فهرست مقالات قاسم  صحرائي


  • مقاله

    1 - اشتراکات ساختاری در شعر نیما و چند شاعر معاصر
    پژوهش زبان و ادبیات فارسی , شماره 0 , سال 7 , بهار 1388
    هر نوعي از انواع متعدد هنر– شعر، داستان کوتاه، رمان، نثر- تحت حمايت سبکي خاص و مستقل، يک نظام نوشتاري تلقي مي‌شود که مبتني بر مناسبات و انتظارات ساختاری و تنظيمات زباني و به صورت کلي متکي بر پيشينه‌ی نظريه‌هاي ادبي مستقل و خاص خود مي‌باشد. بديهي است، بداعت يک سبک، مديون چکیده کامل
    هر نوعي از انواع متعدد هنر– شعر، داستان کوتاه، رمان، نثر- تحت حمايت سبکي خاص و مستقل، يک نظام نوشتاري تلقي مي‌شود که مبتني بر مناسبات و انتظارات ساختاری و تنظيمات زباني و به صورت کلي متکي بر پيشينه‌ی نظريه‌هاي ادبي مستقل و خاص خود مي‌باشد. بديهي است، بداعت يک سبک، مديون استقلال و تازگي تئوري‌هاي پيشاساختاري است که واقعيت آن سبک را به عنوان جرياني خاص و با قابليت پيروي و تداوم تضمين مي‌کند. طرح ساختاري مستقل با شيوه‌هاي زباني سنجيده و نو، همراه با جهان نگري بعدپذير، اساساً پيش فرض و حداقل شرطي است که هر سبک جديد و تازه‌اي براي به دست آوردن استقلال خود نيازمند آن است. شعر معاصر به رهبري نيما و پیروان او سپهری و فروغ، متکي بر مشخصه‌هاي هستي شناسيک و زيباشناسيک است که واقعيت آن را به عنوان يک جريان ريشه‌دار و با قابليت پيروي و تداوم و از همه مهمتر با استقلال و هويت، نشان مي‌دهد. در اين مقاله، اشتراکات ساختاری شعر نیما، سپهری و فروغ که ارتقا دهنده و اثبات کننده استقلال و تمايز شعر آنها از سطح شعر کلاسيک است، ارزيابي مي‌شود. اسطوره‌شکني ساختار، مرکزيت گرايي در نظام صوری، پايان پذيري خلاق، واقعيت گرايي خلاق، استبدادگريزي معنا، انتزاع گرايي در زبان، شعارگرايي در زبان و تعهدگرايي، از مهمترين نشانه‌هاي اشتراک ساختاری در شعر نیما، سپهری و فروغ است. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - بازتاب مشروطیت در اشعار نسیم شمال و احمد شوقی
    پژوهش زبان و ادبیات فارسی , شماره 0 , سال 5 , بهار-تابستان 1386
    بیداری و آگاهی مردم، آزادی‌خواهی، عدالت‌خواهی، قانون‌گرایی، مبارزه با استبداد، وطن دوستی و در یک کلمه «مشروطه‌خواهی» از مهم‌ترین حوادث دوران معاصر ایران و برخی دیگر از کشورهای پیرامون ما بوده است. نویسندگان این مقاله، در پی نشان دادن این درونمایه‌ مشترک در شعر دو شاعر ه چکیده کامل
    بیداری و آگاهی مردم، آزادی‌خواهی، عدالت‌خواهی، قانون‌گرایی، مبارزه با استبداد، وطن دوستی و در یک کلمه «مشروطه‌خواهی» از مهم‌ترین حوادث دوران معاصر ایران و برخی دیگر از کشورهای پیرامون ما بوده است. نویسندگان این مقاله، در پی نشان دادن این درونمایه‌ مشترک در شعر دو شاعر هم عصر نسیم شمال، شاعر ایرانی، و احمد شوقی، شاعر مصری است. نسیم شمال و احمد شوقی، با دو زبان متفاوت و در دو کشور غیرهمسایه زندگی کرده‌اند، ولی مفاهیم و مضامین مربوط به مشروطه‌خواهی در اشعار آنها بسیار مشترک است و این نشان دهنده اشتراکات فرهنگی و اجتماعی دو ملت ایران و مصر است. آنان خواهان نظام مشروطه و پارلمانی و مبتنی بر قانون و عدالت، با حاکمانی لایق، کاردان و عالم‌اند. نظامی که آسایش و سعادت و پیشرفت مردم را تأمین نماید و مانع ظلم و ستم شود. اما افسوس که نظام مشروطه در دوره این شاعران ـ در ایران و مصر ـ آن گونه که باید، رشد نمی‌کند و به ثمر نمی‌نشیند. مخالفان مشروطه بر مجلس و دیگر ارکان مملکت سیطره می‌یابند و وطن در معرض نابسامانی و آشفتگی قرار می‌گیرد. به همین سبب است که هر دو شاعر، مردم را به پاسداشت و حفاظت از وطن، فرا می‌خوانند. پرونده مقاله