بحران آب در فلات مرکزی و ضرورتهای توجه به سرمایه دانش بومی قنات در ایران
محورهای موضوعی :
1 - دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه پیام نور
کلید واژه:
چکیده مقاله :
بخش اعظم سرزمین ایران در منطقه خشک و نیمه خشک و در محدوده کمربند بیابانی دنیا قرار گرفته است. بر این اساس، خشکی و کم آبی از ویژگیهای ذاتی فلات مرکزی ایران است و دسترسی به منابع آب پایدار، مهم ترین چالش ساکنان این ناحیه بوده است. ایرانیان باستان با اختراع قنات، شیوه مناسبی از دسترسی به آب بر اساس اصل احترام به محیط و سازگاری با طبیعت به و جود آوردند که منشأ تمدن درخشانی در فلات مرکزی ایران شد. آنچه را که امروزه توسعه پایدار می نامند در ساختار و سیستم قنات به خوبی رعایت شده است و بر همین اساس قنات ببیش از سه هزار سال کارآمد بوده است. این پژوهش ضمن بررسی ویژگیهای قنات و ساختار آن در حیات اقتصادی و اجتماعی ایران به دانش بومی قنات توجه کرده است و با مطالعه موردی قنات گوهر ریز جوپار در جنوب شهر کرمان به این نتیجه رسیده است که احیاء قنوات و اتکا به دانش بومی مدیریت آب همچنان می تواند راهگشای بسیاری از مسائل و بحرانهای زیست محیطی و آبی در فلات مرکزی ایران باشد.
Abstract Most of Iran's land is located in a dry and semi-arid region in the desert belt area of the world. Accordingly, drought and dehydration are inherent in the central plateau of Iran, and access to sustainable water resources has been the most important challenge for the residents of this area. Ancient Persians, with the invention of Qanats, provided a good way of accessing water based on the principle of respect for the environment and adaptation to nature, which was the source of a magnificent civilization in the central plateau of Iran. What is called sustainable development today has been well adhered to in the structure and system of Qanats, and hence the Qanat has been in operation for over three thousand years. This research, in addition to studying the properties of the Qanat and its structure in the economic and social life of Iran, has paid attention to the indigenous knowledge of Qanat. By studying the case of GuharRiz Qanat of Joupar in southern Kerman, it has been concluded that the revival of Qanats and reliance on indigenous knowledge of water management It can be the source of many environmental and water crises in the central plateau of Iran.
