فهرست مقالات شجاع‌الدین  نیرومند


  • مقاله

    1 - زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، دگرسانی و پتانسیل‌سنجی کانسار لخشک، پهنه زمین‌درز سیستان بر مبنای مطالعات ژئوفیزیکی (IP/RS)
    فصلنامه زمین شناسی ایران , شماره 58 , سال 15 , تابستان 1400
    کانسار لخشک در 28 کیلومتری شمال‌غرب زاهدان و در پهنه زمین‌درز سیستان واقع است. عمده‌ترین واحدهای سنگی در گستره مورد مطالعه، مجموعه‌ای از سنگ‌های رسوبی-آتشفشانی دگرشکل با سن ائوسن هستند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده‌اند. کانی‌شناسی کانسنگ ساده و شامل کانی‌های استیب چکیده کامل
    کانسار لخشک در 28 کیلومتری شمال‌غرب زاهدان و در پهنه زمین‌درز سیستان واقع است. عمده‌ترین واحدهای سنگی در گستره مورد مطالعه، مجموعه‌ای از سنگ‌های رسوبی-آتشفشانی دگرشکل با سن ائوسن هستند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده‌اند. کانی‌شناسی کانسنگ ساده و شامل کانی‌های استیبنیت، پیریت، آرسنوپیریت، کالکوپیریت، اسفالریت و الکتروم می‌باشد. میزبان اصلی کانه‌زایی در این گستره، واحدهای شیستی به‌ویژه کالک‌شیست با سن ائوسن است که با مجموعه‌ای از دگرسانی‌های کوارتز_ سریسیت_مسکویت و سولفید همراه می‌باشند. براساس مطالعات ژئوفیزیکی به روش قطبش القايي و مقاومت ويژه (IP/RS) در پهنه برشی لخشک و تلفیق نتایج به‌دست‌آمده با اطلاعات زمین‌شناسی، دگرسانی و کانه‌زایی، واحدهای کالک شیستی، کمربند‌های گسله و پهنه‌های دگرسان شده پتانسیل بالایی را برای کانه‌زایی طلا-آنتیموان نشان می‌دهند. بنابراین، با توجه به حدود تغييرات مقاومت ويژه و شارژپذيري در مقاطع، مي‌توان گفت شدت شارژپذيري در نمیرخ‌های برداشتی، توانسته در مورد شناسایی کانه‌زایی و تعیین نواحی امید‌بخش در اين گستره مناسب باشد. کانسار لخشک بر اساس ویژگی‌های زمین‌شناختی و کانه‌زایی از جمله ماهیت سنگ میزبان، شکل کانه‌زایی، دگرشکلی و دگرسانی‌های همراه، بیشترین شباهت را با کانسارهای طلای تیپ کوهزایی نشان می‌دهد. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - جدایش ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی طلا-مس به روش‌ فرکتال عیار-تعداد (C-N) در گستره قلعه¬دار، جنوب شرق نایین
    فصلنامه زمین شناسی ایران , شماره 61 , سال 16 , بهار 1401
    در اين مقاله به منظور مطالعات اکتشاف ناحیه‌ای و جدایش ناهنجاری ژئوشیمیایی از زمینه از روش فرکتالی عیار-تعداد استفاده شده است. ناهنجاری‌های عناصر شاخص شامل طلا، آرسنیک، نقره، مس، آنتیموان، سرب، روی و مولیبدن در گستره اکتشافی قلعه‌دار (استان اصفهان) بررسی شده است. بدین من چکیده کامل
    در اين مقاله به منظور مطالعات اکتشاف ناحیه‌ای و جدایش ناهنجاری ژئوشیمیایی از زمینه از روش فرکتالی عیار-تعداد استفاده شده است. ناهنجاری‌های عناصر شاخص شامل طلا، آرسنیک، نقره، مس، آنتیموان، سرب، روی و مولیبدن در گستره اکتشافی قلعه‌دار (استان اصفهان) بررسی شده است. بدین منظور 336 نمونه از واحدهای سنگی گستره به روش ICP-MSمورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. سپس داده‌های حاصل از آنالیز شیمیایی پس از جایگزینی داده‌های سنسورد برای پردازش دسته‌بندی و آماده‌سازی شدند. با استفاده از روش فرکتالی عیار- تعداد نا‌هنجاری‌های عناصر در این گستره شناسایی و نقشه‌های ناهنجاری‌ها رسم شد. نتایج مطالعات ژئوشیمی در گستره نشان داد، ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی مختلف از عناصر Au, Mo, Cu, As, Sb, Pb, Zn ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با هاله‌های دگرسانی و توده‌های نیمه عمیق دارد. همچنین این مطالعات منجر به تشخیص یک سامانه ژئوشیمیایی شد. پس از رسم نقشه‌های ژئوشیمی و مشخص کردن مناطق ناهنجار، تلفیق و انطباق نا هنجاری عناصر مختلف با یکدیگر انجام شد و در نهایت، منطقه‌بندی از عناصر صورت پذیرفت. به ترتیب منطقه‌بندی از مرکز به سمت خارج سیستم شامل ناهنجاری‌های مولیبدن (Mo)، مس-مولیبدن (Cu+Mo)، سرب-روی (Pb+Zn) و در نهایت ناهنجاری طلا-آرسنیک (As+Au) نیز که در حاشیه سیستم قرار می‌گیرد.   پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - زمین‌شناسی، کانه‌زایی و مطالعه سیالات درگیر در کانسار طلای لخشک، جنوب غرب کمربند زمین‌درز سیستان
    فصلنامه زمین شناسی ایران , شماره 64 , سال 16 , زمستان 1401
    کانسار لخشک در 28 کیلومتری شمال‌غرب زاهدان و در بخش جنوب‌غربی کمربند زمین‌درز سیستان واقع شده است. اصلی‌ترین رخنمون‌های گستره لخشک تناوبی از شیست‌ها شامل کالک‌شیست و کوارتز شیست با سن ائوسن هستند. این سنگ‌ها در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده و‌ توسط توده‌های نفوذی گر چکیده کامل
    کانسار لخشک در 28 کیلومتری شمال‌غرب زاهدان و در بخش جنوب‌غربی کمربند زمین‌درز سیستان واقع شده است. اصلی‌ترین رخنمون‌های گستره لخشک تناوبی از شیست‌ها شامل کالک‌شیست و کوارتز شیست با سن ائوسن هستند. این سنگ‌ها در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده و‌ توسط توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی و دایک‌های داسیتی-ریولیتی با سن الیگوسن قطع شده‌اند. کنترل‌کننده‌ی کانی‌سازی طلا-آنتیموان در کانسار لخشک ساختاری است و توسط گسل و کمربند برشی دگرسان با راستای شمال‌شرق-جنوب‌غرب، که در همبری توده گرانیتوئیدی و واحد کالک‌شیست رخ داده است، کنترل می‌شود. بالاترین عیار طلا (5/3 گرم در تن) با شدیدترین دگرسانی‌های سیلیسی و سولفیدی رخ داده در بخش‌های داخلی کمربند برشی لخشک همراه با دگرشکلی‌ شکل‌پذیر و شکنا (درز، شکستگی و رگه-رگچه) مرتبط است. کانی‌شناسی کانسنگ ساده و شامل پیریت، پیریت آرسنیک‌دار، استیبنیت، کالکوپیریت، آرسنوپیریت، پیروتیت، اسفالریت، طلا، الکتروم، گوتیت و استیبیکونیت است. مطالعه سیالات درگیر بر روی کوارتزهای کانسنگ‌های طلادار، نشان‌دهنده دمای همگن شدن در رگه و رگچه‌های کوارتز-سولفیدی همراه با کانه‌زایی بین 200 تا 330 درجه سانتی‌گراد با درجه شوری هشت تا 13 درصد وزنی معادل نمک طعام است که با فرایند اختلاط و رقیق شدگی سازگار است. بر اساس مطالعات زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و مطالعه سیالات درگیر، کانسار طلای لخشک در گروه کانسارهای تیپ کوهزایی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - بررسی کانه¬زایی، زمین¬شیمی و ژنز کانسار مس کهدلان، بستان آباد، آذربایجان شرقی
    فصلنامه زمین شناسی ایران , شماره 68 , سال 17 , زمستان 1402
    ذخیره معدنی مس کهدلان در استان آذربایجان شرقی و در 27 کیلومتری خاور شهر بستان آباد، در کمان ماگمایی ارومیه – دختر و در قسمت شمال ورقه زمین¬شناسی قره¬چمن واقع شده است. به لحاظ چینه¬شناختی قدیمی¬ترین واحدهای سنگی منطقه معدنی را شیل، مارن و سنگ آهک¬های کرتاسه بالایی – پالئ چکیده کامل
