مطالعه تطبیقی نشانه های زیبایی شناختی و فرهنگی در آینه کاری ایرانی و نقاشی نوین (مورد مطالعاتی نقاشی امپرسیونیسم و پست امپرسیونیسم)
محورهای موضوعی :
رضا پور زرین
1
( مربی، عضو هیأت علمی دانشگاه هنر شیراز)
کلید واژه: آينه كاري ايراني, نقاشی امپرسیونیسم , رنگ و نور, فرهنگ ایرانی و اسلامی,
چکیده مقاله :
هنر آینه‌کاری از هنرهای سنتی ایران است که عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن مذهبی کاربرد دارد. این هنر گونه‌ای دیوارنگاری به شمار می‌آید ولی به اعتبار ویژگی‌های بینشی مضمونی و ساختاری و نیز در ارتباط با خصوصیت‌های فرهنگی، ذوقی و فردی با انواع دیگر دیوارنگاری در جهان متفاوت است. آینه کار ایرانی هندسه سنتی تصویر را به الگویی درکاربست یک فرمول رنگی تبدیل می کند که در آن فضا و نور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همین امر به عناصر زیبایی شناختی در این هنر، بعدی معنوی و روحانی می دهد. اين نحوه از نمايش فضا به ايجاد يک فضاي تجسمي گسترده کمک مي‌کند، تا جايي كه دستاوردهای هنر نوین به ويژه نقاشی امپرسیونیسم در زمینه نور و رنگ با اين هنر قابل مقايسه هستند. مقاله حاضر تلاشی است براي يافتن جايگاه هنر آینه کاری ایرانی به عنوان يكي از مهمترين گونه‌هاي تصویری معاصر؛ سوأل اصلی این است که آیا تشابهی میان نشانه هاي فرهنگی و زيبايي شناختي در آینه کاری ايراني و نقاشی امپرسیونیسم وجود دارد؟ از اين رو با بهره جستن از روش توصیفی-تحليلي و با فنون جمع آوري اطلاعات ميداني و كتابخانه‌اي به مطالعه پاره‌اي از وجوه اشتراك نمونه های مورد نظر مي پردازيم.
-آرناسون، یورواردور هاروارد( 1383)؛ تاریخ هنر مدرن، نقاشی، پیکره سازی و معماری در قرن بیستم، مترجم: مصطفی اسلامیه. تهران: نشرآگه.
--------------------(1367)؛ تاريخ هنر مدرن(نقاشی، پیکره سازی و معماری)، مترجم: محمد تقي فرامرزي. تهران: نشر زرين/نگاه.
-ایتن، یوهانس(1365)؛کتاب رنگ، مترجم: دکتر محمد حسین حلیمی. تهران: ناشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-بكولا، ساندرو(1384)؛ هنر مدرنيسم، مترجم: رويين پاكباز. تهران: نشر فرهنگ معاصر.
-بلخاری قهی، حسین(1384)؛ مبانی عرفانی و معماری اسلامی، دفتر دوم. تهران: نشر سوره مهر.
-پاکباز، رویین، نقاشی ایرانی، نشر زرین و سیمین. تهران، 1384.
-------------(1369)؛ درجستوجوی زبان نو، تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید. تهران: نشر نگاه.
-پوپ، آرتور اپهام(1355)؛ مراحل برجسته درآرایش معماری امروز ایران، سیری در صنایع دستى ایران. تهران (-)
-چیتیک، ویلیام(1384)؛ عوالم خیال، ابن عربی ومسئله اختلاف ادیان، ترجمه قاسم کاکایی. تهران: نشر هرمس.
-حسینی راد، عبد المجید(1384)؛ مبانی هنر های تجسمی. تهران: نشر مدرسه.
-حلیمی، محمد حسین(1383)؛ نگرشی بر شیوه های نقاشی(رنسانس تا هنر معاصر). تهران: شرکت انتشارات احیاء کتاب.
-داندیس، ا. دونیس(1385)؛ مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر. تهران: نشرسروش.
-رحمتي، انشاءالله(1390)؛ هنر و معنويت. تهران: فرهنگستان هنر.
-فرید، امیر(1388)"رنگ در بی رنگی"، کتاب ماه هنر، دی ماه 1388، صفحات:62-58
-گاردنر، هلن(1378)؛ هنر درگذر زمان، مترجم: محمد تقی فرامرزی. تهران: نشر آگاه.
-لینتن، نوربرت(1382)؛ هنر مدرن، مترجم: علی رامین. تهران: نشر نی.
-لوی-اسمیت، ادوارد(1380)؛ مفاهیم، رویکردها در آخرین جنبش های هنری قرن بیستم. مترجم: علیرضا سمیع آذر، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی. چاپ و نشر نظر.
-مؤتمن، على(1348)؛ راهنما یا تاریخ آستان قدس رضوی. تهران: (-).
-هافتمان، ورنر(1385)؛ اندیشه و کار پل کلی، مترجم: محسن وزیری مقدم. تهران: انتشارات سروش.
-هنرفر، لطف‌الله(1344)؛ گنجینة آثار تاریخى اصفهان. اصفهان (-).
-هولستر، ارنست(1382)؛ هزار جلوه زندگي، پژوهشگر پريسا دمندان. تهران: سازمان ميراث فرهنگي كشور(پژوهشگاه)مركز اسناد و مدارك ميراث فرهنگي.
Herbert, Thomas. (1972). Travels in Persia. New York: (-).
سایت ها
1-(تاریخ دسترسی15/2/92www.ibiblio.org )
A comparative Study of the Visual signs of Persian Mirror work and the impressionism Painting (color and light)
