ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله های احتمالی (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران)
محورهای موضوعی :علیرضا بهرامی 1 , مهدی بهرامپور 2 , علی یزدانی 3
1 -
2 - شهر قدس
3 - رباط کریم
کلید واژه: زلزله, مدیریت بحران, روش دلفی, IHWP, GIS,
چکیده مقاله :
زلزله بشر را، درطول زمان، با خسارات جبران ناپذیری مواجه ساخته است. تصمیم گیرندگان همواره سعی در مدیریت بحران وچالش های ناشی از آن داشته اند. بنابرین ارزیابی آسیب پذیری مناطق شهری و برنامه ریزی برای کاهش این آسیب ها امری ضروری است. این پژوهش با هدف ارزیابی منطقه شهری در برابر زلزله و با رویکرد مدیریت بحران در منطقه 6 تهران انجام گردید. بدین منظور پس از بررسی های لازم 11 معیار درجه محصوریت، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیتی، مصالح واسکلت واحد ساختمانی، دسترسی به مراکز درمانی، عرض راه، ارتفاع ساختمان، کاربری زمین، بیشینه شتاب افقی زمین و قدمت ابنیه به روش دلفی ارزش گذاری شدند. بعد از آن به تحلیل شاخص ها با استفاده از مدل سلسله مراتبی معکوس IHWP پرداخته و در نرم افزار GIS، معیارها همپوشانی شدند. نتایج حاصل از نقشه آسیب پذیری منطقه به زلزله نشان داد که 4.8 درصد منطقه در کلاس آسیب پذیری خيلي كم، 19 درصد در کلاس آسیب پذیریکم، 46.2 درصد در کلاس آسیب پذیری متوسط، 25.4 درصد در کلاس آسیب پذیری امتياز زياد و 4.6 درصد در کلاس آسیب پذیری خيلي زياد قرار دارد. با توجه به نقشه آسیب پذیری منطقه 6 می‌توانیم در یابیم که مناطقی که به شبکه ارتباطی با عرض بیشتر و توزیع تراکم ساختمانی کم باعث احتمال کم تخریب که اکثرا این منطقه در حاشیه منطقه و یا در شمال منطقه 6 قرار دارند. معابر موجود در شمال منطقه نسبت به بقیه محدوده مورد مطالعه دارای آسیب پذیری کمتری هستند. با حرکت از سمت شمال به جنوب منطقه، بر میزان آسیب پذیری افزوده می‌شود.
Human earthquake, over time, faced with irreparable damages. Decision-makers have always tried to manage the crisis and challenges arising from it. Therefore, assessment of vulnerability of urban areas and planning to reduce these damage is necessary. This research was conducted with the aim of assessing the urban area against earthquake and with the crisis management approach in Tehran 6th area. For this purpose Valued, 11 criteria for degree of confinement, construction density, building quality, population density, materials and structure of the building unit, access to health centers, width of the road, building height, land use, maximum horizontal acceleration of the land and the age of the building by Delphi method. Subsequently, the indexes were analyzed using the IHWP Hierarchical Model and the criteria were overlapped in GIS software. The results of the earthquake vulnerability map showed 4.8% of the area in the vulnerability class was very low, 19% in the vulnerability class, 46.2% in the middle class vulnerability, 25.4% in the vulnerability class, and 4.6% in the vulnerability class. The vulnerability class is very large. Regarding the Vulnerability Map of Area 6, we can find that areas with a higher-wiring network and low-density distribution of low-density constructions tend to be less damaged, most of which are located on the periphery of the region or north of the 6th area. Existing districts in the north of the region are less vulnerable than the rest of the study area. As you move from north to south, the vulnerability increases.
- احدنژاد روشنی، محسن؛ روستایی، شهریور؛ کاملی فر، محمد جواد، (1394)، ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران مطالعه موردی: منطقه 1 شهر تبریز، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، 24(95): 37-50.
- اصغری زمانی، اکبر؛ بابایی اقدم، فریدون؛ میرآلانق، سید محمد، (1395)، ارزيابي سطح كارايي شبكه معابر به هنگام بروز حوادث غير مترقبه در مناطق حاشيه نشين؛ مطالعه موردی: مناطق حاشیه نشین شمال شهر تبريز، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 25، (141-158).
- امینی، الهام؛ فرح، حبیب و مجتهدزاده، غلام حسین، (1389)، برنامه¬ریزی کاربری زمین و مدیریت بحران زمین لرزه، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره 3، (161-174).
- باغوند، اکبر و دیگران، (1385)، بررسی علل تنزل عملکرد شبکه حمل و نقل شهری پس از وقوع زلزله و راهکارهای مقابله با آن، دومین سمینار ساخت و ساز در پایتخت پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران،.
- بیرودیان،نادر،(1385)، مدیریت بحران اصول ایمنی در حوادث غیر منتظره،جهاد دانشگاهی مشهد.
- ترابی، کمال، (1388)، بررسی نقش شبکه¬های ارتباطی در کاهش اثرات ناشی از زلزله-مورد مطالعه: منطقه 6 تهران با تاکید بر ناحیه 1، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران.
- حمیدی، ملیحه، (1371)، ارزیابی الگوهای قطعه¬بندی اراضی و بافت شهری در آسیب¬پذیری مسکن از سوانح طبیعی، مجموعه مقالات سمینارهای توسعه مسکن در ایران، تهران، صص. 210-224.
- عزیزی، محمد مهدی؛ اکبری، علیرضا، (1387)، ملاحضات شهرسازی در سنجش آسیب¬پذیری شهرها از زلزله، مجله علمی و پژهشی هنرهای زیبا، شماره 34، (25-36).
- فرقانی، محمد علی؛ صادقی، زین¬العابدین؛ پوررمضان، سپیده؛ (1395)، آسیب¬پذیری شبکه معابر در زمان تخلیه اضطراری در زلزله¬های احتمالی منطقه ثامن مشهد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه¬ای، شماره 2 ، (91-108).
- قدرتی امیری، غلامرضا، (1386)، تحلیل خطر پذیری سازه‌ها دربرابر زلزله، پلی کپی دانشگاه علم و صنعت ایران.
- ناطق الهی، فریبرز، (1378)، مدیریت بحران زمین لرزه در ایران،پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله،تهران.
- ArsIk, i., & salman, s. (2013). Modeling Earthquake Vulnerability of Highway Networks. Electronic Notes in Discrete Mathematics 41 (2013) 319 – 326.
- Bhatti, Amjad(2005), Earthquake Relief and Recovery: Processes and Principles, Rural Development Policy Institute.
- Kameda, Hiroyuki (2000), “Engineering management of lifeline system under earthquake risk” .in: proceedings of the 12th world conference on earthquake engineering, new Zealand society for earthquake Engineering Tupper hutt, 2827-2844.
- Lee Y. L., & Yeh, K. Y. (2003). Street network reliability evaluation following the Chi-chi earthquake, The Network Reliability of Transport. Proceedings of the st International Symposium on Transportation Network Reliability .INSTR. edited by Michael G.H. Bell and Yasunori Iida, 273 - 288..
- LIU, Yuling, OKADA ,Norio, TAKEUCHI ,Yukiko , . 2008, Dynamic Route Decision Model-based Multi-agent Evacuation Simulation Case Study of Nagata Ward, Kobe. Journal of Natural Disaster Science, Volume 28, Number 2, pp91-98.