    ذخیره معدنی مس کهدلان در استان آذربایجان شرقی و در 27 کیلومتری خاور شهر بستان آباد، در کمان ماگمایی ارومیه – دختر و در قسمت شمال ورقه زمین¬شناسی قره¬چمن واقع شده است. به لحاظ چینه¬شناختی قدیمی¬ترین واحدهای سنگی منطقه معدنی را شیل، مارن و سنگ آهک¬های کرتاسه بالایی – پالئوسن تشکیل داده‌اند. بر روی واحدهای فوق، توالی آتشفشان – رسوبی ائوسن شامل لیتیک توف، آندزیت، بازالت قرار می¬گیرد. این مجموعه با بیشترین تنوع سنگی تحت تاثیر توده¬های نفوذی و نیمه آتشفشانی الیگوسن با ترکیب مونزوسینیت تا گابرو قرار گرفته است. توده‌های مونزوسینیتی میزبان کانه¬زایی مس در این منطقه می¬باشند. در این ذخیره، کانه¬زایی از نوع رگه¬ای است که به شدت توسط ساختار کنترل می¬گردد. کانی¬شناسی رگه¬ها ساده و به دو صورت هیپوژن و سوپرژن رخداد دارد. مهم¬ترین کانی¬های بخش هیپوژن شامل کانی¬های سولفیدی کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت و همچنین بخش سوپرژن شامل کانی¬های کالکوسیت، کوولیت و ثانویه (مالاکیت، هماتیت و گوتیت) می‌باشد. از مهم¬ترین دگرسانی¬های موجود در همراهی با کانه-زایی می¬توان به دگرسانی¬های آرژیلیک، سیلیسی، کربناتی و پروپیلیتیک اشاره کرد. بر اساس مطالعات زمین¬شیمی، سنگ میزبان کانه¬زایی، با ترکیب مونزوسینیت و در سری کالک آلکالن تا شوشونیتی و در محدوده متاآلومین قرار دارد؛ همچنین محیط تشکیل توده میزبان کانه¬زایی کمان آتشفشانی حاصل از زون فرورانش می¬باشد که نمودارهای بهنجار شده عناصر کمیاب خاکی نیز مصداق این موضوع می¬باشد. با توجه به آنالیزهای صورت گرفته، مقدار عیار مس در نمونه¬های برداشت شده، از 20.7 پی¬پی¬ام الی 6 درصد و عیار مولیبدن از 8/0 تا 5/5 پی‌پی‌ام متغیر است. بر اساس کلیه بررسی¬های زمین-شناختی، کانه‌زایی مس در محدوده معدنی کهدلان، در زون غنی شده کالکوسیت و در بخش سوپرژن یک کانسار پورفیری قرار گرفته است. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - الگوی توزیع عناصر نادر خاکی در پهنه‌های دگرسان و کانه‌دار کانسار لخشک (پهنه زمین درز سیستان)
    فصلنامه زمین شناسی ایران , شماره 69 , سال 18 , بهار 1403
    کانسار لخشک در بخش جنوب‌غربی پهنه زمین‌درز سیستان و در 28 کیلومتری شمال‌غربی زاهدان واقع است. واحدهای سنگی رخنمون یافته شامل توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی و دایک‌های داسیتی-ریولیتی با سن الیگوسن و کالک‌شیست و کوارتز شیست با سن ائوسن هستند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون چکیده کامل
    کانسار لخشک در بخش جنوب‌غربی پهنه زمین‌درز سیستان و در 28 کیلومتری شمال‌غربی زاهدان واقع است. واحدهای سنگی رخنمون یافته شامل توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی و دایک‌های داسیتی-ریولیتی با سن الیگوسن و کالک‌شیست و کوارتز شیست با سن ائوسن هستند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده‌اند. این مجموعه تحت تأثیر پهنه برشی با روند شمال‌شرق-جنوب‌غرب دگرریخت شده است. ترکیب توده‌های نفوذی براساس نمودارهای سنگ‌شناسی در محدوده گرانودیوریت قرار می‌گیرد. براساس مطالعات پتروگرافی، کانی‌های تشکیل‌دهنده توده‌های نفوذی شامل کوارتز، آلکالی فلدسپات، پلاژیوکلاز، بیوتیت، سریسیت، مسکویت، اکسیدهای آهن و کلسیت است. از مهم‌ترین انواع دگرسانی‌ها می‌توان به دگرسانی‌های سریسیتی، سولفیدی، سیلیسی و کربناتی اشاره کرد. بررسی الگوهای پراکندگی عناصر نادر خاکی در نمونه‌های پهنه برشی، نشان‌دهنده غنی‌شدگی REE در بخش‌های مرکزی پهنه برشی (درجات شدید دگرسانی و دگرشکلی) نسبت به واحدهای کمر بالا و کمر پایین (درجات ضعیف دگرسانی و دگرشکلی) پهنه برشی است. الگوی پراکندگی این عناصر شامل غنی‌شدگی LREE نسبت به HREE است که می‌توان آن را به دگرگونی ناحیه‌ای در حد رخساره شیست سبز و چرخش سیالات CO2 و SO42- در پهنه برشی لخشک نسبت داد. علاوه بر آن، وجود بی‌هنجاری‌های Eu مثبت و منفی در پهنه برشی نشان‌دهنده دو مرحله دگرسانی متفاوت است. دگرسانی ضعیف تا متوسط که به ایجاد بی‌هنجاری Eu مثبت منجر شده است و دگرسانی پیشرفته که سبب تجزیه شدید پلاژیوکلاز به‌عنوان منبع اصلی Eu و بی‌هنجاری Eu منفی شده است. پرونده مقاله