ترجمه عليرضا طيب، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبرادي.
12. سلیمی، حسین (1384)، نظریات گوناگون در باره جهانی شدن، تهران: انتشارات سمت؛
13. زهیری، علیرضا (1394)، «نسبت¬سنجی بوم شناسانه الگوی حکمرانی خوب»، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفدهم، شماره 66، صص 112-87؛
14. فیلنت، کالین (1390)، مقدمهای بر ژئوپلیتیک، ترجمه محمد باقر قالیباف و محمد‌هادی پوینده، تهران: انتشارات قومس؛
15. گالاهر، کارولین و همکاران (1390)، مفاهیم اساسی در جغرافیای سیاسی، ترجمة حمد حسن نامی و علی محمد‌پور، تهران: انتشارات زیتون سبز؛
16. حقیقی، شاهرخ (1379)، گذر از مدرنیته، نیچه، فکو، لویتار، دریدا، تهران: نشر آگاه؛
17. گلشن، ابراهیم (1385)، «حاکمیت، دولت و اندازه حکومت»، فصلنامه تحول اداری، دوره دهم، شماره 52، صص 47-33؛
18. گیدنر، آنتونی (1384)، پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر نی؛
19. گیبینز، جان.آر، و بو ریمر (1384)، سیاست پسامدرنیته، ترجمه منصور انصاری، تهران: گام نو؛
20. عالم، عبدالرحمن (1390)، بنیادهای علم سیاست، چاپ بیست و دوم، تهران: نشرنی؛،
21. میراحمدی، فاطمه سادات و زکی، یاشار (1395)، «دامنه مطالعات ژئوپلیتیک پست مدرن»، مجله پژوهش¬های جغرافیای سیاسی، سال اول، شماره 3، صص 128-95؛
22. مجتهد‌زاده، پیروز (1391)، فلسفه و کارکرد ژئوپلیتیک (مفاهیم و نظریه‌ها در عصر فضای مجازی)، چاپ اول، انتشارات سمت: تهران.
23. مجتهد زاده، پیروز (1390)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت؛
24. میرحیدر، دُره (1390)، مبانی جغرافیای سیاسی، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات سمت؛
25. میرحیدر، دُره ، حیدری فر، محمد رئوف (1385)، «تحول مفهوم سرزمین در عصر جهانی شدن»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره2، (پیاپی 4)، صص 26-1؛
26. ماندل، رابرت. (1379)، چهره متغير امنيت ملى، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردي؛
27. مویر، ریچارد ( 1379)، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر، چاپ اول، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران؛
28. نای، جوزف. اس (1390)، آینده قدرت، ترجمه رضامراد صحرایی، سید طاهر شریعتپناهی و سید‌حسین ارجانی، تهران: انتشارات حروفیه با همکاری موسسه تحقیق و توسعه نوین دانشمند؛
29. نقیب‌زاده، احمد (1385)، «چه عواملی در توسعه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل اتفاق افتاد؟»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 71، صص 375-355؛
30. ویسی، هادی (1394)، مفاهیم و نظریه‌های جغرافیای سیاسی، چاپ اول، تهران: سمت؛
31. واکر، ریچل (1383)، پسامدرنیسم، ترجمه معصومه مهاجر، دایره المعارف ناسیونالیسم، کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه
32. وینسنت، اندور (1371)، نظریه‌های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی؛
33. Agnew, Johan (2003), Geopolitics: Re-visioning world politics (2nd ed.), New York: Routledge;
34. Agnew, Johan (2002), Making political geography, New York: Oxford University Press;
35. Anderson, James ( 1995), nationalist ideology and territory, I R.J.Johnston, D.G. Knight and E. Kaufman (eds) nationalism, self-determination and political Geography, London: Croom Helm;
36. Cox, Kevin. R (2002), Political Geography: Territory, State, and Society, Oxford: Blackwell Publishers;
37. Camilleri, Joseph & Falk, Jim (1992), the End of Sovereignty, the Politics of a Shrinking and Fragmenting World, Aldershot, UK: Published by Edward Elgar Ltd, UK;
38. Flint, Colin (2001), The Geopolitics of Laughter and Forgetting: A world‐systems interpretation of the post‐modern geopolitical condition 1, Geopolitics, 6(3); 1-16;
39. Flint, Colin & Taylor, Peter (2007), Political Geography: World Economy, Nation-State, and Locality (5th ed), Pearson/Prentice Hall;
40. Foucault, Michel (1978), The History of Sexuality: An Introduction, Middlesex;
41. Glassner, Martin & Cuck, Fahrer (2004), Political Geography, Hoboken: John Wiley & Sons;
42. Hakli, Jouni (2008), Re-Bordering Spaces, In Cox, K. R., Low, M., and Robinson, J; (eds) The Sage Handbook of Political Geography, London: Sage Publications;
43. Huxley, Margo (2007), Geographies of Governmentality, In Crampton, J. W., Ellden, S; (eds) Space Knowledge and Power: Foucault and Geography. Aldershot: Ashgate;
44. Kitchin, Rob & Thrift, Nigel (2009), International Encyclopedia of Human Geography, Amsterdam: Elsevier;
45. Maiz, Ramon (2005), Nation and deliberation, in: Democracy, Nationalism and Multiculturalism, Edited by: R. Maiz, F. Requejo, London: Routledge;
46. Mirhidar, Dore (2002), the Idea of Dialogue of Civilizations in the New World System, the Seminar Dialogue of Civilizations, From Idea to Practic;
47. Ó Tuathail, G (1999), Understanding critical geopolitics: Geopolitics and risk society, Journal of Strategic Studies, 22(2-3), 107-124;
48. Penrose, Jan & Mole, Richard (2008), Nation-State and National Identity, In Cox, K. R., Low, M., and Robinson, J; (eds) The Sage Handbook of Political Geography. London: Sage Publications;
49. Smith, Antony (1991), Nationalism Identity, London: Penguin;
50. Taylor, Peter, Colin, Flint (2000), Political Geography; World-Economy, Nation-State, and Locality (4 Ed.), London; Pearson Education;
51. Weber, C (1995), Simulating Sovereignty: Intervention, the State and Symbolic Exchange, Cambridge;
